Przepisy bhp nakładają na pracodawcę obowiązek zapewnienia pracownikom w pewnych sytuacjach posiłków regeneracyjnych oraz napojów zimnych lub gorących. Obowiązki te uszczegóławia rozporządzenie Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz.U. nr 60, poz. 279). Sezon zimowy (według regulacji tego rozporządzenia trwa on od 1 listopada do 31 marca) charakteryzujący się niższymi temperaturami powietrza jest okresem, w którym pracownicy zatrudnieni na otwartej przestrzeni muszą mieć właściwie przez cały ten okres zapewnione gorące napoje.
Czytaj również: Ciepły posiłek i herbata dla pracownika - tylko w jakich warunkach?>>
Napoje gorące
Pracodawca obowiązkowo zapewnia napoje gorące pracownikom zatrudnionym:
- w warunkach mikroklimatu zimnego, charakteryzującego się wartością wskaźnika siły chłodzącej powietrza (WCl) powyżej 1000,
- przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10 st. C.
Napoje również zapewniane są przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet.
Ważne! Obowiązek zapewnienie gorących napojów pracownikom zatrudnionym na otwartej przestrzeni powiązany jest z samą temperaturą otoczenia, w jakim praca jest wykonywana. Nie ma znaczenia wydatek energetyczny powstający przy pracy.
Obowiązek ten nie jest powiązany z okresem zimowym – opiera się jedynie na temperaturze otoczenia. Oczywiste jest w praktyce, że standardowo temperatury poniżej 10 st. C występują częściej późną jesienią i zimą ale jak najbardziej zapewnienie napojów gorących musi mieć miejsca także w innych okresach roku, gdy nastąpi spadek temperatury (np. prace nocne).
Przykład: Napoje gorące zapewnione ma mieć zarówno pracownik fizyczny pracujący na otwartej przestrzeni na budowie, jak i stróż nocny na tej budowie czy kierownik budowy – stanowisko pracy nie ma znaczenia, istotny jest jedynie fakty wykonywania pracy na otwartej przestrzeni oraz temperatura.
Teoretycznie temperatura powietrza wyznacza codziennie obowiązek lub jego brak zapewnienia napojów gorących. Faktycznie, w dniach w których temperatura wynosi np. 15 st. C takiego obowiązku nie ma. Zauważmy jednak, że prawodawca nie wskazuje na średnią temperaturę dobową ale panującą w czasie wykonywania pracy. Stąd nawet chwilowy spadek poniżej 10 st. C wymuszałby konieczność zapewnienia napojów gorących. W sezonie zimowym trudno zakładać dokonywanie codziennych ustaleń w tym zakresie.
Stanowiska pracy, na których zatrudnieni pracownicy powinni otrzymywać napoje, oraz szczegółowe zasady ich wydawania ustala pracodawca w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi, a jeżeli u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa - pracodawca po uzyskaniu opinii przedstawicieli pracowników. Ustalenia te nie mogą zawężać omawianego obowiązku. Pracodawca nie definiuje czasu wykonywania pracy na świeżym powietrzu uprawniającego do uzyskiwania napojów gorących ale nie może oznaczać to przyjęcia, że przysługują one tylko osobom pracującym na zewnątrz przez cały rozkładowy czas pracy.
Cena promocyjna: 152.09 zł
|Cena regularna: 169 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 126.75 zł
Swobodna dostępność
Napoje gorące powinny być dostępne dla pracowników w ciągu całej zmiany roboczej, czyli w sposób ciągły. Ich ilość ma zaspokajać potrzeby pracowników, co oznacza w praktyce, że nie powinny być stosowane właściwie jakiekolwiek ograniczenia ilościowe (poruszając się oczywiście po sferze „zdrowego rozsądku”) – potrzeby są w tym przypadku bardzo indywidualne.
Przykład: Pracodawca ustalił, że każdy z pracowników pracujących w otwartej przestrzeni ma zapewnione w ciągu dnia dwa kubki herbaty. Takie ograniczenie jest nadmierne, nie odpowiada realnym potrzebom i nie może mieć miejsca.
Ważne! Niedopuszczalna jest wypłata ekwiwalentu pieniężnego w miejsce obowiązku zapewnienia pracownikom napojów gorących.
Przepisy nie wskazują jakie to mają być napoje. Nie narzucają ich rodzajów poza wskazaniem, że mają być gorące (jednocześnie nie doprecyzowując ich temperatury). Może to być – i standardowo w ten sposób obowiązek ten nie jest realizowany – kawa lub herbata, gorąca woda.
Przykład: Określając minimum - dla wypełnienia obowiązku wystarczające jest zapewnienie gorącej wody z dystrybutora.
Za nieprawidłowe – w ocenie autora – należy przyjąć zapewnienie jednego, konkretnego napoju dla wszystkich osób (np. tylko kawy w termosach). W każdym przypadku, jeżeli nie jest to napój neutralny (a za taki należałoby uznać gorącą wodę) zdarzać się będzie, że część pracowników go nie pija (w tym nie tylko w oparciu o preferencje smakowe ale także uwarunkowania zdrowotne), co powiązane byłoby z brakiem dostępności napoju gorącego dla tych osób.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.