Pytanie pochodzi z Serwisu Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych:

Pracownica przebywa na urlopie macierzyńskim.

Czy od przyznanej jej nagrody, premii należy naliczyć składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne?

Premia nie ma związku z pracą wykonywaną przed rozpoczęciem pobierania zasiłku. Jest to bonus dla pracowników za dobre wyniki firmy.

Odpowiedź: premia (nagroda), do której pracownik ma prawo nie za okres wykonywania pracy, ale za okres przebywania na urlopie macierzyńskim, nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Uzasadnienie: stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) – dalej u.s.u.s., osoba pobierająca zasiłek macierzyński podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Okoliczność, iż pobieranie zasiłku macierzyńskiego stanowi tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych sprawia jednocześnie, że pracownik przebywający na urlopie macierzyńskim i pobierający tego rodzaju zasiłek, nie podlega pracowniczym ubezpieczeniom społecznym. Zgodnie z art. 18 ust. 6 u.s.u.s. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osoby pobierającej zasiłek macierzyński stanowi kwota tego zasiłku.

Pobieranie zasiłku macierzyński – co wynika z art. 66 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) – dalej u.ś.o.z. – nie stanowi tytułu do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Osoba pobierająca taki zasiłek na mocy art. 67 ust. 6 u.ś.o.z. ma jednak prawo do świadczeń opieki zdrowotnej.

Z uwagi na powyższe, jeżeli pracodawca wypłaca pracownikowi przebywającemu na urlopie macierzyńskim premię (nagrodę), do której prawo nie przysługuje za okres wykonywania pracy w ramach stosunku pracy, ale za okres przebywania na urlopie macierzyńskim (np. obowiązujące w zakładzie pracy przepisy płacowe przewidują, że prawo do premii (nagrody) z tytułu dobrych wyników firmy mają również osoby przebywające na urlopie macierzyńskim). Takie stanowisko zdaje się również prezentować ZUS. W decyzji nr 20 z dnia 18 stycznia 2016 r., DI/100000/43/1483/2015 Oddział ZUS w Gdańsku zajął stanowisko, że wartość świadczeń w naturze w postaci abonamentu medycznego, przysługujących za okres przebywania na urlopie macierzyńskim lub urlopie wychowawczym, nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy. Podobne stanowisko zajął Oddział ZUS w Gdańsku z decyzji nr 284 z dnia 13 lipca 2015 r., DI/100000/43/777/2015; stwierdzając, że przychód z postaci składki na ubezpieczenie grupowe uzyskany przez pracownika w okresie pobierania przez niego zasiłku macierzyńskiego nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, ponieważ prawo do niego nie przysługiwało za okres świadczenia pracy, ale z racji pobierania zasiłku macierzyńskiego. Z kolei w decyzji nr 1241/2015 z dnia 20 listopada 2015 r., WPI/200000/43/1241/2015; Oddział ZUS w Lublinie stwierdził, że podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne nie stanowi wartość karnetów sportowych przydzielonych pracownikowi przez pracodawcę w okresie pobierania przez pracownika zasiłku macierzyńskiego.