a także mając na uwadze, co następuje:(1) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 3 ustanawia zasady regulujące uchwalanie i wykonywanie budżetu ogólnego Unii Europejskiej. W szczególności zawiera ono także przepisy dotyczące zamówień publicznych. Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/23/UE 4 oraz 2014/24/UE 5 zostały przyjęte w dniu 26 lutego 2014 r. i w związku z tym konieczna jest zmiana rozporządzenia (UE, Euratom) nr 966/2012 w celu uwzględnienia tych dyrektyw w przypadku zamówień udzielanych przez instytucje Unii na własny rachunek.
(2) Należy dodać kilka definicji i wprowadzić pewne wyjaśnienia techniczne, aby zapewnić zgodność terminologii rozporządzenia (UE, Euratom) nr 966/2012 z terminologią stosowaną w dyrektywach 2014/23/UE i 2014/24/UE.
(3) Konieczne jest doprecyzowanie środków upubliczniania ex ante i ex post niezbędnych do rozpoczęcia postępowania o udzielenie zamówienia w przypadku zamówień powyżej i poniżej progów określonych w dyrektywie 2014/24/UE.
(4) Rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012 powinno zawierać wyczerpujący wykaz wszystkich rodzajów procedur udzielania zamówień, z jakich mogą korzystać instytucje Unii niezależnie od progów.
(5) Jak ma to miejsce w przypadku dyrektywy 2014/24/UE, rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012 powinno umożliwiać konsultacje rynkowe przed rozpoczęciem postępowania o udzielenie zamówienia.
(6) Ponadto należy sprecyzować, w jaki sposób instytucje zamawiające mogą przyczyniać się do ochrony środowiska i wspierania zrównoważonego rozwoju, zapewniając jednocześnie możliwość uzyskania przez te instytucje dla ich zamówień najlepszej jakości za daną cenę, zwłaszcza poprzez wymaganie określonych oznakowań lub stosowanie odpowiednich metod udzielania zamówień.
(7) W celu zapewnienia, aby - w trakcie wykonywania umów- wykonawcy przestrzegali mających zastosowanie obowiązków w dziedzinie prawa ochrony środowiska, prawa socjalnego i prawa pracy, ustanowionych w prawie Unii, prawodawstwie krajowym, układach zbiorowych lub w obowiązujących międzynarodowych konwencjach w zakresie prawa socjalnego i prawa ochrony środowiska, wymienionych w załączniku X do dyrektywy 2014/24/UE, obowiązki takie powinny być elementem minimalnych wymagań określanych przez instytucję zamawiającą i powinny stanowić integralną część umów podpisywanych przez tę instytucję.
(8) W celu ochrony interesów finansowych Unii Komisja powinna utworzyć system wczesnego wykrywania i wykluczania, a przepisy dotyczące wykluczania z udziału w postępowaniach o udzielenie zamówienia należy udoskonalić po to, by zwiększyć ochronę tych interesów.
(9) Decyzja o wykluczeniu wykonawcy z udziału w postępowaniach o udzielenie zamówienia lub o nałożeniu kary finansowej oraz decyzja o opublikowaniu informacji w tym przedmiocie powinna być podejmowana przez odpowiednią instytucję zamawiającą, mając na uwadze jej niezależność w sprawach administracyjnych. Jeżeli brak jest prawomocnego wyroku lub ostatecznej decyzji administracyjnej oraz w przypadkach związanych z poważnym naruszeniem umowy, instytucja zamawiająca powinna podejmować stosowne decyzje z uwzględnieniem zalecenia panelu, na podstawie wstępnej kwalifikacji prawnej zachowania danego wykonawcy. Panel powinien również oszacować czas trwania wykluczenia w przypadkach, gdy nie został on ustalony w prawomocnym wyroku lub ostatecznej decyzji administracyjnej.
(10) Rolą panelu powinno być zapewnienie spójnego funkcjonowania systemu wykluczania. W skład panelu powinni wchodzić: stały przewodniczący, przedstawiciele Komisji oraz przedstawiciel danej instytucji zamawiającej.
(11) Wstępna kwalifikacja prawna nie ma wpływu na końcową ocenę zachowania danego wykonawcy przez właściwe organy państw członkowskich na podstawie prawa krajowego. W związku z tym zalecenie panelu, jak również decyzja instytucji zamawiającej powinny być przedmiotem przeglądu w następstwie powiadomienia o takiej końcowej ocenie.
(12) Rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012 powinno określać sytuacje prowadzące do wykluczenia.
(13) Wykonawca powinien zostać wykluczony przez instytucję zamawiającą po wydaniu prawomocnego wyroku lub ostatecznej decyzji administracyjnej w sprawie poważnego wykroczenia zawodowego, niewypełnienia - umyślnego lub nieumyślnego - obowiązków dotyczących uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne lub podatków, nadużycia finansowego na szkodę budżetu ogólnego Unii (zwanego dalej "budżetem"), korupcji, udziału w organizacji przestępczej, prania pieniędzy, finansowania terroryzmu, przestępstw związanych z terroryzmem, pracy dzieci lub innych form handlu ludźmi bądź nieprawidłowości. Wykonawcę należy też wykluczyć w przypadku poważnego naruszenia umowy lub upadłości.
(14) Podejmując decyzję o wykluczeniu lub o nałożeniu kary finansowej oraz o ich publikacji lub o odrzuceniu wykonawcy, instytucja zamawiająca powinna zapewnić przestrzeganie zasady proporcjonalności poprzez uwzględnienie w szczególności powagi sytuacji, wpływu tej sytuacji na budżet, czasu, jaki upłynął od danego zachowania, czasu jego trwania i jego powtarzalności, umyślności lub stopnia zaniedbania oraz stopnia współpracy wykonawcy z daną instytucją zamawiającą w czasie dochodzenia oraz wkładu wykonawcy w dochodzenie.
(15) Instytucja zamawiająca powinna mieć również możliwość wykluczenia wykonawcy w przypadku, gdy osoba fizyczna lub prawna przyjmująca nieograniczoną odpowiedzialność za długi danego wykonawcy znajduje się w stanie upadłości lub w podobnej sytuacji związanej z niewypłacalnością lub gdy wspomniana osoba fizyczna lub prawna nie wypełnia swoich obowiązków dotyczących uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne lub podatków, w przypadku gdy ma to wpływ na sytuację finansową wykonawcy.
(16) Decyzja o wykluczeniu nie powinna być wydawana w stosunku do wykonawcy, jeżeli podjął on środki naprawcze, wykazując tym samym swoją rzetelność. Możliwość ta nie powinna mieć zastosowania w przypadku najpoważniejszych przestępstw.
(17) W świetle zasady proporcjonalności trzeba rozróżnić przypadki, w których karę finansową można nałożyć jako alternatywę dla wykluczenia, oraz przypadki, w których poważny charakter zachowania danego wykonawcy odnośnie do usiłowania uzyskania w nienależyty sposób unijnych środków finansowych uzasadnia nałożenie kary finansowej oprócz wykluczenia, tak aby zapewnić skutek odstraszający. Konieczne jest także określenie minimalnej i maksymalnej kary finansowej, jaką może nałożyć instytucja zamawiająca.
(18) Należy podkreślić, że możliwość zastosowania kar administracyjnych lub finansowych na podstawie przepisów jest niezależna od możliwości zastosowania kar na podstawie umowy, takich jak ryczałtowe odszkodowanie.
(19) Czas trwania wykluczenia powinien być ograniczony, tak jak ma to miejsce w przypadku dyrektywy 2014/24/UE, oraz powinien być zgodny z zasadą proporcjonalności.
(20) Konieczne jest określenie daty rozpoczęcia i czasu trwania okresu przedawnienia na potrzeby nakładania sankcji administracyjnych.
(21) Ważna jest możliwość wzmocnienia skutku odstraszającego osiąganego dzięki wykluczeniu i karze finansowej. W tym względzie skutek odstraszający należy wzmocnić poprzez możliwość publikowania informacji związanych z wykluczeniem lub karą finansową, przestrzegając przy tym w pełni wymogów w zakresie ochrony danych określonych w rozporządzeniu (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady 6 oraz w dyrektywie 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 7 . Powinno to przyczynić się do zapewnienia, aby dane zachowanie nie powtarzało się. Mając na uwadze pewność prawa oraz zgodnie z zasadą proporcjonalności należy określić sytuacje, w których nie powinno się publikować informacji. Dokonując oceny instytucja zamawiająca powinna wziąć pod uwagę wszelkie zalecenia panelu. W przypadku osób fizycznych, dane osobowe powinny być publikowane tylko w wyjątkowych przypadkach uzasadnionych ciężarem zachowania lub jego wpływem na interesy finansowe Unii.
(22) Informacje dotyczące wykluczenia lub kary finansowej należy publikować wyłącznie w przypadku poważnego wykroczenia zawodowego, nadużycia finansowego, znaczącego uchybienia w wypełnianiu najważniejszych obowiązków w ramach wykonywania umowy finansowanej z budżetu lub w przypadku nieprawidłowości.
(23) Kryteria wykluczenia powinny być wyraźnie wyodrębnione od kryteriów prowadzących do ewentualnego odrzucenia z danego postępowania o udzielenie zamówienia.
(24) Właściwe jest identyfikowanie i zróżnicowane traktowanie przypadków zwykle określanych jako sytuacje "konfliktu interesów". Pojęcie "konfliktu interesów" należy stosować jedynie w odniesieniu do przypadków, w których w takiej sytuacji znajduje się urzędnik lub pracownik instytucji Unii. W przypadkach, gdy wykonawca usiłuje w sposób nienależyty wpłynąć na postępowanie lub uzyskać informacje poufne, należy takie zachowanie traktować jako poważne wykroczenie zawodowe. Ponadto wykonawcy mogą znaleźć się w sytuacji, w której nie powinni zostać zakwalifikowani do wykonania umowy z powodu sprzeczności interesów zawodowych. Przedsiębiorstwo nie powinno na przykład oceniać projektu, w którym brało udział, a audytor nie powinien kontrolować rachunków, które wcześniej poświadczył.
(25) Informacje dotyczące wczesnego wykrywania ryzyk oraz nakładania sankcji administracyjnych na wykonawców powinny być scentralizowane. W tym celu stosowne informacje powinny być przechowywane w bazie danych utworzonej i obsługiwanej przez Komisję będącą właścicielem scentralizowanego systemu. System ten powinien działać w pełnej zgodzie z prawem do prywatności i ochrony danych osobowych.
(26) Chociaż utworzenie i obsługa systemu wczesnego wykrywania i wykluczania powinny należeć do obowiązków Komisji, to inne instytucje i organy, jak również wszystkie podmioty wykonujące budżet zgodnie z art. 59 i 60 rozporządzenia (EU, Euratom) nr 966/2012, powinny uczestniczyć w tym systemie, przekazując Komisji stosowne informacje, aby zapewnić wczesne wykrywanie ryzyk.
(27) Instytucje zamawiające i panel powinny gwarantować wykonawcom prawo do obrony. Takie samo prawo powinno zostać przyznane wykonawcom w ramach wczesnego wykrywania, gdy czynność, jakiej zamierza dokonać urzędnik zatwierdzający, mogłaby negatywnie wpłynąć na prawa danego wykonawcy. W przypadkach nadużyć finansowych, korupcji lub wszelkiej innej nielegalnej działalności mającej wpływ na interesy finansowe Unii, które to działania nie są jeszcze przedmiotem prawomocnego wyroku, instytucje zamawiające i panel powinny mieć możliwość wstrzymania się ze stworzeniem wykonawcy sposobności przedstawienia przez niego uwag. Wstrzymanie takiej sposobności powinno być uzasadnione jedynie wówczas, gdy istnieją istotne uzasadnione przesłanki dla zachowania poufności dochodzenia.
(28) Niniejsze rozporządzenie nie narusza praw podstawowych i jest zgodne z zasadami zapisanymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności potrzebą zapewnienia zgodności z prawem i proporcjonalności sankcji, prawem do skutecznego środka prawnego i dostępu do bezstronnego sądu, prawem do obrony, a także prawem do prywatności i do ochrony danych osobowych.
(29) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej powinien mieć nieograniczoną jurysdykcję w odniesieniu do kar nakładanych na mocy niniejszego rozporządzenia, zgodnie z art. 261 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE).
(30) Aby ułatwić ochronę interesów finansowych Unii we wszystkich trybach zarządzania, podmioty uczestniczące w wykonywaniu budżetu w ramach zarządzania dzielonego i pośredniego powinny brać pod uwagę - stosownie do sytuacji - wykluczenia będące następstwem decyzji podjętych przez instytucje zamawiające na szczeblu Unii.
(31) Zgodnie z dyrektywą 2014/24/UE powinna istnieć możliwość sprawdzenia - w dowolnej kolejności - czy wykonawca jest wykluczony, zastosowania kryteriów kwalifikacji i udzielenia zamówienia, jak również sprawdzenia zgodności z dokumentami zamówienia. W związku z tym powinna istnieć możliwość odrzucania ofert na podstawie kryteriów udzielenia zamówienia bez uprzedniego sprawdzenia kryteriów wykluczenia lub kryteriów kwalifikacji w odniesieniu do danego oferenta.
(32) Udzielanie zamówień powinno odbywać się na podstawie kryterium oferty najkorzystniejszej ekonomicznie, tak jak ma to miejsce w przypadku art. 67 dyrektywy 2014/24/UE. Należy sprecyzować, że kryteria kwalifikacji są ściśle powiązane z oceną kandydatów lub oferentów, a kryteria udzielenia zamówienia są ściśle powiązane z oceną ofert.
(33) Udzielanie zamówień publicznych przez Unię powinno zapewniać skuteczne, przejrzyste i odpowiednie wykorzystywanie unijnych środków finansowych. W tym względzie elektroniczne udzielanie zamówień powinno przyczynić się do lepszego wykorzystania unijnych środków finansowych i poprawić wszystkim wykonawcom dostęp do zamówień.
(34) Należy sprecyzować, że w każdym postępowaniu powinna istnieć faza otwarcia oraz ocena. Decyzja o udzieleniu zamówienia powinna zawsze być wynikiem oceny.
(35) Biorąc pod uwagę fakt, że kryteria stosowane są w dowolnej kolejności, należy umożliwić odrzuconym oferentom, którzy złożyli oferty spełniające wymagania, otrzymanie informacji o cechach charakterystycznych i mających znaczenie zaletach zwycięskiej oferty, jeżeli wystąpią oni z takim wnioskiem.
(36) W przypadku umów ramowych obejmujących ponowne poddanie zamówienia procedurze konkurencyjnej, należy odstąpić od obowiązku informowania niewybranego wykonawcy o cechach charakterystycznych oraz mających znaczenie zaletach zwycięskiej oferty, gdyż otrzymanie takich informacji przez strony tej samej umowy ramowej w przypadku każdego ponownego poddania zamówienia procedurze konkurencyjnej mogłoby stać na przeszkodzie uczciwej konkurencji między nimi.
(37) Instytucja zamawiająca powinna mieć możliwość unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia przed podpisaniem umowy, bez prawa kandydatów lub oferentów do dochodzenia odszkodowania. Nie powinno to mieć wpływu na sytuacje, gdy instytucja zamawiająca działała w sposób, który może sprawić, że będzie pociągnięta do odpowiedzialności za szkody zgodnie z zasadami ogólnymi prawa Unii.
(38) Jak ma to miejsce w przypadku dyrektywy 2014/24/UE konieczne jest doprecyzowanie warunków, na jakich umowa może zostać zmieniona w trakcie jej wykonywania bez nowego postępowania o udzielenie zamówienia. W szczególności przypadki takie jak zmiany administracyjne, sukcesja uniwersalna oraz stosowanie jasnych i jednoznacznych klauzul przeglądowych lub opcji nie zmieniają minimalnych wymagań określonych w pierwotnym postępowaniu. Nowe postępowanie o udzielenie zamówienia powinno być konieczne w przypadku istotnych zmian pierwotnej umowy, w szczególności w odniesieniu do zakresu i treści wzajemnych praw i obowiązków stron, w tym przyznania praw własności intelektualnej. Zmiany takie wskazują na zamiar stron dotyczący renegocjacji istotnych warunków tej umowy, w szczególności w sytuacji, gdy zmiany miałyby wpływ na wynik postępowania, gdyby zostały uwzględnione w pierwotnym postępowaniu.
(39) Należy przewidzieć możliwość żądania gwarancji umownych w przypadku robót budowlanych, dostaw i złożonych usług w celu zagwarantowania przestrzegania istotnych zobowiązań umownych zgodnie z praktyką przyjętą w tych sektorach, aby zapewnić należyte wykonanie umowy przez cały czas jej trwania.
(40) Należy przewidzieć możliwość zawieszenia realizacji umowy w celu ustalenia, czy nie wystąpiły błędy, nieprawidłowości lub nadużycia finansowe.
(41) Aby określić mające zastosowanie progi i procedury, konieczne jest doprecyzowanie, czy instytucje Unii, unijne agencje wykonawcze i organy uznaje się za instytucje zamawiające. Nie należy ich uznawać za instytucje zamawiające w przypadkach, gdy dokonują zakupów od centralnej jednostki zakupującej. Ponadto instytucje Unii stanowią jeden podmiot prawny i między swoimi służbami nie mogą zawierać umów, lecz jedynie porozumienia administracyjne.
(42) W rozporządzeniu (UE, Euratom) nr 966/2012 należy zawrzeć odesłanie do dwóch progów określonych w dyrektywie 2014/24/UE mających zastosowanie odpowiednio do robót budowlanych oraz do dostaw i usług. W celu uproszczenia i zapewnienia należytego zarządzania finansami progi te powinny mieć również zastosowanie do umów koncesji, przy uwzględnieniu specyfiki potrzeb instytucji Unii w zakresie zamówień. Korekta tych progów powinna mieć zatem bezpośrednie zastosowanie do zamówień udzielanych przez instytucje Unii.
(43) Konieczne jest doprecyzowanie warunków stosowania okresu zawieszenia.
(44) Należy sprecyzować, którzy wykonawcy mają dostęp do zamówień udzielanych przez instytucje Unii w zależności od miejsca prowadzenia przedsiębiorstwa, oraz wyraźnie przewidzieć możliwość takiego dostępu również dla organizacji międzynarodowych.
(45) Stosowanie podstaw wykluczenia należy rozszerzyć na inne instrumenty wykonywania budżetu, takie jak dotacje, nagrody, instrumenty finansowe i wynagradzani eksperci, jak również na wykonywanie budżetu w ramach zarządzania pośredniego.
(46) Trybunał Obrachunkowy powinien sporządzać i przyjmować sprawozdania specjalne w sposób terminowy, bez uszczerbku dla pełnej jego niezależności co do określania czasu trwania i momentu prowadzenia przez niego kontroli.
(47) Zgodnie z art. 28 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 45/2001 skonsultowano się z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych, który wydał opinię w dniu 3 grudnia 2014 r.
(48) Niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, aby zapewnić możliwość stosowania aktów delegowanych od początku roku budżetowego.
(49) Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenie (UE, Euratom) nr 966/2012,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE: