W przedmiotowej sprawie podatnik zamierza zawrzeć z instytucją finansową umowę leasingu operacyjnego, której przedmiotem będzie oddanie podatnikowi do odpłatnego używania zabudowanej nieruchomości gruntowej (na okres nie krótszy niż 10 lat). Opłaty przewidywane w umowie leasingu będą obejmowały: wstępną (jednorazową, bezzwrotną) opłatę leasingową oraz miesięczne opłaty za użytkowanie przedmiotu leasingu przez podatnika, obowiązujące przez cały okres realizacji umowy leasingu. Niewykonanie obowiązku wniesienia wstępnej opłaty leasingowej przez podatnika będzie skutkowało odmową wydania przez leasingodawcę przedmiotu leasingu na rzecz podatnika i tym samym, niewykonaniem umowy leasingu.

Zdaniem podatnika, w opisanej sytuacji, wydatek z tytułu wstępnej opłaty leasingowej powinien rozpoznać, jako koszt uzyskania przychodów jednorazowo (w całości) w dacie poniesienia. Organ uznał to stanowisko za nieprawidłowe i wskazał, że w sytuacji, gdy podatnik rachunkowo będzie rozliczać wstępną opłatę leasingową w czasie równym okresowi ekonomicznej użyteczności przedmiotu leasingu, również podatkowo powinna rozliczać ją w tym samym czasie.

Sprawa trafiła do WSA w Poznaniu. Zdaniem sądu istota dyskusji, czy dany wydatek (mający pośredni związek z przychodami) powinien być ujęty w koszty dla celów podatkowych jednorazowo, czy rozliczany w czasie, sprowadza się do ustalenia, czy taki wydatek dotyczy okresu przekraczającego rok podatkowy. Jeżeli bowiem wydatek nie dotyczy okresu przekraczającego rok (lub ma wprost jednorazowy charakter), wówczas stanowi koszt uzyskania przychodów w dacie poniesienia.

W ocenie sądu, opisany we wniosku wydatek z tytułu wstępnej opłaty leasingowej jest wydatkiem o charakterze jednorazowym i nie dotyczy okresu przekraczającego rok podatkowy. O "jednorazowym" charakterze przedmiotowej wstępnej opłaty leasingowej przesądzało, że:

* opłata będzie stanowić warunek przystąpienia do realizacji umowy leasingu - bez wpłacenia takiej opłaty przez podatnika na rzecz leasingodawcy nie dojdzie do wydania podatnikowi przedmiotu leasingu ani do rozpoczęcia wykonywania umowy leasingowej,

* opłata będzie mieć charakter samoistnej, bezzwrotnej płatności na rzecz leasingodawcy - należnej w zamian za czynności przygotowawcze do realizacji umowy leasingu oraz z tytułu i w związku z mającym nastąpić wydaniem przedmiotu umowy i rozpoczęcia realizacji umowy leasingowej; natomiast w żaden sposób nie będzie powiązana z przyszłymi miesięcznymi opłatami, które podatnik będzie zobowiązany wnosić w poszczególnych okresach z tytułu korzystania z przedmiotu umowy leasingowej,

* opłata wstępna będzie dotyczyć prawa do skorzystania z leasingu (a nie samego okresu trwania leasingu), jednocześnie opłata ta nie będzie stanowić zapłaty na poczet usługi leasingu wykonywanej w okresie trwania umowy.

W konsekwencji opłata leasingowa będzie stanowić typowy wydatek o jednorazowym charakterze, podlegający zaliczeniu w koszty w dacie poniesienia. Jakkolwiek przychody uzyskiwane z wykorzystania przedmiotu leasingu będą osiągane przez podatnika w dłuższym (wieloletnim) okresie, jednakże nie jest możliwe wykazanie, iż wstępna opłata leasingowa (stanowiąca niewątpliwie koszt uzyskania przychodów) będzie dotyczyć poszczególnych okresów korzystania z przedmiotu leasingu. Przeciwnie, wydatek z tytułu wstępnej opłaty leasingowej, zgodnie z intencjami stron umowy, będzie związany z samym zawarciem i rozpoczęciem realizacji umowy leasingu (jak warunek przystąpienia do jej wykonywania), nie zaś z bieżącą realizacją tej umowy w okresie, na jaki zostanie zawarta.

Wyrok WSA w Poznaniu z 7 lutego 2013 r., I SA/Po 1039/12