Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wydanym pod koniec lipca wyroku przypomniał organom podatkowym podstawowe zasady kontaktowania się z podatnikami (sygn. akt I SA/Gl 542/19). Z opisu sprawy wynika, że podatnik składał zerowe deklaracje VAT. Urząd skarbowy chciał więc sprawdzić, czy firma dalej prowadzi działalność i czy w dalszym ciągu może być zarejestrowana jako podatnik VAT. Skarbówka zdecydowała się wezwać podatnika do złożenia wyjaśnień. Urząd nie znał adresu mailowego firmy, ani jej numeru telefonu. Znał jednak adres siedziby. Po nieudanych próbach ustalenia maila i numeru telefonu – organ podatkowy zdecydował o automatycznym wykreśleniu podmiotu z rejestru podatników VAT.
Powodem miał być brak możliwości skontaktowania się z firmą. Zawiadomienie o wykreśleniu urzędnicy wysłali do firmy, pocztą tradycyjną, na adres siedziby firmy, który był podany w dokumentacji. Sąd administracyjny zwrócił uwagę, że to właśnie na adres siedziby urząd skarbowy powinien wysłać podatnikowi wezwanie do złożenia wyjaśnień, a nie szukać maila czy numeru telefonu w internecie.
Zobacz procedurę w LEX: Wykreślenie z urzędu podatnika z rejestru podatników VAT >
Cena promocyjna: 17.8 zł
|Cena regularna: 89 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
List wysłany pocztą zupełnie wystarczy
Sąd zwrócił uwagę, że skoro drogą pocztową można było się skontaktować z podatnikiem, informując go o usunięciu z ewidencji podatników, nie było przeszkód aby w ten sam sposób wezwać go do złożenia wyjaśnień na podstawie art. 96 ust. 9e ustawy o VAT. W konsekwencji, zdaniem sądu, doszło do naruszenia praw firmy, będących skutkiem wcześniejszego zarejestrowania jej jako podatnika VAT. WSA podkreślił, że bezskuteczność poszukiwania kontaktu mailowego lub telefonicznego, wobec efektywności skomunikowania się z nim za pomocą poczty, świadczy bowiem o uniemożliwieniu złożenia wyjaśnień i o przedwczesnym usunięciu jej z rejestru podatników podatku od towarów i usług. W ocenie sądu, wykreślenie z rejestru było nieskuteczne.
Zobacz również: Fiskus sprawdza, czy firmy rejestrujące się jako podatnicy VAT UE istnieją >>
Fiskus opornie rejestruje VAT-owców, za to ochoczo ich wykreśla >>
MF wykreśla podatników z rejestru VAT >>
Kuriozalne zachowanie skarbówki
Postępowaniu urzędu skarbowego dziwi się Andrzej Nikończyk, doradca podatkowy, partner w KNDP. Jego zdaniem, organy powinny pamiętać, że podatnik nie musi mieć ani telefonu, ani maila. W szczególności, nie musi ich ujawniać organowi podatkowemu. Brak posiadania telefonu, czy maila nie powoduje, że nie możemy być podatnikiem czy powinniśmy zostać wykreśleni. Nikończyk podkreśla, że skoro organ znał adres podatnika, powinien kontaktować się z nim pod tym adresem. Tym bardziej, że kontakt ten był skuteczny w zakresie doręczenia postanowienia o wykreśleniu, które podatnik zaskarżył. W szczególności, że sprawy podatkowe są załatwiane zgodnie z zasadą pisemności i podstawową formą jest kontakt listowny, chyba że podatnik posiada adres elektroniczny (ePUAP) i podał go organowi na potrzeby kontaktu.
Czytaj w LEX: Przesłanki wykreślania z rejestru podatników VAT na przykładach >
- Trudno tu zgodzić się z organem, że nie działa w rygorze postępowania podatkowego, nawet jeśli ustawa o VAT przewiduje własną procedurę. Nie daje ona jednak swobody wyboru przez organ drogi kontaktu z podatnikiem i pominięcia podstawowych zasad kontaktu w sprawach podatkowych wynikających z ordynacji podatkowej. Nawet, jeśli nie wprost, to choćby zgodnie z Konstytucją, np. zasadą demokratycznego państwa prawa – zauważa Nikończyk.
Czytaj w LEX: Biała lista podatników VAT >
Problematyczna kwestia rejestracji i wykreślenia z rejestru VAT
Jak tłumaczy Angelika Dahms, prawnik, specjalista ds. podatku VAT w kancelarii GWW, wyrok jest doskonałym przykładem kuriozalnych sytuacji, w jakich dochodzi niekiedy do wykreślenia podatników z rejestru VAT. Jej zdaniem, zupełnie nieuprawnione było twierdzenie organu, że skoro analizy ogólnodostępnych baz danych czy też internetu nie doprowadziły do ustalenia numeru telefonu czy adresu e-mail, to nie było możliwe nawiązanie kontaktu z podatnikiem w celu przekazania informacji o konieczności złożenia wyjaśnień, na które wskazuje się w art. 96 ust. 9e ustawy o VAT.
Sprawdź w LEX:
Czy składanie deklaracji zerowych może skutkować wykreśleniem z rejestru podatników VAT? >
Ekspertka zwraca uwagę na jeszcze jeden problem. Tłumaczy, że w omawianym przypadku sąd wskazał, że obowiązek poprzedzenia czynności wykreślenia przeprowadzonym postępowaniem podatkowym i dokonania jej w decyzji nie wynika z przepisów ustawy o VAT i nie jest też kształtowany w innych przepisach prawa podatkowego. Dlatego wspomniana aktywność administracji podatkowej polegająca na wykreśleniu podatnika powinna być według sądu klasyfikowana jako czynność techniczna.
Angelika Dahms podkreśla jednak, że linia orzecznicza w tym zakresie nie jest jednolita. W podobnych okolicznościach zapadł wyrok WSA w Warszawie z 4 lipca 2018 r. (sygn. III SA/Wa 3481/17), w którym jednak stwierdzono, że wykreślenie podatnika nie jest czynnością materialno-techniczną i powinno nastąpić w formie decyzji. Niezależnie od zakwalifikowania czynności organu należy uznać, że przede wszystkim powinien on podjąć działania zmierzające do ustalenia, czy podmiot faktycznie prowadzi działalność gospodarczą. Pomimo, iż o statusie podmiotu jako podatniku VAT nie świadczy fakt bycia zarejestrowanym, to bezsprzecznie wykreślenie z rejestru może przysporzyć licznych problemów zarówno samemu zainteresowanemu, jak i jego kontrahentom. - Przede wszystkim należy pamiętać, jaki cel przyświecał twórcom regulacji zawartych w art. 96 ustawy o VAT - chodziło o zwiększenie bezpieczeństwa transakcji poprzez ograniczenie możliwości wyłudzania podatku przez podmioty nieuczciwe. Zauważalna praktyką szczególnie dla podmiotów zagranicznych zarejestrowanych w Polsce jedynie do celów VAT i korzystających z przedstawicielstwa podatkowego jest regularne składanie oświadczeń o specyfice prowadzonej działalności oraz jednocześnie prośby o niewykreślanie z rejestru podatników VAT i VAT-UE – przypomina ekspertka.
Takie prewencyjne czynności mają chronić tych podatników przed sytuacją, w której składanie deklaracji zerowych czy takich, w których nie wykazano sprzedaży lub nabycia towarów lub usług z kwotami podatku do odliczenia, może zostać uznana w kontekście art. 96 ust 9a pkt 3 ustawy o VAT za podstawę do wykreślenia. Należy jednak pamiętać, że przepis art. 96 ust. 9e ustawy o VAT nie jest przepisem nakładającym na podatników obowiązek regularnego informowania organu o braku konieczności wykreślenia. Zatem to na organie, także w kontekście honorowania praw podatnika jako strony stosunku podatkowo-prawnego , ciąży obowiązek podjęcia działań w celu wyjaśnienia, czy w okolicznościach danej sprawy nie istnieje przesłanka zastosowania art. 96 ust. 9e ustawy o VAT.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
