Sąd Apelacyjny w Poznaniu powziął wątpliwość, czy interpretacja pojęcia "wykonuje pracę na rzecz pracodawcy" zawartego w przepisie art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obejmuje realizację umowy zlecenia zawartej przez pracownika przedsiębiorcy powiązanego osobowo i kapitałowo z przedsiębiorcą prowadzącym wyłącznie sprzedaż towarów w systemie on-line?
Spółki połączone kapitałowo
W tej sprawie chodziło o składkę pracowników znanej spółki produkującej biżuterię i zegarki. Na etacie pracowali oni w spółce A., a po godzinach, niekiedy w weekendy przy komputerze w domu realizowali zamówienia sprzedaży tej biużuterii. Z tym, że sprzedaż przez interenet była umową zlecenia na rzecz spółki R-2. Te dwie spółki były powiązane kapitałowo i personalnie. Od umów zlecenia składek nie odprowadzano.
ZUS miał zastrzeżenia do tego typu interpretacji art. 8 ust. 2a) ustawy systemowej, który stanowi, że "Za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kc stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy."
W sytuacji, gdy zakres obowiązków wynikających z umowy zlecenia jest całkowicie odmienny od obowiązków objętych umową o pracę. Zaś miejsce realizacji umowy zlecenia znajdowało się poza miejscem świadczenia umowy o pracę.
Cztery osoby wystąpiły do sądu o rozstrzygnięcie spornej kwestii. A sąd pracy I instancji orzekł, że pracownicy ci wykonywali pracę zleconą na rzecz swego pracodawcy, więc powinien on opłacić składki.
Sąd apelacyjny powziął wątpliwość, gdyż zauważył, że nie istniał w tej sytuacji trójkąt umowny między spółką R-2, spółką macierzystą i pracownikami. Nie było też przepływu środków finansowych między dwoma spółkami.
Czytaj w LEX: Oskładkowanie umów zlecenia na przykładach >
SN: Zlecenie na rzecz pracodawcy
W uchwale podjętej 26 sierpnia br. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN stwierdziła, że pojęcie "wykonuje pracę na rzecz pracodawcy", o którym mowa w art, 8 ust. 2a) ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obejmuje wykonywanie umowy zlecenia ( innej umowy o świadczeniu usług) zawartej przez pracownika z przedsiębiorca prowadzącym sprzedaż towarów jego pracodawcy, przez internet, z którym przedsiębiorca powiązany jest osobowo i kapitałowo także wtedy, gdy zakres obowiązków wynikających z umowy zlecenia jest odmienny od obowiązków objętych umową o pracą. Reguła ta obowiązuje nawet wtedy, gdy miejsce wykonywania zlecenia jest innym miejscem niż wykonywanie umowy o pracę.
Sędzia sprawozdawca Katarzyna Gonera wyjaśniała w ustnych motywach uchwały, iż uchwała ta nie odbiega od przyjętej i obowiązującej do tej pory linii orzeczniczej Sądu Najwyższego. Wskazała, że dwaj wspólnicy spółki musieli zdawać sobie sprawę z konsekwencji, jakie niesie sporny przepis. - To nie jest kara czy sankcja za niewłaściwy model biznesowy, lecz stosowanie przepisu - mówiła sędzia sprawozdawca. A ma zastosowanie dlatego, że sprzedaż towarów pracodawcy przez zleceniodawcę z wykorzystaniem pracowników pracodawcy doprowadził do konkluzji, że umowa była wykonywana na rzecz pracodawcy.
Zobacz procedurę w LEX: Opodatkowanie umów zlecenia i o dzieło >
Sygnatura akt III UZP 3/21, uchwała 3 sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN z 26 sierpnia 2021 r.
