Zleceniodawca zawarł umowę zlecenia na okres 2 miesięcy ze zleceniobiorcą przebywającym na urlopie macierzyńskim, udzielonym przez innego pracodawcę i wypłacił wynagrodzenie wysokości 2000 zł.
Jakiej wysokości składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne należy opłacić z tytułu zawartej umowy zlecenia?


Osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego z tytułu stosunku pracy podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i zdrowotnemu z tytułu tej umowy, a jeżeli zlecenie jest wykonywane w siedzibie lub miejscu działalności zleceniodawcy także ubezpieczeniu wypadkowe. Ponadto wynagrodzenie zleceniobiorcy w wysokości 2000 zł stanowi podstawę wymiaru składki na Fundusz Pracy, a jeżeli zleceniodawca jest przedsiębiorcą stanowi również podstawę wymiaru składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74, z późn. zm.) - dalej u.s.u.s. Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 11 ust. 2 oraz art. 12 ust. 1 i 3 u.s.u.s. osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, a także ubezpieczeniu wypadkowemu, jeżeli zlecenie jest wykonywane w siedzibie lub miejscu działalności zleceniodawcy (od 1 stycznia 2010 r. obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu będą również podlegali zleceniobiorcy podlegający ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, którzy wykonują zlecenie poza siedzibą i miejscem prowadzenia działalności przez zleceniodawcę). Jedynie ubezpieczeniu chorobowemu zleceniobiorca podlega dobrowolnie, na swój wniosek. Na mocy art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e, ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.) - dalej u.ś.o.z., zleceniobiorca podlega obowiązkowo również ubezpieczeniu zdrowotnemu. Ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkowe dla zleceniobiorcy nawet wówczas, gdy wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia stanowi jedynie tytuł do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.
Pobieranie zasiłku macierzyńskiego - zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 19 u.s.u.s. - stanowi tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Fakt ten nie wyłącza obowiązku ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia. Wręcz odwrotnie, jeżeli prawo do zasiłku macierzyńskiego zostało nabyte z innego tytułu niż umowa zlecenia (np. z tytułu stosunku pracy), to wykonywanie pracy na podstawie takiej umowy w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego - stosownie do art. 9 ust. 6 u.s.u.s. - sprawia, że tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jest umowa zlecenia, a nie pobieranie zasiłku. Taki stan prawny w zakresie ubezpieczeń społecznych będzie jednak obowiązywał tylko do 31 sierpnia 2009 r. 1 września 2009 r. wchodzi bowiem w życie ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy - Prawo bankowe (Dz. U. Nr 71, poz. 609) - dalej u.z.u.s.u.s., która w istotny sposób zmieni zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym przez osoby pobierające zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Z przepisów u.z.u.s.u.s. wynika, że po 1 września 2009 r. osoba pobierająca zasiłek macierzyński z tytułu stosunku pracy, wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia, będzie podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania tego zasiłku. Wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia będzie w takim przypadku stanowiło tytuł do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

Za zleceniobiorcę, który podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, a podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia jest co najmniej równa kwocie minimalnego wynagrodzenia, zleceniodawca jest obowiązany opłacać składki na Fundusz Pracy. Wynika to z art. 104 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.) - dalej u.p.z. Jeżeli zleceniodawca wypłaca zleceniobiorcy, który z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia objęty jest obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, wynagrodzenie w wysokości 2000 zł to powinien od niego naliczyć i opłacić składkę na Fundusz Pracy.
Ponadto, jeżeli zleceniodawca jest przedsiębiorcą, a zleceniobiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym i nie jest małżonkiem zleceniodawcy, jego dzieckiem własnym, dzieckiem drugiego małżonka lub dzieckiem przysposobionym, rodzicem, macochą, ojczymem, osób przysposabiającą, rodzeństwem, wnukiem, dziadkiem, zięciem, synową, bratową, szwagierką, szwagrem bądź osobą wykonującą pracę zarobkową w gospodarstwie domowym, wypłaconemu mu wynagrodzenia stanowi podstawę wymiaru składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Wynika to z art. 9 i 10 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. Nr 158, poz. 1121 z późn. zm.) - dalej u.o.r. Należy jednak dodać, że na mocy art. 104b ust. 2 u.p.z. oraz art. 9b ust. 2 u.o.r. zleceniodawca nie ma obowiązek opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za osoby, które ukończyły 55 lat w przypadku kobiety i 60 lat w przypadku mężczyzny.

 Piotr Kostrzewa - specjalista z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych