Problem zaczął się w momencie, gdy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie, stwierdził, że Maria P., jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu oraz dobrowolnie - ubezpieczeniu chorobowemu od 3 lutego 2015 r.
Prace biurowe
Sprawa dotyczyła kobiety, która 24 czerwca 2013 r. zarejestrowała działalność gospodarczą w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej pod firmą „B.” . Przeważająca działalność gospodarcza została określona jako wykonywanie fotokopii, przygotowywanie dokumentów i pozostała specjalistyczna działalność wspomagająca prowadzenia biura. Wnioskodawczyni dokonała zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, w tym dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu działalności gospodarczej.
Czytaj też LEX: Jak założyć firmę w US? - wsparcie przedsiębiorców poprzez Centrum Obsługi Podatnika (COP) >
W latach 2013-2018 ubezpieczona korzystała pięć razy z zasiłku chorobowego oraz trzy razy z zasiłku macierzyńskiego.
Sprzątanie kancelarii adwokackiej
Ubezpieczona w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej zajmowała się usługami związanymi z obsługą administracyjną biura oraz usługami sprzątania biur. Wnioskodawczyni, rozpoczynając prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie sprzątania biur, kierowała się rosnącym zainteresowaniem na tego typu usługi oraz wzrostem wynagrodzeń w tym zakresie.
Dodatkową motywacją skarżącej była też duża liczba potencjalnych klientów oraz stosunkowo niewielka konkurencja na rynku w początkowym okresie prowadzonej działalności.
Maria P. prowadziła działalność gospodarczą osobiście i nie zatrudniała żadnego pracownika. W celu pozyskania klientów roznosiła oferty oraz ulotki do biur i instytucji, umawiała się z potencjalnymi pracodawcami, wysyłała wiadomości e-mail do biur.
Wnioskodawczyni w okresie od lipca do września 2013 r. prowadziła usługi w zakresie sprzątania kancelarii adwokackiej. Sprzątała ją raz w tygodniu - w czwartki. Wynagrodzenie ubezpieczonej wynosiło 300 zł za miesiąc. Środki czystości dostarczała kancelaria. Skarżąca sprzątała w godzinach 7 - 9:30. W związku z prowadzeniem usług, wystawiła rachunki. Współpraca wnioskodawczyni z kancelarią wygasła w związku z powrotem do pracy wcześniej zatrudnianego przez kancelarię pracownika.
Co jeszcze zyskasz? Załóż bezpłatne konto na Moje Prawo.pl >>>
Depresja i zwolnienie lekarskie
Wnioskodawczyni bezpośrednio po zakończeniu zasiłku macierzyńskiego przebywała na zwolnieniu lekarskim ze względu na stwierdzoną depresję. Stan zdrowia pogorszył się na tyle, że nie mogła prowadzić działalności gospodarczej.
Przebywała na zwolnieniu lekarskim od lutego 2015 r. do września 2015 r. Po urodzeniu drugiego dziecka i komplikacjach wynikłych w czasie porodu, zareagowała silnym lękiem, poczuciem zagrożenia życia i w efekcie podjęła ambulatoryjnie leczenie psychiatryczne od 17 sierpnia 2016 r., które kontynuowała z przerwami.
Czytaj też w LEX: Zasiłek chorobowy przedsiębiorcy – poradnik krok po kroku >
Maria P. w czasie przebywania na zasiłku macierzyńskim podejmowała próby pozyskiwania klientów w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. W tym celu roznosiła oferty i ulotki do biur i instytucji w L. oraz spotykała się z potencjalnymi pracodawcami. Stan faktyczny w sprawie Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o dowody z dokumentów, pisemne zeznania wnioskodawczyni i zeznania świadków, które uznał za wiarygodne.
Zdaniem sądu pierwszej instancji zebrany w sprawie materiał dowodowy potwierdził, że skarżąca w okresie objętym sporem prowadziła działalność gospodarczą. Po zakończeniu współpracy z adwokatem ponawiała swoją ofertę w dniach 18 czerwca 2016 r. i 6 lipca 2018 r.
Podleganie ubezpieczeniu
Według Sądu Okręgowego wszystkie te czynności pozostają w ścisłym związku z działalnością usługową, zmierzają bowiem do stworzenia właściwych warunków do jej wykonywania. Chwilowe niewykonywanie usług nie jest uzasadnioną przyczyną pozwalającą na stwierdzenie, że doszło do zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę. Z działalnością gospodarczą związana jest konieczność ponoszenia przez przedsiębiorcę ryzyka gospodarczego.
Zdaniem sądu materiał dowodowy sprawy potwierdza, że na dzień 3 lutego 2015 r. wnioskodawczyni miała zamiar dalszego prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w sposób zorganizowany i ciągły, na własny rachunek i ryzyko, w celach zarobkowych. A zatem - podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, a także dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.
Czytaj też w LEX: Okres wyczekiwania a prawo do świadczeń chorobowych - poradnik na przykładach >
ZUS wygrywa w II instancji
Apelację od powyższego wyroku złożył Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie.
Sąd drugiej instancji uznał, że apelacja jest zasadna. Kwestią sporną było, czy Maria P. podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą od 3 lutego 2015 r.
W ocenie Sądu Apelacyjnego stanowisko Sądu Okręgowego, że Maria P. w spornym okresie podlegała ubezpieczeniom z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, było nietrafne. Sąd Okręgowy dokonał niewłaściwej oceny dowodów i ustalił w konsekwencji błędny stan faktyczny, co skutkowało wydaniem niesłusznego wyroku w sprawie. Analiza materiału dowodowego sprawy wskazuje bowiem na to, że wnioskodawczyni nie podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w okresie następującym bezpośrednio po okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego, tj. od 3 lutego 2015 r.
Czytaj też w LEX: Zasady sporządzania i korygowania dokumentów zgłoszeniowych do ZUS >
W ocenie Sądu Apelacyjnego działania wnioskodawczyni w spornym okresie zmierzające do prowadzenia działalności gospodarczej były niewystarczające dla stwierdzenia faktu kontynuowania działalności rozpoczętej w 2013 r. Próby pozyskania kontrahentów podejmowane były zaledwie doraźnie w ciągu czterech lat obejmujących sporny okres. Ubezpieczona w tym czasie nie uzyskała żadnych przychodów z zarejestrowanej działalności gospodarczej. W istocie nie uczestniczyła w obrocie gospodarczym.
Pomimo tego na żadnym etapie zarejestrowanej działalności gospodarczej nie zgłaszała zawieszenia tejże działalności.
Skargę kasacyjną do Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wniosła niezadowolona z wyroku Maria P.
Sąd Najwyższy stwierdził, że skarga kasacyjna odwołującej się nie kwalifikuje się do przyjęcia jej do merytorycznego rozpoznania, ponieważ nie występuje w sprawie istotne zagadnienie prawne.
Równe traktowanie ubezpieczonych
Sędzia sprawozdawca Robert Stefanicki przypomniał, że zarobkowy charakter działalności oznacza, że musi być nastawiona na zysk. Powinien on, co najmniej pokryć koszty założenia i prowadzenia przedsięwzięcia. Jeśli z góry wiadome jest, że działalność będzie nierentowna, zachowanie takie może być ocenione jako dążenie do osiągnięcia nieuzasadnionych korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych kosztem pozostałych ubezpieczonych. Wobec tego nie może być uznane za niepodlegające żadnej kontroli.
Nie da się bowiem pogodzić tego z zasadami równego traktowania wszystkich ubezpieczonych, sprawiedliwości społecznej, słuszności i uczciwości wobec innych uczestników systemu ubezpieczeń społecznych, którzy partycypowaliby w obciążeniach funduszu chorobowego spowodowanych takim pozornym tytułem podlegania ubezpieczeniom społecznym.
SN podkreślił, że wkład samej wnioskodawczyni, wyrażający się składkami na ubezpieczenie chorobowe, byłby marginalny w stosunku do wysokości tych świadczeń. Działalność, której cel został zdefiniowany jako uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego z tytułu macierzyństwa, nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawowym. Jeśli ktoś prowadzi działalność gospodarczą tylko po to, by uzyskać świadczenia z ubezpieczenia społecznego, w istocie stwarza pozory tej działalności, gdy nie zmierza do osiągania z niej zarobku. Oznacza to, że wskazana w skardze przesłanka przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania również okazała się nietrafna.
Postanowienie Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 14 sierpnia 2024 r., sygn. akt III USK 39/24
Czytaj również w LEX: Wakacje składkowe - warunki korzystania >
Cena promocyjna: 204.4 zł
|Cena regularna: 280 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 204.4 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
