O udostępnienie danych dotyczących emerytów świadczących pracę w 2022 r. wystąpiła do Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej poseł Urszula Pasławska (interpelacja poselska nr 38273). - W grudniu 2020 r. pracowało 776, 6 tys. emerytów, w grudniu 2021 roku - 812,9 tys. Informacje za grudzień 2022 roku nie zostały jeszcze upublicznione, ale z pewnością są już znane – napisała. Chciała więc wiedzieć, ilu emerytów pracowało w 2022 r. i jaki to był procent całości osób pobierających emeryturę, jaki był średni wiek pracującego emeryta, jaki odsetek stanowiły kobiety, jaki procent ogółu pracowników służby zdrowia stanowili w 2022 r. emeryci, a jaki w oświacie oraz w jakich sekcjach PKD w 2022 r. pracowało najwięcej emerytów.
Czytaj również: Pracujących emerytów przybywa, ale rzeczywisty wiek emerytalny nadal niski>>
Czarnecka Agnieszka: Starsi szansą dla rynku pracy >>>
Poziom aktywności emerytów zależy od sytuacji na rynku pracy
Stanisław Szwed, wiceminister rodziny i polityki społecznej, odpowiadając na poselską interpelację podkreślił, że w obecnym systemie ubezpieczeniowym, po osiągnięciu wieku emerytalnego, można jednocześnie pobierać emeryturę i kontynuować pracę bez ograniczeń. - Polacy mimo osiągnięcia ustawowego wieku emerytalnego i przejścia na emeryturę kontynuują aktywność zawodową w coraz większym zakresie - zapewnił.
Według wiceministra Szweda, poziom aktywności zawodowej osób starszych zależy przede wszystkim od sytuacji na rynku pracy i możliwości znalezienia przez te osoby odpowiedniej pracy. Istotnym przy tym wskaźnikiem, mającym zdecydowany wpływ na wydłużenie aktywności zawodowej, jest wskaźnik trwania w zdrowiu. - Ważne jest zatem zapewnienie jak najlepszej profilaktyki zdrowotnej. Dla emerytów kontynuacja aktywności zawodowej oznacza również poprawę sytuacji materialnej gospodarstw domowych tych osób - zapewnił.
Czytaj też: Umowa zlecenia z emerytem a składki na ubezpieczenia społeczne >>>
Aktywność zawodowa emerytów (a także osób w wieku przedemerytalnym) zależy przede wszystkim od:
- stanu zdrowia i profilaktyki zdrowotnej;
- kwalifikacji pracowników;
- sytuacji gospodarczej;
- skutecznej walki z krzywdzącymi stereotypami dotyczącymi osób starszych, jakie występują w miejscach pracy;
- promocji i wdrażania w firmach strategii zarządzania różnorodnością wiekową;
- wsparcia instytucjonalnego seniorów, którzy są bierni zawodowo ze względu na opiekę nad osobami zależnymi.
- Ważne jest wprowadzanie nowych zachęt do przedłużania aktywności zawodowej dla tych osób, które chcą i mogą ją kontynuować. Stąd też podejmowanych jest szereg rozwiązań na rzecz zatrudniania osób starszych. Wypracowywane są też metody, które wpłyną na aktywizację niewykorzystanych dotąd zasobów ludzkich. Dotyczy to zarówno możliwości pracy z jednoczesnym pobieraniem emerytury, co jest korzystne zwłaszcza dla osób kontynuujących pracę na część etatu, jak i zachęt dla przedłużania momentu przejścia na emeryturę – poinformował Stanisław Szwed.
Z przedstawionych przez MRiPS danych - według stanu na październik 2022 r. - wynika, że osób z ustalonym prawem do emerytury podlegających ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu pracy zarobkowej wyniosła było 815,9 tys., a osób podlegających ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym wyniosła - 529,2 tys.
Osoby te stanowiły odpowiednio 13,4 proc. oraz 8,7 proc. osób pobierających emeryturę wypłacaną przez ZUS w październiku 2022 r.
Średni wiek osób z ustalonym prawem do emerytury podlegających ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu pracy zarobkowej, według stanu na grudzień 2021 r., wynosił 66,9 lat. W grudniu 2021 r. kobiety stanowiły 57,5 proc. osób z ustalonym prawem do emerytury podlegających ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu pracy zarobkowej.
Natomiast wśród osób z ustalonym prawem do emerytury, podlegających ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu pracy zarobkowej, według stanu na grudzień 2021 r.:
- największy odsetek, tj. 14,7 proc. dotyczył osób z sekcji PKD Q – opieka zdrowotna i pomoc społeczna;
- w sekcji PKD P – Edukacja odsetek ten wyniósł 8,8 proc.
Cena promocyjna: 75.65 zł
|Cena regularna: 89 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 75.65 zł
Emeryci bierni zawodowo
Z opublikowanej niedawno przez Główny Urząd Statystyczny analizy „Sytuacja osób starszych w Polsce w 2021 r.” wynika, że w gronie osób starszych najliczniejszą grupę stanowią osoby nieaktywne zawodowo, głównie te, które opuściły rynek pracy z powodu przejścia na emeryturę. Zgodnie z wynikami Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL), w 2021 r. liczba osób biernych zawodowo w wieku 60–89 lat wyniosła 7,8 mln, co stanowiło 84,4 proc. populacji osób w tym wieku. Blisko 2/3 z nich to kobiety (62,1 proc.). Biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania, najliczniejszą grupę tworzyli mieszkańcy miast, którzy stanowili 64,4 proc. biernych zawodowo osób w analizowanej grupie wieku.
- W populacji kobiet w wieku 60-89 lat, odsetek biernych zawodowo osiągnął wartość 90,9 proc., a wśród mężczyzn w tym wieku – 75,5 proc. W analizowanej grupie osób starszych odsetek biernych zawodowo kobiet jest wyższy niż mężczyzn przede wszystkim z powodu zróżnicowania wieku uprawniającego do przechodzenia na emeryturę (kobiety - 60 lat, mężczyźni - 65 lat). W związku z tym mężczyźni pozostają dłużej aktywni na rynku pracy. W miastach w 2021 r. bierni zawodowo seniorzy stanowili 84 proc. ogółu osób w wieku 60-89 lat, podczas gdy na wsi odsetek ten był wyższy o 1,2 p. proc. i osiągnął poziom 85,2 proc. - podaje GUS.
Według Głównego Urzędu Statystycznego, podstawową przyczyną bierności zawodowej seniorów jest pobieranie emerytury. W 2021 r. było ono powodem niewykonywania i nieposzukiwania pracy w przypadku 90 proc. osób w wieku 60-74 lata (84,5 proc. mężczyzn i 93,4 proc. kobiet). Kolejną przyczyną bierności zawodowej jest choroba lub niepełnosprawność, z powodu których nie pracowało i nie poszukiwało pracy 6,4 proc. biernych zawodowo osób w wieku 60-74 lata (12,2 proc. mężczyzn i 2,9 proc. kobiet).
- Obecnie ponad 80 proc. emerytów w Polsce utrzymuje się jedynie z tego świadczenia. To praktyczny dowód tego, na co ekonomiści wskazują, że trudno sobie wyobrazić, aby wszyscy obywatele mogli samodzielnie oszczędzać na starość, inwestować w giełdę, nieruchomości, złoto czy dzieła sztuki oraz aby te działania przyniosły lepszy rezultat niż system powszechny. W horyzoncie emerytalnym obejmującym dziesięciolecia długookresowe stopy zwrotu w całej gospodarce zbiegają do tempa wzrostu PKB - mówi prof. Gertruda Uścińska, prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. I dodaje: - Na krótką metę może się komuś udać uzyskać wyższą stopę zwrotu, ale na dłuższą jest to mało prawdopodobne. Całe społeczeństwo nie uzyska długoterminowo wyższej stopy zwrotu niż wzrost PKB. Jest to logicznie niemożliwe. System powszechny zarządza najbardziej zdywersyfikowanym portfelem aktywów, bo stoi za nim cała gospodarka. Zapewnia przy tym równość uczestnictwa i w istocie niski koszt obsługi.
Czytaj w LEX: Zmniejszenie lub zawieszenie świadczeń pracującym emerytom i rencistom >>>
Sprawdź również książkę: Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 12/2022 >>
Aktywni zawodowo seniorzy
Z analizy wynika, że w 2021 r. liczba osób w wieku 60-89 lat aktywnych zawodowo wyniosła 1,4 mln, z czego 959 tys., tj. 66,5 proc. stanowili mężczyźni. Blisko 2/3 aktywnych zawodowo osób z analizowanej grupy wieku to mieszkańcy miast. Odnotowano ich 959 tys., co stanowiło 66,5 proc. osób starszych aktywnych zawodowo. Na wsi osób aktywnych zawodowo w tej grupie wieku mieszkało 483 tys., tj. 33,5 proc. ogólnej ich liczby. Osoby starsze stanowiły 8,4 proc. ogółu aktywnych zawodowo Polaków w wieku 15–89 lat.
Jak twierdzi GUS, współczynnik aktywności zawodowej osób w wieku 60–89 lat ukształtował się w 2021 r. na poziomie 15,6 proc. Wśród mężczyzn wyniósł on 24,5 proc., a w grupie kobiet 9,1 proc. Nie zanotowano dużego zróżnicowania tego wskaźnika ze względu na miejsce zamieszkania. W miastach odsetek osób aktywnych zawodowo w wieku 60–89 lat wyniósł 16 proc., podczas gdy na wsi był nieco niższy i ukształtował się na poziomie 14,8 proc.
- Zdecydowana większość aktywnych zawodowo seniorów (tj. 98,5 proc.) to osoby pracujące. W 2021 r. liczba osób pracujących w wieku 60-89 lat wyniosła 1420 tys., a wskaźnik zatrudnienia w tej grupie wieku ukształtował się na poziomie 15,4 proc. (24 proc. wśród mężczyzn i 9 proc. w gronie kobiet). W miastach 15,8 proc. osób starszych w wieku 60-89 lat to osoby pracujące, na wsi natomiast wskaźnik zatrudnienia wyniósł 14,6 proc.
Czytaj również: ZUS: Najwyższa emerytura wypłacana kobiecie w Polsce to 26,8 tys. zł, mężczyźnie - 37,8 tys. zł>>
Działalność gospodarcza i umowy cywilnoprawne
Z danych GUS wynika ponadto, że wśród osób starszych obserwuje się znaczną grupę osób pracujących i mających jednocześnie ustalone prawo do emerytury.
- Liczba tych osób z roku na rok rośnie, ale ich odsetek wśród pracujących osób starszych utrzymuje się na zbliżonym poziomie. Na koniec 2021 r. liczba pracujących w wieku 60 lat i więcej mających ustalone prawo do emerytury wyniosła 534,2 tys. W stosunku do roku 2020 liczba ta wzrosła o 4,8 proc. (wobec wzrostu 1,1 proc. notowanego rok wcześniej). Udział osób z ustalonym prawem do emerytury wśród pracujących w wieku 60 lat i więcej wyniósł 38,5 proc., co oznacza niewielki spadek tego wskaźnika w porównaniu do roku 2020 (o 0,2 p. proc.) - czytamy w analizie GUS.
Według jej autorów, w 2021 r. udział pracujących w wieku 60 lat i więcej z ustalonym prawem do emerytury w ogólnej liczbie pracujących wyniósł 3,6 proc. Było to niewiele więcej niż rok wcześniej, kiedy odsetek ten osiągnął poziom 3,5 proc. Wśród osób pracujących w wieku 60 lat i więcej z ustalonym prawem do emerytury 55,1 proc. stanowili pracownicy najemni (zatrudnieni), a 43,9 proc. – osoby pracujące na własny rachunek.
Emeryci wykonują również pracę w ramach umów cywilnoprawnych. W 2021 r. pracę w takiej formie świadczyło 186,8 tys. osób w wieku 60 lat i więcej z ustalonym prawem do emerytury (dane nie obejmują osób wykonujących umowy o dzieło; osoby wykonujące umowy cywilnoprawne zostały wykazane z wyłączeniem osób, które jednocześnie miały status osoby pracującej), co oznacza wzrost w porównaniu do roku poprzedniego o 13,8 tys. (tj. o 8 proc.). Ich udział w ogólnej liczbie osób w wieku 60 lat i więcej wykonujących umowy cywilnoprawne ukształtował się na zbliżonym poziomie co rok wcześniej i wyniósł 70,4 proc. (70,3 proc. w roku poprzednim). Odsetek seniorów z ustalonym prawem do emerytury wśród ogółu osób wykonujących umowy cywilnoprawne osiągnął poziom 15,6 proc., tj. o 0,6 p. proc. był niższy niż w 2020 roku.
Jak podkreśla GUS, wśród pracujących lub wykonujących umowy cywilnoprawne osób w wieku 60 lat i więcej z ustalonym prawem do emerytury, ponad 90 proc. to osoby, które nie przekroczyły 75 roku życia. Zarówno mężczyźni, jak i kobiety z ustalonym prawem do emerytury, najbardziej aktywni zawodowo są w pierwszych latach po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. W przypadku mężczyzn są to osoby z grupy wieku 65–69 lat, których odsetek wśród pracujących seniorów z ustalonym prawem do emerytury w 2021 r. wyniósł 53,9 proc., a wśród wykonujących umowy cywilnoprawne – 45,9 proc. W przypadku kobiet, najliczniejszą grupę stanowiły osoby w wieku 60–64 lata, dla których analogiczne odsetki wyniosły 51,6 proc. i 43,8 proc.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
