Sejm nie zgodził się 8 czerwca na odrzucenie nowelizacji ustawy o służbie zagranicznej, o co wnosił w uchwale Senat. Senat zagłosował 19 maja br. za odrzuceniem nowelizacji ustawy o służbie zagranicznej. Za odrzuceniem głosowało 52 senatorów, przeciw - 46. Za odrzuceniem uchwały Senatu głosowało 228 posłów, przeciw - 226, nikt nie wstrzymał się od głosu.
Uchwalona 28 kwietnia br. przez Sejm nowela, według Rady Ministrów, ma pozwolić na ponowną weryfikację pracowników służby zagranicznej, zwłaszcza tych, którzy studiowali poza krajami sojuszniczymi.
Wniosek o przyjęcie na aplikację dyplomnatyczno-konsularną - WZÓR DOKUMENTU >
Najistotniejszy przepis tej nowelizacji stanowi, że osoba, która kształciła się w zagranicznym podmiocie systemu szkolnictwa wyższego i nauki będącym organem bezpieczeństwa innego państwa, lub wchodzącym w skład sił zbrojnych innego państwa, albo im podległym – może być zatrudniona w służbie zagranicznej po złożeniu wniosku i uzyskaniu zgody Szefa Służby Zagranicznej.
Zgoda szefa służby
Szef Służby Zagranicznej będzie wydawał zgodę w oparciu o posiadaną dokumentację pracowniczą wnioskodawcy oraz opinię Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego o braku przeciwwskazań do podjęcia pracy w służbie zagranicznej. Wymóg, o którym mowa, nie będzie dotyczył osób, które kształciły się wyłącznie w państwach członkowskich Unii Europejskiej, albo państwach UE lub EFTA.
Według ustawy, nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, Szef Służby Zagranicznej wyda zgodę na dalsze ich zatrudnienie albo odmówi jej wydania. Zgoda wydana będzie na podstawie posiadanej dokumentacji pracowniczej oraz opinii Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. W przypadku odmowy przez Szefa Służby Zagranicznej wydania zgody na dalsze zatrudnienie stosunek pracy z tą osobą wygaśnie w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania przez nią tej odmowy.
Autorzy ustawy stwierdzają, że dotychczasowa regulacja wiążąca dwukrotną odmowę wyjazdu na wskazane stanowisko na placówce z sankcją finansową okazała się niewystarczająca. Praca w korpusie dyplomatów zawodowych jest służbą związaną z prestiżem realizowania interesu państwa polskiego oraz obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, ale równocześnie wiąże się ze szczególnym rodzajem dyscypliny zawodowej szczególnie potrzebnej w czasach wyzwań geopolitycznych.
PROCEDURA Pozbawienia wolności osoby korzystającej z immunitetu dyplomatycznego >
Wygaśnięcie stosunku pracy
Kolejna zmiana uzupełnia przesłankę wygaśnięcia stosunku pracy dyplomaty zawodowego.
Zmiana ta jest warunkowana treścią przepisu art. 31 ust. 1 pkt 8 ustawy z 21 stycznia 2021 r. o służbie zagranicznej, który statuuje potwierdzenie przez dyplomatę zawodowego, w momencie nadania mu stopnia dyplomatycznego, gotowości do podjęcia zadań w dowolnej placówce zagranicznej w dowolnym kraju i dowolnym czasie. Celem tego przepisu było zapewnienie zwiększonej mobilności dyplomatów zawodowych w stosunku do pozostałych członków służby zagranicznej.
W związku z tym, jeżeli dyplomata zawodowy dwukrotnie odmawia przyjęcia stanowiska w placówce zagranicznej lub komórce organizacyjnej Ministerstwa Spraw Zagranicznych, oznacza to, że taki pracownik – dyplomata zawodowy może nie być gotowy do pełnienia służby zgodnie z założeniami i wymaganiami przewidzianymi dla dyplomatów zawodowych, co powinno skutkować wygaśnięciem stosunku pracy.
W treści ust. 4 ustanawia się miesięczny termin, po którego upływie może nastąpić drugie wyznaczenie stanowiska w placówce zagranicznej lub komórce organizacyjnej Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Termin ten został ustanowiony, aby umożliwić pracodawcy przygotowanie kolejnej propozycji stanowiska w placówce zagranicznej lub komórce organizacyjnej Ministerstwa Spraw Zagranicznych, które mógłby objąć dyplomata zawodowy po uprzednim odmówieniu przyjęcia stanowiska po raz pierwszy.
ROZPORZĄDZENIE z dnia 19 stycznia 2022 r. w sprawie naboru na aplikację dyplomatyczno-konsularną >
Chaos w polityce zagranicznej - zastanie
Ponadto nowela wykreśla z wykazu stopni dyplomatycznych stopnia attaché ma na celu ostateczne zerwanie z komunistyczną tradycją państw bloku wschodniego, w których ten stopień występował.
Autorzy podkreślają, że poprawka ta wynika z potrzeby dostosowania katalogu stopni dyplomatycznych nadawanych członkom służby zagranicznej RP do systemów przyjętych w porządkach prawnych innych krajów demokratycznych, w tym państw członkowskich Unii Europejskiej, w których dyplomaci nie posługują się stopniem dyplomatycznym attaché. Do takich krajów należy przykładowo Francja, Włochy, Hiszpania, a także Niemcy, w których stanowisko attaché przyznaje się wyłącznie osobom będącym w trakcie procesu kształcenia w ramach służby przygotowawczej. Ponadto stopień dyplomatyczny attaché jest używany w służbach dyplomatycznych państw byłego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) np. w Federacji Rosyjskiej i na Białorusi.
Zdaniem posła Władysława Teofila Bartoszewskiego ta ustawa "to kolejna destrukcyjna ustawa", która ma służyć wykluczeniu doświadczonych dyplomatów, z wieloletnim doświadczeniem, tylko dlatego, że kończyli np. rosyjskie szkoły przed wielu laty. Bartoszewski podkreślił, że zapis o ponownej weryfikacji w ciągu 30 dni to fikcja, bo takie sprawdzenie trwa o wiele dłużej. Ostatecznie ocenił, że projekt to "gniot, który jest bez sensu i ma niszczyć ludzi.
Według opinii byłych ambasadorów RP, nowelizacja ma za zadanie ścigać byłych absolwentów MGIMO czyli Moskiewskiego Państwowego Instytutu Stosunków Międzynarodowych Ministerstwa Spraw Zagranicznych Federacji Rosyjskiej. Jest to rosyjska uczelnia dyplomatyczna w Moskwie, kształcąca specjalistów z zakresu stosunków międzynarodowych.
Ambasador w Sofii Andrzej Papierz, w wielu wypowiedziach prasowych podkreślał, że samo ukończenie MGIMO nie daje podstaw do podejrzeń o współpracę z obcym wywiadem.
Jak oceniają byli ambasadorowie w polskiej służbie dyplomatycznej takich osób jest zaledwie kilka, więc autorzy noweli przejawiają nadmierną gorliwość, która nie naprawi obecnego chaosu w polityce zagranicznej państwa i samym ministerstwie spraw zagranicznych.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
