Praktyczne podejście do fundacji rodzinnej – jak skutecznie wnieść majątek?

Wnosząc mienie do fundacji rodzinnej, należy zwrócić szczególną uwagę na prawidłową reprezentację stron, formę dokonywanej czynności prawnej oraz rodzaj wnoszonego mienia. Z praktycznego punktu widzenia zasadne wydaje się pokrycie funduszu założycielskiego w formie pieniężnej, wyłącznie w minimalnej wysokości, a następnie uzupełnienie majątku fundacji, np. w formie darowizn - tłumaczy Marianna Valirakis-Wołyńska, radca prawny, partner w kancelarii Lawspective.

Majątek fundacji rodzinnej to mienie wniesione:

• w ramach funduszu założycielskiego oraz
• po utworzeniu fundacji przez fundatora lub osoby trzecie w formie czynności cywilnoprawnych np. darowizn wypracowane zyski oraz mienie nabyte w zamian za majątek dotychczas posiadany.

Fundator sporządza spis mienia wnoszonego do fundacji rodzinnej na pokrycie funduszu założycielskiego, który jest następnie aktualizowany przez zarząd fundacji. W spisie tym należy wskazać osobę wnoszącą mienie oraz określić wartość i rodzaj każdego z wniesionych składników mienia. Przez wartość mienia wnoszonego do fundacji rodzinnej rozumie się wartość rynkową składników wniesionego mienia w innej postaci niż środki pieniężne, ustaloną na dzień wniesienia mienia, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

Wzór dokumentu w LEX: Spis mienia fundacji rodzinnej >

Mienie wnoszone przez fundatora

Fundator wnosi do fundacji rodzinnej mienie na pokrycie funduszu założycielskiego o wartości określonej w statucie, nie niższej niż 100 tys. zł. W praktyce częstym rozwiązaniem jest pokrycie funduszu założycielskiego w formie pieniężnej wyłącznie w minimalnej wysokości.

Dzieje się tak dlatego, że co do zasady fundacja rodzinna nie może zwracać fundatorowi mienia wniesionego na pokrycie funduszu założycielskiego w całości ani w części. Może to się zdarzyć jedynie w ramach wypłaty świadczenia, jeżeli fundator jest również beneficjentem albo w przypadku likwidacji fundacji. Ponadto w sytuacji straty lub innego zmniejszenia wartości funduszu założycielskiego – fundacja musiałaby w pierwszej kolejności uzupełnić fundusz założycielski, zamiast spełniać świadczenia lub inwestować. Nie powinno być wnoszone do fundacji rodzinnej mienie fundatora, z którego swobodnie on lub jego rodzina korzysta, z uwagi na ryzyko opodatkowania świadczenia w postaci korzystania z tych aktywów.

Czytaj w LEX: Reprezentacja i pełnomocnik w fundacji rodzinnej w organizacji >

Fundacja rodzinna w praktyce. Pytania i odpowiedzi [PRZEDSPRZEDAŻ] ebook

Paweł Blajer

Sprawdź  

Rodzaj wnoszonego mienia – dodatkowe wymogi i ograniczenia

Majątek fundacji, zarówno ten na pokrycie funduszu założycielskiego, jak i wniesiony później, mogą stanowić środki pieniężne (w walucie polskiej lub obcej), ale także ruchomości, nieruchomości, prawa udziałowe w spółkach prawa handlowego czy papiery wartościowe zapisane na rachunkach maklerskich. W zależności od rodzaju wnoszonego do fundacji mienia mogą pojawić dodatkowe wymogi w zakresie formy czynności prawnej, np. forma aktu notarialnego w przypadku przeniesienia własności nieruchomości czy forma pisemna z podpisem notarialnie poświadczonym przy przeniesieniu udziałów w spółce.

Należy mieć również na względzie, że fundacja rodzinna może prowadzić działalność gospodarczą jedynie w ograniczonym ustawowo zakresie. Stąd też do fundacji nie należy wnosić majątku, który może wiązać się z prowadzeniem działalności gospodarczej niedopuszczalnej przez przepisy prawa (np. całego przedsiębiorstwa).

Czytaj w LEX: Problematyka obliczania zachowku w świetle ustawy o fundacji rodzinnej >

Dodatkowe wymogi z uwagi na rodzaj czynności prawnej i strony czynności

Częstym sposobem wniesienia mienia do fundacji jest zawarcie umowy darowizny, która co do zasady wymaga formy aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Ponadto, oceniając skuteczność umowy darowizny, należy mieć na względzie art. 37 par. 1 ust. 4 k.r.o., z którego treści wypływa obowiązek uzyskania zgody małżonka darczyńcy w przypadku darowizny z majątku wspólnego. Dokonując czynności prawnej przenoszącej aktywa na rzecz fundacji rodzinnej, pamiętać należy o zachowaniu prawidłowej reprezentacji fundacji przy zawieraniu umowy. Fundacja rodzinna w organizacji (w okresie od złożenia oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej do jej wpisu do rejestru fundacji rodzinnych) reprezentowana jest przez fundatora. Po wpisie do rejestru fundacji rodzinnych jest ona reprezentowana przez zarząd fundacji na zasadach określonych w statucie.

W umowie między fundacją rodzinną a członkiem zarządu - fundację rodzinną powinna reprezentować rada nadzorcza. W przypadku braku rady nadzorczej, fundację rodzinną reprezentuje pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia beneficjentów. Dopuszcza się ustanowienie pełnomocnika zarówno dla fundacji w organizacji, jak i już po jej rejestracji. Regulacja ta ma szczególne znaczenie, bowiem w praktyce najczęściej majątek wnoszony jest do fundacji przez fundatora, będącego jednocześnie jej prezesem zarządu.

Wniesienie mienia do fundacji rodzinnej nie wywołuje skutków podatkowych w zakresie podatku dochodowego oraz podatku od czynności cywilnoprawnych, bez względu na to, czy ma to miejsce w ramach pokrycia funduszu założycielskiego, czy też umowy darowizny dokonanej przez fundatora lub osoby trzecie. W niektórych sytuacjach może jednak pojawić się obowiązek w zakresie VAT. 

Marianna Valirakis-Wołyńska, radca prawny, partner w kancelarii Lawspective.

Czytaj też w LEX: Odpowiedzialność fundacji rodzinnej > 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.