a także mając na uwadze, co następuje:(1) Niniejsze rozporządzenie określa niezbędne podstawy prawne rzetelnego, wszechstronnego, racjonalnego pod względem kosztów, przejrzystego i przewidywalnego zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu ("mechanizm zarządzania"), które zapewni osiągnięcie założeń i celów unii energetycznej na rok 2030 oraz w perspektywie długoterminowej, zgodnie z Porozumieniem paryskim z 2015 r. w sprawie zmian klimatu przyjętym w następstwie 21. Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu ("Porozumienie paryskie"), dzięki komplementarnym, spójnym i ambitnym działaniom Unii i jej państw członkowskich, upraszczając jednocześnie procedury administracyjne.
(2) Unia energetyczna powinna obejmować pięć wymiarów: bezpieczeństwo energetyczne, wewnętrzny rynek energii, efektywność energetyczną, obniżenie emisyjności oraz badania naukowe, innowacje i konkurencyjność.
(3) Celem stabilnej unii energetycznej realizującej ambitną politykę w dziedzinie klimatu jest zapewnienie unijnym konsumentom - w tym gospodarstwom domowym i przedsiębiorstwom - bezpiecznych, zrównoważonych, konkurencyjnych i niedrogich dostaw energii oraz pobudzanie badań naukowych i innowacji przez przyciąganie inwestycji, co wymaga gruntownej transformacji europejskiego systemu energetycznego. Taka transformacja ściśle wiąże się również z potrzebą zachowania, ochrony i poprawy jakości środowiska, a także z potrzebą wspierania rozważnego i racjonalnego wykorzystywania zasobów naturalnych, zwłaszcza przez wspieranie efektywności energetycznej i oszczędności energii oraz rozwój nowych i odnawialnych form energii. Cel taki można osiągnąć tylko przez skoordynowane działania, obejmujące akty o charakterze ustawodawczym i nieustawodawczym przyjmowane na szczeblu unijnym, regionalnym, krajowym i lokalnym.
(4) Dzięki w pełni funkcjonalnej i stabilnej unii energetycznej Unia stanie się obszarem przodującym pod względem innowacyjności, inwestycji, wzrostu gospodarczego oraz rozwoju społeczno-gospodarczego, a przez to dobrym przykładem, jak dążenie do ambitnych celów dotyczących łagodzenia zmian klimatu jest powiązane ze środkami wspierania innowacyjności, inwestycji i wzrostu.
(5) Równocześnie z niniejszym rozporządzeniem Komisja opracowała i przyjęła szereg inicjatyw sektorowych w polityce energetycznej, dotyczących zwłaszcza energii ze źródeł odnawialnych, efektywności energetycznej, w tym charakterystyki energetycznej budynków, i struktury rynku. Inicjatywy te składają się na pakiet, w którym główne hasła brzmią: "efektywność energetyczna przede wszystkim", "Unia światowym liderem w dziedzinie odnawialnych źródeł energii" oraz "uczciwe traktowanie konsumentów energii", w tym dzięki zajęciu się problemem ubóstwa energetycznego i wspieraniu uczciwej konkurencji na rynku wewnętrznym.
(6) W swych konkluzjach z dni 23 i 24 października 2014 r. Rada Europejska zatwierdziła ramy polityki energetyczno-klimatycznej Unii do 2030 r., których podstawą są cztery najważniejsze cele na szczeblu Unii: redukcja emisji gazów cieplarnianych w całej gospodarce o co najmniej 40 %, orientacyjny cel dotyczący poprawy efektywności energetycznej o co najmniej 27 %, który zostanie ponownie przeanalizowany do 2020 r. z myślą o skorygowaniu tego poziomu w górę do 30 %, co najmniej 27 % udział energii ze źródeł odnawialnych w energii zużywanej w Unii i co najmniej 15 % elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych. Zaznaczono wyraźnie, że cel dotyczący energii ze źródeł odnawialnych jest wiążący na poziomie Unii i ma być osiągnięty dzięki wkładowi poszczególnych państw członkowskich wspólnie dążących do osiągnięcia zbiorczego celu unijnego. Przekształcając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE 4 , wprowadzono nowy, wiążący cel polegający na uzyskaniu w Unii do 2030 r. co najmniej 32 % udziału energii ze źródeł odnawialnych, i przewidziano przeprowadzenie przeglądu w celu skorygowania w górę tego celu na poziomie UE do 2023 r. W poprawkach do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE 5 określono cel dotyczący poprawy efektywności energetycznej o co najmniej 32,5 % na poziomie Unii i przewidziano przepis dotyczący przeprowadzenia przeglądu w celu skorygowania w górę celów na poziomie Unii do 2023 r.
(7) Wiążący cel osiągnięcia wewnątrzunijnej redukcji emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 40 % w całej gospodarce do 2030 r. (w porównaniu do poziomu z 1990 r.) zatwierdzono formalnie podczas posiedzenia Rady ds. Środowiska w dniu 6 marca 2015 r. jako planowany krajowo określony wkład Unii i jej państw członkowskich w Porozumienie paryskie. Porozumienie paryskie zostało ratyfikowane przez Unię w dniu 5 października 2016 r. 6 i weszło w życie w dniu 4 listopada 2016 r. Zastępuje ono podejście przyjęte w protokole z Kioto z 1997 r., które zostało zatwierdzone przez Unię w drodze decyzji Rady 2002/358/WE r. 7 i przestanie obowiązywać po roku 2020. Należy odpowiednio zaktualizować unijny system monitorowania i sprawozdawczości w zakresie emisji i pochłaniania.
(8) W Porozumieniu paryskim zwiększono światowy poziom ambicji w kwestii łagodzenia zmian klimatu i określono długoterminowy cel zgodny z dążeniem do utrzymania wzrostu średniej temperatury na świecie znacznie poniżej 2°C ponad poziom sprzed epoki przemysłowej oraz do dalszych starań o ograniczenie tego wzrostu do 1,5°C ponad poziom sprzed epoki przemysłowej.
(9) Aby osiągnąć zapisane w Porozumieniu paryskim cele dotyczące temperatury, Unia powinna dążyć do jak najszybszego uzyskania równowagi między antropogenicznymi emisjami gazów cieplarnianych z różnych źródeł a pochłanianiem emisji tych gazów przez pochłaniacze, a następnie - stosownie do sytuacji - do osiągnięcia ujemnego bilansu emisji.
(10) W systemie klimatycznym łączna suma emisji antropogenicznych w czasie wyznacza łączne stężenie gazów cieplarnianych w atmosferze. Komisja powinna przeanalizować różne scenariusze dotyczące wkładu Unii w cele długoterminowe, m.in. scenariusz osiągnięcia zerowego bilansu emisji gazów cieplarnianych netto w Unii do 2050 r., a następnie ujemnego bilansu emisji, a także wpływ tych scenariuszy na pozostały światowy i unijny budżet emisji dwutlenku węgla. Komisja powinna przygotować analizę dla potrzeb długoterminowej strategii unijnej w zakresie wkładu Unii w realizację wynikających z Porozumienia paryskiego zobowiązań do utrzymania wzrostu średniej temperatury na świecie znacznie poniżej 2°C ponad poziom sprzed epoki przemysłowej oraz do dalszych starań o ograniczenie tego wzrostu do 1,5°C ponad poziom sprzed epoki przemysłowej, w tym różnych scenariuszy, między innymi scenariusza osiągnięcia zerowego bilansu emisji gazów cieplarnianych netto w Unii do 2050 r., a następnie ujemnego bilansu emisji, a także wpływu tych scenariuszy na pozostały światowy i unijny budżet emisji dwutlenku węgla.
(11) Mimo, iż Unia zobowiązała się osiągnąć do 2030 r. ambitną redukcję emisji gazów cieplarnianych, zagrożenie zmianami klimatu jest problemem globalnym. Dlatego też Unia i jej państwa członkowskie powinny współpracować z partnerami międzynarodowymi, by wszystkie strony przyjęły wysoki poziom ambicji zgodnie z długoterminowymi celami Porozumienia paryskiego.
(12) W swych konkluzjach z dni 23 i 24 października 2014 r. Rada Europejska uzgodniła również, że należy opracować solidny i przejrzysty system zarządzania, niewprowadzający zbędnych obciążeń administracyjnych i dający państwom członkowskim dostateczną elastyczność, który przyczyni się do osiągnięcia przez Unię celów jej polityki energetycznej przy pełnym poszanowaniu swobody państw członkowskich w określaniu ich miksu energetycznego. Podkreślono, że taki system zarządzania powinien bazować na istniejących elementach, np. krajowych programach w dziedzinie klimatu czy krajowych planach dotyczących energii ze źródeł odnawialnych i efektywności energetycznej, a także uwzględniać potrzebę usprawnienia planowania i sprawozdawczości oraz połączenia ich oddzielnych elementów. Uzgodniono również, że należy umocnić pozycję i rozszerzyć prawa konsumentów, poprawić przejrzystość i przewidywalność dla inwestorów, m.in. dzięki systematycznemu monitorowaniu głównych wskaźników przystępnego cenowo, bezpiecznego, konkurencyjnego, pewnego i zrównoważonego systemu energetycznego, a także ułatwić koordynację krajowych polityk klimatyczno-energetycznych i zacieśnić współpracę regionalną między państwami członkowskimi.
(13) W swym komunikacie z dnia 25 lutego 2015 r. w sprawie strategii ramowej na rzecz stabilnej unii energetycznej, której podstawą jest przyszłościowa polityka w dziedzinie klimatu, Komisja odniosła się do potrzeby zintegrowanego zarządzania, by wszystkie działania dotyczące energii na szczeblu unijnym, regionalnym, krajowym i lokalnym przyczyniały się do osiągania celów unii energetycznej, co pozwoli wyjść poza ramy klimatyczno-energetyczne do 2030 roku i rozszerzyć zakres zarządzania na wszystkich pięć wymiarów unii energetycznej.
(14) W swym komunikacie z dnia 18 listopada 2015 r. na temat stanu unii energetycznej Komisja wskazała ponadto, że zintegrowane krajowe plany w dziedzinie energii i klimatu, odnoszące się do wszystkich pięciu wymiarów unii energetycznej, to instrumenty niezbędne do bardziej strategicznego planowania polityki energetycznej i klimatycznej. Zawarte w tym komunikacie wytyczne Komisji dla państw członkowskich dotyczące zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu to podstawa, na której państwa członkowskie mogą rozpocząć opracowywanie krajowych planów na lata 2021-2030 i określić główne filary procesu zarządzania. W komunikacie wskazano również, że system zarządzania powinien mieć umocowanie w prawie.
(15) W swych konkluzjach z dnia 26 listopada 2015 r. w sprawie systemu zarządzania unią energetyczną Rada uznała, że zarządzanie unią energetyczną będzie podstawowym narzędziem efektywnego i skutecznego tworzenia unii energetycznej oraz osiągania jej celów. Rada podkreśliła, że system zarządzania powinien opierać się na zasadach integracji strategicznego planowania i sprawozdawczości dotyczącej realizacji polityki klimatyczno-energetycznej oraz na koordynacji działań podmiotów odpowiedzialnych za politykę energetyczno-klimatyczną na poziomie unijnym, regionalnym i krajowym. Podkreśliła również, że zarządzanie powinno gwarantować osiągnięcie celów w dziedzinie energii i klimatu na 2030 r. oraz że w ramach zarządzania należy monitorować zbiorcze postępy Unii w realizacji założeń politycznych we wszystkich pięciu wymiarach unii energetycznej.
(16) Parlament Europejski w rezolucji z dnia 15 grudnia 2015 r. pt. "W kierunku europejskiej unii energetycznej" zaapelował, by ramy zarządzania unią energetyczną były ambitne, rzetelne, przejrzyste i demokratyczne oraz by obejmowały pełne zaangażowanie Parlamentu Europejskiego i zapewniały osiągnięcie wyznaczonych na rok 2030 celów klimatyczno-energetycznych.
(17) Rada Europejska niejednokrotnie podkreślała konieczność podjęcia pilnych działań, by zapewnić osiągnięcie minimalnego celu w dziedzinie elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych, wynoszącego 10 %. W swych konkluzjach z dni 23 i 24 października 2014 r. Rada Europejska zdecydowała, że Komisja przy wsparciu państw członkowskich podejmie pilne działania, by zapewnić jak najszybsze osiągnięcie wynoszącego 10 % minimalnego celu w dziedzinie elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych, w każdym razie nie później niż w 2020 r., przynajmniej w tych państwach członkowskich, które nie osiągnęły jeszcze minimalnego poziomu integracji na wewnętrznym rynku energii. W komunikacie Komisji z dnia 23 listopada 2017 r. w sprawie rozwoju europejskich sieci energetycznych oceniono postępy w osiąganiu celu wynoszącego 10 % połączeń międzysystemowych i zaproponowano metody osiągnięcia celu wynoszącego 15 % połączeń międzysystemowych na rok 2030.
(18) Głównym celem mechanizmu zarządzania unią energetyczną powinno być zatem umożliwienie osiągnięcia celów unii energetycznej, a zwłaszcza celów ram polityki klimatyczno-energetycznej do 2030 r., jeśli chodzi o ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, energię ze źródeł odnawialnych i efektywność energetyczną. Te założenia i cele wynikają z unijnej polityki energetycznej i z potrzeby zachowania, ochrony i poprawy jakości środowiska, a także z konieczności wspierania rozważnego i racjonalnego wykorzystywania zasobów naturalnych, zgodnie z zapisami traktatów UE. Żadnego z tych celów, nierozerwalnie ze sobą powiązanych, nie można uznać za drugorzędny w stosunku do pozostałych. Niniejsze rozporządzenie wiąże się zatem z sektorowymi przepisami wdrażającymi cele w dziedzinie energii i klimatu na rok 2030. Państwa członkowskie potrzebują elastyczności w wyborze działań najlepiej odpowiadających krajowym koszykom energetycznym i preferencjom, jednak elastyczność ta powinna pozostawać w zgodzie z dalszą integracją rynku, zwiększoną konkurencją, osiągnięciem celów w zakresie klimatu i energii oraz stopniowym przechodzeniem na zrównoważoną gospodarkę niskoemisyjną.
(19) Społecznie akceptowalne i sprawiedliwe przejście na zrównoważoną gospodarkę niskoemisyjną wymaga zmian w zachowaniach inwestycyjnych, zarówno jeśli chodzi o inwestycje publiczne, jak i prywatne, oraz wprowadzenia zachęt we wszystkich obszarach polityki, przy czym należy pamiętać o tych regionach i obywatelach, dla których przejście na gospodarkę niskoemisyjną mogłoby mieć negatywne skutki. Osiągnięcie redukcji emisji gazów cieplarnianych wymaga lepszej efektywności i większej innowacyjności w gospodarce europejskiej, co powinno w szczególności przynieść również powstanie zrównoważonych miejsc pracy, w tym w sektorach zaawansowanych technologii, a także poprawę jakości powietrza i poprawę w dziedzinie zdrowia publicznego.
(20) W świetle zobowiązań międzynarodowych zapisanych w Porozumieniu paryskim państwa członkowskie powinny informować o działaniach, które podejmują, by stopniowo wycofywać dotacje w energetyce, zwłaszcza dotacje do paliw kopalnych. Opracowując stosowne sprawozdania, państwa członkowskie mogą korzystać z istniejących, stosowanych na szczeblu międzynarodowym definicji dotacji do paliw kopalnych.
(21) Gazy cieplarniane i zanieczyszczenia powietrza pochodzą w dużej mierze z tych samych źródeł, zatem polityka ograniczenia emisji gazów cieplarnianych może mieć dodatkowe korzyści dla zdrowia publicznego i jakości powietrza, zwłaszcza na obszarach miejskich, co może zrekompensować całość lub część krótkoterminowych kosztów ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Dane przekazywane na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2284 8 stanowią istotny wkład w opracowywanie wykazu gazów cieplarnianych oraz krajowych planów, dlatego należy podkreślić znaczenie gromadzenia i przekazywania spójnych danych na podstawie dyrektywy (UE) 2016/2284 i w wykazie gazów cieplarnianych.
(22) Doświadczenia z wdrażania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 525/2013 9 wskazują na potrzebę synergii i spójności ze sprawozdawczością wymaganą w innych instrumentach prawnych, w szczególności w dyrektywie 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 10 , rozporządzeniu (WE) nr 166/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady 11 , rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1099/2008 12 i rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 517/2014 13 . Wykorzystanie spójnych danych w sprawozdawczości dotyczącej emisji gazów cieplarnianych ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia jakości tej sprawozdawczości.
(23) Zgodnie ze zdecydowanym zobowiązaniem Komisji do lepszego stanowienia prawa, a także z polityką wspierania badań, innowacji i inwestycji mechanizm zarządzania powinien prowadzić do znacznego zmniejszenia obciążeń administracyjnych i uproszczenia procedur wymaganych od państw członkowskich i odpowiednich zainteresowanych stron, Komisji i innych instytucji unijnych. Powinno również przyczynić się do zapewnienia spójności i adekwatności unijnych i krajowych polityk i środków służących transformacji systemu energetycznego idącej w kierunku zrównoważonej gospodarki niskoemisyjnej.
(24) Osiągnięcie celów i założeń unii energetycznej powinno nastąpić dzięki połączeniu inicjatyw Unii i spójnych strategii krajowych określonych w zintegrowanych krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu. W sektorowych przepisach Unii w dziedzinie energii i klimatu określono wymogi dotyczące planowania, które sprawdzają się jako narzędzia stymulowania zmian na szczeblu krajowym. Wprowadzenie ich w różnym czasie spowodowało jednak nakładanie się działań i niewystarczające uwzględnienie synergii i interakcji między różnymi obszarami polityki ze szkodą dla racjonalności pod względem kosztów. Należy zatem w miarę możliwości usprawnić i zintegrować obecne oddzielne systemy planowania, sprawozdawczości i monitorowania w dziedzinie energii i klimatu.
(25) Zintegrowane krajowe plany w dziedzinie energii i klimatu powinny obejmować okresy dziesięcioletnie i zawierać przegląd aktualnej sytuacji systemu energetycznego i polityki energetycznej. Plany należy opracować na podstawie analiz i określić w nich cele krajowe we wszystkich pięciu wymiarach unii energetycznej oraz odpowiednie polityki i środki służące osiągnięciu tych celów. W zintegrowanych krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu obejmujących pierwszy okres (2021-2030) należy zwrócić szczególną uwagę na wyznaczone na 2030 r. cele dotyczące redukcji emisji gazów cieplarnianych, energii ze źródeł odnawialnych, efektywności energetycznej i elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych. Państwa członkowskie powinny dążyć do tego, by zintegrowane krajowe plany w dziedzinie energii i klimatu były zgodne z wyznaczonymi przez ONZ celami zrównoważonego rozwoju i by przyczyniały się do ich osiągnięcia. Opracowując zintegrowane krajowe plany w dziedzinie energii i klimatu, państwa członkowskie mogą korzystać z istniejących krajowych strategii lub planów. Dla pierwszego projektu zintegrowanego krajowego planu w dziedzinie energii i klimatu i pierwszego krajowego planu w wersji ostatecznej przewidziano inne terminy niż dla kolejnych planów, by państwa członkowskie miały wystarczająco dużo czasu na przygotowanie pierwszych planów po przyjęciu niniejszego rozporządzenia. Niemniej jednak zachęca się państwa członkowskie, by przedłożyły pierwsze projekty zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu jak najwcześniej w ciągu 2018 r., by umożliwić należyte przygotowanie, zwłaszcza do dialogu pomocniczego planowanego na 2018 r. zgodnie z decyzją 1/CP.21 Konferencji stron ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu ("UNFCCC").
(26) Przygotowując zintegrowane krajowe plany w dziedzinie energii i klimatu, państwa członkowskie powinny oszacować liczbę gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym, z uwzględnieniem niezbędnych usług energetycznych dla gospodarstw domowych, potrzebnych do zagwarantowania podstawowego poziomu życia w danych warunkach krajowych, a także z uwzględnieniem istniejącej polityki socjalnej i polityki w innych istotnych dziedzinach oraz orientacyjnych wytycznych Komisji dotyczących odpowiednich wskaźników, w tym rozproszenia geograficznego, opracowanych zgodnie ze wspólnym podejściem do ubóstwa energetycznego. Jeżeli z ustaleń danego państwa członkowskiego wynika, że liczba gospodarstw domowych dotkniętych ubóstwem energetycznym jest w tym państwie wysoka, to powinno ono włączyć do planu krajowego orientacyjny cel dotyczący zmniejszenia ubóstwa energetycznego.
(27) Należy stworzyć obowiązkowy wzór zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu, aby zapewnić odpowiedni poziom ich szczegółowości oraz ułatwić ich porównanie i agregowanie, zostawiając jednocześnie państwom członkowskim wystarczającą elastyczność w określaniu szczegółowych założeń krajowych planów, odzwierciedlających preferencje i uwarunkowania krajowe.
(28) Wdrożenie polityk i środków w dziedzinie energii i klimatu ma wpływ na środowisko. Państwa członkowskie powinny zatem zapewnić społeczeństwu możliwość wczesnego i skutecznego udziału oraz konsultacji podczas przygotowywania zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu, w stosownych przypadkach zgodnie z przepisami dyrektywy 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 14 oraz z postanowieniami konwencji Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ ("UNECE") z dnia 25 czerwca 1998 r. o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska ("konwencja z Aarhus"). Państwa członkowskie powinny również zapewnić udział partnerów społecznych w przygotowaniu zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu, a wywiązując się z obowiązków dotyczących konsultacji publicznych, powinny dążyć do uproszczenia procedur administracyjnych.
(29) Prowadząc konsultacje społeczne - i zgodnie z konwencją z Aarhus - państwa członkowskie powinny dążyć do zapewnienia równego udziału, informowania społeczeństwa za pomocą obwieszczeń publicznych lub innych odpowiednich środków, np. mediów elektronicznych, o tym że zapewnia się społeczeństwu dostęp do wszystkich istotnych dokumentów oraz o tym, że wprowadza się praktyczne rozwiązania dotyczące udziału społeczeństwa.
(30) Każde państwo członkowskie powinno utworzyć stałą, wielopoziomową platformę dialogu na temat energii, skupiającą samorządy terytorialne, organizacje społeczne, przedsiębiorców, inwestorów i inne odpowiednie zainteresowane strony, i służącą omawianiu poszczególnych rozwiązań planowanych w polityce energetyczno-klimatycznej. Dialog ten powinien służyć omówieniu zintegrowanego krajowego planu tego państwa członkowskiego w dziedzinie energii i klimatu, a także jego długoterminowej strategii w tych dziedzinach. Dialog może odbywać się z wykorzystaniem dowolnej struktury ogólnokrajowej, np. strony internetowej, platformy konsultacji publicznych lub innego interaktywnego narzędzia komunikacji.
(31) Współpraca regionalna ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia skutecznego osiągnięcia celów unii energetycznej przy zachowaniu racjonalności pod względem kosztów. Komisja powinna ułatwiać taką współpracę między państwami członkowskimi. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość przedstawienia uwag do zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu innych państw członkowskich, zanim te plany zostaną sfinalizowane, aby uniknąć niespójności i potencjalnie negatywnego wpływu na inne państwa członkowskie oraz aby zagwarantować zbiorcze osiągnięcie wspólnych celów. Współpraca regionalna w opracowywaniu i finalizacji zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu, a następnie w ich wdrażaniu powinna mieć zasadnicze znaczenie dla poprawy skuteczności i wydajności środków oraz dla wspierania integracji rynkowej i bezpieczeństwa energetycznego.
(32) We współpracy prowadzonej zgodnie z niniejszym rozporządzeniem państwa członkowskie powinny uwzględnić istniejące regionalne fora współpracy, np. plan działań w zakresie połączeń międzysystemowych na rynku energii państw bałtyckich (BEMIP), grupę ds. gazowych połączeń międzysystemowych w Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej (CESEC), Środkowo-Zachodni Regionalny Rynek Energii (CWREM), inicjatywę państw mórz północnych w sprawie sieci przesyłowej morskiej energii wiatrowej (NSCOGI), pięciostronne forum energetyczne, grupę ds. połączeń międzysystemowych w Europie Południowo-Zachodniej oraz partnerstwo eurośródziemnomorskie. Zachęca się państwa członkowskie do rozważenia nawiązania współpracy z sygnatariuszami traktatu o Wspólnocie Energetycznej, państwami trzecimi należącymi do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, a w stosownych przypadkach z innymi odpowiednimi państwami trzecimi. Ponadto aby wspierać integrację rynku, politykę racjonalną pod względem kosztów, skuteczną współpracę oraz partnerstwa i konsultacje, Komisja może wskazywać dalsze możliwości współpracy regionalnej obejmującej co najmniej jeden z pięciu wymiarów unii energetycznej zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, w perspektywie długoterminowej i na podstawie bieżących warunków rynkowych.
(33) Komisja może prowadzić rozmowy z odpowiednimi państwami trzecimi, by zbadać możliwość rozszerzenia na te państwa stosowania przepisów przyjętych zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, zwłaszcza przepisów dotyczących współpracy regionalnej.
(34) Zintegrowane krajowe plany w dziedzinie energii i klimatu powinny być stabilne, aby zapewnić przejrzystość i przewidywalność polityk i środków krajowych w celu zagwarantowania pewności inwestycji. Krajowe plany powinny jednak być aktualizowane jednokrotnie w danym okresie dziesięcioletnim, aby państwa członkowskie mogły dostosować się do istotnych zmian uwarunkowań. W przypadku planów obejmujących lata 2021-2030 państwa członkowskie powinny dokonać aktualizacji do dnia 30 czerwca 2024 r. Założenia, cele i wkłady powinny być modyfikowane tylko w celu odzwierciedlenia większych ambicji, zwłaszcza w odniesieniu do celów w dziedzinie energii i klimatu na 2030 r. W ramach aktualizacji państwa członkowskie powinny dążyć do złagodzenia wszelkich negatywnych oddziaływań na środowisko ujawnionych w zintegrowanej sprawozdawczości.
(35) Stabilne, długoterminowe strategie redukcji emisji gazów cieplarnianych mają kluczowe znaczenie dla transformacji gospodarczej, zatrudnienia i wzrostu oraz dla osiągnięcia szerzej rozumianych celów zrównoważonego rozwoju, a także dla sprawiedliwego i efektywnego pod względem kosztów dążenia do długoterminowego celu określonego w Porozumieniu paryskim. Ponadto zachęca się strony Porozumienia paryskiego, by do 2020 r. przedstawiły długoterminowe strategie niskoemisyjnego rozwoju do połowy bieżącego stulecia. W związku z tym w dniu 22 marca 2018 r. Rada Europejska wezwała Komisję, by najpóźniej w pierwszym kwartale 2019 r. przedstawiła wniosek dotyczący strategii długoterminowej redukcji emisji gazów cieplarnianych w Unii zgodnie z Porozumieniem paryskim, z uwzględnieniem zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu.
(36) Państwa członkowskie powinny opracować strategie długoterminowe na co najmniej 30 lat, przyczyniające się do wypełnienia przez państwa członkowskie zobowiązań zgodnych z UNFCCC i z Porozumieniem paryskim, w ramach celu Porozumienia paryskiego, jakim jest utrzymanie wzrostu średniej temperatury na świecie znacznie poniżej 2°C w stosunku do poziomu sprzed epoki przemysłowej oraz dążenie do ograniczenia tego wzrostu do 1,5°C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej, a także osiągnięcie długoterminowej redukcji emisji gazów cieplarnianych i większego pochłaniania emisji przez pochłaniacze we wszystkich sektorach zgodnie z celem Unii. Państwa członkowskie powinny opracować swoje strategie długoterminowe z zachowaniem otwartości i przejrzystości oraz zapewnić społeczeństwu rzeczywistą możliwość udziału w przygotowywaniu tych strategii. Zintegrowane krajowe plany w dziedzinie energii i klimatu oraz długoterminowe strategie w tych dziedzinach powinny być ze sobą spójne.
(37) Sektor użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa (LULUCF) jest w znacznym stopniu narażony i bardzo podatny na skutki zmian klimatu. Jednocześnie sektor ten oferuje olbrzymie możliwości, jeśli chodzi o długotrwałe korzyści dla klimatu, i może wnieść istotny wkład w osiąganie unijnych i międzynarodowych długoterminowych celów w dziedzinie klimatu. Może przyczynić się do łagodzenia zmian klimatu na różne sposoby, zwłaszcza przez redukcję emisji, utrzymanie i powiększanie pochłaniaczy oraz zasobów węgla pierwiastkowego, a także przez dostarczanie biomateriałów mogących zastąpić materiały kopalne lub wysokoemisyjne. Zasadnicze znaczenie mają długoterminowe strategie wspierające zrównoważone inwestycje służące zwłaszcza zwiększaniu skutecznego pochłaniania dwutlenku węgla, zrównoważonemu zarządzaniu zasobami oraz osiągnięciu długoterminowej stabilności i zdolności adaptacyjnej rezerwuarów węgla.
(38) Tworząc nowe połączenia międzysystemowe, należy całościowo ocenić koszty i korzyści, w tym wszystkie skutki techniczne, społeczno-gospodarcze i środowiskowe, zgodnie z wymogami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 347/2013 15 , oraz uwzględnić pozytywne efekty zewnętrzne połączeń międzysystemowych, np. zintegrowanie odnawialnych źródeł energii, bezpieczeństwo dostaw oraz zwiększoną konkurencję na rynku wewnętrznym.
(39) Podobnie jak w przypadku planowania unijne przepisy sektorowe w dziedzinie energii i klimatu określają wymogi dotyczące sprawozdawczości, z których wiele sprawdziło się jako narzędzia stymulowania zmian na szczeblu krajowym w uzupełnieniu reform rynkowych; wymogi te wprowadzono jednak w różnym czasie, co spowodowało nakładanie się działań i brak racjonalności pod względem kosztów, a także niewystarczające uwzględnienie synergii i interakcji między różnymi obszarami polityki, takimi jak ograniczanie emisji gazów cieplarnianych, energia ze źródeł odnawialnych, efektywność energetyczna i integracja rynku. Aby znaleźć odpowiednią równowagę między potrzebą zapewnienia odpowiedniego monitorowania realizacji zintegrowanych krajowych planów w zakresie energii i klimatu a potrzebą uproszczenia procedur administracyjnych, państwa członkowskie powinny co dwa lata przygotowywać sprawozdania dotyczące postępów w realizacji planów oraz innych zmian w systemie energetycznym. Jednak niektóre sprawozdania nadal trzeba będzie przedstawiać co roku, zwłaszcza w związku z wymogami sprawozdawczymi wynikającymi z UNFCCC oraz z przepisów unijnych.
(40) Zintegrowane sprawozdania państw członkowskich w dziedzinie energii i klimatu dotyczące postępów powinny zawierać elementy określone we wzorze zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu. Wzór zintegrowanego sprawozdania z postępów w dziedzinie energii i klimatu powinien być określony szczegółowo w późniejszych aktach wykonawczych z uwagi na jego specjalistyczny charakter oraz fakt, że pierwsze sprawozdania z postępów należy przedstawić w 2023 r. Sprawozdania z postępów należy przedstawiać, by zapewnić przejrzystość w stosunku do Unii, innych państw członkowskich, jednostek samorządu regionalnego i lokalnego, podmiotów działających na rynku, w tym konsumentów, oraz wszelkich innych odpowiednich zainteresowanych stron i ogółu społeczeństwa. Sprawozdania te powinny być wyczerpujące w odniesieniu do wszystkich pięciu wymiarów unii energetycznej, a w pierwszym okresie należy równocześnie położyć w nich nacisk na obszary objęte celami ram polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030.
(41) Na mocy UNFCCC Unia i jej państwa członkowskie zobowiązane są do opracowania, regularnego aktualizowania, publikowania i zgłaszania konferencji stron krajowych wykazów antropogenicznych emisji wszystkich gazów cieplarnianych z różnych źródeł oraz pochłaniania emisji tych gazów przez pochłaniacze, z wykorzystaniem porównywalnej metodyki uzgodnionej przez konferencję stron. Wykazy gazów cieplarnianych mają kluczowe znaczenie dla śledzenia postępów we wdrażaniu wymiaru obniżania emisyjności oraz dla oceny zgodności z aktami ustawodawczymi w dziedzinie klimatu, zwłaszcza z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/842 16 oraz z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/841 17 .
(42) Decyzja 1/CP.16 konferencji stron UNFCCC zawiera wymóg wprowadzenia krajowych rozwiązań służących szacowaniu antropogenicznych emisji wszystkich gazów cieplarnianych z różnych źródeł i pochłaniania tych emisji przez pochłaniacze. Niniejsze rozporządzenie powinno umożliwić wprowadzenie takich rozwiązań krajowych.
(43) Doświadczenia zdobyte przy wdrażaniu rozporządzenia (UE) nr 525/2013 potwierdziły znaczenie przejrzystości, dokładności, spójności, kompletności i porównywalności informacji. Korzystając z tych doświadczeń, należy zapewnić w niniejszym rozporządzeniu, aby państwa członkowskie stosowały wiarygodne i spójne dane i założenia w odniesieniu do wszystkich pięciu wymiarów oraz podawały do publicznej wiadomości kompletne informacje o założeniach, parametrach i metodach wykorzystanych w ostatecznych scenariuszach i prognozach, z uwzględnieniem ograniczeń statystycznych, danych handlowych podlegających szczególnej ochronie oraz poszanowania zasad ochrony danych, a także informowały o swoich politykach i środkach oraz prognozach, co stanowi główny element sprawozdań z postępów. Informacje zawarte w tych sprawozdaniach powinny mieć zasadnicze znaczenie dla wykazania terminowej realizacji zobowiązań wynikających z rozporządzenia (UE) 2018/842. Utrzymanie i ciągłe doskonalenie systemów na szczeblu Unii i państw członkowskich w połączeniu z bardziej precyzyjnymi wytycznymi dotyczącymi sprawozdawczości powinny znacznie przyczynić się do stałej poprawy jakości informacji niezbędnych do śledzenia postępów w realizacji wymiaru obniżania emisyjności.
(44) Niniejsze rozporządzenie powinno zapewniać zgłaszanie przez państwa członkowskie danych dotyczących przystosowania się do zmian klimatu i udzielania krajom rozwijającym się wsparcia finansowego, technologicznego oraz dotyczącego budowania zdolności, a tym samym ułatwić realizację unijnych zobowiązań wynikających z UNFCCC i Porozumienia paryskiego. Ponadto informacje dotyczące krajowych działań przystosowawczych i wsparcia są również istotne w kontekście zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu, zwłaszcza jeśli chodzi o przystosowanie się do niekorzystnych skutków zmian klimatu związanych z bezpieczeństwem dostaw energii do Unii, np. pod względem dostępności wody chłodniczej w elektrowniach oraz dostępności biomasy do celów energetycznych, a także jeśli chodzi o informacje o wsparciu istotnym dla zewnętrznego wymiaru unii energetycznej.
(45) W Porozumieniu paryskim potwierdzono, że podejmując działania dotyczące zmian klimatu, strony powinny respektować, wspierać i uwzględniać swoje odpowiednie zobowiązania dotyczące praw człowieka i równości płci. Państwa członkowskie powinny zatem odpowiednio uwzględnić aspekt praw człowieka i aspekt równości płci w zintegrowanych krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu oraz w długoterminowych strategiach. W przedstawianych co dwa lata sprawozdaniach z postępów państwa członkowskie powinny informować, jak wdrażanie zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu przyczynia się do propagowania praw człowieka i równości płci.
(46) Aby zmniejszyć obciążenia administracyjne spoczywające na państwach członkowskich i Komisji, Komisja powinna utworzyć platformę online (e-platformę), aby ułatwić komunikację, wspierać współpracę i ułatwić społeczeństwu dostęp do informacji. Powinno to ułatwić terminowe składanie sprawozdań, a także zwiększyć przejrzystość sprawozdań krajowych. E-platforma powinna uzupełniać, rozbudowywać i wykorzystywać istniejące procedury, bazy danych i e-narzędzia sprawozdawczości, takie jak te udostępniane przez Europejską Agencję Środowiska, Eurostat i Wspólne Centrum Badawcze, a także doświadczenia ze stosowania unijnego systemu ekozarządzania i audytu.
(47) Komisja powinna zapewniać publiczny dostęp online do ostatecznych zintegrowanych planów krajowych w dziedzinie energii i klimatu. Po uruchomieniu platformy online (e-platformy) Komisja powinna wykorzystywać ją do zamieszczania i publicznego udostępniania zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu oraz ich aktualizacji, strategii długoterminowych i innych istotnych informacji przekazanych przez państwa członkowskie. Do czasu uruchomienia e-platformy Komisja będzie wykorzystywać własne strony internetowe, by ułatwić publiczny dostęp online do końcowych zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu.
(48) Dane przekazywane Komisji w planach i sprawozdaniach krajowych przez państwa członkowskie nie powinny powielać danych i statystyk udostępnionych już przez Eurostat zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 223/2009 18 w takiej samej formie, jaką przewidują obowiązki dotyczące planowania i sprawozdawczości określone w niniejszym rozporządzeniu, i nadal dostępnych w Komisji (Eurostacie) z tymi samymi wartościami. Jeżeli jest to możliwe i odpowiednie ze względu na terminy, dane i prognozy zapisane w zintegrowanych krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu powinny bazować na danych Eurostatu i metodyce stosowanej do zgłaszania statystyk europejskich zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 223/2009 oraz powinny być spójne z tymi danymi i tą metodyką.
(49) W perspektywie zbiorczego osiągnięcia celów strategii na rzecz unii energetycznej, zwłaszcza utworzenia w pełni funkcjonalnej i stabilnej unii energetycznej, Komisja będzie musiała oceniać projekty zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu, zintegrowane krajowe plany w dziedzinie energii i klimatu oraz -na podstawie sprawozdań z postępów - ich realizację. W pierwszym okresie dziesięcioletnim dotyczy to szczególnie osiągania unijnych celów w dziedzinie energii i klimatu na rok 2030 oraz krajowych wkładów w osiągnięcie tych celów. Ocenę taką należy przeprowadzać co dwa lata, a tylko w razie potrzeby raz do roku, i włączać ją do sprawozdań Komisji na temat stanu unii energetycznej.
(50) Przy należytym poszanowaniu przysługującego Komisji prawa inicjatywy ustawodawczej, zwykłej procedury ustawodawczej i równowagi sił między instytucjami, Parlament Europejski i Rada powinny co roku analizować postępy w realizowaniu przez unię energetyczną wszystkich wymiarów polityki energetyczno-klimatycznej.
(51) Komisja powinna ocenić ogólny wpływ polityk i środków ujętych w zintegrowanych krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu na funkcjonowanie unijnych środków polityki klimatyczno-energetycznej, zwłaszcza jeśli chodzi o konieczność wprowadzenia dodatkowych unijnych polityk i środków w celu uzyskania wymaganej większej redukcji emisji gazów cieplarnianych i ich pochłaniania w Unii zgodnie z zobowiązaniami zapisanymi w Porozumieniu paryskim.
(52) Lotnictwo ma wpływ na klimat na świecie wskutek uwalniania CO2 oraz innych emisji, w tym emisji tlenków azotu, a także w wyniku takich mechanizmów jak wspomaganie tworzenia się chmur pierzastych. W świetle szybkiego rozwoju wiedzy naukowej na temat tych skutków w rozporządzeniu (UE) nr 525/2013 przewidziano już uaktualnioną ocenę skutków lotnictwa dla klimatu na świecie wynikających z innych czynników niż emisje CO2. Modele stosowane w tym względzie powinny być dostosowywane do postępu naukowego. Na podstawie oceny tych skutków Komisja powinna przedstawić do dnia 1 stycznia 2020 r. uaktualnioną analizę wpływu lotnictwa, który wynika z innych czynników niż emisje CO2, i w stosownym przypadku zaproponować, jak najlepiej zająć się tymi skutkami.
(53) Zgodnie z obecnymi wytycznymi UNFCCC dotyczącymi składania sprawozdań w sprawie gazów cieplarnianych obliczenia oraz sprawozdawczość odnoszące się do emisji metanu bazują na współczynnikach globalnego ocieplenia w stuletnim horyzoncie czasowym. Ponieważ metan ma wysoki współczynnik globalnego ocieplenia i stosunkowo krótki czas utrzymywania się w atmosferze, co oznacza znaczny wpływ na klimat w perspektywie krótko- i średnioterminowej, Komisja powinna przeanalizować wpływ wdrażania polityk i środków służących zmniejszeniu krótko- i średnioterminowych skutków emisji metanu na unijne emisje gazów cieplarnianych. Komisja powinna przeanalizować rozwiązania polityczne pozwalające szybko zareagować na problem emisji metanu i przedstawić unijny plan strategiczny dotyczący metanu jako nieodłączny element długoterminowej strategii unijnej.
(54) Aby zapewnić spójność między krajowymi a unijnymi politykami i celami unii energetycznej, należy prowadzić ciągły dialog między Komisją a państwami członkowskimi oraz, w stosownych przypadkach, między państwami członkowskimi. W stosownych przypadkach Komisja powinna kierować do państw członkowskich zalecenia dotyczące poziomu ambicji projektów zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu, wdrażania polityk i środków zgłoszonych w zintegrowanych krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu oraz innych krajowych polityk i środków istotnych dla realizacji unii energetycznej. Chociaż zgodnie z art. 288 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) zalecenia nie mają mocy wiążącej, państwa członkowskie powinny jednak należycie je uwzględniać i w kolejnych sprawozdaniach okresowych wyjaśniać, jak to zrobiły. W odniesieniu do energii ze źródeł odnawialnych ocena Komisji ma opierać się na obiektywnych kryteriach. Jeśli Komisja wyda zalecenie dotyczące projektu krajowego planu danego państwa członkowskiego, powinna to zrobić jak najszybciej, przy czym należy uwzględnić z jednej strony, że Komisja musi zsumować określone, ujęte ilościowo planowane wkłady wszystkich państw członkowskich, by ocenić poziom ambicji na szczeblu Unii, a z drugiej strony, że państwo członkowskie musi mieć wystarczająco dużo czasu na należyte rozważenie zaleceń Komisji przed finalizacją planu krajowego i że należy unikać ryzyka opóźnienia w przygotowaniu krajowego planu tego państwa członkowskiego.
(55) Racjonalne pod względem kosztów wykorzystywanie energii ze źródeł odnawialnych należy do kluczowych obiektywnych kryteriów oceny wkładów państw członkowskich. Struktura kosztów wykorzystywania energii ze źródeł odnawialnych jest złożona i różni się znacznie w poszczególnych państwach członkowskich. Koszty te obejmują nie tylko koszty systemów wsparcia, ale również m.in. koszty przyłączenia instalacji, rezerw systemowych i zapewniania bezpieczeństwa systemu, a także koszty, które trzeba ponieść, by zapewnić zgodność z ograniczeniami w dziedzinie ochrony środowiska. Dlatego porównując państwa członkowskie według tego kryterium, należy uwzględnić wszystkie koszty związane z wykorzystywaniem energii ze źródeł odnawialnych, ponoszone przez państwo członkowskie, konsumentów końcowych czy podmioty realizujące projekt. Zalecenia Komisji dotyczące poziomu ambicji państw członkowskich w dziedzinie energii ze źródeł odnawialnych powinny wynikać ze wzoru podanego w niniejszym rozporządzeniu, opartego na obiektywnych kryteriach. Ocena poziomu ambicji państw członkowskich w dziedzinie energii ze źródeł odnawialnych powinna tym samym wskazywać względny poziom wysiłków podjętych przez państwa członkowskie, a także uwzględniać istotne okoliczności mające wpływ na rozwój energii ze źródeł odnawialnych. Ocena ta powinna również obejmować dane pochodzące z niezależnych źródeł danych ilościowych lub jakościowych.
(56) Jeżeli poziom ambicji zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu lub ich aktualizacji okaże się niewystarczający do zbiorczego osiągnięcia celów unii energetycznej, a w pierwszym okresie zwłaszcza celów na 2030 r. dotyczących energii ze źródeł odnawialnych i efektywności energetycznej, Komisja powinna przyjąć środki na poziomie Unii, by zapewnić zbiorcze osiągnięcie tych założeń i celów (uzupełniając tym samym niedostateczny poziom ambicji). Jeżeli postępy Unii w dążeniu do tych założeń i celów będą niewystarczające do ich osiągnięcia, Komisja powinna w uzupełnieniu zaleceń zaproponować środki i wykonać odpowiednie uprawnienia na szczeblu Unii lub państwa członkowskie powinny przyjąć dodatkowe środki, by zapewnić osiągnięcie tych założeń i celów (przeciwdziałając tym samym opóźnieniom w realizacji). W środkach takich należy także uwzględnić wcześniejsze działania państw członkowskich służące osiągnięciu wyznaczonego na rok 2030 celu dotyczącego energii ze źródeł odnawialnych przez osiągnięcie w 2020 r. lub wcześniej udziału energii ze źródeł odnawialnych powyżej wiążącego celu krajowego lub przez uzyskanie wczesnych postępów w osiąganiu wiążącego celu krajowego na 2020 r. lub w realizacji wkładu w wiążący cel unijny polegający na uzyskaniu do 2030 r. co najmniej 32 % udziału energii ze źródeł odnawialnych. W dziedzinie energii ze źródeł odnawialnych środki takie mogą również obejmować dobrowolne wkłady finansowe państw członkowskich w zarządzany przez Komisję unijny mechanizm finansowania energii ze źródeł odnawialnych, wykorzystywany w najbardziej racjonalnych pod względem kosztów projektach dotyczących energii ze źródeł odnawialnych w całej Unii, co da państwom członkowskim możliwość wnoszenia wkładu w osiągnięcie celu unijnego jak najmniejszym kosztem. Krajowe cele państw członkowskich w dziedzinie energii ze źródeł odnawialnych na 2020 r. powinny służyć za bazowy poziom udziału źródeł odnawialnych od 2021 r. i powinny zostać utrzymane przez cały okres. W dziedzinie efektywności energetycznej celem dodatkowych środków może być zwłaszcza poprawa efektywności energetycznej produktów, budynków i transportu.
(57) Krajowe cele państw członkowskich w dziedzinie energii ze źródeł odnawialnych na 2020 r. przedstawione w załączniku I do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 19 powinny służyć za punkt wyjścia orientacyjnej trajektorii krajowej na okres 2021-2030, chyba że dane państwo członkowskie dobrowolnie postanowi przyjąć wyższy punkt wyjścia. Cele te powinny ponadto stanowić obowiązkowy bazowy udział dla tego okresu, zapisany jednocześnie w dyrektywie (UE) 2018/2001. W okresie tym udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto poszczególnych państw członkowskich nie powinien zatem być niższy niż bazowy udział tego państwa członkowskiego.
(58) Jeżeli dane państwo członkowskie nie utrzyma bazowego udziału mierzonego w okresie roku, powinno w ciągu roku przyjąć dodatkowe środki, by usunąć tę rozbieżność ze scenariuszem bazowym. Jeżeli dane państwo członkowskie skutecznie zastosuje takie niezbędne środki i wypełni obowiązek usunięcia rozbieżności, należy uznać, że spełnia ono obowiązkowe wymogi scenariusza bazowego od momentu wystąpienia rozbieżności, zarówno na podstawie niniejszego rozporządzenia, jak i dyrektywy (UE) 2018/2001.
(59) Aby zapewnić odpowiednie monitorowanie i wczesne podejmowanie działań naprawczych przez państwa członkowskie i Komisję oraz aby uniknąć efektu "gapowicza", orientacyjna trajektoria wszystkich państw członkowskich a zatem również unijna orientacyjna trajektoria powinny osiągnąć w latach 2022, 2025 i 2027 przynajmniej określone minimalne wartości procentowe łącznego wzrostu udziału energii ze źródeł odnawialnych przewidzianego na 2030 r., określone w niniejszym rozporządzeniu. Komisja oceni, czy osiągnięto te "punkty odniesienia" wyznaczone na rok 2022, 2025 i 2027, m.in. na podstawie wymaganych od państw członkowskich zintegrowanych krajowych sprawozdań z postępów w dziedzinie energii i klimatu. Państwa członkowskie, które nie osiągną punktów odniesienia, powinny wyjaśnić w kolejnym sprawozdaniu z postępów, jak usuną tę rozbieżność. Jeżeli nie zostaną osiągnięte unijne orientacyjne punkty odniesienia, to państwa członkowskie, które nie osiągnęły swoich punktów odniesienia, powinny usunąć tę rozbieżność, wdrażając dodatkowe środki.
(60) Unia i państwa członkowskie powinny dołożyć starań, by przedstawiać najbardziej aktualne informacje o swoich emisjach gazów cieplarnianych i ich pochłanianiu. Niniejsze rozporządzenie powinno umożliwiać przygotowanie takich oszacowań w jak najkrótszym czasie przy użyciu danych statystycznych i innych informacji, np. -w stosownych przypadkach - danych z przestrzeni kosmicznej dostarczanych w programu Copernicus ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 377/2014 20 globalnego monitoringu środowiska i bezpieczeństwa oraz pochodzących z innych systemów satelitarnych.
(61) Na mocy rozporządzenia (UE) 2018/842 nadal obowiązywać powinno podejście rocznego cyklu zobowiązań przyjęte w decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady nr 406/2009/WE 21 . Podejście to wymaga przeprowadzenia pełnego przeglądu wykazów gazów cieplarnianych w państwach członkowskich, by umożliwić ocenę zgodności i w razie potrzeby zastosować działania naprawcze. Na szczeblu Unii potrzebna jest procedura przeglądu wykazów gazów cieplarnianych przedkładanych przez państwa członkowskie, aby zapewnić wiarygodne, spójne, przejrzyste i terminowe przeprowadzanie oceny zgodności z rozporządzeniem (UE) 2018/842.
(62) Państwa członkowskie wraz z Komisją powinny zapewnić ścisłą współpracę we wszystkich sprawach dotyczących wdrożenia unii energetycznej, przy ścisłym zaangażowaniu Parlamentu Europejskiego w sprawach dotyczących niniejszego rozporządzenia. Komisja powinna w stosownych przypadkach wspierać państwa członkowskie we wdrażaniu niniejszego rozporządzenia, zwłaszcza w opracowywaniu zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu i w powiązanym z nimi budowaniu zdolności, w tym przez mobilizowanie zasobów wewnętrznej zdolności modelowania, a w stosownych przypadkach - ekspertów zewnętrznych.
(63) W swoich zintegrowanych krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu państwa członkowskie powinny zapewnić uwzględnienie najnowszych zaleceń dla poszczególnych państw, wydanych w ramach europejskiego semestru.
(64) Państwa członkowskie powinny stosować zasadę "efektywność energetyczna przede wszystkim", co oznacza, że przed podjęciem decyzji dotyczących planowania, polityki i inwestycji należy przeanalizować, czy racjonalne pod względem kosztów, a także pod względem technicznym, ekonomicznym i ekologicznym alternatywne rozwiązania z dziedziny efektywności energetycznej mogą w całości lub w części zastąpić środki przewidziane w planowaniu, polityce i inwestycjach, a przy tym cele danych decyzji nadal zostaną osiągnięte. Obejmuje to w szczególności uznanie efektywności energetycznej za kluczowy element oraz zasadniczy czynnik do rozważenia w przyszłych decyzjach inwestycyjnych dotyczących infrastruktury energetycznej w Unii. Takie racjonalne pod względem kosztów alternatywy obejmują środki służące zwiększeniu efektywności zapotrzebowania na energię i dostaw energii, zwłaszcza dzięki racjonalnym pod względem kosztów oszczędnościom końcowego zużycia energii, inicjatywom dotyczącym odpowiedzi odbioru, a także wydajniejszej konwersji i dystrybucji oraz wydajniejszemu przesyłowi energii. Państwa członkowskie powinny również zachęcać do upowszechniania tej zasady w instytucjach rządowych i samorządowych na szczeblu regionalnym i lokalnym, a także w sektorze prywatnym.
(65) Europejska Agencja Środowiska powinna wspierać Komisję, w stosownych przypadkach i zgodnie z jej rocznym programem pracy, w ocenie, monitorowaniu i sprawozdawczości.
(66) Komisji należy przekazać uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w celu wprowadzania zmian w ogólnych ramach wzoru zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu, z myślą o dostosowaniu tego wzoru do zmian w ramach polityki energetyczno-klimatycznej Unii bezpośrednio i wyraźnie powiązanych z wkładami Unii wynikającymi z UNFCCC i z Porozumienia paryskiego, a także z myślą o uwzględnieniu zmian we współczynnikach globalnego ocieplenia ("GWP") i wytycznych uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym dotyczących wykazów oraz o określaniu istotnych wymogów dotyczących unijnego systemu wykazów i utworzenia rejestrów. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 22 . W szczególności, aby zapewnić udział na równych zasadach Parlamentu Europejskiego i Rady w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te powinny otrzymywać wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji powinni systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych. Należy również w razie potrzeby wziąć pod uwagę decyzje przyjęte w ramach UNFCCC i Porozumienia paryskiego.
(67) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania przepisów niniejszego rozporządzenia, w szczególności w odniesieniu do zintegrowanych krajowych sprawozdań z postępów w dziedzinie energii i klimatu, zintegrowanego sprawozdania dotyczącego krajowych działań w zakresie przystosowania się do zmian klimatu, wsparcia finansowego i technicznego udzielanego krajom rozwijającym się oraz dochodów ze sprzedaży na aukcji, rocznych sprawozdań na temat przybliżonych wykazów gazów cieplarnianych, wykazów gazów cieplarnianych oraz rozliczeń emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych, unijnego mechanizmu finansowania energii ze źródeł odnawialnych, krajowych systemów wykazów, przeglądu wykazów a także unijnych i krajowych systemów polityk i środków oraz prognoz, oraz sprawozdań dotyczących polityk w sprawie gazów cieplarnianych, środków i prognoz należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011 23 .
(68) Dla potrzeb wykonania uprawnień wykonawczych określonych w niniejszym rozporządzeniu, Komisja powinna być wspierana w wykonywaniu swych zadań na mocy niniejszego rozporządzenia przez Komitet ds. Zmian Klimatu, który wznawia prace dotychczasowego Komitetu ds. Zmian Klimatu powołanego na mocy art. 8 decyzji 93/389/EWG, art. 9 decyzji 280/2004/WE i art. 26 rozporządzenia (UE) nr 525/2013 oraz Komitet ds. Unii Energetycznej. Aby zapewnić spójność polityk i dążyć do maksymalnej synergii między sektorami, na posiedzenia obu komitetów zwoływane w celu wykonania niniejszego rozporządzenia powinni być zapraszani zarówno eksperci ds. klimatu, jak i eksperci ds. energii.
(69) Komisja powinna dokonać przeglądu stosowania przepisów niniejszego rozporządzenia w 2024 r., a następnie przeprowadzać taki przegląd co pięć lat i w stosownych przypadkach przedstawiać propozycje zmian, aby zapewnić właściwe stosowanie rozporządzenia i osiągnięcie jego celów. W przeglądach należy wziąć pod uwagę rozwój sytuacji i wykorzystać wyniki globalnej oceny Porozumienia paryskiego.
(70) Niniejsze rozporządzenie powinno uwzględniać, zmieniać, zastępować i uchylać niektóre zobowiązania w zakresie planowania, sprawozdawczości i monitorowania zawarte obecnie w sektorowych aktach ustawodawczych Unii w dziedzinie energii i klimatu, by zapewnić uproszczone i zintegrowane podejście do głównych elementów planowania, sprawozdawczości i monitorowania. Należy zatem odpowiednio zmienić następujące akty ustawodawcze:
- dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 94/22/WE 24 ;
- dyrektywa 98/70/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 25 ;
- dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/31/WE 26 ;
- rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 663/2009 27 ;
- rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 715/2009 28 ;
- dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE 29 ;
- dyrektywa Rady 2009/119/WE 30 ;
- dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE 31 ;
- dyrektywa 2012/27/UE;
- dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/30/UE 32 ;
- dyrektywa Rady (UE) 2015/652 33 .
(71) W celu zapewnienia spójności i pewności prawa żaden z przepisów niniejszego rozporządzenia nie powinien uniemożliwiać stosowania odstępstw na mocy odpowiednich sektorowych aktów ustawodawczych Unii dotyczących energii elektrycznej i gotowości na wypadek zagrożeń w sektorze energii elektrycznej.
(72) W niniejszym rozporządzeniu należy również zawrzeć w całości przepisy rozporządzenia (UE) nr 525/2013. W związku z tym rozporządzenie (UE) nr 525/2013 należy uchylić z dniem 1 stycznia 2021 r. Jednakże w celu zapewnienia dalszego wykonywania decyzji 406/2009/WE na mocy rozporządzenia (UE) nr 525/2013 oraz zachowania w prawie zapisów dotyczących niektórych aspektów wykonywania protokołu z Kioto konieczne jest dalsze stosowanie niektórych przepisów po tej dacie.
(73) W związku z tym, że cele niniejszego rozporządzenia nie mogą być osiągnięte w sposób wystarczający przez same państwa członkowskie, a z uwagi na rozmiary i skutki proponowanych działań możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie unijnym, Unia może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
