Ceny prądu dla małych i średnich firm, samorządów i innych podmiotów uprawnionych będą w przyszłym roku zamrożone na poziomie 785 zł netto, a dla gospodarstw domowych - 693 zł netto za jedną megawatogodzinę. Tak ostatecznie brzmi ustawa zamrażająca na przyszły .rok ceny energii. We środę 2 listopada podpisał ją prezydent Andrzej Duda.

Czytaj także: Ustawa podpisana - samorządy zajmą się dystrybucją węgla>>

Ustawa przechodziła sporo zmian w procesie legislacyjnym. Sejm zaakceptował 27 października niektóre poprawki Senatu do pierwotnych propozycji rządu. Posłowie zgodzili się by przepisy o zamrożonych cenach prądu objęły m.in. rodzinne ogrody działkowe. Poprawka w tej sprawie określa limity zużycia energii elektrycznej na potrzeby ustalania prawa do korzystania z preferencyjnej ceny energii w odniesieniu do domów letniskowych, domów kempingowych i altan działkowych w ROD, w których nie jest wykonywana działalność gospodarcza oraz administracji rodzinnego ogrodu działkowego - w przypadkach wspólnego pomiaru.

Posłowie odrzucili propozycję, by preferencje te przyznać lotniskom samorządowym, prywatnej służbie zdrowia, przewoźnikom kolejowym i bankom żywności.

Sejm poparł także poprawkę, która określa m.in. szczególne zasady przyznawania dodatku elektrycznego w przypadku, gdy pod jednym adresem mieszkają osoby należące do różnych gospodarstw domowych. Zgodzono się ponadto na dopracowanie kwestii wypłaty dodatków energetycznych w przypadku, gdy pod jednym adresem zamieszkuje więcej niż jedno gospodarstwo domowe, a także uściślając, że dodatek w wysokości 3 tys. zł ma przysługiwać w przypadku, gdy głównym źródłem ciepła jest kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia albo piec kaflowy, zasilane peletem drzewnym lub innym rodzajem biomasy, z wyłączeniem drewna kawałkowego.

Sejm nie zgodził się ponadto, aby z ustawy wykreślić przepisy dotyczące wody amoniakalnej. Ustawa bowiem dopuszcza możliwość odstąpienia przez elektrownie od wychwytywania tlenków azotu w związku z ograniczoną dostępnością wody amoniakalnej.

Czytaj w LEX: UE chce zatrzymać wzrost cen energii >>>

Zapraszamy na bezpłatne szkolenie online „Dodatek elektryczny 2022 r.” Sprawdź szczegóły >>>

Gospodarstwa domowe z tegoroczną ceną

Zasadniczy obraz cen prądu w przyszłym roku tworzą dwie ustawy. Pierwsza z nich, już obowiązująca, została uchwalona 7 października. Gwarantuje ona utrzymanie tegorocznych (według taryf na 1 stycznia 2022 r.) cen prądu dla gospodarstw domowych w ramach określonych pułapów zużycia. Pełna nazwa tego aktu prawnego to "ustawa o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej", (Dz. U. z 2022 r., poz. 2127).

Gwarantowana cena prądu ma co do zasady obejmować wolumen 2 megawatogodzin. Większe limity przewidziano w następujących przypadkach:

  • 3 MWh - dla gospodarstw rolnych, osób prowadzących działy specjalne produkcji rolnej oraz rodzin wielodzietnych (posiadających Kartę Dużej Rodziny);
  • 2,5 MWh - dla gospodarstw, w których zamieszkują osoby z niepełnosprawnościami.

Odbiorcy korzystający z tych wyższych pułapów będą musieli złożyć swoim dostawcom energii specjalne oświadczenia o spełnieniu kryteriów uprawniających do tego ułatwienia. Termin na złożenie oświadczenia jest dość odległy: 30 czerwca 2023 r. Oświadczenie będzie miało postać papierową lub elektroniczną. Ustawa wspomina nawet o specjalnej aplikacji, którą ma w tym celu opracować i udostępnić minister cyfryzacji.

Czytaj w LEX: Rynek wewnętrzny energii elektrycznej >>>

Czytaj w LEX: Brak unijnego jednolitego modelu wsparcia wytwórców energii elektrycznej z odnawialnych źródeł lub kogeneracji - normatywne zakłócenie konkurencji >>>

Ustawa ta przewiduje zachętę do oszczędzania energii elektrycznej. Kto w okresie od 1 października 2022 r. do 31 grudnia 2023 r. zużyje mniej, niż 90 proc. ilości prądu, który zużył w okresie od 1 października 2021 r. do 31 grudnia 2022 r., to dostawca energii zastosuje 10-procentową zniżkę w opłatach za prąd w okresie od 1 października 2022 r. do 31 grudnia 2023 r.

Kto przekroczy przewidziane w tej ustawie pułapy, zapłaci cenę wyższą, ale też ograniczoną. Dla takich gospodarstw przewidziano pułap cenowy w wysokości 693 zł (netto, czyli bez VAT i akcyzy) za megawatogodzinę.

Samorządy i firmy z ceną zamrożoną

Ten pułap przewidziano w kolejnej ustawie, ostatecznie uchwalonej przez Sejm we czwartek 27 października. Nosi ona nazwę "o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku" i dotyczy już nie tylko gospodarstw domowych. Przewiduje zasady zamrożenia cen prądu dla niektórych odbiorców, mechanizm wypłat rekompensat dla firm handlujących energią oraz opodatkowania specjalną daniną producentów energii.

 

Ustawa przewiduje pułap ceny za 1 MWh na poziomie 785 zł (netto, bez akcyzy i VAT) dla wielu grup odbiorców. Ich lista - po uwzględnieniu niektórych poprawek Senatu - wygląda następująco:

  • mikro-, mali i średni przedsiębiorcy;
  • producenci rolni będący osobami fizycznymi;
  • inni przedsiębiorcy, w zakresie w jakim zużywają energię elektryczną na potrzeby podstawowej działalności,
  • jednostki samorządu terytorialnego lub podmioty świadczące na rzecz tej jednostki usługi, w tym samorządowy zakład budżetowy, samorządową jednostkę budżetową oraz spółki samorządowe -  w zakresie, w jakim zużywają energię elektryczną na potrzeby wykonywania zadań zleconych i zadań własnych, w tym usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym, z zakresu:
    – dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
    – wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,
    – transportu zbiorowego,
    – ochrony zdrowia,
    – pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
    – wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej,
    – budownictwa mieszkaniowego,
    – edukacji publicznej,
    – kultury, w tym bibliotek i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,
    – porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania magazynu przeciwpowodziowego,
    – utrzymania obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,
    – polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,
    – współpracy i działalności na rzecz organizacji pozarządowych,
    – kultury fizycznej;
  • publiczne szpitale i ośrodki zdrowia,
  • jednostki organizacyjne pomocy społecznej -,
  • noclegownie i ogrzewalnie,
  • jednostki organizacyjne wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej
  • szkoły i przedszkola;
  • uczelnie wyższe;
  • żłobki i kluby dziecięce;
  • kościoły i inne związki wyznaniowe,
  • podmioty prowadzącym działalność kulturalną
  • centra usług społecznych;
  • koła gospodyń wiejskich;
  • archiwa;
  • spółdzielnie inwalidów i niewidomych
  • stacje krwiodawstwa;
  • Ochotnicze Straże Pożarne;
  • domy spokojnej starości;
  • rodzinne domy pomocy,
  • kluby integracji społecznej,
  • warsztaty terapii zajęciowej,
  • organizacje pozarządowe w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24
    kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie o
  • spółdzielnie socjalne
  • związki zawodowe,
  • podmioty prowadzące działalność w zakresie kultury fizycznej;
  • schroniska dla zwierząt,
  • azyle dla zwierząt i ośrodki rehabilitacji zwierząt,
  • okręgowe ośrodki wychowawcze, zakłady poprawcze i schroniska dla nieletnich,
  • domy letniskowe, kempingowe i altany działkowe w Rodzinnych Ogródkach Działkowych (ROD), w których nie jest wykonywana działalność gospodarcza oraz administracja ROD  - w przypadkach wspólnego pomiaru.

Wszystkie te podmioty będą mogły korzystać z cen do zamrożonego pułapu tylko w ramach zużycia prądu na cele podstawowej działalności. Warunkiem zastosowania tego ułatwienia będzie złożenie w terminie do 30 listopada 2022 r. specjalnego oświadczenia. Jego wzór ma dopiero ogłosić minister klimatu i energii. Ma ono zawierać:

  • oświadczenie o spełnieniu warunków pozwalających na uznanie uprawnień do zamrożonej ceny;
  • wskazanie danych służących określeniu szacunkowej części energii elektrycznej, która będzie zużywana na potrzeby działalności podstawowej i innej;
  • numer punktu poboru energii
  • datę zawarcia umowy sprzedaży energii elektrycznej, albo umowy kompleksowej.

Czytaj w LEX: Skoczylas Andrzej Przemysław, Swora Mariusz - Wsparcie dla odbiorcy wrażliwego w świetle przepisów ustawy - Prawo energetyczne >>>

Czytaj w LEX: Akcyza od energii elektrycznej wyprodukowanej z instalacji fotowoltaicznej >>>

Rekompensaty finansowane z nowego podatku

Pośrednicy w obrocie energią będą dostawali rekompensaty za straty powstałe wskutek nowego porządku. Ceny nabywanej przez nich energii od wytwórców będą bowiem prawdopodobnie wyższe, niż sztywne ceny sprzedaży dla odbiorców korzystających z cen zamrożonych.

Rekompensaty dla tych pośredników w obrocie energią mają być wypłacane co miesiąc - w celu zapewnienia im płynności finansowej. W tym celu będą musieli składać wnioski do nowego podmiotu - Zarządcy Rozliczeń. Wniosek ma być składany do 25. dnia następnego miesiąca, po miesiącu którego zaliczka dotyczy. Za grudzień 2022 i styczeń 2023 - odpowiednio do 9 grudnia i stycznia.

Pieniądze na wypłaty rekompensat mają pochodzić z nowego podatku, którym zostaną obciążeni wytwórcy energii. Ma on być naliczany od nadmiarowych zysków, według specjalnego algorytmu przewidzianego w ustawie. Wytwórcy energii będą go wpłacali na tzw. Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny (już istniejący na potrzeby rozliczeń firm energetycznych). Podatek będzie należny za miesiące od grudnia 2022 do czerwca 2023 r. 

Nową daninę, pierwotnie nazywaną w rządowym projekcie "kwotą wpłaty" (a jeszcze wcześniej nieoficjalnie "daniną Sasina") przemianowano ostatecznie na "odpis na Fundusz". Nazwa ta może być myląca. Zwykle w księgowości słowo "odpis" oznacza przeniesienie sumy z jednego konta na inne (w ramach tego samego podmiotu) albo odliczenie pewnej kwoty od jakiejś całości (np. kosztów od przychodu w celu wyliczenia podstawy dla podatku dochodowego). Tu jednak słowa "odpis" użyto na oznaczenie przymusowej wpłaty na określone państwowe konto. Czyli po prostu podatku.

Co ciekawe, nowy podatek będzie trafiał na Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny, stamtąd pieniądze mają być przekazywane na Fundusz Przeciwdziałania COVID-19, a dopiero potem z tego funduszu będą wypłacane rekompensaty dla pośredników w obrocie energią. Maksymalny limit wydatków na rekompensaty określono w ustawie na 19,6 mld zł.

 

Sprawdź również książkę: Odnawialne źródła energii: poradnik dla inwestorów oraz wytwórców energii ebook >>


 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.