Czy postępowanie wznowieniowe powinno być wszczęte na wniosek sąsiada czy z urzędu?
W postępowaniu w sprawie wznowienia krąg podmiotów mających przymiot strony jest tożsamy z postępowaniem zwykłym, chyba że wznowienia postępowania żąda strona, która bez swojej winy nie brała udziału w postępowaniu zwykłym. Wznowienie postępowania w przedmiocie pozwolenia na użytkowanie z powodu zaistnienia nowej okoliczności lub nowego dowodu nieznanego organowi, a istniejącego w czasie orzekania możliwe jest z urzędu, ponieważ właściciel działki sąsiedniej nie mógł być stroną postępowania prowadzonego w trybie zwykłym (dotyczącego pozwolenia na użytkowanie), a zatem nie może być stroną postępowania wznowionego w tej sprawie.
Wznowienie postępowania w oparciu o kwalifikowaną wadę prawną określoną w art. 145 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) - dalej k.p.a. możliwe jest zarówno na wniosek, jak i z urzędu. Wniosek w przedmiocie wznowienie musi pochodzić od strony postępowania. Krąg osób, które mogłyby skutecznie wystąpić o wznowienie postępowania ustalany powinien być przez pryzmat postępowania głównego zakończonego decyzją o pozwoleniu na użytkowanie. Tutaj z kolei oczywistym jest, że z mocy prawa status strony przysługuje jedynie inwestorowi (art. 59 ust. 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.) - dalej pr. bud.). W postępowaniu w sprawie wznowienia postępowania mamy do czynienia z tymi samymi stronami co w postępowaniu zwykłym. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy żądanie wznowienia opiera się na braku udziału strony w postępowaniu w postępowaniu zakończonym decyzją ostateczną (art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a.). Tutaj w postępowaniu wznowionym krąg stron będzie poszerzony o osoby, które uprzednio w nim nie uczestniczyły.
W rozpatrywanym przypadku tego rodzaju żądanie osoby niebędącej stroną należy potraktować jak tzw. skargę powszechną. Otóż, zgodnie z art. 233 k.p.a. - skarga w sprawie indywidualnej, która nie była i nie jest przedmiotem postępowania administracyjnego, powoduje wszczęcie postępowania, jeżeli została złożona przez stronę. Jeżeli skarga taka pochodzi od innej osoby, może spowodować wszczęcie postępowania administracyjnego z urzędu, chyba że przepisy wymagają do wszczęcia postępowania żądania strony. Poza przypadkiem gdy skarga stanowi de facto żądanie wszczęcia postępowania na wniosek, skarga taka może stanowić dla organu administracji publicznej materiał służący ocenie, czy nie zachodzą przesłanki do wszczęcia postępowania z urzędu. Podmiot wnoszący skargę tego rodzaju nie będzie stroną postępowania.
Na zakończenie warto zwrócić, że istotą przesłanki skutkującej wznowieniem postępowania a opisanej w art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a. są nowe okoliczności faktyczne lub dowody, które wyszły na jaw po wydaniu ostatecznej decyzji (w tym przypadku pozwolenia na użytkowanie) i które istniały już w czasie wydawania tej decyzji, ale nie były znane temu organowi. Z powyższego wynika, że jeżeli po wydaniu decyzji pojawiła się jakaś istotna dla sprawy okoliczność, która jednak formalnie nie istniała w czasie orzekania, to nie ma podstaw z tego powodu do wznowienia postępowania.
Tomasz Gawroński