Bonus wypłacony w trakcie macierzyńskiego nie podlega składkom ZUS

Premia (nagroda), do której pracownik ma prawo nie za okres wykonywania pracy, ale za okres przebywania na urlopie macierzyńskim, nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Pytanie pochodzi z Serwisu Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych:

Pracownica przebywa na urlopie macierzyńskim.

Czy od przyznanej jej nagrody, premii należy naliczyć składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne?

Premia nie ma związku z pracą wykonywaną przed rozpoczęciem pobierania zasiłku. Jest to bonus dla pracowników za dobre wyniki firmy.

Odpowiedź: premia (nagroda), do której pracownik ma prawo nie za okres wykonywania pracy, ale za okres przebywania na urlopie macierzyńskim, nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Uzasadnienie: stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) – dalej u.s.u.s., osoba pobierająca zasiłek macierzyński podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Okoliczność, iż pobieranie zasiłku macierzyńskiego stanowi tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych sprawia jednocześnie, że pracownik przebywający na urlopie macierzyńskim i pobierający tego rodzaju zasiłek, nie podlega pracowniczym ubezpieczeniom społecznym. Zgodnie z art. 18 ust. 6 u.s.u.s. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osoby pobierającej zasiłek macierzyński stanowi kwota tego zasiłku.

Pobieranie zasiłku macierzyński – co wynika z art. 66 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) – dalej u.ś.o.z. – nie stanowi tytułu do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Osoba pobierająca taki zasiłek na mocy art. 67 ust. 6 u.ś.o.z. ma jednak prawo do świadczeń opieki zdrowotnej.

Z uwagi na powyższe, jeżeli pracodawca wypłaca pracownikowi przebywającemu na urlopie macierzyńskim premię (nagrodę), do której prawo nie przysługuje za okres wykonywania pracy w ramach stosunku pracy, ale za okres przebywania na urlopie macierzyńskim (np. obowiązujące w zakładzie pracy przepisy płacowe przewidują, że prawo do premii (nagrody) z tytułu dobrych wyników firmy mają również osoby przebywające na urlopie macierzyńskim). Takie stanowisko zdaje się również prezentować ZUS. W decyzji nr 20 z dnia 18 stycznia 2016 r., DI/100000/43/1483/2015 Oddział ZUS w Gdańsku zajął stanowisko, że wartość świadczeń w naturze w postaci abonamentu medycznego, przysługujących za okres przebywania na urlopie macierzyńskim lub urlopie wychowawczym, nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy. Podobne stanowisko zajął Oddział ZUS w Gdańsku z decyzji nr 284 z dnia 13 lipca 2015 r., DI/100000/43/777/2015; stwierdzając, że przychód z postaci składki na ubezpieczenie grupowe uzyskany przez pracownika w okresie pobierania przez niego zasiłku macierzyńskiego nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, ponieważ prawo do niego nie przysługiwało za okres świadczenia pracy, ale z racji pobierania zasiłku macierzyńskiego. Z kolei w decyzji nr 1241/2015 z dnia 20 listopada 2015 r., WPI/200000/43/1241/2015; Oddział ZUS w Lublinie stwierdził, że podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne nie stanowi wartość karnetów sportowych przydzielonych pracownikowi przez pracodawcę w okresie pobierania przez pracownika zasiłku macierzyńskiego.