Zasady wyboru i funkcjonowania rzeczników ds. etyki przyjęte przez władze grupy kapitałowej określają zasadę, że w celu zachowania bezstronności, przed powołaniem na rzecznika ds. etyki, wybrany kandydat zobowiązany jest zawiesić członkostwo partyjne lub związkowe, składając jednocześnie stosowne oświadczenie o bezstronności kandydata na rzecznika ds. etyki. Organizacje związkowe oceniają, że uznanie, iż przynależność związkowa ogranicza bezstronność kandydata, pomimo obowiązku złożenia oświadczenia o bezstronności, jest nadużyciem praw pracodawcy. Zwracają uwagę, że pracodawca zdaje się definiować „bezstronność” wyłącznie jako „bezstronność od wpływów partyjnych oraz związkowych”, pomijając całkowicie fakt realnej zależności służbowej wybranych rzeczników od ich przełożonych, a tym samym od zatrudniających ich pracodawców.

Po wystąpieniu do ministra aktywów państwowych i Państwowej Inspekcji Pracy, Marcin Wiącek wystąpił teraz do Marleny Maląg, ministra rodziny i polityki społecznej, o zajęcie stanowiska w tej sprawie.

Czytaj więcej:
Wymóg zawieszenia członkostwa w związkach zawodowych przez kandydatów na rzeczników ds. etyki – niekonstytucyjny?>>
Zawieszenie członkostwa w związkach przez kandydatów na rzeczników ds. etyki - MAP nie może zająć stanowiska>>

Wątpliwości konstytucyjne

Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich, przyjęta zasada budzi poważne wątpliwości przede wszystkim w kontekście zgodności z art. 59 ust. 1 i 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, który gwarantuje wolność zrzeszania się w związkach zawodowych. Stwierdza on, że zakres wolności zrzeszania się w związkach zawodowych oraz innych wolności związkowych może być ograniczony tylko w ustawie. Tymczasem przewidziane przez pracodawcę ograniczenia działalności związkowej nie mają umocowania ustawowego.

Czytaj w LEX: Podgórska-Rakiel Ewa, Rola związku zawodowego w zakresie funkcjonowania Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych >

Wolność zrzeszania się w związkach zawodowych i inne wolności związkowe nie spełniałyby swojego przeznaczenia, gdyby nie towarzyszyła im swoboda działalności - zewnątrz (samodzielność) i wewnątrz (samorządność) - już utworzonego związku. Z wolności tych wypływają bezpośrednio prawnie chronione zasady niezależności i samorządności związków zawodowych. Samodzielność oznacza uniezależnienie związku zawodowego od pracodawców. Tym samym wszelkiego rodzaju ograniczenia działalności związkowej, które nie mają źródła ustawowego, naruszają prawo.

Czytaj w LEX: Szypniewski Michał, Ochrona stosunku prawnego działacza związkowego >

W ocenie RPO, obowiązek złożenia oświadczenia o bezstronności przez kandydata na rzecznika do spraw etyki stanowi wystarczające zabezpieczenie przed ewentualnymi wpływami związkowymi na działania podejmowane przez niego już jako rzecznika.

Brakuje jednak mechanizmów kontrolnych i nadzorczych, które umożliwiłyby wyeliminowanie zapisów sprzecznych z Konstytucją już na etapie wprowadzania programów i kodeksów etycznych w firmach. Wątpliwe jest, czy ofiary tych dyskryminujących zapisów znajdą skuteczną ochronę w szczególności na podstawie przepisów ustawy o związkach zawodowych - zakazującego nierównego traktowania w zatrudnieniu osób z powodu przynależności do związku zawodowego lub pozostawania poza nim albo wykonywania funkcji związkowej oraz przewidującego odpowiedzialność za naruszenie wolności związkowej.

Czytaj też: Szypniewski Michał, Obowiązki informacyjne pracodawcy wobec zakładowej organizacji związkowej >

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.