Ogólna zasada powstawania obowiązku podatkowego w zasadzie się nie zmieni. O ile obecnie obowiązek podatkowy w VAT powstaje co do zasady z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, o tyle od 1 stycznia 2014 r. obowiązek ten będzie powstawał co do zasady z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi.
Jak widać, z nowym rokiem określenie „z chwilą wydania towaru" zastąpi określenie „z chwilą dokonania dostawy towarów". W istocie jednak nic się nie zmieni, gdyż obecnie pojęcie wydania towarów rozumie się nie dosłownie, lecz jako oznaczające właśnie dokonanie dostawy towarów. Można zatem stwierdzić, że chwila dokonania dostawy, o której mowa będzie w przepisach od 1 stycznia 2014 r., odpowiadać będzie chwili wydania towarów, o której w przepisach mowa obecnie.
Do dokonania dostawy towarów dochodzi najczęściej na skutek fizycznego wydania tych towarów podatnikowi lub osobie uprawnionej do odebrania towaru w imieniu podatnika.
Przykład
W dniu 29 marca 2014 r. podatnik otrzyma zamówienie na towar. W tym samym dniu wystawi fakturę dokumentującą dostawę tego towaru (od 1 stycznia 2014 r. możliwe będzie wystawianie faktur przed dokonaniem dostawy towarów). W dniu 1 kwietnia 2014 r. towar zostanie odebrany przez pracownika klienta. Obowiązek podatkowy powstanie w takiej sytuacji w dniu 1 kwietnia 2014 r., tj. w dniu wydania towaru osobie uprawnionej do odebrania towaru w imieniu podatnika.
Nie jest to jednak zasada bezwzględnie obowiązująca. Nie zawsze fizyczne wydanie rzeczy jest bezwzględnie konieczne, aby doszło do dokonania dostawy towarów. Do dokonania takiej dostawy dojść może, przykładowo, na skutek wydania dokumentów albo środków umożliwiających rozporządzanie rzeczą.
Przykład
Spółka zamierza sprzedać w 2014 r. swój „firmowy" samochód. Umowa sprzedaży samochodu zostanie zawarta 27 lutego 2014 r., a po jej podpisaniu nabywcy zostaną wręczone kluczyki i dokumenty do samochodu. Ze względu na pilny wyjazd nabywca samochód odbierze dopiero kilka dni później, tj. 3 marca 2014 r. Mimo to obowiązek podatkowy z tytułu dostawy samochodu powstanie w takiej sytuacji w dniu 27 lutego 2014 r., tj. w dniu wydania nabywcy dokumentów i kluczyków umożliwiających rozporządzanie samochodem.
W przypadku świadczenia usług obowiązek podatkowy od 1 stycznia 2014 r. powstawać będzie – identycznie jak obecnie – z chwilą wykonania usługi. Uznaje się najczęściej, że usługa jest wykonana, gdy usługodawca zrealizował wszystkie czynności składające się na określony rodzaj usługi.
Przykład
Firma transportowa otrzyma zlecenie dostarczenia towaru z miejsca X do miejsca Y. Firma wyładowała towar w miejscu Y w dniu 31 stycznia 2014 r. W tym też dniu dojdzie do wykonania usługi transportowej (i powstania obowiązku podatkowego w VAT), gdyż z chwilą wyładowania towaru firma transportowa dokonała ostatniej czynności składającej się na usługę transportową.
Dla wykonania usługi konieczne jest często zaakceptowanie jej wykonania przez usługobiorcę. W niektórych przypadkach powoduje to, że do wykonania usługi (a w konsekwencji do powstania obowiązku podatkowego w VAT) nie dochodzi.
Przykład
Podatnik prowadzi działalność gospodarczą w zakresie naprawy telefonów komórkowych. W dniu 25 stycznia 2014 r. od dwóch klientów otrzyma zlecenie naprawy dwóch telefonów. Oba telefony podatnik naprawi w dniu 28 stycznia 2014 r. i telefonicznie poinformuje klientów o możliwości odebrania naprawionych telefonów. Pierwszy z klientów zostanie odebrany w dniu 1 lutego 2014 r., zaś drugi nie zostanie odebrany nigdy. W takiej sytuacji:
1) obowiązek podatkowy z tytułu naprawy pierwszego z telefonów powstanie w dniu 1 lutego 2014 r. (odbierając telefon klient zaakceptuje wykonanie usługi, co spowoduje uznanie usługi za wykonaną w tym właśnie dniu),
2) obowiązek podatkowy z tytułu naprawy drugiego z telefonów nie powstanie (klient nie odbierze bowiem telefonu, a więc nie zaakceptuje jej wykonania).
Wątpliwości budzi to, w jakim zakresie na moment wykonania usługi mają wpływ strony umowy. Dominuje stanowisko, że strony umowy o świadczenie usługi mają wpływ na moment wykonania usługi, tj. mogą określać zdarzenia, których wystąpienie jest konieczne dla uznania usługi za wykonaną. Uznać jednak należy, że wpływ ten jest ograniczony. Strony umowy o świadczenie usługi nie mogą swoimi ustaleniami co do momentu wykonania usługi zmieniać jej charakteru, jak również określać zdarzenia skutkujące uznaniem usługi za wykonaną o charakterze sztucznym (w szczególności nie jest dopuszczalne sztuczne opóźnianie w ten sposób momentu uznania usługi za wykonaną).
Przykład
Wydawnictwo zleca autorom opracowywanie artykułów do publikowanych czasopism. Momentem wykonania usług opracowywania takich artykułów jest, co do zasady, moment przesłania przez autora gotowego artykułu. Nie ma jednak przeszkód, aby strony ustaliły, że usługę uznaje się za wykonaną w dniu akceptacji przesłanego tekstu przez wydawnictwo, autoryzacji tekstu przez autora, a nawet opublikowania tekstu w czasopiśmie. Nie jest natomiast dopuszczalne ustalenie przez strony, przykładowo, że za moment wykonania usługi uznaje się 30. dzień, licząc od dnia opublikowania tekstu w czasopiśmie (takie określenie momentu wykonania usługi miałoby charakter sztuczny).