Od zusowskiej interpretacji przepisów można się odwołać do sądu pracy

Płatnik składek, który otrzymał decyzję ZUS z interpretacją przepisów może się od niej odwołać się do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Tak wynika z orzeczenia Sądu Najwyższego, który wydał pierwsze orzeczenie w tego typu sprawie. Tym samym SN rozstrzygnął, że nie przysługuje odwołanie do prezesa ZUS.

ZUS wydaje pisemne interpretacje przepisów od 8 września 2008 r. Instytucję tę wprowadzono na wzór rozwiązania obowiązującego od lat w podatkach. Płatnicy składek mogą składać wnioski o wydanie decyzji w dwóch miejscach w Polsce: w oddziałach w Gdańsku i w Lublinie. Na www.zus.pl można sprawdzić ich właściwość terytorialną i w razie potrzeby wysłać formularz do odpowiedniej jednostki, uiszczając opłatę w wysokości 40 zł. We wniosku należy dokładnie podać stan faktyczny, do którego ma być wydana interpretacja przepisów. Zastosowanie się do decyzji ZUS chroni płatników przed ewentualnymi karami finansowymi i sankcjami prawnymi.

Tak rozumował płatnik składek w sprawie, którą zajął się Sąd Najwyższy. Przedsiębiorca zatrudniał kierowców samochodów ciężarowych na podstawie umów o pracę i wypłacał im diety z tytułu podróży służbowych. Uważał, że przychody z tego tytułu nie powinny podlegać ubezpieczeniom społecznym. Aby jednak uniknąć ewentualnych nieporozumień zwrócił się do ZUS o wydanie interpretacji przepisów. Zakład wydał decyzję, że składki od diet należy płacić.

Spółka nie zgodziła się ze stanowiskiem ZUS i od decyzji odwołała się do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Ten jednak przyznał rację ZUS. Przedsiębiorca odwołał się więc do sądu apelacyjnego pracy i ubezpieczeń społecznych. Ten z kolei stwierdził, że nie może jej rozpoznać, bo nie jest w sprawie właściwy. Uważał, że spółka powinna odwołać się od decyzji ZUS do jej prezesa, a nie do sądu powszechnego. Argumentował, że sądy powszechne rozpatrują sprawy cywilne, a sprawa o interpretację przepisów taką nie jest. Na poparcie swoich argumentów przytoczył art. 180 par. 1 kpa, zgodnie z którym w sprawach ubezpieczeniowych stosuje się przepisy tego kodeksu, jeśli nie zabraniają tego przepisy ubezpieczeniowe.

ZUS nie zgodził się z orzeczeniem sądu II instancji i złożył skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego. SN jednoznacznie rozstrzygnął, że to sąd powszechny – sąd pracy i ubezpieczeń społecznych jest właściwy do rozpoznania sprawy o interpretację przepisów wydanych w decyzji ZUS. Przesądza o tym art. 83 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowiący, że ZUS wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw, dotyczących w szczególności ustalania wymiaru składek. Natomiast z art. 83 ust. 2 wprost stanowi, że od decyzji ZUS przysługuje odwołanie do sądu w terminie i na zasadach określonych w kodeksie postępowania cywilnego. A zgodnie z art. 1 kodeksu postępowania cywilnego sprawa z zakresu ubezpieczeń społecznych jest sprawa cywilną. SN przypomniał jednocześnie, że prezes ZUS tylko wyjątkowo ponownie rozpoznaje sprawy, np. dotyczące umorzenia należności z tytułu składek.

Wskutek uwzględnienia skargi, SN nakazał sądowi apelacyjnemu ponowne rozpoznanie sprawy (sygn. akt II UK 331/10)