Prof Adamus: Prawo nie zakazuje wszystkich inwestycji syndykowi

Prowadzenie przez syndyka masy upadłości przedsiębiorstwa charakteryzuje się pewną autonomią, gdyż jest to działalność o charakterze biznesowym a nie egzekucyjnym. Jeżeli sędzia komisarz nie sprzeciwia się, to może on podejmować działania inwestycyjne dotyczące nieruchomości - pisze prof. Rafał Adamus.

Dokonywanie czynności inwestycyjnych przez syndyka, nie jest zachowaniem typowym w postępowaniu upadłościowym, o czym świadczy konstrukcja przepisów prawa upadłościowego. Dokonanie przez syndyka czynności inwestycyjnej poza prowadzeniem przedsiębiorstwa upadłego, w celu spekulacyjnym, w ramach zwykłej likwidacji masy upadłości należałoby traktować jako eksces. Natomiast zakup nieruchomości nie jest zakazany wprost przez prawo upadłościowe.

Czytaj też w LEX: Wnoszenie pism procesowych i doręczanie orzeczeń w postępowaniu upadłościowym i restrukturyzacyjnym po nowelizacji >

Inwestycje:  zgodne z prawem czy nie

W związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa upadłego mogą istnieć potrzeby inwestycyjne wyrażający się w bardzo różny sposób. Nie można a limine wykluczyć jakiegokolwiek typu czynności, a w tym nabywanie nieruchomości przez syndyka masy upadłości dla potrzeb prowadzenia przedsiębiorstwa upadłego.

Czytaj w LEX: Sprzedaż przedsiębiorstwa w postępowaniu upadłościowym >

Prowadzenie przez syndyka masy upadłości przedsiębiorstwa upadłego charakteryzuje się pewną autonomią w ramach przepisów o likwidacji masy upadłości, gdyż nie jest to działalność typowa dla organu egzekucyjnego prowadzącego egzekucję generalną ale jest to działalność o charakterze biznesowym. Przepisy prawa upadłościowego nie wprowadzają żadnej metodyki prowadzenia działalności gospodarczej, nie taka jest ich rola. Prowadzenie przedsiębiorstwa dłużnika przez syndyka masy upadłości podlega zasadzie business judgement rule korygowanej przez ogólne zasady prawa upadłościowego, to jest maksymalizację zaspokojenia wierzycieli i zachowanie przedsiębiorstwa upadłego w całości.

Kompetencje syndyka do dokonania czynności inwestycyjnej należy wywieść z przepisów powierzających mu prowadzenie przedsiębiorstwo upadłego. W ramach prowadzenia przedsiębiorstwa upadłego syndyk może podejmować czynności nie zakazane mu przez prawo albo przez organy postępowania upadłościowego.

Zobacz procedurę: Wykonanie albo odstąpienie od umowy wzajemnej przez syndyka >

Sędzia komisarz dużo może

Sędzia komisarz ma kompetencję do zakazywania syndykowi podejmowania pewnych czynności ex ante. Jeżeli sędzia komisarz nie zakazał syndykowi podejmowania czynności inwestycyjnych określonego rodzaju (a w tym np. nabywanie nieruchomości), wówczas jest przestrzeń dla rozważenia potrzeby podjęcia takiej czynności. Innymi słowy brak weryfikacji negatywnej ze strony sędziego komisarza uzasadnia rozważenie przez syndyka potrzeby podjęcia takiej decyzji.

Czytaj też w LEX: Wydawanie, uzasadnianie i podpisywanie orzeczeń w postępowaniu upadłościowym i restrukturyzacyjnym >

Można rekomendować syndykowi masy upadłości powołanie komisji merytorycznej w celu wypowiedzenia się co do potrzeby inwestycji w sposób formalny. Można zarekomendować syndykowi masy upadłości przeprowadzenie specjalnego testu inwestycyjnego. Na poziomie operacyjnym syndyk możesz rozważać podjęcie takiej decyzji. Prowadzenie przedsiębiorstwa upadłego, odpowiada celowi postępowania upadłościowego i ma charakter autonomiczny względem ogólnych zasad likwidacji masy upadłości. Z tym zastrzeżeniem, że maksymalizacja zaspokojenia wierzycieli ma charakter priorytetu.

Czytaj w LEX: Likwidacja masy upadłości >

Syndyk nie jest związany ewentualnym stanowiskiem reprezentanta upadłego, ani stanowiskiem organów spółki, nawet gdyby dla dokonania takiej czynności inwestycyjnej, w normalnym układzie stosunków, była potrzebna zgoda rady nadzorczej czy przedstawicieli wspólników. Na dokonanie czynności inwestycyjnej syndyk nie musi uzyskiwać zgody rady wierzycieli; rada wierzycieli nie ma kompetencji do wyrażenia takiej zgody; syndyk może wystąpić do rady wierzycieli o opinię. Z uwagi na nietypowość sytuacji warto rekomendować przedstawienie sprawy sędziemu komisarzowi, który mógłby zakazać syndykowi dokonywania takiej czynności z racji swoich ogólnych kompetencji w postępowaniu upadłościowym. W sprawie dokonania czynności inwestycyjnej nie ma potrzeby zwoływania zgromadzenia wierzycieli. Nabyta przez syndyka nieruchomość stanie się elementem przedsiębiorstwa upadłego i będzie podlegała zbyciu na ogólnych zasadach prawa upadłościowego.

Sprawdź w LEX: Czy syndyk może być stroną postępowania o wydanie pozwolenia na budowę? >

prof. dr hab. Rafał Adamus, radca prawny, wykładowca w Katedrze Prawa Gospodarczego i Finansowego Uniwersytetu Opolskiego, arbiter w Sądzie Polubownym przy Regionalnej Izbie Gospodarczej w Katowicach.