a także mając na uwadze, co następuje:(1) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 3 przyjęto w kontekście rynku wewnętrznego w celu zharmonizowania warunków wprowadzania wyrobów budowlanych do obrotu oraz usunięcia przeszkód w handlu wyrobami budowlanymi między państwami członkowskimi.
(2) Na mocy rozporządzenia (UE) nr 305/2011 warunkiem wprowadzenia do obrotu wyrobu budowlanego objętego zharmonizowaną specyfikacją techniczną jest sporządzenie przez producenta deklaracji właściwości użytkowych dla tego wyrobu. Producent bierze na siebie odpowiedzialność za zapewnienie zgodności danego wyrobu z deklarowanymi właściwościami użytkowymi i mającymi zastosowanie wymaganiami. W odniesieniu do niektórych wyrobów producenci są zwolnieni z tego obowiązku.
(3) Doświadczenia związane z wdrażaniem rozporządzenia (UE) nr 305/2011, ocena przeprowadzona przez Komisję w 2019 r. oraz sprawozdanie dotyczące Europejskiej Organizacji ds. Oceny Technicznej wykazały, że ramy dotyczące wyrobów budowlanych nie są wystarczająco skuteczne pod różnymi względami, w tym pod względem opracowywania norm i nadzoru rynku. Ponadto informacje zwrotne otrzymane w trakcie oceny wykazały potrzebę ograniczenia nakładania się, eliminowania sprzeczności i powtarzalności wymagań, w tym względem innych przepisów Unii, w trosce o większą jasność prawa i o ograniczenie obciążeń administracyjnych dla podmiotów gospodarczych. Należy zatem zaktualizować obowiązki prawne podmiotów gospodarczych i dostosować je do obowiązków przewidzianych w innych przepisach Unii, a także dodać nowe przepisy, w tym dotyczące nadzoru rynku, aby zwiększyć pewność prawa i uniknąć rozbieżnych wykładni.
(4) Konieczne jest ustanowienie sprawnie funkcjonujących przepływów informacji, w tym drogą elektroniczną i w formacie nadającym się do odczytu maszynowego, aby zapewnić dostępność spójnych i przejrzystych informacji o właściwościach użytkowych wyrobów budowlanych w całym łańcuchu dostaw. Oczekuje się, że zwiększy to przejrzystość i poprawi efektywność przekazywania informacji. Zapewnienie cyfrowego dostępu do kompleksowych informacji o wyrobach budowlanych przyczyniłoby się do transformacji cyfrowej całego sektora budowlanego, czego rezultatem byłyby ramy prawne na miarę ery cyfrowej. Ponadto zapewnienie dostępu do wiarygodnych i trwałych informacji oznaczałoby również, że podmioty gospodarcze i inne podmioty nie będą się wzajemnie przyczyniać do niezgodności z wymaganiami.
(5) W rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 10 marca 2021 r. w sprawie wdrożenia rozporządzenia (UE) nr 305/2011 ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych (rozporządzenia w sprawie wyrobów budowlanych) 4 z zadowoleniem przyjęto cel Komisji, jakim jest zapewnienie bardziej zrównoważonego charakteru sektora budowlanego poprzez uwzględnienie zrównoważonego charakteru wyrobów budowlanych w ramach zmiany rozporządzenia (UE) nr 305/2011, zgodnie z zapowiedzią zawartą w komunikacie Komisji z 11 marca 2020 r. zatytułowanym "Nowy plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym na rzecz czystszej i bardziej konkurencyjnej Europy". W konkluzjach Rady w sprawie gospodarki o obiegu zamkniętym w sektorze budowlanym z 28 listopada 2019 r. wezwano Komisję do ułatwienia w ramach zmiany rozporządzenia (UE) nr 305/2011 obiegu zamkniętego wyrobów budowlanych. W swoim komunikacie z 10 marca 2020 r. "Nowa strategia przemysłowa dla Europy" Komisja podkreśliła potrzebę zajęcia się kwestią zrównoważonego charakteru wyrobów budowlanych i zwróciła uwagę, że bardziej zrównoważone środowisko zbudowane ma zasadnicze znaczenie dla transformacji Europy w kierunku neutralności klimatycznej. W swoim komunikacie z 5 maja 2021 r. zatytułowanym "Aktualizacja nowej strategii przemysłowej z 2020 r. - tworzenie silniejszego jednolitego rynku sprzyjającego odbudowie Europy" Komisja wskazała sektor budowlany jako jeden z priorytetowych ekosystemów, które stoją przed największymi wyzwaniami związanymi z realizacją celów w zakresie klimatu i zrównoważonego rozwoju oraz z transformacją cyfrową, od czego zależy ich konkurencyjność. Należy zatem ustanowić przepisy dotyczące deklarowania właściwości użytkowych w zakresie zrównoważenia środowiskowego i zrównoważonego charakteru wyrobów budowlanych, w tym możliwość ustanowienia odpowiednich wartości progowych i klas. Klasy właściwości użytkowych w odniesieniu do właściwości środowiskowych wyrobów powinny dokładnie odzwierciedlać różnorodność wyrobów i aktualny stan wiedzy naukowej i technicznej oraz powinny umożliwiać trafną identyfikację wyrobów najbardziej przyjaznych dla środowiska. Ponadto w odniesieniu do wpływu na środowisko takie klasy właściwości użytkowych powinny być łatwo zrozumiałe, nie powinny wprowadzać w błąd ani umożliwiać przenoszenia obciążeń.
(6) Podobnie w strategii UE w zakresie normalizacji przedstawionej w komunikacie Komisji z 2 lutego 2022 r. zatytułowanym "Strategia UE w zakresie normalizacji. Ustanowienie światowych norm na rzecz odpornego, ekologicznego i cyfrowego jednolitego rynku UE" sektor budowlany uznano za jeden z najistotniejszych obszarów, w których normy zharmonizowane mogłyby się przyczynić do poprawy konkurencyjności i ograniczyć przeszkody rynkowe.
(7) Realizacja celów środowiskowych, w tym walka ze zmianą klimatu i przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, rodzi konieczność ustanowienia - bez niewspółmiernego zwiększania biurokracji i kosztów dla podmiotów gospodarczych, zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) - nowych obowiązków w zakresie ochrony środowiska naturalnego oraz stworzenia podstaw do opracowania i stosowania metody oceny służącej obliczaniu zrównoważenia środowiskowego wyrobów budowlanych. Obliczenia te powinny obejmować cykl życia wyrobu przy użyciu metod ustalonych w drodze normalizacji. W przypadku nowych wyrobów obliczone cykle życia powinny obejmować wszystkie etapy życia wyrobu, od nabycia surowców lub pozyskania z zasobów naturalnych po ich ostateczne unieszkodliwienie, w tym potencjalne korzyści i wykroczenia poza dopuszczalne limity. W przypadku wyrobów używanych i poddanych regeneracji obliczony cykl życia powinien rozpoczynać się od demontażu z obiektu budowlanego i obejmować wszystkie kolejne etapy aż do ostatecznego unieszkodliwienia. Komisja powinna udostępnić oprogramowanie do przeprowadzania takich obliczeń, a w szczególności współczynniki charakterystyki mające zastosowanie zgodnie z normą europejską EN 15804 lub z przyszłymi mającymi zastosowanie normami. O wszelkich aktualizacjach tego oprogramowania należy informować. Powinny one uruchamiać aktualizację odpowiednich obliczeń w ciągu jednego roku.
(8) W celu zapewnienia bezpieczeństwa i funkcjonalności wyrobów budowlanych, a tym samym obiektów budowlanych oraz bezpieczeństwa pracowników i użytkowników, konieczne jest zapewnienie, by niektórzy usługodawcy, tacy jak dostawcy usług realizacji zamówień, internetowe platformy handlowe i inni dostawcy usług pośrednich nie przyczyniali się do naruszania przepisów przez inne podmioty. W związku z tym konieczne jest wprowadzenie odpowiednich przepisów mających zastosowanie również do tych usług i ich dostawców.
(9) Aby ściśle powiązać między sobą wyroby budowlane i obiekty budowlane, w tym również budynki, w które te wyroby mogą zostać wbudowane, obiekt budowlany należy zdefiniować wyłącznie na potrzeby niniejszego rozporządzenia, bez uszczerbku dla kompetencji państw członkowskich w zakresie definiowania i regulowania obiektów budowlanych i budynków.
(10) Aby zapobiec wykorzystywaniu nowatorskich modeli dystrybucji do unikania obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia, należy doprecyzować, że każda dostawa wyrobu w ramach działalności handlowej, w tym gdy częścią świadczonej usługi jest przeniesienie własności lub posiadania wyrobów, będzie uznawana za udostępnienie wyrobu na rynku.
(11) Zapewnienie swobodnego przepływu zestawów wyrobów budowlanych na rynku wewnętrznym wsparłoby konkurencyjność przemysłu. Takie podejście zwiększyłoby zasięg rynku, usprawniłoby procesy produkcji z perspektywy przedsiębiorstw oraz zwiększyłoby wygodę zarówno z punktu widzenia konsumentów, jak i przedsiębiorstw.
(12) Zgodność wyrobów budowlanych z przepisami Unii często zależy od zgodności ich części kluczowych z tymi przepisami. Z uwagi jednak na fakt, że części kluczowe są często wbudowywane w różne wyroby budowlane, bezpieczeństwo i ochronę środowiska, w tym klimatu, można by skuteczniej zapewnić, gdyby te części kluczowe były poddawane ocenie na wcześniejszym etapie, tj. gdyby właściwości użytkowe i zgodność części kluczowych były poddawane ocenie na wcześniejszym etapie i niezależnie od oceny końcowego wyrobu budowlanego, w który są wbudowane. Również nadzór rynku byłby bardziej skuteczny, gdyby można było identyfikować i namierzać części kluczowe niezgodne z wymaganiami. Dlatego konieczne jest ustanowienie obowiązkowych przepisów mających zastosowanie do kluczowych części wyrobów budowlanych. Tak samo należy podejść do części lub materiałów przeznaczonych do stosowania w wyrobach budowlanych, które skorzystałyby na dobrowolnym stosowaniu rozporządzenia.
(13) Takie elementy jak wyroby budowlane, ich części kluczowe lub inne części bądź materiały, mogą być wprowadzane do obrotu jako takie lub jako zestaw oddzielnych części składowych przeznaczonych do wspólnego użytkowania i powinny podlegać specjalnym zharmonizowanym specyfikacjom technicznym. Aby uprościć stosowanie niniejszego rozporządzenia, należy jasno wskazać elementy i części składowe objęte jego zakresem. Takie wskazanie nie powinno jednak wykluczać możliwości wprowadzania części składowych do obrotu jako wyrobów budowlanych, jeżeli części te są wprowadzane do obrotu oddzielnie, jako części kluczowe lub w innym charakterze.
(14) Aby uniknąć nakładania się przepisów, utrzymując jednocześnie szeroki zakres możliwego stosowania niniejszego rozporządzenia, należy wykluczyć jego stosowanie do niektórych wyrobów już zharmonizowanych innymi aktami prawnymi Unii. Z tego samego powodu ważne jest również odróżnienie tych aspektów tych samych wyrobów, które są objęte niniejszym rozporządzeniem, od aspektów, które są regulowane innymi przepisami sektorowymi. Dotyczy to na przykład produktów oświetleniowych oraz produktów elektrycznych i elektronicznych, które podlegają dyrektywom Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/35/UE 5 , 2014/30/UE 6 , 2014/53/UE 7 i 2001/95/WE 8 . Szerokiego zakresu stosowania niniejszego rozporządzenia nie należy jednak interpretować jako zamiaru harmonizacji wszystkich wyrobów, które mogą być wprowadzane do obrotu w celu wbudowania w obiekty budowlane. Wyroby, które nie nadają się do harmonizacji, na przykład ze względu na ich związek z dziedzictwem kulturowym, ze względu na zastosowanie w nich określonych materiałów, które mogą być pozyskiwane wyłącznie w niektórych miejscach, lub ze względu na niejednorodne warunki między państwami członkowskimi, nie powinny podlegać harmonizacji na mocy niniejszego rozporządzenia. Dlatego powinna istnieć możliwość aktywnej rezygnacji z objęcia ich zharmonizowanymi specyfikacjami technicznymi.
(15) Używane wyroby podlegające niniejszemu rozporządzeniu przywożone z państw trzecich powinny, w razie braku specjalnych przepisów dotyczących wyrobów używanych, podlegać tym samym przepisom co nowe wyroby budowlane.
(16) Wyroby budowlane wprowadzane do obrotu w najbardziej oddalonych regionach Unii często przywozi się z państw sąsiednich, w związku z czym nie podlegają one wymaganiom określonym w prawie Unii. Objęcie tych wyrobów budowlanych takimi wymaganiami byłoby nieproporcjonalnie kosztowne. Jednocześnie wyroby budowlane produkowane w regionach najbardziej oddalonych praktycznie nie są oferowane w innych państwach członkowskich. W związku z tym państwa członkowskie powinny mieć możliwość zwolnienia z tych wymagań wyrobów budowlanych wprowadzanych do obrotu w najbardziej oddalonych regionach Unii.
(17) Aby utrzymać silny związek między normami i potrzebami regulacyjnymi państw członkowskich, grupa ekspertów powinna wspierać Komisję przy przygotowywaniu wniosków o normalizację i innych zharmonizowanych specyfikacji technicznych. Prace grupy ekspertów powinny przebiegać zgodnie z planem prac opracowanym na podstawie wkładu państw członkowskich w uzupełnieniu ogólnych priorytetów Unii, takich jak cele UE w zakresie klimatu i gospodarki o obiegu zamkniętym. Przy ustalaniu priorytetów w planie prac Komisja powinna poświęcić szczególną uwagę zastąpieniu zharmonizowanych specyfikacji technicznych przyjętych na podstawie rozporządzenia (UE) nr 305/2011. Co roku Komisja powinna informować państwa członkowskie i Parlament Europejski o postępach w realizacji planu prac, w tym o liczbie złożonych wniosków o normalizację, liczbie norm zaproponowanych przez europejskie organizacje normalizacyjne, średnim czasie potrzebnym na ocenę norm przez Komisję oraz o proporcji norm przyjętych do norm odrzuconych przez Komisję.
(18) Zgodnie z zasadą proporcjonalności, aby osiągnąć podstawowy cel, jakim jest harmonizacja rynku wewnętrznego wyrobów budowlanych, konieczne i właściwe jest zaspokojenie potrzeb regulacyjnych państw członkowskich poprzez określenie jedynie zasadniczych charakterystyk niezbędnych do oceny właściwości użytkowych wyrobu. Zdefiniowanie tych zasadniczych charakterystyk oraz mające do nich zastosowanie metody oceny powinny umożliwić mniej uciążliwe podejście przy wystarczającej wiarygodności oraz zapobiec powielaniu i niespójności. Niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu, zgodnie z art. 5 ust. 4 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE).
(19) W celu osiągnięcia maksymalnej spójności przepisów niniejsze rozporządzenie powinno w jak największym stopniu opierać się na horyzontalnych ramach prawnych, w tym przypadku na rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1025/2012 9 . Jest ono zgodne z najnowszą tendencją w prawodawstwie dotyczącym produktów, polegającą na opracowywaniu rozwiązania awaryjnego w sytuacji, gdy europejskie organizacje normalizacyjne nie wydają ważnych norm zharmonizowanych. W przypadku gdy europejska organizacja normalizacyjna tworzy zgodnie z wnioskiem o normalizację normę zharmonizowaną zawierającą elementy, które nie zaspokajają potrzeb regulacyjnych państw członkowskich lub nie są zgodne z unijnymi celami w zakresie bezpieczeństwa, środowiska, obiegu zamkniętego czy klimatu, Komisja powinna zmienić wniosek o normalizację lub uczynić normę zharmonizowaną obowiązkową z ograniczeniami. Rozwiązanie awaryjne powinno być możliwe do zastosowania w stosunku do norm zharmonizowanych, które nie są zgodne z wnioskiem o normalizację i odnoszą się do rodziny lub kategorii wyrobów, które wcześniej nie były objęte normą zharmonizowaną, są już objęte normą zharmonizowaną mającą zastosowanie od ponad pięciu lat lub są objęte normą zharmonizowaną mającą zastosowanie z ograniczeniami.
(20) W przypadku gdy w normach zharmonizowanych określono zasady oceny właściwości użytkowych w odniesieniu do zasadniczych charakterystyk istotnych z punktu widzenia przepisów budowlanych państw członkowskich, normy te powinny stać się obowiązkowe na potrzeby stosowania niniejszego rozporządzenia jako normy zharmonizowane dotyczące właściwości użytkowych, ponieważ tylko takie obowiązkowe normy umożliwiają swobodny obrót wyrobami, zapewniając jednocześnie państwom członkowskim zdolność do wymagania określenia charakterystyki wyrobu związanej z podstawowymi wymaganiami dotyczącymi obiektów budowlanych, z uwzględnieniem ich szczególnej sytuacji krajowej wynikającej z różnic klimatycznych, geologicznych i geograficznych oraz innych warunków. Te dwa cele, realizowane łącznie, zakładają konieczność oceny wyrobów za pomocą jednej metody oceny, a zatem metoda ta musi być obowiązkowa. Dobrowolne normy można jednak wykorzystać do jeszcze większego uszczegółowienia wymagań dotyczących wyrobów, określonych dla danej rodziny wyrobów lub kategorii wyrobów w aktach delegowanych, zgodnie z decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady nr 768/2008/WE 10 . Zgodnie z decyzją nr 768/2008/WE te dobrowolne normy powinny umożliwiać domniemanie zgodności z objętymi nimi wymaganiami.
(21) Ocena właściwości użytkowych w odniesieniu do zasadniczych charakterystyk może wymagać ustalenia wartości progowych. Dobrowolne wartości progowe muszą być osiągnięte tylko w przypadku niektórych zastosowań. Warunkiem wprowadzenia wyrobu na rynek wewnętrzny niezależnie od jego zastosowania musi być osiągnięcie obowiązkowych wartości progowych.
(22) Aby przyczynić się do realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu przedstawionego w komunikacie Komisji z 11 grudnia 2019 r. zatytułowanym "Europejski Zielony Ład", celów Planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym i celów planu działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń przedstawionego w komunikacie Komisji z 12 maja 2021 r. zatytułowanym "Droga do zdrowej planety dla wszystkich. Plan działania UE na rzecz eliminacji zanieczyszczeń wody, powietrza i gleby" oraz aby zapewnić dostępność bezpiecznych wyrobów budowlanych, jako że bezpieczeństwo jest jednym z celów, do których należy dążyć w ramach prawodawstwa opartego na art. 114 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), konieczne jest wprowadzenie wymagań dotyczących wyrobów w zakresie funkcjonalności, bezpieczeństwa i ochrony środowiska, w tym klimatu. Przy ustanawianiu tych wymagań Komisja powinna uwzględnić ryzyko dla bezpieczeństwa i wziąć pod uwagę potencjalny wkład wyrobów w osiągnięcie unijnych celów w zakresie klimatu, celów środowiskowych oraz celów w zakresie efektywności energetycznej przez cały ich cykl życia. Wymagania te nie odnoszą się do właściwości użytkowych wyrobów budowlanych. W przeciwieństwie do poprzedniej dyrektywy Rady 89/106/EWG 11 w rozporządzeniu (UE) nr 305/2011 nie przewidziano możliwości ustanowienia takich wymagań. Jednak niektóre normy zharmonizowane dotyczące wyrobów budowlanych zawierają takie wymagania dotyczące wyrobów. Normy te świadczą o tym, że istnieje praktyczna potrzeba wprowadzenia takich wymagań w zakresie funkcjonalności, bezpieczeństwa i ochrony środowiska. W art. 114 TFUE, stanowiącym podstawę prawną niniejszego rozporządzenia, nałożono również obowiązek dążenia do wysokiego poziomu ochrony zdrowia, bezpieczeństwa oraz ochrony środowiska. W niniejszym rozporządzeniu należy więc ponownie wprowadzić lub zatwierdzić wymagania dotyczące wyrobów. W związku z tym należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w celu określenia tych wymagań dla odpowiedniej rodziny wyrobów lub kategorii wyrobów.
(23) Produkcja i dystrybucja wyrobów budowlanych staje się coraz bardziej złożona, co prowadzi do powstawania nowych wyspecjalizowanych podmiotów gospodarczych, takich jak dostawcy usług realizacji zamówień. Aby zapewnić przejrzystość, pewne ogólne obowiązki, w tym dotyczące współpracy z organami, powinny mieć zastosowanie do wszystkich podmiotów zaangażowanych w łańcuch dostaw.
(24) Aby zapewnić jednolite praktyki w państwach członkowskich nawet w razie braku konsensusu co do tych praktyk, Komisja powinna być uprawniona do przyjmowania, w odniesieniu do ograniczonego zakresu kwestii, aktów wykonawczych dotyczących wykonania niniejszego rozporządzenia. Odpowiednie uprawnienia powinny dotyczyć obowiązków i praw podmiotów gospodarczych oraz obowiązków jednostek notyfikowanych.
(25) Aby zwiększyć pewność prawa i zmniejszyć fragmentację unijnego rynku wyrobów budowlanych, należy jasno określić obszar regulowany na szczeblu Unii, tzw. strefę zharmonizowaną, w odróżnieniu od elementów pozostających w kompetencjach państw członkowskich. Państwa członkowskie zachowują kompetencje w zakresie ustanawiania przepisów dotyczących obiektów budowlanych, w tym ich projektowania i wymiarowania. Ustanowienie strefy zharmonizowanej nie powinno mieć wpływu na prawo państw członkowskich do określania krajowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych i nie powinno obniżać poziomu ochrony już istniejącej i uzasadnionej w państwach członkowskich. Krajowe polityki ochrony środowiska mające zastosowanie do obiektów budowlanych nie powinny być traktowane jako zakazy lub przeszkody w udostępnianiu wyrobów na rynku, o ile są one zgodne ze strefą zharmonizowaną.
(26) Państwa członkowskie ustalają poziom bezpieczeństwa obiektów budowlanych w ramach swoich obowiązków wobec obywateli, natomiast Unia określa warunki ramowe dla rynku wewnętrznego. Przyjmowanie przepisów dotyczących obiektów budowlanych pozostaje w gestii państw członkowskich. W podstawowych wymaganiach dotyczących obiektów budowlanych określonych w niniejszym rozporządzeniu należy ustanowić niezbędne z technicznego punktu widzenia odniesienia do wyrobów budowlanych, służące za podstawę dla wniosków o normalizację kierowanych do europejskich organizacji normalizacyjnych, w celu opracowania zharmonizowanych norm dla wyrobów budowlanych, odpowiednich aktów delegowanych oraz w celu opracowania europejskich dokumentów oceny.
(27) Strefa zharmonizowana powinna mieć również zastosowanie do zamówień publicznych, dotacji lub innych pozytywnych zachęt z wyjątkiem bodźców podatkowych.
(28) Aby zachować równowagę między zmniejszaniem fragmentacji rynku a prawnie uzasadnionymi interesami państw członkowskich w zakresie regulacji obiektów budowlanych, należy przewidzieć mechanizm pozwalający na lepsze odzwierciedlenie potrzeb państw członkowskich przy opracowywaniu zharmonizowanych specyfikacji technicznych. Z tego samego powodu należy stworzyć dodatkowy mechanizm uprzedniego zezwolenia, umożliwiający państwom członkowskim ustanawianie, w oparciu o nadrzędne względy zdrowia i bezpieczeństwa osób lub ochrony środowiska, wymagań innych niż określone w zharmonizowanych specyfikacjach technicznych dla wyrobów objętych strefą zharmonizowaną. Mechanizm ten powinien umożliwiać państwom członkowskim, w oczekiwaniu na zaktualizowane zharmonizowane specyfikacje techniczne uwzględniające ich potrzeby regulacyjne, zgłaszanie środków krajowych mających wpływ na właściwości użytkowe zasadniczej charakterystyki nieobjętej zharmonizowaną specyfikacją techniczną oraz ubieganie się o zezwolenie na takie środki. Mechanizm ten powinien być uzupełnieniem możliwości powiadamiania przez państwo członkowskie Komisji zgodnie z art. 114 TFUE, jeżeli uzna ono za konieczne wprowadzenie przepisów krajowych opartych na nowych dowodach naukowych dotyczących ochrony środowiska lub środowiska pracy ze względu na specyficzne utrudnienie w tym państwie członkowskim sprzeczne ze zharmonizowanymi specyfikacjami technicznymi. W trosce o to, by zatwierdzone środki krajowe pozostawały jedynie tymczasowymi odstępstwami od strefy zharmonizowanej, ważne jest umożliwienie szybkich konsultacji co do potrzeby zaktualizowania zharmonizowanych specyfikacji technicznych w świetle tych potrzeb regulacyjnych, w tym, w stosownych przypadkach, za pośrednictwem wniosków o normalizację z terminami specjalnie ustalonymi tak, by zaspokoić daną pilną potrzebę.
(29) Gospodarkę o obiegu zamkniętym, która stanowi kluczowy element Planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym, można promować poprzez obowiązkowe systemy kaucyjne oraz obowiązek przejmowania przez producentów prawa własności nadwyżek wyrobów bądź nowych lub niesprzedanych wyrobów innych niż wykonane na zamówienie. Państwa członkowskie powinny mieć zatem możliwość przyjęcia takich środków i ustanowienia obowiązków dotyczących zbierania i przetwarzania odpadów powstałych z wyrobów. Właściciel wyrobu powinien odpowiadać za transport z powrotem do dystrybutora, importera lub producenta.
(30) W celu zwiększenia jasności prawa i zmniejszenia obciążeń administracyjnych spoczywających na podmiotach gospodarczych należy unikać sytuacji, w których wyroby budowlane podlegają wielokrotnej ocenie pod względem tego samego aspektu dotyczącego zdrowia i bezpieczeństwa osób lub ochrony środowiska, w tym klimatu, na podstawie różnych aktów prawnych Unii. Potwierdzono to w ramach platformy REFIT ustanowionej decyzją Komisji C(2015) 3261, zalecając Komisji priorytetowe potraktowanie problemów związanych z nakładającymi się i powtarzającymi się wymaganiami. Czuwając nad tym, by nie obniżyć ani nie naruszyć poziomu ochrony już istniejącej i uzasadnionej w państwach członkowskich w odniesieniu do obiektów budowlanych, Komisja powinna móc określić warunki, na których spełnienie obowiązków przewidzianych w aktach prawnych Unii powoduje również spełnienie niektórych obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia, w przypadku gdy ten sam aspekt dotyczący zdrowia i bezpieczeństwa osób lub ochrony środowiska, w tym klimatu, byłby oceniany równolegle na podstawie niniejszego rozporządzenia i innych przepisów prawa Unii.
(31) Ponadto, aby uniknąć stosowania przez państwa członkowskie i podmioty gospodarcze rozbieżnych praktyk, należy przyznać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów wykonawczych zgodnie z art. 291 TFUE w celu określenia, które elementy objęte zakresem definicji wyrobu.
(32) Ponieważ niniejsze rozporządzenie zostało opracowane zgodnie z ramami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1781 12 , lecz jego przepisy zostały dostosowane do specyfiki sektorowej wyrobów budowlanych, będzie ono - z nielicznymi wyjątkami - aktem prawnym harmonizującym wszystkie odpowiednie aspekty wyrobów budowlanych, w tym aspektów zrównoważoności, mimo że kwestie te można by było również uwzględnić w rozporządzeniu (UE) 2024/1781. Jeżeli wyniknie potrzeba przekrojowego podejścia w ramach rozporządzenia (UE) 2024/1781, Komisja powinna do zaspokojenia tej potrzeby w odniesieniu do wyrobów budowlanych posłużyć się przede wszystkim niniejszym rozporządzeniem. Jedynie w wyjątkowych przypadkach, gdy wymagania określone w niniejszym rozporządzeniu będą niewystarczające i nie będą mogły zostać zmienione lub uzupełnione w rozsądnym terminie, powinno być możliwe zastosowanie rozporządzenia (UE) 2024/1781 jako uzupełniającego względem wyrobów budowlanych, pod warunkiem że będą uzasadnione koszty administracyjne związane z tymi wymaganiami, w tym wynikające z potencjalnego objęcia podmiotów gospodarczych dwiema procedurami oceny zgodności. W drodze wyjątku w przypadku produktów związanych z energią ujętych w planach prac dotyczących ekoprojektu, które to produkty są jednocześnie wyrobami budowlanymi, oraz w przypadku produktów pośrednich w rozumieniu rozporządzenia (UE) 2024/1781, z wyjątkiem cementu, pierwszeństwo w ustalaniu wymagań w zakresie zrównoważonego rozwoju będzie miało to rozporządzenie w sprawie ekoprojektu. Będzie to dotyczyć na przykład źródeł ciepła, kotłów, pomp ciepła, urządzeń do ogrzewania wody i pomieszczeń, wentylatorów, systemów chłodzenia i wentylacji oraz produktów fotowoltaicznych, z wyjątkiem paneli fotowoltaicznych zintegrowanych z budynkiem. W razie potrzeby niniejsze rozporządzenie nadal miałoby zastosowanie w sposób uzupełniający, głównie w odniesieniu do aspektów dotyczących bezpieczeństwa, przy jednoczesnym uwzględnieniu innych przepisów Unii dotyczących produktów, takich jak urządzenia gazowe, urządzenia niskiego napięcia i maszyny. W razie sprzeczności z rozporządzeniem (UE) 2024/1781 pierwszeństwo powinny mieć odpowiednie przepisy niniejszego rozporządzenia. W przypadku innych wyrobów, aby uniknąć niepotrzebnych obciążeń dla podmiotów gospodarczych, może pojawić się potrzeba określenia warunków, na których w wyniku spełnienia obowiązków wynikających z innych przepisów prawa Unii zostają również spełnione niektóre obowiązki wynikające z niniejszego rozporządzenia. Komisja powinna zatem posiadać uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 TFUE w celu określenia takich warunków.
(33) W ramach zachęty do przestrzegania przepisów producent wyrobów budowlanych powinien ponosić odpowiedzialność za nieprawidłowe deklaracje właściwości użytkowych i zgodności.
(34) Częstsze ponowne użycie wyrobów budowlanych jest częścią przejścia ku gospodarce o bardziej zamkniętym obiegu oraz zmniejszenia śladu środowiskowego i węglowego wyrobów budowlanych. Rynek używanych wyrobów budowlanych nie jest obecnie zbyt rozwinięty, a wymagania dotyczące wyrobów budowlanych, które zostały już wcześniej użyte, różnią się znacznie w poszczególnych państwach członkowskich. Dlatego używane wyroby budowlane, w tym inne używane elementy podlegające niniejszemu rozporządzeniu, powinny w dłuższej perspektywie ulec harmonizacji, w związku z czym należy przewidzieć możliwość opracowania na podstawie niniejszego rozporządzenia specjalnych zharmonizowanych specyfikacji technicznych. Takie zharmonizowane specyfikacje techniczne powinny mieć zastosowanie do wyrobów używanych, o ile używany wyrób nie jest odpadem lub przestał nim być. Przyjęcie specjalnych zharmonizowanych specyfikacji technicznych dla wyrobów używanych nie powinno być sprzeczne z zakresem i definicją odpadów określonymi w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE 13 . Wyrobów ponownie używanych bezpośrednio w obiektach budowlanych nie należy jednak uznawać za ponownie wprowadzone do obrotu i w związku z tym nie powinny one podlegać żadnym środkom na mocy niniejszego rozporządzenia.
(35) W trosce o jasność co do zakresu strefy zharmonizowanej ważne jest, aby wszystkie zharmonizowane specyfikacje techniczne wyraźnie określały, czy obejmują wyroby używane, czy też wyroby te są wyłączone z ich zakresu. Wyłączenie używanych wyrobów z zakresu zharmonizowanej specyfikacji technicznej nie powinno jednak uniemożliwiać podmiotom gospodarczym wyboru opcji stosowania niniejszego rozporządzenia, tak jakby używany wyrób był nowy.
(36) Zgodnie z definicją wyrobów używanych, zharmonizowane specyfikacje techniczne wyraźnie obejmujące swoim zakresem wyroby używane powinny mieć również zastosowanie do wyrobów używanych, które zostały poddane procesowi transformacyjnemu wykraczającemu poza czynności związane z kontrolą, czyszczeniem lub naprawą określone w zharmonizowanej specyfikacji technicznej jako procesy transformacyjne inne niż istotne dla właściwości użytkowych wyrobu. Wyroby poddane regeneracji powinny, niezależnie od zharmonizowanej specyfikacji technicznej, korzystać na tym, że przy obliczaniu wpływu na środowisko w całym cyklu życia wyrobów nie trzeba uwzględniać zdarzeń poprzedzających ostatni demontaż wyrobu. Wyroby poddane regeneracji powinny również korzystać na wymaganiach lub zachętach promujących wysoką zawartość materiałów z recyklingu.
(37) Aby zwiększyć dostęp do łatwo dostępnych i wyczerpujących informacji o wyrobach budowlanych, a tym samym przyczynić się do zwiększenia ich bezpieczeństwa, funkcjonalności i zrównoważoności, należy zapewnić, by deklaracja właściwości użytkowych i zgodności zawierała wszystkie informacje niezbędne dla użytkowników i organów. Ze względu na użyteczność dla użytkowników producenci powinni mieć możliwość umieszczania w takiej deklaracji dodatkowych informacji, pod warunkiem że deklaracje właściwości użytkowych i zgodności pozostaną jednolite i łatwe do odczytania oraz że nie będą nadużywane do celów reklamowych.
(38) Aby zmniejszyć obciążenie dla podmiotów gospodarczych, w szczególności dla producentów, podmioty gospodarcze wystawiające deklaracje właściwości użytkowych i zgodności powinny móc przekazywać kopie tych deklaracji drogą elektroniczną, być upoważnione do ich udostępniania na stronach internetowych pod warunkiem że są one zablokowane do edycji, nadają się do odczytu przez człowieka i maszynowo, są dostępne, przystępne i jednoznacznie powiązane z wyrobem. W celu uproszczenia komunikacji w łańcuchu dostaw deklaracje właściwości użytkowych i zgodności powinny umożliwiać użytkownikowi sprawdzenie za pośrednictwem aplikacji komputerowej zgodności z zasadami stosowania obowiązującymi w państwie członkowskim, w którym wyrób jest stosowany. Ważnym warunkiem wstępnym zdatności deklaracji do odczytu maszynowego jest ustandaryzowany format informatyczny, który jest wymagany w przypadku każdej zharmonizowanej specyfikacji technicznej.
(39) Aby producenci mogli wykazać, że wyroby budowlane korzystające ze swobodnego przepływu towarów spełniają odpowiednie wymagania unijne, należy wprowadzić wymaganie przedstawienia deklaracji zgodności uzupełniającej deklarację właściwości użytkowych, co jednocześnie przyczyni się do zapewnienia większej zgodności ram prawnych dotyczących wyrobów budowlanych z przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008 14 . Aby jednak zminimalizować potencjalne obciążenia administracyjne, deklarację zgodności i deklarację właściwości użytkowych należy połączyć. Obciążenia administracyjne dla MŚP należy dodatkowo zminimalizować poprzez wprowadzenie ukierunkowanych uproszczonych przepisów, w tym dotyczących udostępniania wyników badań, uznawania certyfikatów, kaskadowego stosowania dokumentacji technicznej i deklaracji bez oceny, co umożliwi mikroprzedsiębiorstwom korzystanie z łagodniejszego systemu oceny i weryfikacji oraz ograniczy wymagania dla nieseryjnych wyrobów wykonywanych na zamówienie. W przypadku gdy takie wyroby są instalowane w określonym jednostkowym obiekcie budowlanym, powinno być możliwe zwolnienie ich z obowiązku sporządzenia deklaracji właściwości użytkowych i zgodności. W przypadku gdy producent spełnia kryteria umożliwiające zarówno zastosowanie procedury uproszczonej, jak i zwolnienie z obowiązku sporządzenia deklaracji właściwości użytkowych i zgodności, powinien on mieć możliwość wyboru jednej z tych opcji albo dostarczenia deklaracji właściwości użytkowych i zgodności bez stosowania procedury uproszczonej, tak aby lepiej dostosować swoją ofertę do potrzeb potencjalnych klientów.
(40) W celu zapewnienia zgodności z innymi przepisami dotyczącymi wyrobów oraz zgodnie z ogólnymi zasadami rozporządzenia (WE) nr 765/2008 oznakowanie CE należy umieszczać wyłącznie na wyrobach budowlanych, dla których producent sporządził deklarację właściwości użytkowych i zgodności. Producent tym samym przyjmuje na siebie odpowiedzialność za zapewnienie zgodności danego wyrobu z deklarowanymi właściwościami użytkowymi i mającymi zastosowanie wymaganiami dotyczącymi wyrobów.
(41) Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1020 15 wszystkim podmiotom gospodarczym oraz osobom fizycznym i prawnym działającym w ich imieniu należy zapewnić uprawnienia proceduralne w odniesieniu do środków, decyzji lub nakazów przyjętych przez organy nadzoru rynku i przez właściwe organy krajowe. Konieczne jest, by państwa członkowskie zapewniły istnienie odpowiednich procedur odwoławczych od takich środków, decyzji lub nakazów.
(42) Aby zapewnić funkcjonalność, bezpieczeństwo i zrównoważoność wyrobów budowlanych, a tym samym obiektów budowlanych, wszystkie podmioty gospodarcze mające związek z łańcuchem dostaw i siecią dystrybucji powinny wprowadzić właściwe środki w celu zagwarantowania, że wprowadzają do obrotu, udostępniają lub wspierają udostępnianie na rynku wyłącznie wyroby budowlane zgodne z obowiązującymi wymaganiami unijnymi. Aby zwiększyć jasność prawa, należy wyraźnie określić obowiązki podmiotów gospodarczych.
(43) Producenci wyrobów budowlanych muszą w dokładny i jednoznaczny sposób określić typ wyrobu, aby zapewnić dokładną podstawę oceny zgodności takiego wyrobu z wymaganiami unijnymi. Jednocześnie, aby uniknąć obchodzenia mających zastosowanie wymagań, producentom należy zakazać tworzenia coraz nowszych typów wyrobów, jeśli są one identyczne pod względem podstawowych cech.
(44) Na rynku wewnętrznym oznakowanie CE powinno być jedynym oznakowaniem świadczącym o zgodności z metodami oceny w odniesieniu do zasadniczych charakterystyk objętych zharmonizowanymi specyfikacjami technicznymi. Aby uniknąć fragmentacji rynku i wprowadzających w błąd oświadczeń wynikających ze stosowania różnych metod oceny, oznakowanie CE powinno być jedynym dopuszczalnym na wyrobach objętych zharmonizowaną specyfikacją techniczną oznakowaniem wskazującym, że dany wyrób został oceniony pod kątem zasadniczych charakterystyk objętych zharmonizowanymi specyfikacjami technicznymi i jest zgodny z mającymi zastosowanie wymaganiami dotyczącymi wyrobów. Rynek wyrobów budowlanych boryka się z rosnącą liczbą oznakowań, które często wzbudzają w uczestnikach rynku nieufność i dezorientują, lecz także wprowadzają w błąd konsumentów. Stosowanie dodatkowych oznakowań negatywnie wpływa na wartość dowodową oznakowania CE, gdy opierają się one na metodach oceny, które różnią się od metod określonych w odpowiednich zharmonizowanych specyfikacjach technicznych. Ponadto MŚP nie zawsze mogą korzystać z takich oznakowań, co powoduje zakłócenia wśród uczestników rynku i może utrudniać dostęp do rynku. Te dodatkowe oznakowania nie powinny być zatem umieszczane na wyrobach w połączeniu z oznakowaniem CE. Zakaz ten nie uniemożliwia jednak wprowadzania na jednolity rynek wyrobów opatrzonych innymi oznakowaniami, pod warunkiem że takie oznakowania nie wprowadzają konsumenta w błąd ani nie powodują mylenia ich z oznakowaniem CE. Ponadto oznakowania nie powinny negatywnie wpływać na widoczność, czytelność ani znaczenie oznakowania CE. W związku z tym oznakowania te nie powinny zawierać żadnych informacji, tekstu ani oświadczeń dotyczących właściwości użytkowych wyrobu.
(45) Aby uniknąć oświadczeń wprowadzających w błąd, wszelkie oświadczenia producentów wyrobów budowlanych powinny opierać się na metodzie oceny zawartej w zharmonizowanych specyfikacjach technicznych, jeżeli taka istnieje.
(46) Dokumentacja techniczna wyrobów budowlanych sporządzona przez producenta ułatwia właściwym organom krajowym i jednostkom notyfikowanym weryfikację tych wyrobów pod kątem zgodności z wymaganiami unijnymi. Aby zwiększyć dostęp do wyczerpujących informacji, taka dokumentacja techniczna powinna zawierać informacje niezbędne do walidacji obliczenia uzasadniającego ocenę zrównoważenia środowiskowego danego wyrobu budowlanego.
(47) Aby zapewnić użytkownikom wyrobów budowlanych przejrzystość i uniknąć niewłaściwego stosowania tych wyrobów, producent powinien dokładnie określić te wyroby budowlane i ich zamierzone zastosowanie. Z tego samego powodu producent powinien wyraźnie zaznaczyć, czy wyroby budowlane są przeznaczone do użytku profesjonalnego. Aby zapewnić identyfikowalność wyrobów budowlanych, producenci powinni podawać właściwy dla producenta niepowtarzalny kod identyfikacyjny typu wyrobu na wyrobie lub, jeśli nie jest to możliwe, np. ze względu na wielkość lub powierzchnię wyrobu, na przytwierdzonej etykiecie, na jego opakowaniu lub, jeśli nie jest to możliwe, w dokumencie dołączonym do wyrobu.
(48) Aby zapewnić spełnienie wymagań określonych w niniejszym rozporządzeniu, producenci powinni aktywnie wyszukiwać, przechowywać i oceniać informacje oraz podejmować odpowiednie działania w przypadku potwierdzenia niezgodności lub niewystarczających właściwości użytkowych lub w przypadku wystąpienia ryzyka.
(49) Aby osiągnąć cele określone w Europejskim Zielonym Ładzie i w Planie działania dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym, Komisja powinna mieć możliwość określenia minimalnych wartości progowych właściwości środowiskowych wyrobów budowlanych i wymagań środowiskowych dotyczących wyrobów budowlanych, które zapobiegną wpływowi wyrobów budowlanych na środowisko i ograniczą ten wpływ. W każdym przypadku należy jednak przestrzegać zasady "bezpieczeństwo przede wszystkim", mającej zastosowanie zarówno do wyrobu budowlanego, jak i do obiektu budowlanego, a także obejmującej ochronę zdrowia.
(50) Dążąc do zapewnienia zrównoważoności i trwałości wyrobów budowlanych, producenci powinni zapewnić, by wyroby można było użytkować tak długo, jak to możliwe. Tak długie użytkowanie wymaga odpowiedniego projektu, stosowania niezawodnych części, zapewnienia możliwości naprawy wyrobów, dostępności informacji na temat napraw i dostępu do części zamiennych. Gdy części zamienne nie są powszechnie dostępne na rynku, Komisja powinna być uprawniona do nałożenia na producenta obowiązku zapewnienia dostępności tych części zamiennych po rozsądnej i niedyskryminacyjnej cenie przez okres 10 lat, który może zostać przedłużony, jeżeli zakłada się, że ich dostępność przez dłuższy okres zwiększy żywotność wyrobu.
(51) Aby wzmocnić obieg zamknięty wyrobów budowlanych zgodnie z celami określonymi w Planie działania dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym i zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami, wymagania dotyczące wyrobów powinny poprawić efektywność gospodarowania zasobami, zapobiegać wytwarzaniu odpadów, priorytetowo traktować naprawę, ponowne użycie i regenerację oraz wpływać na zdatność wyrobu do recyklingu i produkcję produktów ubocznych. Przygotowanie do ponownego użycia, ponowne użycie, regeneracja i recykling wymagają pewnych rozwiązań projektowych, a konkretnie ułatwienia oddzielania wyrobów, części składowych i materiałów podczas rozmontowywania, demontażu i rozbiórki oraz na późniejszym etapie recyklingu, jak również unikania w miarę możliwości materiałów mieszanych, łączonych lub o skomplikowanym składzie i substancji potencjalnie niebezpiecznych. Ponieważ zwykłe instrukcje użytkowania i informacje dotyczące bezpieczeństwa nie zawsze docierają do podmiotów gospodarczych odpowiedzialnych za przygotowanie do ponownego użycia, ponowne użycie, regenerację i recykling, w cyfrowym paszporcie produktu dostępnym za pośrednictwem nośników danych oraz na stronach internetowych producenta należy udostępnić niezbędne informacje na ten temat.
(52) Ogólne informacje o wyrobie, instrukcje użytkowania i informacje dotyczące bezpieczeństwa są istotnym narzędziem przekazywania informacji wystarczających do podjęcia świadomych decyzji dotyczących zakupu, instalacji, użytkowania, konserwacji, demontażu, ponownego użycia i recyklingu wyrobu przez szeroką grupę klientów, którzy mogą potrzebować tych informacji. W niniejszym rozporządzeniu należy zatem określić elementy, które mają się znaleźć w ogólnych informacjach o wyrobie, instrukcji użytkowania i w informacjach dotyczących bezpieczeństwa, a wytyczne dotyczące tego, w jaki sposób standardowo uwzględnić te elementy w odniesieniu do określonego wyrobu, muszą nadawać się do uwzględnienia w normach zharmonizowanych dotyczących właściwości użytkowych. Takie wytyczne nie powinny jednak rozszerzać ani ograniczać odpowiedzialności producenta za dostarczenie informacji określonych w rozporządzeniu. Komisja powinna być uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych w celu zapewnienia odpowiedniego i jednolitego wdrożenia obowiązku dostarczenia ogólnych informacji o wyrobie, instrukcji użytkowania i informacji dotyczących bezpieczeństwa w odniesieniu do określonych rodzin wyrobów lub kategorii wyrobów, gdy normy zharmonizowane dotyczące właściwości użytkowych się do tego nie nadają.
(53) Niektóre wyroby budowlane stają się odpadami, mimo że nigdy nie zostały zastosowane. Aby uniknąć takiego marnotrawienia zasobów, niniejsze rozporządzenie nie powinno utrudniać państwom członkowskim nałożenia na producentów obowiązku akceptowania przejęcia przez nich, bezpośrednio lub za pośrednictwem importerów i dystrybutorów, prawa własności wyrobów, których po dostarczeniu na plac budowy lub do użytkownika nie użyto i które są w stanie odpowiadającym stanowi, w jakim zostały wprowadzone do obrotu.
(54) Aby użytkownicy wyrobów budowlanych mogli dokonywać świadomych wyborów, należy ich dostatecznie dobrze poinformować o właściwościach środowiskowych wyrobów, o ich zgodności z wymaganiami środowiskowymi oraz o tym, w jakim stopniu producent wywiązuje się z obowiązków w zakresie ochrony środowiska. Komisja jest zatem uprawniona do przyjęcia aktów delegowanych w celu ustanowienia szczegółowych wymagań dotyczących etykietowania.
(55) Upoważnieni przedstawiciele są często jedynymi osobami, z którymi można się skontaktować w przypadku wyrobów z importu, natomiast producenci często powierzają im bardzo ograniczone zadania i nie przekazują im wszystkich informacji niezbędnych do skutecznego reprezentowania producentów. W związku z tym należy wzmocnić i jasno określić w niniejszym rozporządzeniu rolę i obowiązki upoważnionych przedstawicieli, takie jak zadania, które mają zostać ujęte w pełnomocnictwie od producenta. Pełnomocnictwo upoważnionego przedstawiciela nie powinno obejmować sporządzania dokumentacji technicznej. Niemniej jednak producenci powinni mieć możliwość zawarcia w tym celu odrębnej umowy ze swoim upoważnionym przedstawicielem, poza zakresem pełnomocnictwa.
(56) Tam, gdzie rozporządzenie ustanawia obowiązki w zakresie wprowadzania wyrobu do obrotu, zawsze powinien istnieć producent. W razie jego braku w rozumieniu niniejszego rozporządzenia w roli producenta powinien występować dystrybutor lub importer i przyjąć na siebie jego zadania.
(57) Podmiot gospodarczy, który modyfikuje dany wyrób lub przechowuje go w sposób, który może mieć wpływ na jego właściwości użytkowe lub bezpieczeństwo, powinien podlegać obowiązkom producenta polegającym na sprawdzeniu, czy właściwości użytkowe lub bezpieczeństwo wyrobu są nadal takie same. Obowiązku tego nie należy jednak nakładać na podmiot gospodarczy, który przepakowuje wyroby, ponieważ w przeciwnym razie handel na rynku wtórnym, a tym samym swobodny obrót wyrobami, byłby utrudniony, a przepakowywanie co do zasady nie powinno mieć wpływu na właściwości użytkowe ani na bezpieczeństwo wyrobu budowlanego. Aby jednak zachować właściwości użytkowe i zapewnić bezpieczeństwo wyrobów, podmiot gospodarczy zajmujący się przepakowywaniem powinien ponosić odpowiedzialność za prawidłowe wykonanie tych czynności, aby zagwarantować, że dany wyrób nie został uszkodzony oraz że użytkownicy wciąż będą należycie informowani w języku określonym przez państwo członkowskie, w którym udostępnia się te wyroby.
(58) Biorąc pod uwagę skutki środowiskowe wyrobu budowlanego, wyliczenie zrównoważenia środowiskowego wyrobu budowlanego powinno obejmować również opakowanie - już istniejące lub które najprawdopodobniej zostanie użyte. Opakowanie wyrobu może również być kluczowe dla zachowania jego właściwości użytkowych w ramach całego łańcucha dystrybucji aż do użytkownika. Mimo że opakowanie samo w sobie nie jest objęte innymi ocenami właściwości użytkowych wyrobu, wszystkie podmioty gospodarcze powinny - w ramach obowiązku podjęcia niezbędnych środków na rzecz zapewnienia ciągłej zgodności wyrobów z niniejszym rozporządzeniem - odpowiadać za używanie opakowań pozwalających na zachowanie właściwości użytkowych i zgodności z wymaganiami dotyczącymi wyrobów. Opakowanie może samo w sobie stanowić zagrożenie dla użytkowników - obowiązek informowania o zagrożeniach związanych ze stosowaniem wyrobu powinien to uwzględniać.
(59) Aby zwiększyć stopień przestrzegania przez producentów obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia oraz przyczynić się do zaradzenia stwierdzonym uchybieniom i do poprawy nadzoru rynku, dostawcy usług realizacji zamówień, internetowe platformy handlowe i inni uczestnicy rynku powinni czynnie uczestniczyć w zapewnianiu, by do użytkowników trafiały wyłącznie wyroby zgodne z wymaganiami.
(60) Aby zapobiec unikaniu obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia, gdy proces technologiczny obejmuje kilka różnych podmiotów uczestniczących w projektowaniu i wytwarzaniu wyrobu budowlanego, konieczne jest jasne określenie roli producenta, gdy osoba fizyczna lub prawna, która faktycznie produkuje wyrób budowlany, przyjmuje na siebie obowiązki wynikające z niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do całego wyrobu, chyba że inna osoba wprowadza wyrób do obrotu pod własną nazwą lub znakiem towarowym albo przyjmuje na siebie odpowiedzialność za wyrób poprzez sporządzenie deklaracji właściwości użytkowych i zgodności. Ma to szczególne znaczenie w przypadku drukowania przestrzennego, jeżeli osoba fizyczna lub prawna drukuje przestrzennie wyroby budowlane i wprowadza je do obrotu. Taka osoba powinna wywiązywać się z obowiązków spoczywających na producentach również pod względem korzystania z odpowiednich zbiorów danych 3D oraz materiałów poddanych procedurom mającym zastosowanie do wyrobów budowlanych, a także w odniesieniu do zgodności informacji, które mają być dostarczone przez producenta zbioru danych 3D, z informacjami, które mają być dostarczone przez producenta materiału do drukowania.
(61) Gdy produkt nie jest przeznaczony do stosowania jako wyrób budowlany, lecz jego wygląd może skłonić konsumentów do stosowania go w tym charakterze, produktowi temu powinny towarzyszyć instrukcje użytkowania i informacje dotyczące bezpieczeństwa na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988 16 lub innego mającego zastosowanie rozporządzenia wskazujące, że pomimo takiego wyglądu produkt nie został zaprojektowany do użytku jako wyrób budowlany. Organy nadzoru rynku muszą podjąć odpowiednie kroki, włącznie z opcją wycofania produktu z rynku, gdyby jego wygląd mógł dezorientować konsumenta lub skłaniać do zrobienia z niego niewłaściwego użytku.
(62) Aby doprecyzować stosowanie niniejszego rozporządzenia do sprzedaży przez internet i innych rodzajów sprzedaży na odległość, należy określić, na jakich warunkach dany wyrób uznaje się za wyrób oferowany klientom w Unii. Z uwagi na to, że w handlu internetowym istnieje większe prawdopodobieństwo nieprzestrzegania przepisów, państwa członkowskie powinny dołożyć szczególnych starań, by wyznaczyć jeden organ nadzoru rynku do wykrywania ofert sprzedaży na odległość skierowanych do klientów na terytorium danego państwa, tak aby właściwe organy nadzoru rynku mogły podejmować odpowiednie środki. Oferty w walucie państw członkowskich, dostępne za pośrednictwem nazwy domeny internetowej zarejestrowanej w jednym z państw członkowskich lub odnoszącej się do Unii lub jednego z państw członkowskich i wysyłane do dowolnego państwa członkowskiego, należy uznać za skierowane do klientów w Unii. Organy nadzoru rynku za wskazówkę co do tego, czy oferta skierowana jest do klientów w Unii, mogą również uznać inne elementy, takie jak posłużenie się językiem urzędowym państwa członkowskiego.
(63) W szybkim tempie rozwijają się technologie cyfrowe, w których tkwi znaczny potencjał pod względem zmniejszenia obciążeń administracyjnych i kosztów ponoszonych przez podmioty gospodarcze i organy i które sprzyjają powstawaniu innowacyjnych i nowych możliwości rynkowych i modeli biznesowych. Upowszechnienie technologii cyfrowych w znacznym stopniu przyczyni się również do osiągnięcia celów określonych w "fali renowacji", w tym celów dotyczących efektywności energetycznej, oceny cyklu życia i monitorowania zasobów budowlanych.
(64) Aby zapewnić terminowe przyjęcie norm zharmonizowanych i europejskich dokumentów oceny, Komisja powinna mieć możliwość wprowadzenia obowiązku ich stosowania z ograniczeniami ich skutków prawnych na mocy niniejszego rozporządzenia. Takie ograniczenia powinny móc obejmować na przykład przestarzałe odniesienia do innych norm lub dokumentów, przepisy sprzeczne z niniejszym rozporządzeniem lub innymi przepisami prawa Unii, przepisy sprzeczne z innymi normami zharmonizowanymi lub przepisy niezgodne z wymaganiami, które należy spełnić w odniesieniu do podstawowych zasad i punktów odniesienia określonych we wniosku o normalizację.
(65) Aby zapewnić spójność systemu, niniejsze rozporządzenie powinno opierać się na horyzontalnych ramach prawnych dotyczących normalizacji. W związku z tym rozporządzenie (UE) nr 1025/2012 powinno w miarę możliwości mieć również zastosowanie do norm, które staną się obowiązkowe na podstawie niniejszego rozporządzenia. Rozporządzenie (UE) nr 1025/2012 ma zatem zawierać m.in. procedury wnoszenia zastrzeżeń wobec norm zharmonizowanych, w przypadku gdy normy takie nie w pełni odpowiadają mającym zastosowanie wymaganiom prawnym lub nie spełniają wymagań określonych w odpowiednim zleceniu normalizacji lub innych wymagań określonych w niniejszym rozporządzeniu.
(66) Komisja powinna wspierać europejskie organizacje normalizacyjne w opracowywaniu wytycznych zawierających zbiór jasnych i stabilnych przepisów dotyczących całego procesu normalizacji, w tym ról, obowiązków, kompetencji i ogólnych terminów proceduralnych dla wszystkich zainteresowanych stron, a także obowiązujących wzorów. Komisja powinna także udzielać wsparcia, by zagwarantować spójność i zgodność norm z wymaganiami prawnymi, oraz powinna uczestniczyć w nieformalnych i formalnych dyskusjach europejskich organizacji normalizacyjnych opracowujących zlecone europejskie dokumenty normalizacyjne, w szczególności w kwestiach dotyczących zgodności dokumentów normalizacyjnych z niniejszym rozporządzeniem i z innymi przepisami prawa Unii. Działania te powinny się opierać na przekrojowych pracach prowadzonych w kontekście wdrażania rozporządzenia (UE) nr 1025/2012.
(67) Gdy Komisja, w drodze aktów delegowanych, zatwierdza wnioski europejskich organizacji normalizacyjnych dotyczące dobrowolnych lub obowiązkowych wartości progowych i klas właściwości użytkowych w odniesieniu do zasadniczych charakterystyk i tych zasadniczych charakterystyk, które zawsze muszą być deklarowane przez producentów, powinna im towarzyszyć ocena skutków, jeżeli wymaga tego Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 17 .
(68) Ponieważ europejskie dokumenty oceny nie są aktami o powszechnym zastosowaniu, lecz stanowią pierwszy etap dwuetapowej procedury administracyjnej prowadzącej do oznakowania CE, nie należy ich uznawać za zharmonizowane specyfikacje techniczne. Podstawowe zasady opracowywania norm zharmonizowanych, takie jak przejrzystość dla konkurentów, mogą i powinny mieć jednak zastosowanie również do europejskich dokumentów oceny. Ponadto europejskie dokumenty oceny należy przywoływać w procesie oceny i weryfikacji w taki sam sposób jak normy zharmonizowane. Aby zapewnić przejrzystość konkurentom, europejskie dokumenty oceny należy udostępnić publicznie, a odniesienia do wszystkich europejskich dokumentów oceny opublikować w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
(69) Obecnie istnieje ryzyko, że coraz większa liczba trudnych do odróżnienia europejskich dokumentów oceny, które często mają niewielką wartość dodaną w porównaniu z innymi dokumentami lub obowiązującymi normami zharmonizowanymi, spowolni ich publikację. Aby wyeliminować to ryzyko w sposób opłacalny, należy ustanowić lub uszczegółowić pewne zasady opracowywania i przyjmowania europejskich dokumentów oceny. Komisja powinna również wzmóc sprawowaną przez siebie kontrolę.
(70) Gdy organizacja jednostek oceny technicznej (JOT) uzna opracowanie europejskiego dokumentu oceny za przydatne nawet bez żadnego wniosku ze strony producenta, organizacja JOT powinna poinformować o tym Komisję, która powinna podjąć decyzję o przedstawieniu wniosku o opracowanie europejskiego dokumentu oceny z uwzględnieniem uzasadnienia przedstawionego przez organizację JOT oraz potrzeb rynku.
(71) Wymagania mające zastosowanie do organów wyznaczających JOT nie powinny w znaczący sposób różnić się od wymagań mających zastosowanie do organów notyfikujących, z uwagi na podobieństwa między ich rolami. Z tego samego powodu JOT powinny być tak samo niezależne i sprawować taką samą kontrolę nad procesem decyzyjnym jak jednostki notyfikowane.
(72) Wobec znacznego odsetka notyfikacji opartych na niekompletnych lub błędnych ocenach, w szczególności w przypadku notyfikacji podmiotów prawnych nieposiadających wewnętrznych kompetencji technicznych, należy doprecyzować wymagania dotyczące jednostek notyfikowanych, mianowicie w odniesieniu do ich niezależności, delegowania zadań innym podmiotom prawnym oraz własnej zdolności do wykonywania zadań; wprowadzić wymaganie zatrudniania w jednostkach notyfikowanych dostatecznej liczby odpowiednio wykwalifikowanego personelu oraz sprawdzać kompetencje tego personelu, do czego skutecznym narzędziem może być matryca kwalifikacji; zapewnić, by to jednostka notyfikowana sprawowała faktyczną kontrolę nad personelem, przydzielaniem ekspertów zewnętrznych, procedurami, kryteriami i procesem decyzyjnym, a nie podwykonawca, spółka zależna lub inna spółka należąca do tej samej grupy spółek, oraz sprawdzać, czy ma to miejsce; oraz zwiększyć zakres dokumentacji, jaką mają dostarczyć jednostki przy składaniu wniosku o wyznaczenie na jednostkę notyfikowaną, aby zapewnić organom notyfikującym bardziej gruntowną i stosunkowo sprawiedliwą podstawę podjęcia decyzji.
(73) W trosce o prawidłowe wykonywanie niniejszego rozporządzenia należy zapewnić, aby jednostki akredytujące za podstawę akredytacji przyjmowały niniejsze rozporządzenie, a nie odbiegające od niego normy. Należy również zapewnić, by jednostki akredytujące oceniały zdolności jednostki będącej wnioskodawcą, a nie grupy spółek, ponieważ to ta jednostka będąca wnioskodawcą musi kontrolować przyszłą certyfikację.
(74) Aby zapewnić równe szanse i uniknąć niepewności prawa, należy jaśniej określić i doprecyzować obowiązki jednostek notyfikowanych zarówno w odniesieniu do ich działalności w zakresie oceny i weryfikacji, jak i powiązanych z nią aspektów.
(75) Aby uniknąć powiązań między personelem jednostek notyfikowanych a producentami, jednostki notyfikowane powinny móc umożliwiać rotację personelu wykonującego poszczególne zadania związane z oceną zgodności.
(76) Organy państw członkowskich mogą mieć pytania, na które odpowiedzi może udzielić wyłącznie określona jednostka notyfikowana. W związku z tym jednostki notyfikowane powinny również odpowiadać na ewentualne pytania organów innych państw członkowskich.
(77) Aby umożliwić organom łatwiejsze wykrywanie niezgodności jednostek notyfikowanych, producentów i wyrobów oraz zapewnić równe szanse, jednostki notyfikowane powinny być uprawnione - a w przypadku gdy taką niezgodność można wyraźnie wykazać, nawet zobowiązane - do aktywnego przekazywania informacji o niezgodnościach właściwym krajowym organom nadzoru rynku lub organom notyfikującym. Jednostki notyfikowane nie powinny jednak wykraczać poza obowiązek w zakresie informowania, prowadząc badania dotyczące podmiotów innych niż ich klienci lub partnerzy.
(78) Aby stworzyć równe szanse jednostkom notyfikowanym i producentom, należy poprawić koordynację między jednostkami notyfikowanymi. Ponieważ tylko połowa obecnych jednostek notyfikowanych uczestniczy z własnej inicjatywy w działaniach istniejącej już grupy koordynacyjnej jednostek notyfikowanych, udział w niej - bezpośredni lub za pośrednictwem wyznaczonych przedstawicieli - powinien się stać obowiązkowy.
(79) Próby ustanowienia w rozporządzeniu (UE) nr 305/2011 uproszczonych procedur dla małych i średnich przedsiębiorstw, a tym samym próby zmniejszenia obciążeń i kosztów ponoszonych przez MŚP i mikroprzedsię- biorstwa, nie były w pełni udane i często pozostawały niezrozumiałe lub nie były stosowane z powodu niewiedzy lub niejasności co do ich zastosowania. Usuwając stwierdzone uchybienia i opierając się na wcześniej ustanowionych przepisach, należy doprecyzować je i ułatwić ich stosowanie, a tym samym osiągnąć cel, jakim jest wsparcie MŚP przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiednich właściwości użytkowych, bezpieczeństwa i zrównoważenia środowiskowego wyrobów budowlanych.
(80) Należy upowszechnić uznawanie wyników badań uzyskanych przez innego producenta, przewidziane w art. 36 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (UE) nr 305/2011, aby zmniejszyć ogólne obciążenie podmiotów gospodarczych, a konkretnie producentów. Taki mechanizm uznawania jest szczególnie potrzebny, aby uniknąć wielokrotnego oceniania zrównoważenia środowiskowego surowców, produktów pośrednich i produktów końcowych.
(81) Aby zagwarantować pewność prawa w razie problemów związanych z bezpieczeństwem lub właściwościami użytkowymi, na takie uznanie należy zezwolić tylko w przypadkach, gdy ocenione i zweryfikowane podmioty gospodarcze zgodzą się na współpracę, w tym na niezbędne udostępnienie danych, między sobą i z zaangażowanymi jednostkami notyfikowanymi.
(82) Ocena rozporządzenia (UE) nr 305/2011 wykazała, że działania w zakresie nadzoru rynku prowadzone na szczeblu krajowym są bardzo zróżnicowane pod względem jakości i skuteczności. W uzupełnieniu środków na rzecz lepszego nadzoru rynku określonych w niniejszym rozporządzeniu oraz w odpowiednich przepisach prawa Unii należy ułatwić czuwanie nad zgodnością podmiotów gospodarczych, jednostek i wyrobów z niniejszym rozporządzeniem, również poprzez zaangażowanie osób trzecich, np. umożliwiając każdej osobie fizycznej lub prawnej przekazywanie informacji o przypadkach niezgodności za pośrednictwem portalu wnoszenia skarg stworzonego i utrzymywanego przez Komisję. Rozpatrywanie skarg jest zgodne z prawem do dobrej administracji określonym w art. 41 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. Rozpatrując skargi, Komisja powinna brać pod uwagę istotność i uzasadnienie skargi i traktować priorytetowo skargi dotyczące kwestii mających szczególnie daleko idące negatywne skutki dla obywateli lub rynku wewnętrznego. Aby skargę można było uznać za uzasadnioną, Komisja powinna w szczególności sprawdzić, czy skarżący jest w stanie przedstawić powód lub czy powód skargi stanowi kwestię, w której Komisja przyjęła jasne, publicznie znane i spójne stanowisko, które zostało przekazane skarżącemu. Komisja powinna udzielić skarżącemu odpowiedzi bez zbędnej zwłoki i skutecznie przekazać skargę odpowiednim państwom członkowskim, które powinny niezwłocznie i skutecznie rozpatrywać te skargi zgodnie ze swoimi ramami prawnymi i obowiązkami.
(83) Aby usunąć stwierdzone uchybienia w zakresie nadzoru rynku, o których mowa w rozporządzeniu (UE) nr 305/2011, niniejsze rozporządzenie powinno zawierać więcej uzasadnionych uprawnień dla organów nadzoru rynku i Komisji, które to uprawnienia powinny umożliwić organom działanie we wszystkich potencjalnie problematycznych okolicznościach.
(84) Praktyka nadzoru rynku dowiodła, że podczas oceny wyrobów w pewnym momencie istnieje ryzyko niezgodności, choć niezgodność ta nie zachodzi, natomiast w jakimś późniejszym momencie stwierdza się coś wręcz przeciwnego. Ponadto zdarzają się sytuacje, w których niezgodność inna niż formalna nie powoduje powstania ryzyka. Z tych powodów państwa członkowskie powinny posiadać uprawnienia do podejmowania działań we wszystkich przypadkach podejrzenia niezgodności lub ryzyka niezgodności, a definicję "wyrobu stwarzającego ryzyko" należy rozszerzyć tak, aby obejmowała ryzyko dla środowiska. Państwom członkowskim należy zapewnić wystarczającą swobodę proceduralną, aby mogły one rozróżniać przypadki niezgodności o wysokim i niskim priorytecie, przy czym wszystkie państwa członkowskie należy informować również o mniej ważnych przypadkach.
(85) Aby zapewnić skuteczne egzekwowanie wymagań i wzmocnić nadzór rynku w państwach członkowskich, Komisja powinna wydać wytyczne dotyczące stosowania niniejszego rozporządzenia, a także wspólne praktyki i metody skutecznego nadzoru rynku, w tym na przykład takie elementy jak zalecana liczba i rodzaj kontroli, które mają być przeprowadzane przez organy nadzoru rynku w odniesieniu do poszczególnych kategorii lub rodzin wyrobów lub w związku z określonymi wymaganiami. Zalecenia takie powinny opierać się na dobrych praktykach wypracowanych w ramach nadzoru rynku.
(86) Ponadto, aby zwiększyć przeciętnie niewielkie zdolności organów nadzoru rynku w zakresie nadzoru rynku i zapewnić większą zgodność z przepisami rozporządzenia(UE) 2024/1781, należy zapewnić bardziej szczegółowe wsparcie w zakresie koordynacji administracyjnej oraz przyznać im uprawnienia do dochodzenia od podmiotów gospodarczych zwrotu kosztów kontroli i badań w związku z wyrobami niezgodnymi z wymaganiami.
(87) Aby stworzyć zachętę do zwiększania zdolności organów nadzoru rynku w zakresie nadzoru rynku oraz zapewnić zgodność z przepisami rozporządzenia (UE) 2024/1781, państwa członkowskie powinny składać sprawozdania ze swojej działalności w zakresie nadzoru rynku dotyczącej wyrobów objętych niniejszym rozporządzeniem, w tym nałożonych sankcji.
(88) Aby lepiej służyć podmiotom gospodarczym, punkty kontaktowe ds. wyrobów budowlanych powinny stać się bardziej skuteczne i w tym celu otrzymać więcej środków. Aby ułatwić pracę podmiotom gospodarczym, należy dopracować i rozszerzyć zadania punktów kontaktowych ds. wyrobów budowlanych, tak aby obejmowały one informowanie na temat przepisów dotyczących wyrobów ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu i aktach przyjętych na jego podstawie. Państwa członkowskie powinny również zwiększać świadomość podmiotów gospodarczych na temat znajdujących się na ich terytorium punktów kontaktowych ds. wyrobów budowlanych.
(89) Należy ustanowić odpowiedni, skuteczny i opłacalny mechanizm koordynacji, aby zapewnić spójne stosowanie ustanowionych obowiązków i wymagań oraz wzmocnić cały system, biorąc również pod uwagę fakt, że mogą pojawić się nowe kwestie interpretacyjne dotyczące bezpieczeństwa i zrównoważoności wyrobów i obiektów budowlanych. Ponieważ rozbieżne decyzje stwarzają nierówne szanse, przyczyniają się do większej złożoności ram prawnych, tworzą bariery dla swobodnego przepływu na rynku wewnętrznym oraz dodatkowe obciążenia administracyjne i koszty dla podmiotów gospodarczych, należy zapobiec przyjmowaniu takich rozbieżnych decyzji za pośrednictwem tego mechanizmu koordynacji.
(90) W szczególności należy zatem utworzyć system informacyjny i komunikacyjny w celu gromadzenia pytań dotyczących interpretacji, znajdowania odpowiednich wspólnych rozwiązań i usprawnienia wymiany informacji w tym zakresie. Aby ułatwić wymianę informacji, system taki powinien opierać się na systemach krajowych. W ramach tych systemów krajowych należy również identyfikować przypadki niejednolitego stosowania niniejszego rozporządzenia, aby zapewnić, by te rozbieżne praktyki nie stały się powszechne i trwałe. System informacyjny i komunikacyjny powinien również zajmować się kwestiami związanymi z pojawianiem się nowych wyrobów lub modeli biznesowych, z nieprzewidzianymi sytuacjami oraz z sytuacjami, w których zastosowanie mają również inne przepisy prawa Unii.
(91) Cyfryzacja i dostępność informacji na temat wyrobów zwiększają przejrzystość z korzyścią dla bezpieczeństwa wyrobów oraz ochrony środowiska i zdrowia osób, a jednocześnie zmniejszają obciążenia administracyjne i koszty ponoszone przez podmioty gospodarcze. W związku z tym Komisji należy przekazać uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 TFUE w celu ustanowienia systemu cyfrowego paszportu produktu dla wyrobów budowlanych jak najbardziej spójnego z cyfrowym paszportem produktu ustanowionym rozporządzeniem (UE) 2024/1781.
(92) Aby zwiększyć zdatność do odczytu maszynowego, konieczne jest ustanowienie wspólnego słownika danych opartego na normach europejskich, narzędzia służącego do zarządzania strukturą danych i jej publikacji oraz stosownych definicji i opisów danych dla wszystkich odpowiednich wyrobów budowlanych. Dla każdej rodziny wyrobów lub kategorii wyrobów słownik danych powinien zawierać wszystkie zasadnicze charakterystyki i inne właściwości określone w zharmonizowanych specyfikacjach technicznych, a także inne informacje wymagane na mocy niniejszego rozporządzenia. Słownik danych zharmonizowany na poziomie Unii powinien umożliwiać klasyfikację i stosowanie ustrukturyzowanych definicji zarówno przez właściwe organy krajowe, jak i w ramach dalszej cyfryzacji sektora budowlanego, w szczególności w modelowaniu informacji o budynku, w dziennikach budynków, w paszportach cyfrowych i w rejestrach.
(93) Aby podnieść poziom ich kompetencji, zharmonizować ich proces decyzyjny i stworzyć równe szanse dla podmiotów gospodarczych, należy zorganizować szkolenia dla organów nadzoru rynku, punktów kontaktowych ds. wyrobów budowlanych, organów wyznaczających, organów notyfikujących, przedstawicieli jednostek notyfikowanych i JOT. Do osiągnięcia tych samych celów należy również dążyć poprzez wymiany personelu między organami nadzoru rynku, organami notyfikującymi i jednostkami notyfikowanymi z co najmniej dwóch państw członkowskich.
(94) Państwa członkowskie nie zawsze posiadają kompetencje techniczne pozwalające im na wypełnienie wszystkich spoczywających na nich zgodnie z przepisami Unii obowiązków łącznie wobec wszystkich sektorów produktów. W związku z tym uzyskują nieformalne wsparcie od innych państw członkowskich. Ponieważ takiego wsparcia w niektórych przypadkach nie da się uniknąć, w niniejszym rozporządzeniu należy określić podstawowe zasady udzielania takiego wsparcia, a mianowicie sprecyzować zakresy odpowiedzialności.
(95) Działalność gospodarcza w zakresie wyrobów budowlanych powoli, ale systematycznie przybiera coraz bardziej międzynarodowy charakter. W związku z tym pojawiają się sytuacje, w których należy przeciwdziałać niezgodności podmiotów gospodarczych mających siedzibę poza Unią. W niniejszym rozporządzeniu należy zatem przewidzieć przepisy dotyczące współpracy międzynarodowej.
(96) Pewna liczba państw trzecich stosuje unijne przepisy dotyczące wyrobów lub przynajmniej uznaje certyfikaty wydane na ich podstawie, czy to na podstawie umów międzynarodowych, czy jednostronnie - przy czym w obu przypadkach leży to w interesie Unii. Aby zachęcić takie państwa trzecie do kontynuowania tej praktyki, a inne państwa trzecie do podjęcia podobnych działań, państwom trzecim stosującym unijne przepisy dotyczące wyrobów lub uznającym certyfikaty wydane na podstawie tych przepisów należy zapewnić w indywidualnych przypadkach pewne dodatkowe możliwości. Z tego powodu powinna istnieć możliwość wsparcia, po konsultacji z państwami członkowskimi, tych szczególnie skłonnych do współpracy państw trzecich poprzez umożliwienie im udziału w niektórych szkoleniach oraz udziału w systemie cyfrowego paszportu produktu dla wyrobów budowlanych, w systemie informacji służącym do zharmonizowanego podejmowania decyzji oraz w wymianie informacji między organami. Ponadto z tego samego powodu powinna istnieć możliwość informowania tych szczególnie skłonnych do współpracy państw trzecich o wyrobach niezgodnych z wymaganiami lub stwarzających ryzyko.
(97) Aby zachęcić do stosowania zrównoważonych wyrobów budowlanych, unikając jednocześnie zakłóceń na rynku i zachowując zgodność z przepisami rozporządzenia (UE) 2024/1781, zachęty do stosowania zrównoważonych wyrobów budowlanych oferowane przez państwa członkowskie powinny przede wszystkim dotyczyć najbardziej zrównoważonych wyrobów. Ponadto Komisja powinna mieć możliwość koordynowania zachęt państw członkowskich mających na celu zwiększenie popytu na niektóre zrównoważone środowiskowo wyroby. Państwa członkowskie mogłyby również wprowadzać - zgodnie z zasadami pomocy państwa - zachęty mające na celu propagowanie przyjaznych środowisku i zrównoważonych wyrobów budowlanych, które nie są objęte zharmonizowanymi specyfikacjami technicznymi.
(98) Zamówienia publiczne odpowiadają za 14 % PKB Unii. Aby zwiększyć stosowanie zrównoważonych wyrobów budowlanych, co przyczyniłoby się do realizacji celów, jakimi są: osiągnięcie neutralności klimatycznej, poprawa efektywności energetycznej i efektywnego gospodarowania zasobami oraz przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, która chroni zdrowie publiczne i różnorodność biologiczną, oraz zapewnić zgodność z przepisami rozporządzenia (UE) 2024/1781 praktyki państw członkowskich w zakresie zamówień publicznych powinny być zgodne z obowiązkowymi minimalnymi wymagań dotyczących właściwości użytkowych w zakresie zrównoważenia środowiskowego wyrobów budowlanych określonymi w aktach delegowanych. Komisja powinna zdecydować o zasadniczych charakterystykach, które należy uwzględnić, oraz o ich zastosowaniu w co najmniej jednej z następujących form: specyfikacje techniczne, kryteria kwalifikacji, klauzule dotyczące realizacji zamówienia lub kryteria udzielenia zamówienia. Obowiązkowe minimalne wymagania dotyczące właściwości użytkowych w zakresie zrównoważenia środowiskowego odnoszą się wyłącznie do zasadniczych charakterystyk i nie wykluczają ewentualnego bardziej ambitnego podejścia państw członkowskich do udzielania zamówień poprzez żądanie lepszych właściwości użytkowych w odniesieniu do odpowiednich zasadniczych charakterystyk, przy jednoczesnym poszanowaniu strefy zharmonizowanej.
(99) Instytucje zamawiające i podmioty zamawiające powinny być w stosownych przypadkach zobowiązane do dostosowania swoich zamówień do szczególnych kryteriów zielonych zamówień publicznych, które mają zostać określone w aktach delegowanych, o których mowa w niniejszym rozporządzeniu. Kryteria dotyczące określonych rodzin wyrobów lub kategorii wyrobów powinny być spełnione, jeżeli zamówienia wymagają obowiązkowych minimalnych właściwości użytkowych w zakresie zrównoważenia środowiskowego wyrobów budowlanych w odniesieniu do ich zasadniczych charakterystyk objętych zharmonizowanymi specyfikacjami technicznymi. Te minimalne wymagania należy ustanowić zgodnie z przejrzystymi, obiektywnymi i niedyskryminacyjnymi kryteriami. Przy opracowywaniu aktów delegowanych związanych z zielonymi zamówieniami publicznymi Komisja powinna należycie uwzględnić różne uwarunkowania geograficzne, społeczne i gospodarcze państw członkowskich. Analizując wpływ na sytuację rynkową, Komisja powinna uwzględnić między innymi wpływ wymagań na konkurencję, MŚP oraz na najlepsze zrównoważone środowiskowo wyroby i rozwiązania dostępne na rynku. Analizując ekonomiczną wykonalność dla instytucji zamawiających i podmiotów zamawiających, Komisja powinna uwzględnić fakt, że różne instytucje zamawiające w różnych państwach członkowskich mogą mieć różne zdolności budżetowe. W należycie uzasadnionych przypadkach instytucje zamawiające powinny mieć możliwość odstąpienia od wymagań, np. gdy istnieje tylko jeden dostawca, nie ma odpowiednich ofert lub zastosowanie tych wymagań prowadziłoby do nieproporcjonalnych kosztów.
(100) Aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego w razie sytuacji nadzwyczajnej na rynku wewnętrznym, o której mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/2748 18 , z powodów określonych w tym rozporządzeniu należy ustanowić przepisy dotyczące wyrobów budowlanych uznanych za towary istotne w kontekście kryzysu, priorytetowego traktowania oceny i weryfikacji tych wyrobów, oceny i deklaracji właściwości użytkowych w oparciu o normy i wspólne specyfikacje, a także przepisy dotyczące ustalania priorytetów działań w zakresie nadzoru rynku i wzajemnej pomocy między organami w razie aktywnego trybu sytuacji nadzwyczajnej na rynku wewnętrznym wprowadzonego na podstawie tego rozporządzenia.
(101) W celu uwzględnienia postępu technicznego i wiedzy technicznej na temat nowych dowodów naukowych, zapewnienia właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego, ułatwienia dostępu do informacji i zapewnienia jednolitego wdrażania przepisów, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w odniesieniu do zmiany załączników II, III, IV, V, VI, VII, IX i X oraz zmiany niniejszego rozporządzenia w celu doprecyzowania, dodania i usunięcia niektórych funkcji oraz zmiany niektórych przepisów w celu zapewnienia zgodności i interoperacyjności z rozporządzeniem (UE) 2024/1781. Z tych samych względów należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w celu uzupełnienia niniejszego rozporządzenia poprzez: określenie dobrowolnych lub obowiązkowych wartości progowych w odniesieniu do zasadniczych charakterystyk, klas właściwości użytkowych w odniesieniu do zasadniczych charakterystyk oraz zasadniczych charakterystyk, które zawsze muszą być deklarowane przez producentów; określenie elementów wniosków o normalizację i warunków, na jakich wyrób należy uznać za spełniający określony poziom lub określoną wartość progową lub za kwalifikujący się do klasy właściwości użytkowych bez badań lub bez dalszych badań; ustanowienie wymagań dotyczących wyrobów zgodnie z załącznikiem III; ustanowienie przepisów dotyczących dostarczania ogólnych informacji o wyrobie, instrukcji użytkowania i informacji dotyczących bezpieczeństwa w odniesieniu do danej rodziny wyrobów lub kategorii wyrobów; określenie dla każdej rodziny wyrobów lub kategorii wyrobów mającego zastosowanie systemu oceny i weryfikacji spośród systemów określonych w załączniku IX; określenie warunków, na jakich obowiązki związane z oceną właściwości użytkowych wyrobu lub ze spełnieniem określonych wymagań dotyczących wyrobu mogą zostać spełnione poprzez wywiązanie się z obowiązków wynikających z innych aktów prawnych Unii; nałożenie na producentów w odniesieniu do niektórych rodzin wyrobów i kategorii wyrobów obowiązku udostępniania na rynku określonych części zamiennych, które dla wyrobów wprowadzanych przez nich do obrotu nie są powszechnie dostępne; ustanowienie dla konkretnych rodzin wyrobów i kategorii wyrobów szczegółowych wymagań w zakresie etykietowania dotyczącego zrównoważenia środowiskowego; ustanowienie systemu cyfrowego paszportu produktu dla wyrobów budowlanych; oraz poprzez określenie obowiązkowych minimalnych wymagań w zakresie zrównoważenia środowiskowego dla wyrobów budowlanych. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa. W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych. Opracowując te akty, Komisja powinna dążyć do zmniejszenia obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw i uwzględnić potrzeby MŚP.
(102) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 19 .
(103) Komisja powinna przyjmować akty wykonawcze mające natychmiastowe zastosowanie, jeżeli - w uzasadnionych przypadkach związanych ze zdrowiem oraz bezpieczeństwem osób bądź ochroną środowiska - jest to uzasadnione szczególnie pilną potrzebą.
(104) W rozporządzeniu (UE) 2019/1020 określono przepisy dotyczące horyzontalnych ram nadzoru rynku i kontroli produktów wprowadzanych na rynek Unii. W celu zapewnienia, aby wyroby, o których mowa w niniejszym rozporządzeniu i które korzystają ze swobodnego przepływu towarów w Unii, spełniały wymagania zapewniające wysoki poziom ochrony interesów publicznych, takich jak ochrona zdrowia i bezpieczeństwa osób oraz ochrona środowiska, rozporządzenie to powinno mieć zastosowanie również do wyrobów objętych niniejszym rozporządzeniem, o ile w niniejszym rozporządzeniu nie ma przepisów szczegółowych mających taki sam cel, charakter lub skutek.
(105) Aby usprawnić wykonywanie niniejszego rozporządzenia i zmniejszyć obciążenie podmiotów gospodarczych, powinna istnieć możliwość składania wniosków i podejmowania decyzji w formie papierowej lub w powszechnie stosowanym formacie elektronicznym. Aby uzyskać pewność prawa, wnioski i decyzje powinny być ważne tylko w przypadkach, gdy podpis elektroniczny spełnia wymagania określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 20 i gdy osobie podpisującej powierzono reprezentowanie organu lub podmiotu gospodarczego, zgodnie z prawem poszczególnych państw członkowskich lub prawem Unii.
(106) Aby jeszcze bardziej zmniejszyć obciążenie podmiotów gospodarczych, powinna istnieć możliwość dostarczenia dokumentacji w powszechnie stosowanym formacie elektronicznym oraz domyślnego wypełniania wymagań informacyjnych drogą elektroniczną.
(107) W celu zapewnienia wysokiego poziomu zgodności z niniejszym rozporządzeniem państwa członkowskie powinny ustanowić przepisy dotyczące sankcji stosowanych w przypadku niezgodności i zapewnić egzekwowanie tych przepisów. Przewidziane sankcje powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.
(108) W celu zagwarantowania pewności prawa należy określić, czy i jak długo wyznaczenie punktów kontaktowych ds. wyrobów budowlanych, JOT lub jednostek notyfikowanych, a także normy zharmonizowane, europejskie dokumenty oceny, europejskie oceny techniczne i certyfikaty jednostek notyfikowanych lub sprawozdania z badań przyjęte lub wydane na podstawie rozporządzenia (UE) nr 305/2011 zachowują skutki prawne na podstawie niniejszego rozporządzenia. Odpowiednie okresy przejściowe powinny być wystarczająco długie, aby uniknąć wąskich gardeł w wyznaczaniu jednostek notyfikowanych i JOT oraz przyjmowaniu lub wydawaniu europejskich dokumentów oceny, europejskich ocen technicznych oraz certyfikatów jednostki notyfikowanej lub sprawozdań z badań.
(109) Aby zagwarantować pewność prawa, należy sprecyzować, jak długo wyroby wprowadzone do obrotu na podstawie europejskich ocen technicznych wydanych zgodnie z europejskimi dokumentami oceny przyjętymi na podstawie rozporządzenia (UE) nr 305/2011 mogą być udostępniane na rynku.
(110) Zarówno zasadnicze charakterystyki wyrobów budowlanych, jak i metody ich oceny można określić wyłącznie w zharmonizowanych specyfikacjach technicznych, które mają być opracowane dla poszczególnych rodzin wyrobów i kategorii wyrobów, lub w europejskich dokumentach oceny. W związku z tym wymagania i obowiązki spoczywające na podmiotach gospodarczych w odniesieniu do określonej rodziny wyrobów lub kategorii wyrobów powinny mieć obowiązkowe zastosowanie dopiero po upływie dwunastu miesięcy od wejścia w życie zharmonizowanej specyfikacji technicznej obejmującej daną rodzinę wyrobów lub kategorię wyrobów, chyba że w publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej określono późniejszą datę rozpoczęcia stosowania.
(111) Aby ułatwić sprawne wprowadzanie przyszłych zharmonizowanych specyfikacji technicznych, uwzględniając również czas potrzebny do sporządzenia deklaracji właściwości użytkowych i zgodności, należy zezwolić podmiotom gospodarczym na dobrowolne stosowanie niniejszego rozporządzenia od dnia wejścia w życie zharmonizowanych specyfikacji technicznych.
(112) Należy uniknąć sytuacji, w której podmioty gospodarcze mogłyby stale obchodzić stosowanie niniejszego rozporządzenia, stosując zharmonizowane specyfikacje techniczne przyjęte na podstawie rozporządzenia (UE) nr 305/2011. Z tego powodu Komisja powinna wycofać z Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej odniesienia do norm zharmonizowanych i europejskich dokumentów oceny opublikowanych na podstawie rozporządzenia (UE) nr 305/2011 i obejmujących daną rodzinę wyrobów lub kategorię wyrobów przed datą rozpoczęcia stosowania zharmonizowanej specyfikacji technicznej przyjętej na podstawie niniejszego rozporządzenia i obejmującej tę rodzinę wyrobów lub kategorię wyrobów.
(113) Chociaż zachowano pojęcie podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych jako niezbędny technicznie związek między obiektami budowlanymi a wyrobami budowlanymi, należy wyraźnie zaznaczyć, że nie stanowią one obowiązków spoczywających na podmiotach gospodarczych lub na państwach członkowskich, które uważają, że prawo do regulowania obiektów budowlanych leży w gestii państw członkowskich. Aby uwzględnić ocenę oddziaływania na środowisko wyrobów budowlanych oraz wymagania dotyczące wyrobów, które obowiązują nawet w obecnych zharmonizowanych specyfikacjach technicznych, musi powstać bardziej wszechstronny załącznik I, w którym należy również zawrzeć szczegółowy wykaz z góry ustalonych zasadniczych charakterystyk środowiskowych związanych z oceną cyklu życia oraz ramy wymagań dotyczących wyrobów. Przy tej okazji należy również wyeliminować przypadki pokrywania się podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych i doprecyzować pewne elementy.
(114) Aby uzyskać minimalną intensywność kontroli oceny i weryfikacji producentów przez jednostki notyfikowane oraz zapewnić równe szanse zarówno producentom, jak i jednostkom notyfikowanym, w załączniku IX dotyczącym systemów oceny i weryfikacji należy bardziej precyzyjnie i kompleksowo określić zadania producentów i jednostek notyfikowanych w ramach różnych możliwych systemów oceny i weryfikacji. Ponadto w załączniku tym należy określić oceny i weryfikacje, które należy przeprowadzać w celu sprawdzenia zrównoważenia środowiskowego wyrobów pod względem właściwości użytkowych i wymagań dotyczących wyrobów. Gdy Komisja określa mający zastosowanie system oceny i weryfikacji dla danej rodziny wyrobów lub kategorii wyrobów, zasadami przewodnimi powinny być ciągłość z rozporządzeniem (UE) nr 305/2011 oraz spójność między rodzinami wyrobów.
(115) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, a mianowicie zapewnienie swobodnego obrotu bezpiecznymi i zrównoważonymi wyrobami budowlanymi na rynku wewnętrznym, przyczynianie się do zielonej i cyfrowej transformacji oraz do ochrony zdrowia i bezpieczeństwa osób oraz środowiska, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, ponieważ państwa członkowskie przejawiają tendencję do ustanawiania bardzo rozbieżnych wymagań dotyczących wyrobów budowlanych, co powoduje niejednolity poziom ochrony zdrowia i bezpieczeństwa osób oraz środowiska, natomiast możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii w drodze ustanowienia zharmonizowanych ram oceny właściwości użytkowych wyrobów budowlanych oraz określonych wymagań dotyczących wyrobów w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa osób oraz środowiska, Unia może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 TUE. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE: