27 października 2022 r. został opublikowany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej Akt o Usługach Cyfrowych („AUC”). O tym jak doniosły jest to dokument świadczy fakt, iż potocznie jest nazywany konstytucją Internetu. Jakie zatem przełomowe zmiany przyniesie?
Trzy typy usług
AUC powstał jako część jednolitego rynku cyfrowego UE i dotyczy trzech głównych obszarów: zasad zwalczania nielegalnych treści w Internecie, bezpieczeństwa handlu elektronicznego oraz transparentności reklamy. Co ważne, AUC dotyczy nie tylko dostawców mających siedzibę w UE, ale także poza nią, o ile swoje usługi dostarczają do krajów UE.
Usługi pośrednie obejmują trzy kategorie usług: zwykła usługa przekazu, która polega na transmisji w sieci telekomunikacyjnej informacji przekazanych przez odbiorcę usługi lub na zapewnianiu dostępu do sieci telekomunikacyjnej; usługi cachingu obejmujące automatyczne, pośrednie i krótkotrwałe przechowywanie informacji wyłącznie w celu usprawnienia późniejszej transmisji informacji na żądanie innych odbiorców oraz usługi hostingu polegające na przechowywaniu informacji przekazanych przez odbiorcę usługi.
AUC szczególne obowiązki nakłada na dostawców platform internetowych, przy czym kierując się zasadą proporcjonalności, największe obowiązki spoczywają na dostawcach bardzo dużych platform internetowych, takich jak Facebook czy Google. Przykładami dostawców usług pośrednich są m.in. serwisy społecznościowe, platformy handlowe, sklepy z aplikacjami czy też serwisy z ofertami najmu.
Więcej w LEX: Akt o usługach cyfrowych (rozporządzenie DSA) - komentarz praktyczny >>>
Ustawodawca unijny dostrzegł, iż obywatele UE i inne osoby są narażeni na coraz większe ryzyko i szkody w Internecie – od rozpowszechniania nielegalnych treści i działań po ograniczenia w wyrażaniu opinii. Dlatego też, AUC wprowadza nowe regulacje mające umożliwić swobodną wypowiedź w Internecie, dzięki którym gwarantowana jest możliwość odwołania się od decyzji o usunięciu treści lub zablokowaniu konta przez dostawcę usługi. Uprawnione będzie jedynie usuwanie nielegalnych treści, a sam użytkownik ma być należycie poinformowany o mechanizmach odwoływania się od decyzji o usunięciu treści, w tym także o zewnętrznym pozasądowym sposobie rozwiązywania sporów. Regulacja ta ma na celu ochronę w szczególności grup najbardziej narażonych na wykluczenie, np. z uwagi na pochodzenie etniczne czy religię. Ma też przeciwdziałać zbyt arbitralności platform internetowych w usuwaniu publikowanych treści. AUC zakazuje także wprowadzania ogólnych mechanizmów nadzoru, które z jednej strony mogą potencjalnie ingerować w wolność wypowiedzi, a z drugiej stanowić nadmierne obciążenie dla dostawców usług.
AUC podkreśla konieczność szybkiego reagowania w przypadku pojawienia się nielegalnych treści. Działania takie, zdaniem europejskiego ustawodawcy, będą rzetelniejsze i sprawniejsze, jeśli platformy internetowe zapewnią priorytetowe traktowanie zgłoszeń przez tzw. zaufane podmioty sygnalizujące, czyli takie, które posiadają szczególną wiedzę ekspercką i kompetencje w zakresie zwalczania nielegalnych treści oraz reprezentują interesy zbiorowe i działają w sposób obiektywny i z należytą starannością. Podmioty takie mogą mieć charakter publiczny, np. w przypadku treści o charakterze terrorystycznym mogą to być jednostki ds. zgłaszania podejrzanych treści w Internecie krajowych organów ścigania lub Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania („Europol”). Mogą to także być organizacje pozarządowe, które mogą zgłaszać np. treści ksenofobiczne i rasistowskie. W tym zakresie, na platformach internetowych również spoczywa obowiązek sprawozdawczy co do zgłoszeń nielegalnych treści, podjętych działań czy też liczby nakazów usunięcia nielegalnych treści otrzymanych od organów państw członkowskich.
AUC ma na celu także stworzenie bezpiecznej przestrzeni, w której ma miejsce handel elektroniczny, zarówno dla konsumentów, jak i konkurujących ze sobą przedsiębiorców oraz posiadaczy praw własności intelektualnej. W tym celu przedsiębiorca powinien być zobowiązany do przekazywania platformie internetowej niektórych istotnych informacji, między innymi do celów propagowania wiadomości na temat produktów lub ich oferowania. Co również jest przełomowe, na platformy internetowe nałożono obowiązek sprawozdawczy na temat średniej liczby aktywnych odbiorców usługi miesięcznie w Unii, co m.in. ma pomóc w ustaleniu czy dana platforma internetowa może zostać zakwalifikowana jako bardzo duża, czego konsekwencją są dodatkowe obowiązki nałożone przez unijnego ustawodawcę. Platformę należy uznać za bardzo dużą, w przypadku gdy liczba odbiorców przekracza próg operacyjny ustalony na poziomie 45 mln osób, co odpowiada 10 % populacji Unii Europejskiej.
Zgodnie z AUC, bardzo duże platformy internetowe muszą prowadzić ocenę ryzyka systemowego wynikającego z ich funkcjonowania i korzystania z ich usług, a także z potencjalnego niewłaściwego korzystania przez odbiorców usługi. Powinny również wprowadzać odpowiednie środki zmniejszające ryzyko systemowe. Na bardzo dużych platformach internetowych spoczywa także obowiązek przeprowadzania audytu przez niezależnego eksperta. Co ciekawe, bardzo duże platformy internetowe będą musiały zatrudnić co najmniej jednego pracownika, który będzie odpowiadał za przestrzeganie przepisów AUC.
Czytaj w LEX: Delert-Wiącek Elżbieta, UE wprowadza nowe obowiązki dla pośredników w usługach cyfrowych >>>
Reklama w Internecie
Kolejną kwestią, którą objął regulacjami AUC jest reklama internetowa. W tym przypadku również unijny ustawodawca dostrzegł szereg zagrożeń, począwszy od tego, że reklama sama w sobie może stanowić nielegalne treści. Może również zawierać nadmierne zachęty finansowe czy propagować szkodliwe treści. Nadto, reklama musi zawierać zindywidualizowane informacje niezbędne do zrozumienia, kiedy i w czyim imieniu wyświetlana jest reklama. Informacje także winny dotyczyć głównych parametrów wykorzystywanych do ustalenia, czy określone reklamy powinny być odbiorcom wyświetlane, stanowiących zrozumiałe wyjaśnienie stojącej za tym logiki, również w przypadku gdy reklamy są wyświetlane na podstawie profilowania. Nade wszystko, odbiorca nie może mieć wątpliwości, że dany przekaz jest reklamą. AUC zakazuje kierowania reklam do osób nieletnich, a także ogranicza dopuszczalność tzw. reklamy behawioralnej.
Czytaj w LEX: Opodatkowanie dochodów z prowadzenia blogów >>>
AUC przewiduje także powołanie nowego krajowego organu, który będzie odpowiedzialny za kontrolę przestrzegania przepisów „Konstytucji Internetu”. Będzie nim Koordynator ds. Usług Cyfrowych. Nie wiadomo jednak jeszcze czy w tym celu stworzony zostanie nowy urząd czy też inny, już istniejący, zostanie wyposażony w dodatkowe kompetencje. Również na szczeblu unijnym pojawi się nowy organ – Rada ds. Usług Cyfrowych.
Niewątpliwie AUC nakłada szereg obowiązków na dostawców usług pośrednich w Internecie. To także nowe organy na poziomie krajowym i unijny. Istotne zmiany w zakresie funkcjonowania przestrzeni internetowej, jakie wprowadza AUC, sprawiają, że z pewnością możemy mówić o przełomowym akcie prawnym.
Autor: Agata Witkowska, radca prawny, PATPOL LEGAL PIRÓG I WSPÓLNICY
Cena promocyjna: 79.2 zł
|Cena regularna: 99 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 89.1 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.