26 kwietnia 2023 roku w życie weszła nowelizacja Kodeksu pracy wdrażająca w Polsce unijną dyrektywę work-life balance (Dz.U. z 2023 r., poz. 641). Ustawa m.in. wydłuża urlop rodzicielski o dodatkowe dziewięć tygodni dla ojców. Mając świadomość dużego potencjału zmian, które mogą zajść na rynku pracy w obliczu wdrożenia nowych zasad urlopów rodzicielskich, serwis Pracuj.pl przygotował raport badający postawy zawodowe pracujących rodziców, analizujący opinie funkcjonujące na lokalnym rynku pracy na temat regulacji oraz potencjalny ich wpływ na postępowanie matek i ojców. Zbadano także perspektywę pracujących matek oraz to, jak podchodzą do zmian.
Czytaj również: Dodatkowe urlopy i uprawnienia pracowników - na co muszą przygotować się firmy>>
Obawy i nadzieje pracujących rodziców
Nowelizacja Kodeksu pracy, która zaczęła obowiązywać 26 kwietnia br., wdraża do polskiego porządku prawnego dwie unijne dyrektywy: w sprawie przejrzystych warunków pracy oraz work-life balance. Mając świadomość dużego potencjału zmian, autorzy raportu postanowili zapytać o postawy zawodowe pracujących rodziców. Badanie Pracuj.pl, obok zmierzenia postaw rodziców wobec nowych regulacji, poświęcone zostało także postawom związanym ogólnie z aktywnością zawodową w obliczu posiadania potomstwa.
Czytaj w LEX: Work life balance - uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem >
Sprawdzono, jak regulacje mogą wpłynąć na codzienność zarówno matek, jak i ojców, to jak wygląda ich codzienne zawodowe życie, na co zwracają uwagę, szukając pracy oraz to, czy praca zdalna może im pomagać w łączeniu sfery prywatnej z zawodową.
- Łączenie kariery z udanym, pełnym życiem rodzinnym bywa wyzwaniem. Widoczne jest to po skomplikowanych historiach zawodowych wielu mam i ojców, które znamy ze swoich miejsc pracy. Dlatego w tytule naszego raportu znalazło się „nowe otwarcie”. Regulacje dotyczące wydłużonych urlopów ojcowskich, które właśnie weszły w życie, mają szansę stanowić zupełnie nową szansę dla rodziców. W Pracuj.pl regularnie przyglądamy się zmianom legislacyjnym, które mogą wpłynąć na sytuację polskich pracowników i pracowniczek. Prowadzimy badania i weryfikujemy nastroje społeczne, sprawdzając, jakie jest w tych kwestiach zdanie samych zainteresowanych - mówi Elżbieta Flasińska, Dyrektorka Marketingu B2C w Pracuj.pl.
Zobacz nagranie szkolenia w LEX: Informacja o warunkach zatrudnienia po zmianach w 2023 r. >
Cena promocyjna: 89.1 zł
|Cena regularna: 99 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 74.26 zł
Długo wyczekiwana zmiana
Ojcowie w Polsce otrzymali dodatkową szansę na jeszcze większe zaangażowanie się w opiekę nad dziećmi w ich pierwszych latach życia. Zgodnie ze zmianami w prawie, wymiar urlopu rodzicielskiego wydłużył się z 32 do 41 tygodni (w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie) oraz z 34 do 43 tygodni (w przypadku porodu mnogiego). Co ważne, każdemu z rodziców przysługuje wyłączne prawo do dziewięciu tygodni urlopu rodzicielskiego z powyższych wymiarów i prawa tego nie będzie można przenieść na drugiego rodzica. Jeśli rodzice chcą skorzystać z urlopów rodzicielskich w nowej, pełnej długości, z jego dziewięciu tygodni będzie musiał skorzystać ten z rodziców, który nie korzystał z pozostałej puli przysługującego urlopu.
WZORY DOKUMENTÓW:
- Wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego
- Wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego/ części urlopu rodzicielskiego
- Wniosek o udzielenie urlopu ojcowskiego / części urlopu ojcowskiego
- Wniosek o część urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego
- Wniosek o udzielenie części urlopu macierzyńskiego przed urodzeniem dziecka
- Wniosek o udzielenie części urlopu macierzyńskiego ojcu dziecka
- Wniosek w sprawie rezygnacji z korzystania z części urlopu macierzyńskiego
Zmianami objęte mają zostały również przepisy dotyczące urlopu ojcowskiego, którego wymiar to 2 tygodnie. Według nowych regulacji, z urlopu tego ojcowie będą mogli skorzystać zasadniczo nie później niż do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia. Dotychczas były na to 2 lata – intencją jest większe zaangażowanie panów w pierwszym, kluczowym i wymagającym okresie życia potomstwa.
Czytaj w LEX: Urlop rodzicielski i przepisy przejściowe >
- Nowe przepisy sprawiają, że dodatkowy urlop jest nietransferowalny i musi skorzystać z niego ojciec, a nie matka. Uważam, że to wielka i dobra zmiana, zarówno, jeśli chodzi o podział obowiązków domowych, jak i nawiązywanie więzi z dzieckiem, którą buduje się od samego początku. Oczywiście nie trzeba z tego urlopu korzystać, jest on po prostu nową możliwością. Cieszy mnie fakt, że nie jest to oddolna inicjatywa, ale przepisy które mają moc. Pracodawcy będą musieli podejść do tego tematu z większą uwagą i wspierać pracowników w ich decyzjach. To z kolei prowadzi do mniejszych przerw w karierze mamy dziecka, która i tak wystarczająco często spotyka się z tzw. zawodową karą za macierzyństwo - uważa Łukasz Dominiak, założyciel profilu Who’s Your Daddy.
Sprawdź również książkę: Przejrzyste warunki pracy oraz uprawnienia rodzicielskie. Przewodnik po zmianach w Kodeksie pracy ze wzorami (E-BOOK) ebook >>
Świadomość zmian nieco wyższa
Dyskusja o nowych przepisach toczyła się wśród ekspertów i w mediach stosunkowo szeroko od połowy 2022 roku, bo termin wdrożenia dyrektyw unijnych upłynął na początku sierpnia ub.r. Jednak przedłużające się prace nad projektem ustawy spowodowały, że nowe przepisy zostały uchwalone dopiero 9 marca 2023 r., 26 kwietnia weszły w życie. Zespół Pracuj.pl postanowił sprawdzić, jak toczące się dyskusje przekładały się na wiedzę o regulacjach wśród pracujących rodziców. Badanych zapytano o znajomość zmian zarówno w głównym badaniu towarzyszącym raportu (październik 2022), jak i dodatkowo tuż przed wejściem przepisów w życie (marzec 2023).
Na początku IV kwartału ub.r. znajomość planowanej nowelizacji Kodeksu pracy, dotyczącej zasad korzystania z urlopów rodzicielskich i ojcowskich, deklarowało 56 proc. ankietowanych matek i ojców, posiadających niepełnoletnie dzieci. W marcu 2023 roku, na nieco ponad miesiąc przed wejściem w życie nowelizacji, świadomość była nieco wyższa (63 proc.). Szczególna zmiana widoczna była w przypadku ojców, gdzie nastąpił wzrost o 10 punktów procentowych.
Wśród grup wiekowych najbardziej świadomi planowanych zmian byli rodzice rodzice między 25. a 34. rokiem życia (64 proc.). To przedział wiekowy, którego reprezentanci szczególnie często rozważają poszerzenie rodziny o kolejne dziecko, a tym samym mogą być szczególnie zainteresowani kwestiami zmian w urlopach rodzicielskich. W pozostałych grupach odsetek osób, które słyszały o zbliżającej się nowelizacji oscylował w okolicach 50 proc.
Czytaj również: Nowe przywileje rodzicielskie – firmy przygotowują się na problemy
Szansa na pozytywną rewolucję
Badani odnoszą się pozytywnie do kwestii dotyczących urlopów dla ojców – aż 85 proc. pracujących rodziców popierało wprowadzenie tej regulacji. Dostrzegają potencjał zmian, jakie wprowadzić mogą nowe przepisy.
Czytaj w LEX: Wniosek o zmianę rodzaju umowy o pracę lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy - nowe uprawnienie pracownika >
54 proc. badanych rodziców zgadza się ze stwierdzeniem, że wydłużenie urlopów rodzicielskich dla ojców będzie w przyszłości sprzyjać lepszemu wyrównaniu podziału obowiązków opiekuńczych między rodzicami. 3 na 4 badanych rodziców uważało, że dłuższe urlopy dla ojców mogą mieć istotny wpływ na zwiększenie ich zaangażowania w wychowanie dzieci (77 proc.), a także zachęci ich do spędzania większej ilości czasu z dziećmi (70 proc.). Zdecydowana większość respondentów dobrze oceniała także inne zapisy regulacji, w tym otrzymywanie przez ojców wynagrodzenia podczas dziewięciu tygodni urlopu rodzicielskiego (88 proc.).
Zgodnie z zapowiedziami ustawodawców, wprowadzenie nowych przepisów niewątpliwie ma szansę stać się ważnym kamieniem milowym na drodze do bardziej różnorodnego, równego podziału obowiązków między matki i ojców. Zaoferowane mężczyznom możliwości mają na celu przede wszystkim odciążenie kobiet w obowiązkach rodzicielskich, w tym wsparcie ich w powrocie na rynek pracy czy rozwijaniu karier. Badanie Pracuj.pl pokazuje, że Polki posiadające dzieci rzeczywiście dostrzegają duży potencjał planowanych rozwiązań. To tym bardziej ważne, że respondentki zwracają uwagę na liczne wyzwania zawodowe czy z zakresu zdrowia psychicznego, związane z okresem urlopu rodzicielskiego, a następnie powrotu na rynek pracy.
Zobacz nagranie szkolenia w LEX: Zmiany w urlopach rodzicielskich i inne zwolnienia od pracy >
- Nasz raport pozwala prześledzić i lepiej zrozumieć, jakie nadzieje, obawy i szanse w obliczu nowych przepisów dostrzegają pracujący rodzice. Wierzymy, że zmiana, która właśnie zachodzi, będzie znacząca i wywoła duży wpływ na kulturę pracy – podkreśla Elżbieta Flasińska.
W badaniu wzięło udział 1404 pracujących rodziców dzieci do 10. roku życia. Dodatkowo wyniki wzbogacono o dane z badania „Postawy finansowe Polaków w czasach inflacji”, przeprowadzonego w marcu 2023 roku na próbie 1470 Polaków w wieku 18-65.
Czytaj w LEX: Zmiany w dokumentacji pracowniczej od 17 maja 2023 r. >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
