W przedmiotowej sprawie do fiskusa zwróciła się spółka, która w 1997 r. podpisała porozumienie kredytowe, zgodnie z którym w latach 1997-2002 kredyt wypłacany był w transzach. Do momentu rozpoczęcia spłaty kredytu, tj. do lutego 2002 r., odsetki od zaciągniętych transz kredytu były kapitalizowane w wartości kredytu. Naliczone i skapitalizowane odsetki początkowo przeznaczone były na finansowanie inwestycji, a od 2000 r. finansowały zarówno działalność inwestycyjną, jak i bieżącą działalność operacyjną spółki.
Kwestią sporną było to czy skapitalizowane odsetki są kosztem uzyskania przychodu w dacie ich kapitalizacji, czy też odsetki skapitalizowane będą kosztem uzyskania przychodu w momencie, w którym nastąpi faktyczna zapłata (spłata) skapitalizowanych odsetek.
Według spółki skapitalizowane odsetki od zaciągniętych przez nią kredytów stanowią koszt uzyskania przychodu w dacie ich faktycznej zapłaty (spłaty), a nie w momencie kapitalizacji. Według fiskusa z kolei odsetki doliczone do kwoty głównej pożyczki i poddane dalszemu oprocentowaniu mogą stanowić koszt uzyskania przychodów pożyczkobiorcy z chwilą kapitalizacji.
Sprawę ostatecznie rozstrzygnął NSA. Zdaniem sądu ustawodawca nie określił, z jakim dniem stają się kosztem uzyskania przychodów, uznając że wynika to z istoty pojęcia "kapitalizacja". Według sądu, jeżeli za zgodą kredytodawcy (tak jak w rozpatrywanej sprawie) dopisano odsetki do pierwotnej kwoty kredytu, to od tego momentu kredytodawca uzyskuje korzyść ekonomiczną w zwiększonej już kwocie, od której naliczone są dalsze odsetki. Zatem moment przeniesienia prawa do dysponowania tymi odsetkami, należy traktować, jako formę ich zapłaty poprzez dokonaną kapitalizację. Dlatego zdaniem NSA, jeżeli skapitalizowane odsetki (od pożyczek, czy kredytów) stanowią przychód kredytodawcy, to tym samym czynność ta tworzy koszty podatkowe po stronie kredytoobiorcy. Konstrukcja podatku dochodowego przyjmuje bowiem swoistą równowagę przychodów i kosztów ich uzyskania. Nie powinna bowiem zaistnieć sytuacja, w której przychód z tytułu skapitalizowanych (niezapłaconych) odsetek staje się przychodem (w dniu kapitalizacji) u jednej strony umowy pożyczki (czy kredytu), zaś u drugiej strony tej umowy nie stanowi kosztu uzyskania przychodu do momentu rzeczywistej ich spłaty (zapłaty).
Wyrok NSA z 25 marca 2015 r., sygn. akt II FSK 420/14
CIT: koszt podatkowy powstaje w momencie kapitalizacji odsetek
Skapitalizowane odsetki
są kosztem uzyskania przychodu
w dacie ich kapitalizacji,
a nie w momencie ich faktycznej
zapłaty. Tak wynika z wyroku NSA z 25 marca 2015 r.