Anna K. (dane zmienione), opiekująca się na co dzień swoim niepełnosprawnym ojcem, zwróciła się do burmistrza miasta z wnioskiem o przyznanie jej świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Burmistrz odmówił wyjaśniając, że przepisy nie pozwalają w jej sytuacji przyznać takiego świadczenia. Wymagają bowiem, by niepełnosprawność osoby pozostającej pod opieką powstała najpóźniej do 25 roku życia.
Czytaj też: Opiekunowie niepełnosprawnych wciąż nierówni wobec prawa >
Decyzja dyskryminuje, ale jest zgodna z prawem
Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało tę decyzję w mocy. Organ powołał się na art. 17 ust. 1 i ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych, zgodnie z którym świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała albo przed ukończeniem 18 roku życia, albo w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, nie później jednak niż do ukończenia 25 roku życia. Ojciec wnioskodawczyni nie spełniał tego warunku.
Co prawda, Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 21 października 2014 r. (K 38/13) stwierdził niezgodność tego przepisu z Konstytucją w zakresie, w jakim różnicuje on prawo do tego świadczenia ze względu na moment powstania niepełnosprawności, ale nie miało to wpływu na obowiązywanie tej regulacji. W uzasadnieniu tego wyroku Trybunał wprost bowiem zaznaczył, że opiekunom dorosłych osób niepełnosprawnych nadal nie przysługuje prawo do tego świadczenia, jeżeli nie spełniają wszystkich warunków do jego uzyskania - łącznie z tym, który dotyczy momentu powstania niepełnosprawności. Do czasu, gdy parlament nie zajmie się tym problemem i nie zmieni tych przepisów organy administracji publicznej nie mogą w podobnych sytuacjach przychylać się do składanych wniosków.
Czytaj też: Wcześniejsza emerytura pozbawia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego >
Ważna jest sentencja wyroku
Sąd Administracyjny w Gdańsku uwzględnił skargę. Wskazał, że organy administracji publicznej błędnie oceniły skutki wejścia w życie powołanego wyroku TK. W sprawie nie było bowiem wątpliwości, że skarżąca spełnia wszystkie warunki do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego za wyjątkiem jednego - niepełnosprawność osoby, którą się zajmuje (ojca), powstała poza okresami wskazanymi w tym przepisie.
Zobacz też w SIP LEX: Wyrok WSA w Łodzi z 23 sierpnia 2018 roku, sygn. akt II SA/Łd 564/18
Trybunał przesądził jednak, że przepis wprowadzający to kryterium jest sprzeczny z konstytucyjną zasadą równości. To oznacza, że z treści tego przepisu powyższe ograniczenia zostały wyeliminowane. Organy administracyjne temu nie zaprzeczyły. Powołały się jednak na uzasadnienie wyroku, w którym Trybunał samodzielnie określił skutki ogłoszenia wyroku. Zdaniem sądu, nie miał on jednak takiego prawa, tj. nie mógł modyfikować treści sentencji wyroku ani też określać w uzasadnieniu, jakie będą skutki wydanego już wyroku. To jest bowiem domena prawa konstytucyjnego.
Czytaj też: Pełnoletniość niepełnosprawnego dziecka nie pozbawia preferencji podatkowych >
Z powyższego sąd wywiódł wniosek, że organy, rozpoznając wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego, złożony przez opiekuna dorosłej osoby niepełnosprawnej, w obecnym stanie prawnym (dopóki w tej materii nie zostaną wprowadzone nowe rozwiązania ustawowe) muszą zbadać, czy wnioskodawczyni spełnia warunki do przyznania tego świadczenia określone w art. 17 ustawy, z wyłączeniem tej części tego przepisu, która z dniem 23 października 2014 r. (data publikacji wyroku TK) została ostatecznie uznana za niekonstytucyjną.
Wyrok WSA w Gdańsku z 2 sierpnia 2018 roku, III SA/Gd 413/18
Więcej przydatnych materiałów znajdziesz w SIP LEX:
Świadczenie pielęgnacyjne – praktyczne aspekty przyznawania >
Czy osoba przebywająca na urlopie bezpłatnym może pobierać świadczenie pielęgnacyjne? >
Czy można córce przyznać świadczenie pielęgnacyjne na matkę? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.