Zgodnie z art. 185 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) społeczną kontrolę przestrzegania prawa pracy, w tym przepisów i zasad bhp sprawuje społeczna inspekcja pracy. Jej organizację, zadania oraz zasady współdziałania z PIP określa ustawa z dnia 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy (Dz. U. Nr 35, poz. 163 z późn. zm.) – dalej u.s.i.p.
Społecznym inspektorom pracy wolno m.in. kontrolować stan budynków, maszyn, urządzeń technicznych i sanitarnych oraz przestrzeganie w zakładzie przepisów o ochronie środowiska naturalnego. Mogą także uczestniczyć w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, a także inicjować aktywny udziału załogi w kształtowaniu właściwych warunków bhp.
Zgodnie z art. 13 u.s.i.p. zakład pracy nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę z pracownikiem pełniącym funkcję społecznego inspektora pracy w czasie trwania mandatu (inspektora wybiera się na cztery lata) oraz w ciągu roku po jego wygaśnięciu, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez uzasadnienia. Należy także zwrócić uwagę na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 1995 r., III PO 16/95, OSNP 1996, nr 12, poz. 176 w którym przyjęto, że wybór społecznego inspektora przez personel zakładu nie podlega żadnej kontroli zewnętrznej. Społecznych inspektorów powołują i odwołują pracownicy, a ustawodawca nie przewidział w tym zakresie żadnej kontroli zewnętrznej, ani administracyjnej, ani sądowej. Właściwe wykonywanie zadań społecznej inspekcji pracy jest możliwe tylko w warunkach niezależności ze strony pracodawcy.
Źródło: Rzeczpospolita, 4 czerwca 2010 r., Tomasz Poznański
Społecznym inspektorom pracy wolno m.in. kontrolować stan budynków, maszyn, urządzeń technicznych i sanitarnych oraz przestrzeganie w zakładzie przepisów o ochronie środowiska naturalnego. Mogą także uczestniczyć w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, a także inicjować aktywny udziału załogi w kształtowaniu właściwych warunków bhp.
Zgodnie z art. 13 u.s.i.p. zakład pracy nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę z pracownikiem pełniącym funkcję społecznego inspektora pracy w czasie trwania mandatu (inspektora wybiera się na cztery lata) oraz w ciągu roku po jego wygaśnięciu, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez uzasadnienia. Należy także zwrócić uwagę na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 1995 r., III PO 16/95, OSNP 1996, nr 12, poz. 176 w którym przyjęto, że wybór społecznego inspektora przez personel zakładu nie podlega żadnej kontroli zewnętrznej. Społecznych inspektorów powołują i odwołują pracownicy, a ustawodawca nie przewidział w tym zakresie żadnej kontroli zewnętrznej, ani administracyjnej, ani sądowej. Właściwe wykonywanie zadań społecznej inspekcji pracy jest możliwe tylko w warunkach niezależności ze strony pracodawcy.
Źródło: Rzeczpospolita, 4 czerwca 2010 r., Tomasz Poznański