Przyczyną zamieszania są dwie ustawy, w których rząd wydłużył legalność pobytu i pracy cudzoziemców na terytorium Polski. Jedna to ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 2095, dalej: ustawa w sprawie COVID-19), która co do zasady wydłużyła legalność pobytu cudzoziemca na terytorium RP do upływu 30 dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni.
Druga to ustawa z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. z 2022 r., poz. 583), która przedłużyła z mocy prawa okresy legalnego pobytu obywateli Ukrainy na terytorium RP do dnia 31 grudnia 2022 r.
WZORY DOKUMENTÓW w LEX:
- Informacja o przyznaniu jednorazowego świadczenia za zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy >
- PL/UKR Oświadczenie obywatela Ukrainy w sprawie uzyskania dochodu podczas pobierania zasiłku rodzinnego >
- PL/UKR Wniosek obywatela Ukrainy o przyznanie zasiłku celowego/stałego/okresowego z pomocy społecznej >
- Temat wzajemnej relacji ustawy w sprawie COVID-19 i specustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa rodzi wątpliwości po stronie pracodawców – przyznaje Robert Lisicki, radca prawny, dyrektor Departamentu Pracy Konfederacji Lewiatan. Jak twierdzi, ma to znaczenie dla obywateli Ukrainy, ponieważ te dwa akty prawne przewidują różne terminy na wydłużenie legalnego pobytu na terytorium RP. Pojawiają się różne podejścia, np., że akt później przyjęty będzie miał pierwszeństwo – dodaje.
Czytaj również: Obywatel Ukrainy może przebywać w Polsce, ale podróżować po strefie Schengen - nie>>
Czytaj w LEX: Rozwiązania i regulacje prawne związane z epidemią COVID oraz konfliktem zbrojnym - Cudzoziemcy - regulacje prawne >>>
Dłuższy termin, czyli jaki?
W ustawie w sprawie COVID-19 chodzi o:
- art. 15z przedłużający termin składania wniosków o udzielenie cudzoziemcom zezwoleń pobytowych,
- art. 15z(1) przedłużający legalność pobytu cudzoziemca na terytorium RP m.in. na podstawie wizy Schengen i w ramach ruchu bezwizowego,
- art. 15z(2) przedłużający ważność karty pobytu,
- art. 15z(5) dotyczący wykonywania przez cudzoziemca pracy na warunkach innych niż określone w dokumentach będących podstawą legalnej pracy cudzoziemca,
- art. 15z(7) określający wyjątki od obowiązku posiadania przez cudzoziemca zezwolenia na pracę oraz obowiązku przedłużenia zezwolenia na pracę,
- art. 15zd przedłużający okres ważności wizy krajowej oraz zezwoleń na pobyt czasowy,
- art. 15zzq przedłużający okres ważności zezwoleń na pracę cudzoziemca.
Co do zasady w ustawie w sprawie COVID-19 polski ustawodawca zdecydował, że ważność tych dokumentów zostaje przedłużona do upływu 30 dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni.
Ten sam rząd zdecydował, że na podstawie art. 42 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, okres pobytu na podstawie wizy krajowej oraz okres ważności tej wizy czy zezwolenia udzielonego obywatelowi Ukrainy na pobyt czasowy ulegają przedłużeniu z mocy prawa do dnia 31 grudnia 2022 r.
Czytaj w LEX: Pomoc obywatelom Ukrainy z inicjatywy jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków >>>
No i pojawił się problem wzajemnej relacji tych przepisów i tego, który ma mieć zastosowanie w konkretnych życiowych sytuacjach, z którymi mają do czynienia pracodawcy. Zwłaszcza, gdy w jednym i w drugim przypadku chodzi o obywatela Ukrainy.
O stanowisko poprosiliśmy więc Urząd do Spraw Cudzoziemców oraz Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Cena promocyjna: 89 zł
|Cena regularna: 89 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 0 zł
Która ustawa jest pierwsza?
- Przepisy ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz art. 42 ust. 1-11 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, pozostają ze sobą w takiej relacji, że sytuacja prawna pewnej grupy obywateli Ukrainy w zakresie praw pobytowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest obecnie kształtowana działającymi jednocześnie przepisami obu ustaw – przekazał Urząd do Spraw Cudzoziemców.
Dla zilustrowania swojego stanowiska urząd posłużył się przykładem. - W związku z tym, że koniec okresu ważności zezwolenia na pobyt czasowy obywatela Ukrainy (wskazany w decyzji o udzieleniu tego zezwolenia) następuje w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., to jego zezwolenie na pobyt czasowy ulega przedłużeniu jednocześnie na podstawie art. 15zd ust. 3 o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz art. 42 ust. 5 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Przy czym okres, na jaki ostatecznie to przedłużenie z mocy prawa następuje zależy od tego, jak długo trwać będzie obecny stan zagrożenia epidemicznego i czy po jego odwołaniu nie zostanie ponownie, bezpośrednio wprowadzony stan epidemii, względnie jak długo dalej będą obowiązywać poszczególne przepisy ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych – tłumaczy Urząd.
Ostatecznie sytuację prawną obywatela Ukrainy w zakresie ważności zezwolenia na pobyt czasowy ukształtuje ten przepis, którego skutki prawne, będą występować później.
Według Urzędu, zwrócić należy uwagę na różne zakresy podmiotowe tych ustaw. - Sytuacja osób nieobjętych zakresem ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa jest regulowana wyłącznie przepisami ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych – podkreśla Urząd do Spraw Cudzoziemców w przekazanej nam odpowiedzi.
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji poinformowało nas natomiast, że na mocy przepisów ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw wprowadzono rozwiązania regulujące sytuację prawną cudzoziemców, których legalny pobyt w Polsce zakończył się w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Regulacje te dotyczą wszystkich obywateli państw trzecich przebywających legalnie w Polsce, niezależnie od posiadanego przez nich obywatelstwa. Z kolei przepisy ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, na mocy których zostały przedłużone terminy ważności m.in. wiz krajowych, zezwoleń na pobyt czasowy i kart pobytu dotyczą wyłącznie obywateli Ukrainy.
- Stan zagrożenia epidemiologicznego nie został dotąd odwołany. Oznacza to, że w przypadku obywateli Ukrainy nastąpił zbieg uprawnień i będą miały zastosowanie zarówno przepisy ustawy covidowej, jak również ustawy specjalnej. Przedłużenie legalnego pobytu obywatela Ukrainy, pierwotnie wynikające z ustawy covidowej ma dodatkowe umocowanie w przepisach ustawy specjalnej – czytamy w przekazanej nam przez MSWiA odpowiedzi.
Sprawdź również książkę: Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 1/2022 >>
Co zdecyduje rząd
Przemysław Ciszek, radca prawny, partner zarządzający w kancelarii C&C Chakowski & Ciszek, wykładowca prawa pracy na Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, jest zdania, że stanowisko zajęte przez Urząd do Spraw Cudzoziemców i resort spraw wewnętrznych i administracji jest jak najbardziej prawidłowe. – Przepisy ustawy w sprawie COVID-19 zostały napisane dla wszystkich cudzoziemców, także obywateli Ukrainy, którzy w Polsce przebywali jeszcze przed wybuchem wojny na Ukrainie i mieli np. polskie wizy krajowe. Ustawa wojenna przewiduje jednocześnie, że jeżeli takie dokumenty zakończyłyby się w tym roku, to zostaną wydłużone do 31 grudnia 2022 r. Tak naprawdę jak na razie przepis ten nie może zadziałać, bo cały czas mamy stan zagrożenia epidemicznego i ważność wiz uległa przedłużeniu. Problem pojawi się, jeżeli np. z dniem 1 stycznia 2023 r. rząd odwoła stan zagrożenia epidemicznego i nie wprowadzi stanu epidemii, a jednocześnie upłynie termin i nie zostanie przedłużony termin z ustawy wojennej. Wtedy, po upływie 30 dni od uchylenia stanu zagrożenia epidemicznego, jeżeli obywatele Ukrainy w Polsce nie złożą np. wniosków o zezwolenie na pobyt, będą w Polsce nielegalnie – mówi mec. Przemysław Ciszek. I dodaje: - Jeżeli natomiast zostanie przedłużony stan zagrożenia epidemicznego to ważność dokumentów będzie przedłużana na mocy ustawy w sprawie COVID-19. Utrzymywanie więc specustawy wojennej nie będzie potrzebne. Rząd powinien więc zdecydować co dalej najpóźniej do początku grudnia.
Zdaniem mec. Roberta Lisickiego, stanowisko organów, iż ostatecznie sytuację prawną obywatela Ukrainy w zakresie ważności zezwolenia na pobyt czasowy ukształtuje ten przepis, którego skutki prawne, będą występować później, jest korzystne dla obywateli Ukrainy oraz polskich przedsiębiorców.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
