(notyfikowana jako dokument nr C(2013) 2740)(Jedynie tekst w języku angielskim jest autentyczny)
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
(2014/297/UE)
(Dz.U.UE L z dnia 22 maja 2014 r.)
KOMISJA EUROPEJSKA,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 108 ust. 2 akapit pierwszy,
uwzględniając Porozumienie o Europejskim Obszarze Gospodarczym, w szczególności jego art. 62 ust. 1 lit. a),
po wezwaniu zainteresowanych stron do przedstawienia uwag zgodnie z przywołanymi artykułami 1 i uwzględniając otrzymane odpowiedzi,
a także mając na uwadze, co następuje:
1. PROCEDURA
(1) W dniu 7 grudnia 2011 r. władze duńskie powiadomiły Komisję Europejską o środku pomocy na sfinansowanie nowej hali widowiskowo-sportowej w Kopenhadze po zakończeniu etapu poprzedzającego zgłoszenie. Komisja otrzymała dwie skargi związane z proponowanym środkiem pomocy i w związku z tym w dniu 21 grudnia 2011 r. zwróciła się do władz duńskich, w formie wezwania do udzielenia informacji, o wyjaśnienie kwestii przedstawionych w skargach. Władze duńskie udzieliły odpowiedzi w dniu 6 lutego 2012 r.
(2) Pismem z dnia 22 marca 2012 r. Komisja powiadomiła Danię o swojej decyzji w sprawie wszczęcia postępowania określonego w art. 108 ust. 2 Traktatu dotyczącego wyżej wspomnianego środka pomocy.
(3) Decyzję Komisji o wszczęciu postępowania opublikowano w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej 2 . Komisja wezwała zainteresowane strony do przedstawienia uwag.
(4) Komisja otrzymała uwagi od sześciu zainteresowanych stron. Komisja przekazała te uwagi władzom duńskim, którym umożliwiono ustosunkowanie się do nich; władze duńskie przekazały swoje uwagi w pismach z dnia 26 lipca i 15 sierpnia 2012 r.
(5) Władze duńskie przedstawiły dodatkowe wyjaśnienia w grudniu 2012 r. i styczniu 2013 r. Wybrany podmiot również przedstawił dodatkowe wyjaśnienia w styczniu 2013 r. Ponadto na żądanie Komisji władze duńskie wyjaśniły kwestie poruszone w artykule dotyczącym hali widowiskowo-sportowej, który ukazał się w duńskiej prasie.
(6) Władze duńskie wycofały dotację dla regionu Hovedstaden (a mianowicie Regionu Stołecznego Danii/Regionu Stołecznego Kopenhagi) z powiadomienia 3 w piśmie z dnia 6 marca 2013 r.
(7) Władze duńskie zwolniły Komisję z obowiązku tłumaczenia na języki urzędowe i wyraziły zgodę na przyjęcie decyzji w języku angielskim jako autentycznej wersji językowej.
2. OPIS ŚRODKA
(8) Miasto Kopenhaga planuje budowę hali widowiskowo-sportowej o międzynarodowym standardzie, w której będą mogły odbywać się imprezy muzyczne, kulturalne i sportowe na wysokim, międzynarodowym poziomie. Hala będzie miała maksymalnie 15 000 miejsc siedzących.
(9) W Kopenhadze istnieją również inne hale, przeznaczone głównie do organizacji meczów piłki nożnej, jednak władze duńskie twierdzą, że nie mają one dostatecznie wielofunkcyjnego charakteru i nie nadają się do rozbudowy, aby przyciągnąć organizatorów wydarzeń sportowych, muzycznych i rozrywkowych w Kopenhadze. Należy tu przede wszystkim wymienić halę "Parken" zlokalizowaną w centrum Kopenhagi (stadion FC Kopenhaga wykorzystywany również do organizacji dużych widowisk/koncertów, zdolny pomieścić 45 000 osób). W pobliżu znajdują się również inne hale np. w Malmö w Szwecji.
(10) Głównymi stronami (zwanymi dalej "stronami") zaangażowanymi w projekt budowy hali są miasto Kopenhaga i Realdania (fundacja prywatna) 4 . Inny podmiot, By & Havn (stanowiący własność miasta Kopenhagi (55 %) i państwa duńskiego (45 %)), zapewnia nieodpłatnie prawo do użytkowania gruntów, na których hala ma być wybudowana.
(11) Według władz duńskich, jak wynika z wcześniejszych nieudanych prób wybudowania hali jedynie w ramach inicjatywy prywatnej, budowa hali w Kopenhadze jest niemożliwa bez współfinansowania ze środków publicznych.
2.1. SFINANSOWANIE BUDOWY HALI
(12) Strony utworzą wspólne przedsiębiorstwo "Arena Company", które będzie miało na celu wybudowanie hali widowiskowo-sportowej i będzie jej właścicielem oraz będzie zarządzało porozumieniem eksploatacyjnym (natomiast eksploatacją hali zajmować się będzie osobny podmiot, jak wyjaśniono poniżej). Zamówienie na prace budowlane zostanie udzielone w ramach procedury otwartej.
(13) Szacuje się, że całkowity koszt wykonania dokumentacji projektowej i budowy hali wyniesie około 1 100 mln DKK (148 mln EUR) 5 . Projekt dotyczący budowy hali będzie finansowany z kapitału stron w połączeniu z zewnętrznym finansowaniem dłużnym. Każda ze stron wniesie 325 mln DKK (43,7 mln EUR) do kapitału przedsiębiorstwa Arena Company (łączna kwota 650 mln DKK) i będzie właścicielem hali w 50 %. Dofinansowanie zewnętrzne w wysokości 345 mln DKK (46,4 % mln EUR) zostanie pokryte z kredytów udzielanych na warunkach rynkowych z okresem spłaty wynoszącym 30 lat. Elitefacilitetsudvalget 6 również przeznaczy 15 mln DKK (2 mln EUR) na sfinansowanie budowy hali widowiskowo-sportowej.
(14) By & Havn zapewni nieodpłatnie prawo do użytkowania gruntów, na których powstanie hala widowiskowo-sportowa, przez pierwsze 40 lat. Po upływie 40 lat przedsiębiorstwo Arena Company będzie uiszczać opłatę zgodną z cenami rynkowymi.
2.2. EKSPLOATACJA I WYKORZYSTANIE HALI:
(15) Przedsiębiorstwo Arena Company będzie zarządzało porozumieniem eksploatacyjnym, jednak eksploatacją hali widowiskowo-sportowej będzie w rzeczywistości zajmować się oddzielny podmiot, wybrany w drodze otwartej i przejrzystej procedury przetargowej 7 . Wybrany podmiot będzie zobowiązany do zapewnienia otwartego dostępu do hali wszystkim użytkownikom na niedyskryminacyjnych warunkach i po cenach rynkowych.
(16) W wyniku procedury przetargowej prawo do eksploatowania hali przez 30 lat zostało przyznane duńskiemu oddziałowi grupy Live Nation Entertainment. Grupa Live Nation Entertainment jest największym na świecie przedsiębiorstwem organizującym koncerty i imprezy rozrywkowe na żywo oraz posiada swój lokalny oddział w każdym państwie.
(17) Zarządca jest zobowiązany uiszczać roczną stałą opłatę czynszową w wysokości * [...] 8 za prawo do korzystania z hali (stała opłata bez względu na liczbę organizowanych imprez) przedsiębiorstwu Arena Company oraz zmienną opłatę czynszową w wysokości [...]. Ponadto zarządca musi uiszczać kwotę w wysokości [...] z tytułu dzierżawy, tak więc faktycznie opłaca wszystkie zmienne koszty związane z halą.
(18) Przedsiębiorstwo Arena Company będzie dodatkowo czerpało dochód z parkingu, natomiast władze duńskie zapewniły negocjowanie i zawieranie wszystkich umów dotyczących parkingu na zasadach komercyjnych. Przewiduje się, że finansowanie zewnętrzne i opłaty czynszowe uiszczane przez zarządcę będą tak powiązane, aby możliwe było spłacanie finansowania zewnętrznego z uzyskanego dochodu.
(19) W ciągu pierwszych 10 lat eksploatacji Konfederacja Sportu Danii DIF(9) również będzie co roku udzielała dotacji operacyjnej w wysokości 5 mln DKK (672.000 EUR). W zamian DIF będzie miała prawo do korzystania z hali widowiskowo-sportowej w celu organizacji międzynarodowych mistrzostw sportowych i innych zawodów sportowych. Według władz duńskich za każdym razem, gdy DIF korzysta z hali, uiszcza zarządcy opłatę za wynajem, odpowiadającą cenom rynkowym.
2.3. PODSTAWY DO WSZCZĘCIA POSTĘPOWANIA
(20) W decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego Komisja stwierdziła, że na żadnym z poziomów (budowy, eksploatacji i wykorzystania) nie można wykluczyć selektywnej korzyści gospodarczej, a w związku z tym projekt może wiązać się z pomocą państwa. W dodatku współfinansowanie hali widowiskowo-sportowej ze środków publicznych najprawdopodobniej naruszyłoby zasady konkurencji lub co najmniej groziłoby ich naruszeniem oraz wpłynęłoby na konkurencję i wymianę handlową między państwami członkowskimi. Na tym etapie Komisja miała również wątpliwości, czy zaproponowany projekt może być uznany za zgodny na mocy art. 107 ust. 3 Traktatu, jeżeli chodzi o wszystkie trzy poziomy ewentualnej pomocy (budowa, eksploatacja i wykorzystanie).
3. UWAGI ZAINTERESOWANYCH STRON
(21) Jak wspomniano powyżej, Komisja otrzymała dwie skargi związane z proponowanym środkiem pomocy, w których stwierdzono, że projekt budowy hali widowiskowo-sportowej naruszy zasady konkurencji lub zagrozi ich naruszeniem w przemyśle rozrywkowym, w szczególności na rynku średnich i dużych imprez rozrywkowych organizowanych na żywo, oraz wpłynie na wymianę handlową między państwami członkowskimi, ponieważ zarządca będzie konkurował z podmiotami zarządzającymi halą w innych państwach członkowskich.
(22) Uwagi przemawiające na korzyść hali widowiskowo-sportowej otrzymano od zainteresowanych stron z regionu Kopenhagi: (i) Sport Event Denmark (organizacji nienastawionej na zysk); (ii) Team Danmark (samodzielnej instytucji publicznej odpowiedzialnej za ogólny rozwój duńskich sportów elitarnych); oraz (iii) Horesta i Wonderful Copenhagen (organizacji turystycznych).
(23) W jednej ze skarg dokonano głębszej oceny projektu, stwierdzając, że byłaby to pomoc państwa niezgodna z rynkiem wewnętrznym ze względu na negatywny wpływ na konkurencję między obiektami w zakresie komercyjnych średnich i dużych wydarzeń rozrywkowych organizowanych na żywo (w tym na sąsiadujących terenach Szwecji, a nawet w Niemczech), która pogorszyłaby się w wyniku groźby pionowego utrudnienia dostępu [...]. Skarżący kwestionuje również oświadczenie władz duńskich, zgodnie z którym wykorzystanie hali będzie w ograniczonym stopniu pokrywać się z wykorzystaniem istniejących obiektów, a hala przyciągnie do Kopenhagi imprezy, których dotychczas nie można było zorganizować w istniejących obiektach.
(24) Drugi skarżący wskazał również na negatywny wpływ na konkurencję na rynku rozrywkowym w regionie Öresund, szczególnie w odniesieniu do występów międzynarodowych artystów, oraz zakwestionował również procedurę przetargową dotyczącą eksploatacji hali.
(25) W wyniku opublikowania w gazecie duńskiej artykułu na temat hali widowiskowo-sportowej Komisja otrzymała dodatkowe uwagi.
4. UWAGI DANII
(26) Władze duńskie utrzymują, że zaproponowany środek nie stanowi pomocy państwa, odnosząc się do wcześniejszej praktyki Komisji, zgodnie z którą w określonych warunkach wsparcie na rzecz infrastruktury nie musi oznaczać pomocy państwa na mocy art. 107 ust. 1 Traktatu, zaś kwestię pomocy państwa należy oceniać osobno w każdym przypadku dotyczącym kilku różnych zainteresowanych stron (właściciela, zarządcy, użytkowników).
(27) Władze duńskie koncentrują się w swoich argumentach na braku, ich zdaniem, korzyści gospodarczej i twierdzą, że żadna ze stron zaangażowanych w projekt nie czerpie, bezpośrednio lub pośrednio, korzyści finansowych w związku ze współfinansowaniem ze środków publicznych.
(9) DIF jest organizacją patronacką zrzeszającą 61 federacji sportowych, a łączna liczba członków wynosi ponad 1,6 mln EUR w około 10 700 stowarzyszeniach sportowych. Oprócz obowiązków związanych ze sportami elitarnymi i popularnymi DIF stanowi również Narodowy Komitet Olimpijski, w związku z czym jest odpowiedzialny za udział Danii w igrzyskach olimpijskich.
(28) Gdyby projekt dotyczący hali widowiskowo-sportowej uznano za pomoc państwa, władze duńskie twierdzą, że pomoc tę należałoby uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznym na mocy art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu. Ponadto twierdzą, że przede wszystkim należy uwzględnić następujące kwestie:
- istnienie nieprawidłowości w funkcjonowaniu rynku (projekt nie zostałby zrealizowany w przypadku braku współfinansowania ze środków publicznych),
- współfinansowanie ze środków publicznych jest ograniczone do minimum niezbędnego do zrealizowania projektu,
- fundusze są wykorzystywane wyłącznie w celu utworzenia (budowy) obiektu, gdyż jego późniejsza eksploatacja będzie przebiegać na warunkach rynkowych,
- budowa takich obiektów stanowi istotę typowej odpowiedzialności państwa za społeczeństwo, oraz
- hala widowiskowo-sportowa będzie w bardzo ograniczonym stopniu konkurować o organizowanie imprez, które przypuszczalnie mogłyby się odbyć w innych obiektach w Kopenhadze, ponieważ hala będzie zapewniać różne rodzaje infrastruktury.
(29) Władze duńskie przedstawiły również sprawozdanie przygotowane przez niezależnego konsultanta gospodarczego, Copenhagen Economics, dotyczące pozytywnego i negatywnego wpływu hali widowiskowo-sportowej na konkurencję i wymianę handlową, w którym krótko stwierdza się, że współfinansowanie ze środków publicznych niesie ze sobą znaczne korzyści gospodarcze oraz nieznaczne lub nieistotne skutki antykonkurencyjne.
(30) Ponadto na żądanie Komisji władze duńskie wyjaśniły kwestie poruszone w artykule dotyczącym hali widowiskowo-sportowej, który ukazał się w duńskiej prasie.
5. OCENA ŚRODKA POMOCY
5.1. ISTNIENIE POMOCY PAŃSTWA W ROZUMIENIU ART. 107 UST. 1 TRAKTATU
(31) Zgodnie z art. 107 ust. 1 Traktatu "wszelka pomoc przyznawana przez Państwo Członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi".
(32) Aby uznać zgłoszony projekt za pomoc państwa, musi on spełnić łącznie następujące warunki: 1) środek pomocy musi być przyznany przy użyciu zasobów państwowych; 2) musi przynosić przedsiębiorstwom korzyści gospodarcze; 3) korzyść ta musi być selektywna i zakłócać konkurencję lub grozić jej zakłóceniem; oraz 4) środek pomocy musi wywierać wpływ na wymianę handlową wewnątrz Unii.
(33) Jeżeli chodzi o wymóg, zgodnie z którym środek musi być przyznany przy użyciu zasobów państwowych i musi być przypisany państwu, w niniejszym przypadku kryterium to jest wyraźnie spełnione, ponieważ miasto Kopenhaga, jak również inne organy publiczne (zob. więcej poniżej) wniosą wkład w formie dotacji bezpośrednich i udostępnią grunty, na których ma być wybudowana hala. Takie organy publiczne stanowią część państwa i tym samym ich zasoby uznaje się za przypisane państwu.
(34) Finansowanie budowy hali widowiskowo-sportowej przez państwo może stanowić pomoc państwa, jeżeli przyznaje selektywną korzyść określonym rodzajom działalności gospodarczej. W tym kontekście, zgodnie z treścią wyroku Trybunału Sprawiedliwości dotyczącego portu lotniczego Leipzig/Halle 9 , jeżeli wszystkie wymogi art. 107 ust. 1 są spełnione, finansowanie budowy infrastruktury na rzecz działalności komercyjnej stanowi pomoc państwa. Zgodnie z oceną Trybunału, o charakterze procesu budowy infrastruktury decyduje gospodarczy charakter późniejszego jej użytkowania. W rozpatrywanym przypadku hala będzie wykorzystywana w celu świadczenia usług na runku, a więc do prowadzenia działalności gospodarczej. W związku z tym należy ocenić, czy występuje pomoc państwa na rzecz różnych podmiotów biorących udział w realizacji projektu.
Budowa hali
(35) Władze duńskie przyznają, że projekt dotyczący budowy hali widowiskowo-sportowej nie zostałby zrealizowany w wyniku działania samych tylko mechanizmów rynkowych i w celu jego zrealizowania niezbędne jest współfinansowanie ze środków publicznych, jak wykazała to próba budowy hali widowiskowo-sportowej w 2009 r., która nie doszła do skutku na skutek braku niezbędnych funduszy 10 .
(36) W odniesieniu do wymogu, zgodnie z którym środek pomocy musi być przyznany przy użyciu zasobów państwowych i przypisany państwu, kryterium to jest wyraźnie spełnione, biorąc pod uwagę, że dofinansowanie zapewnia miasto Kopenhaga, a grunty udostępnia By & Havn (będące własnością miasta Kopenhagi i państwa duńskiego). Miasto Kopenhaga i państwo duńskie są organami publicznymi, wykorzystującymi zasoby należące do państwa lub kontrolowane przez państwo.
(37) Ponadto dotacja (na budowę hali widowiskowo-sportowej) udzielona przez Elitefacilitetsudvalget (komitet mający na celu podwyższanie standardu obiektów sportowych zgodnie normami międzynarodowymi, aby można było organizować w nich międzynarodowe zawody sportowe), która jest przy najmniej częściowo finansowana przez państwo duńskie, stanowi zasoby państwa. Statut Elitefacilitetsudvalget jest określony przez ministerstwo kultury, które również zawarło umowę zadaniową z Elitefacilitetsudvalget w trakcie okresu finansowania. Tak więc, w związku z funduszami jakie komitet otrzymuje od państwa duńskiego, które z kolei wykorzystałby/przyznał na realizację swoich zadań, jego interwencje uważa się za przypisane państwu.
(38) Wkład państwa w budowę hali, w tym udostępnienie gruntów i dotacja udzielona przez Elitefacilitetsudvalget, stanowi korzyść gospodarczą dla przedsiębiorstwa Arena Company (właściciela hali widowiskowo-sportowej), ponieważ jest niezbędne dla wybudowania hali, której nie wybudowano by na warunkach rynkowych. Ponieważ zaangażowane fundusze w sposób oczywisty stanowią zasoby państwowe, a decyzja dotycząca przyznania dotacji wyszła od państwa, wszystkie inne kryteria dotyczące pomocy państwa są spełnione (zob. dalej badanie zakłócenia konkurencji i wpływ na wewnątrzwspólnotowy handel miedzy państwami członkowskimi). W związku z tym wkład państwa stanowi pomoc państwa na rzecz przedsiębiorstwa Arena Company.
(39) W odniesieniu do dotacji udzielonych przez DIF władze duńskie twierdzą jednak, że płatności te nie pochodzą z zasobów państwowych. Znaczną część swojego dochodu DIF otrzymuje z rocznych dotacji udzielanych przez państwo duńskie (z wpływów pochodzących z duńskiego rynku gier hazardowych), ale również z innych (niepublicznych) źródeł. Zgodnie z przepisami DIF, organy zarządzające są wybierane bez jakiejkolwiek ingerencji ze strony organów publicznych i bez wpływu na daną decyzję przyjętą przez organy zarządzające DIF. W związku z tym ani państwo duńskie, ani żaden inny organ publiczny nie ma wpływu na decyzję przyjętą przez DIF. Ponadto roczna kwota uiszczana przez DIF stanowi opłatę za prawo do rezerwowania hali do określonych celów, które leżą w interesie DIF, zgodnie z decyzją DIF w sprawie zawarcia umowy dotyczącej opłat za prawo do rezerwowania hali. W związku z tym, zgodnie z opinią władz duńskich, płatności uiszczanych przez DIF nie można przypisać państwu, a więc nie można ich uznać za pomoc państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu.
Eksploatacja hali
(40) Eksploatacja hali była przedmiotem przetargu, według władz duńskich, z pełnym uwzględnieniem zasad unijnych przepisów dotyczących zamówień publicznych, a podmiot został wybrany w otwartej, przejrzystej i niedyskryminacyjnej procedurze przetargowej, w której do ceny (zgodnie z warunkami finansowymi i handlowymi) przypisano względną wagę około 75 %. Wszystkie zainteresowane strony miały jednakowe szanse ubiegania się o umowy eksploatacyjne, a umowę zawarto z oferentem, który przedstawił najlepszą ofertę.
(41) Przetarg ogłoszono w kwietniu 2011 r. i szeroko rozreklamowano 11 . W ramach projektu miał również miejsce Dzień Otwarty Projektu w Kopenhadze dla wszystkich zainteresowanych stron.
(42) Wszystkie zainteresowane strony otrzymały memorandum informacyjne i kwestionariusz kwalifikacji wstępnej 12 . Wszystkie strony, które udzieliły odpowiedzi w kwestionariuszu kwalifikacji wstępnej spełniły wymogi partnerów projektu, w związku z czym zaproszono je do etapu 1 konkursu zamówień w czerwcu 2011 r. Na etapie 1 trzech oferentów przedstawiło swoje oferty, z których dwóch zostało wybranych do uczestniczenia w etapie 2. W wyniku oceny tych dwóch ofert zawarto umowę z przedsiębiorstwem Danish Venue Enterprise (będącym częścią Live Nation Entertainment) 13 . Ocena obejmowała jakość oferty finansowej, warunki prawne, wymagania dotyczące obiektów, usług i możliwość dostarczenia oraz ryzyko. Obie oferty były wiarygodne, ale wybrany podmiot uzyskał wyższy wynik w większości kategorii, a w szczególności zaoferował stałą opłatę z tytułu dzierżawy, która była znacznie wyższa, niż w przypadku drugiego oferenta.
(43) Wybrany podmiot będzie uiszczał czynsz składający się z rocznej stałej opłaty czynszowej w wysokości [...] i zmiennej płaty czynszowej w wysokości [...]. Podmiot musi również uiszczać kwotę w wysokości [...] z tytułu dzierżawy, tak więc faktycznie opłaca wszystkie zmienne koszty w ramach dzierżawy, w tym koszty utrzymania. Umowa dzierżawy obejmuje okres [...] lat (wszystkie oferty musiały obejmować okres co najmniej 25 lat, a podmiot wyjaśnił, że umowy długoterminowe od 20 do 30 lat nie są czymś niezwykłym w tej branży).
(44) Choć przedmiotowe ustalenia ograniczają korzyść przyznawaną na rzecz wybranego podmiotu do minimum niezbędnego do zapewnienia funkcjonowania infrastruktury, nie można wykluczyć, że zarządca nowej hali może odnieść korzyści. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że taka pomoc byłaby zgodna z rynkiem wewnętrznym, jak wykazano poniżej, dokonanie rozstrzygającego ustalenia w kwestii istnienia pomocy nie jest konieczne.
Wykorzystanie hali
(45) Zgodnie z umową dzierżawy zarządca jest zobowiązany udostępnić halę widowiskowo-sportową różnym grupom użytkowników i do prowadzenia różnych rodzajów działalności (ze szczególnym uwzględnieniem imprez rozrywkowych, kulturalnych i sportowych na żywo) i nie może traktować żadnego rodzaju działalności w sposób preferencyjny, aby zapewnić wielofunkcyjne wykorzystanie hali. Aby zapewnić naliczanie opłat uiszczanych przez użytkowników na warunkach rynkowych, w umowie dzierżawy stwierdzono, że "stawki naliczanych opłat z tytułu użytkowania muszą zawsze odpowiadać stawkom rynkowym uzyskanym na otwartym rynku dla tego konkretnego zastosowania" 14 . Czas wykorzystania hali może nie być w przeważającej mierze przypisany niektórym "dedykowanym" użytkownikom. Tak więc, hala ma charakter wielofunkcyjny i jest otwarta dla wszystkich użytkowników bez wyjątku.
(46) Ponadto w umowie dzierżawy stwierdzono również, że stawki pobierane za użytkowanie muszą zawsze odpowiadać stawkom rynkowym uzyskanym na otwartym rynku dla tego konkretnego zastosowania. Ponadto zarządcą jest prywatne przedsiębiorstwo, które musi pokryć swoje koszty i wypracować zyski, oraz może swobodnie ustalać ceny na zasadach komercyjnych i nie może dyskryminować użytkowników.
(47) Wynajęcie hali może stanowić pomoc w odniesieniu do użytkowników, jeżeli użytkowników można uznać za przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 107 Traktatu i jeżeli czynsz, jaki opłacają, jest niższy niż czynsz za użytkowanie porównywalnej infrastruktury zgodnie z normalnymi warunkami rynkowymi. Użytkownicy nieprofesjonalni nie kwalifikują się jako przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 107 Traktatu. W tym przypadku jednak, uwzględniając fakt, że tego rodzaju pomoc byłaby zgodna z rynkiem wewnętrznym, jak przedstawiono poniżej, nie ma konieczności jednoznacznego określenia istnienia pomocy.
Wpływ na konkurencję i wymianę handlową między państwami członkowskimi
(48) Zgodnie z planem hala ma służyć jako wielofunkcyjna hala do organizowania wielu rodzajów imprez (muzycznych, kulturowych i sportowych) na wysokim, międzynarodowym poziomie. Ponieważ rynek organizacji tego rodzaju imprez międzynarodowych jest otwarty na konkurencję między zarządcami obiektów widowiskowo-sportowych i organizatorami imprez, można założyć, że istnieje wpływ na konkurencję i wymianę handlową między państwami członkowskimi, uwzględniając lokalizację planowanej hali widowiskowo-sportowej (bardzo blisko południowej Szwecji w przypadku przejazdu samochodem lub pociągiem) oraz fakt, że inne hale istnieją zarówno w Kopenhadze oraz w pobliskich miastach (w tym również w innych państwach członkowskich).
(49) Ponadto Sąd w swoim postanowieniu dotyczącym kompleksu Ahoj w Królestwie Niderlandów stwierdził, że nie było podstaw do ograniczenia rynku do terytorium tego państwa członkowskiego 15 . Jak wynika z decyzji o wszczęciu postępowania Komisja uważa, że pomoc na rzecz budowy hali zakłóca konkurencję i wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi.
5.2. ZGODNOŚĆ
(50) Władze duńskie twierdziły, że gdyby stwierdzono, że środek stanowi pomoc państwa, należałoby uznać go za zgodny z art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu. Aby proponowany środek mógł zostać uznany za zgodny z rynkiem wewnętrznym na mocy przedmiotowego odstępstwa Komisja bada, czy środek jest zgodny z celem polityki, jakim jest wspólny interes, jak również czy jest konieczny i proporcjonalny oraz czy nie powoduje nadmiernego zakłócenia konkurencji.
(51) Jeżeli chodzi o realizację celu polityki, jakim jest wspólny interes, należy zwrócić uwagę, że budowę obiektów służących do organizacji imprez sportowych i innych wydarzeń publicznych oraz wspieranie różnego rodzaju działań przynoszących korzyść ogółowi społeczeństwa można uznać za obowiązek państwa, w szczególności w świetle postanowień amsterdamskiej deklaracji w sprawie sportu oraz art. 165 Traktatu "Unia przyczynia się do wspierania europejskich przedsięwzięć w zakresie sportu, uwzględniając jego szczególny charakter, jego struktury oparte na zasadzie dobrowolności oraz uwzględniając jego funkcję społeczną i edukacyjną".
(52) Oprócz imprez sportowych hala będzie również wykorzystywana do organizowania imprez kulturalnych (koncerty, widowiska) i jako taka przyczyniać się będzie do promowania różnorodności kulturowej zgodnie z art. 167 ust. 4 Traktatu. Ponadto hala przyczyni się do ogólnego dobrobytu dzięki zwiększeniu oferty kulturalnej i pozytywnemu oddziaływaniu na rozwój gospodarczy i zatrudnienie.
(53) Ponieważ hala zapewni społeczeństwu lepszy dostęp do sportu i kultury oraz aktywności sportowej i kulturalnej, w szczególności biorąc pod uwagę wielofunkcyjny charakter hali i brak wystarczającej powierzchni lub odpowiednich obiektów do organizowania imprez sportowych i kulturalnych w Kopenhadze, dzięki umożliwieniu realizacji projektu budowy hali, a tym samym zachęceniu do organizowania dodatkowych imprez kulturalnych, muzycznych i sportowych w Kopenhadze, miasto Kopenhaga wywiąże się ze swoich zobowiązań wobec społeczeństwa. W związku z tym budowę hali należy uznać za działanie służące realizacji celów polityki leżących we wspólnym interesie.
(54) Podczas postępowania wyjaśniającego władze duńskie wycofały dotację dla regionu Hovedstaden z powiadomienia. Jeżeli chodzi o konieczność i proporcjonalność proponowanego środka, w trakcie postępowania wyjaśniającego władze duńskie wykazały również potrzebę dodatkowej powierzchni halowej oraz niedostatek powierzchni w istniejących halach i ich nieprzydatność do zorganizowania niektórych rodzajów imprez (np. istniejące hale w Kopenhadze nie mają dostatecznie wielofunkcyjnego charakteru i nie nadają się do rozbudowy, aby przyciągnąć organizatorów międzynarodowych imprez sportowych, muzycznych i rozrywkowych do Kopenhagi). Tak więc nowa hala widowiskowo-sportowa będzie w bardzo ograniczonym stopniu konkurować o imprezy, które przypuszczalnie mogłyby się odbyć w innych obiektach w Kopenhadze, ponieważ będzie oferowała innego rodzaju infrastrukturę oraz umożliwi organizację szeregu nowych imprez, które obecnie nie mogą się odbyć w Kopenhadze, co tym samym pozwoli zwiększyć liczbę imprez, jak wyjaśniono bardziej szczegółowo poniżej.
(55) Chociaż zarówno w Kopenhadze, jak i okolicznych miastach (w tym również w innych państwach członkowskich) istnieją inne hale, Komisja uważa, że Dania wykazywała brak zdolności organizacyjnych, co najmniej w odniesieniu do określonego rodzaju imprez, i potwierdziła, że nowa hala będzie raczej stanowiła uzupełnienie, a nie substytut istniejących hal. Władze duńskie wyjaśniły również, że nowa hala nie zastąpi istniejących obiektów, ale prawdopodobnie doprowadzi do ogólnego zwiększenia liczby organizowanych imprez kulturowych, muzycznych i sportowych.
(56) W hali widowiskowo-sportowej będą organizowane imprezy kulturalne, muzyczne i sportowe na dużą skalę. Jej wielofunkcyjna infrastruktura będzie umożliwiała organizowanie imprez sportowych, mistrzostw, koncertów, widowisk, imprez kulturalnych, kongresów, wystaw itd., mieszcząc 12 500 osób w przypadku imprez sportowych i 15 000 w przypadku imprez muzycznych. Nie mogą się w niej odbywać się w niej mecze piłki.
(57) Do innych istniejących obiektów w Kopenhadze należy przede wszystkim znajdujący się w jej centrum narodowy stadion piłkarski "Parken" (stadion FC Kopenhaga również wykorzystywany na potrzeby dużych widowisk/koncertów, zdolny pomieścić około 45 000 - 50 000 osób) i Forum Copenhagen (obiekt kryty) zlokalizowany w Kopenhadze i wykorzystywany głównie do organizacji zjazdów i wystaw.
(58) Parken jest przede wszystkim stadionem piłkarskim i jako taki nie stanowi konkurencji dla nowej hali widowiskowosportowej, w której nie ma możliwości organizowania meczy piłki nożnej. Czasem w Parken odbywają się również koncerty, jednak z uwagi na powierzchnię obiektu są to głównie objazdowe koncerty dla widowni liczącej często od 40 000 do 50 000 osób. Istnieje również możliwość przekształcenia Parken w ogrzewaną halę krytą, niemniej jednak obiekt ten głównie wykorzystuje się do organizowania meczów piłki nożnej. Zgodnie z poprzednim programem w Parken odbyło się 19 koncertów w okresie od 2007 r. do 2011 r., z czego według najlepszych szacunków w tych koncertach uczestniczyło około 34 000 widzów. Zatem można słusznie stwierdzić, że publiczność na koncertach organizowanych w Parken jest średnio dwa razy liczniejsza niż zdolna jest pomieścić planowana maksymalna pojemność hali widowiskowo-sportowej. Ponadto według przedsiębiorstwa Live Nation Denmark na 2013 r. zaplanowano w Parken [...] koncertów objazdowych, z czego [...] to dedykowane cykle koncertów dla bardzo dużej publiczności, liczącej często od 40 000 do 50 000 widzów, co znacznie przekracza możliwości hali widowiskowo-sportowej. Mało prawdopodobne jest, aby w harmonogramie występów stadionowych znalazły się hale ze względu na mniejsze możliwości sprzedaży biletów, a także ze względu na fakt, że kilku występów na hali zamiast jednego występu na stadionie nie jest atrakcyjną perspektywą.
(59) Innym istniejącym obiektem w centrum Kopenhagi jest Forum - najstarszy (kryty) obiekt koncertowo-wystawienniczy. W przypadku koncertów Forum zapewnia 8 500 miejsc siedzących lub 10 000 miejsc stojących dla publiczności oraz jest dobrze przystosowane do organizacji wielu innych imprez, których organizacja w nowej hali widowiskowo-sportowej byłaby mniej atrakcyjna ze względu na zbyt małe wykorzystanie powierzchni hali. Forum różni się także pod względem fizycznym, ponieważ zostało wybudowane w latach dwudziestych XX wieku i zasadniczo ma dużą powierzchnię, dobrze przystosowaną do organizowania zjazdów i wystaw, podczas których uczestnicy muszą się przemieszczać, a w mniejszym stopniu przystosowaną do organizowania koncertów, a zwłaszcza imprez sportowych.
(60) Tak więc nowa hala widowiskowo-sportowa, Forum i Parken różnią się znacznie pod względem pojemności i wielofunkcyjnego charakteru, w związku z czym te trzy obiekty są substytutami jedynie w ograniczonym stopniu. Z uwagi na tak różne cechy konkurencyjny wpływ nowej hali widowiskowo-sportowej na istniejące obiekty w Kopenhadze oraz atrakcyjność imprez organizowanych w tych obiektach będzie prawdopodobnie ograniczony.
(61) Istniejące obiekty, posiadające cechy podobne do nowej hali widowiskowo-sportowej to raczej Malmö Arena w Szwecji i Jyske Bank Boxen w Herning w Jutlandii na terenie Danii (kilkaset kilometrów od Kopenhagi). Według władz duńskich dyrektor zarządzający tym ostatnim obiektem dostrzega raczej nowe możliwości zorganizowania dużych imprez w Dani dzięki współpracy z nową halą widowiskowo-sportową.
(62) Jeżeli chodzi o konkurencyjny wpływ nowej hali widowiskowo-sportowej na Malmö Arena uwzględniono poniższe kwestie. Mimo że pod względem geograficznym Malmö znajduje się blisko Kopenhagi, to jednak leży na terytorium innego państwa oddzielonego morzem, które trzeba pokonać mostem, po którym przejazd jest płatny. Malmö Arena to wielofunkcyjny obiekt (mimo że został zaprojektowany przede wszystkim jako hala sportowa), zdolny pomieścić 13 000 widzów w przypadku imprez sportowych i około 15 500 w przypadku koncertów, podobnie jak nowa hala widowiskowo-sportowa w Kopenhadze.
(63) Jeżeli jednak chodzi o imprezy odbywające się w Malmö Arena, na podstawie programu na lata 2012 i 2013 r. znaczna część zorganizowanych imprez, lub imprez, które dopiero zostaną zorganizowane, obejmuje jednak swoim zasięgiem Szwecję lub obszar lokalny. Po pierwsze, Malmö Arena jest miejscem, w którym organizowane jest około 25 meczów lokalnej drużyny hokeja na lodzie. Po drugie, według ubiegłego okresu programowania (jesień 2012 r.) większość koncertów i widowisk zorganizowanych w Malmö Arena była skierowana do publiczności szwedzkiej, o czym świadczy również fakt, że duńska wersja strony internetowej obiektu zawiera bardzo ograniczoną listę reklamowanych imprez (a mianowicie 4 imprezy z 14 przewidzianych w jesiennym programie z 2012 r., zawierającym podobne dane liczbowe). Z kolei trzy z tych czterech imprez reklamowanych na duńskiej stronie internetowej stanowiły część koncertu objazdowego, obejmującego również obiekty duńskie. Wynika stąd, że organizatorzy imprez niekoniecznie postrzegają obiekt w Kopenhadze jako substytut Malmö Arena, a wręcz przeciwnie, pragnęliby by imprezy odbywały się w obu tych miastach.
(64) Program na 2013 r. jest podobny, ponieważ obejmuje 48 imprez, z czego 6 widowisk/koncertów jest reklamowane na duńskiej wersji strony internetowej poświęconej Malmö Arena (jedna z tych imprez odbędzie się również w Kopenhadze, dwa z koncertów już odbyły się w Kopenhadze na pierwszym etapie trasy, a kolejna impreza, mianowicie Konkurs Piosenki Eurowizji, niezależnie od okoliczności odbędzie się w Szwecji, ponieważ Szwecja wygrała konkurs w 2012 r.). Ponadto ze sprzedaży biletów na imprezy Live Nation Entertainment w Malmö Arena wynika, że udział Duńczyków w międzynarodowych koncertach objazdowych organizowanych w Malmö jest niski.
(65) W związku z tym, biorąc pod uwagę, że Malmö Arena znajduje się jest w innym kraju, co nieodłącznie wiąże się z pewnymi utrudnieniami takimi jak most z płatnym przejazdem, inny język, waluta i różnice kulturowe, które w połączeniu z wykorzystaniem hali w Malmö oraz faktem, że wiele imprez ma zasięg lokalny lub ich celem jest tylko Szwecja, mało prawdopodobne jest, aby większość imprez organizowanych w Malmö Arena mogła mieć miejsce w obiekcie znajdującym się poza terenem Szwecji, a zatem bardzo niewielka liczba imprez narażona byłaby na konkurencję ze strony nowej hali widowiskowo-sportowej w Kopenhadze. Ryzyko utraty imprez przez Malmö Arena lub ryzyko konkurowania o imprezy z nową halą w Kopenhadze należy uznać za raczej niewielkie, w związku z czym konkurencyjny wpływ nowej hali na Malmö Arena prawdopodobnie również jest ograniczony.
(66) Natomiast według władz duńskich oczekuje się, że nowa hala widowiskowo-sportowa przyciągnie nowe imprezy, które w innym wypadku nie zostałyby zorganizowane w Kopenhadze lub regionie, co będzie również z korzyścią np. dla Parken, Jeske Bank Boxen i Malmö Arena. Na potrzeby dużych imprez sportowych, takich jak mistrzostwa świata w pływaniu, hokeju na lodzie i piłce ręcznej, zazwyczaj musi być przeznaczone kilku obiektów, jednak dzięki nowej hali widowiskowo-sportowej Dania i jej region prawdopodobnie będzie znacznie silniejszym kandydatem pod względem współorganizowania imprez sportowych lub innych zasadnych komercyjnie imprez, lub z innych powodów (np. różne obszary napływu klientów), które wymagają zorganizowania zawodów w dwóch duńskich obiektach.
(67) Wybrany podmiot, Live Nation Denmark, dodatkowo potwierdził, że będzie w dalszym ciągu korzystał z innych obiektów na tym obszarze do organizowania swoich imprez, zarówno z uwagi na potrzeby klientów pod względem określonego rodzaju obiektu, jak i jego własne potrzeby związane z organizacją widowisk opłacalnych finansowo, w związku z czym nie może faworyzować własnych obiektów. Na przykład Live Nation jest jednym z głównych dostawców treści dla londyńskiej O2 Arena, mimo że obiektem zarządza inny podmiot. Jako zarządca obiektu wybrany podmiot liczy, że jego obiekt będzie wykorzystywanym przez jak największą liczbę dni, aby generował dochód i w tym charakterze jest pod każdym względem zmotywowany, aby udostępnić swoje obiekty innym organizatorom imprez. Zgodnie z umową o eksploatacji podmiot nie może odmówić innych organizatorom dostępu do hali i jest zobowiązany udostępnić ją różnym użytkownikom po stawkach rynkowych, nie faworyzując żadnych konkretnych przedsiębiorstw.
(68) W związku z tym Komisja uważa, że Dania wykazała potrzebę posiadania dodatkowego obiektu w Kopenhadze oraz że nowa hala widowiskowo-sportowa będzie stanowiła uzupełnienie istniejących hal, zapewniając dodatkową powierzchnię, i jednocześnie pozwoli poszerzyć zakres imprez odbywających się w Kopenhadze, tym samym korzystnie wpływając na dostęp społeczeństwa do tego rodzaju imprez organizowanych na przedmiotowym obszarze. Nakładanie się funkcji istniejących obiektów w regionie oraz nowej hali widowiskowo-sportowej również należy uznać za ograniczone, tak więc mało prawdopodobne jest, aby powstanie nowego obiektu doprowadziło do zamknięcia istniejących obiektów w regionie, ponieważ nowa hala widowiskowo-sportowa stanowi raczej uzupełnienie a nie substytut istniejących obiektów. Ryzyko pionowego utrudnienia dostępu, jak również motywacja do zakłócenia konkurencji poprzez ustanowienie antykonkurencyjnie niskich cen, również wydają się mało prawdopodobne. Jeżeli chodzi o ewentualne pionowe utrudnienie dostępu, o czym również wspomniano powyżej, zgodnie z umową zarządca hali widowiskowo-sportowej jest zobowiązany zapewnić jednakowy dostęp innym organizatorom i nie może odmówić im dostępu do hali, gdyż takie zachowanie byłoby niekorzystne również dla jego własnej rentowności.
(69) W przypadku braku współfinansowania ze środków publicznych projekt nie zostałby zrealizowany, ponieważ bez wkładu państwa środki na sfinansowanie projektu budowy hali byłyby niewystarczające, jak przyznały władze duńskie i jak potwierdziły poprzednie próby podjęte przez miasto Kopenhaga w zakresie budowy hali. Plany budowy hali istnieją już od dziesięciu lat i dla miasta Kopenhaga każdy prywatny inwestor, który podjąłby się zbudowania hali widowiskowo-sportowej jedynie na warunkach rynkowych, byłby mile widziany; niestety nie zgłosił się ani jeden taki inwestor, jak wynika np. z opisanej powyżej próby podjętej w 2009 r.
(70) Wkład państwa obejmuje jedynie niedopasowanie poziomu płynności, a mianowicie fundusze, które nie są dostępne na rynku, przy czym przedmiotowy wkład w wysokości 325 mln DKK (43,7 mln EUR) stanowi około 30 % całkowitych kosztów związanych z zaprojektowaniem i budową hali. W zamian państwo stanie się właścicielem 50 % udziałów Arena Company, przedsiębiorstwa utworzonego w celu budowy hali widowiskowo-sportowej, które będzie posiadało prawo własności hali, a także zarządzało porozumieniem eksploatacyjnym, jednak jak wyjaśniono powyżej, eksploatacją hali zajmie się osobny podmiot.
(71) Jeżeli chodzi o ewentualne alternatywy dla hali widowiskowo-sportowej, takie jak mniejsza lub mniej kosztowna hala o takiej samej powierzchni, nie odpowiadałyby one pożądanym celom projektu. Mniejsza hala nie rozwiązałaby problemu braku obiektu posiadającego zaplanowaną pojemność i wielofunkcyjny charakter, tak jak hala widowiskowo-sportowa. Nowa hala widowiskowo-sportowa wypełnia zatem lukę, która nadal istniałaby w przypadku wybudowania mniejszej hali o mniejszej pojemności. Istnieje również prawdopodobieństwo, że wpływ na konkurencję byłby większy w przypadku mniejszej hali, ponieważ różnice między wybudowaną halą a istniejącymi obiektami byłyby mniejsze.
(72) Jeżeli chodzi o tańszą i skromniejszą halę należy zwrócić uwagę, że dofinansowanie z Realdanii zależy od wysokich wymagań architektonicznych w odniesieniu do hali. Miasto Kopenhaga również ma wysokie wymagania architektoniczne i estetyczne w odniesieniu do nowych zabudowań na obszarze, na którym wybudowana zostanie hala. Ponadto teren pod budowę hali znajduje się na obszarze, który zgodnie z planem stanie się terenem pod zabudowę mieszkaniową, co nakłada określone kosztowne wymogi w zakresie projektowania i dźwiękoszczelności obiektu.
(73) Wykazano zatem, że zaangażowanie państwa w projekt jest niezbędne w celu jego realizacji. Współfinansowanie budowy hali ze środków publicznych również jest konieczne ponieważ fundusze na sfinansowanie projektu hali widowiskowo-sportowej byłyby niewystarczające bez wkładu państwa. W związku z powyższym zapewniono również ograniczenie wkładu państwa do niezbędnego minimum.
(74) W każdym przypadku zarówno procedura wyboru zarządcy, jak i umowa dzierżawy oraz wyżej wymienione powody zapewniają spełnienie wymogów w zakresie konieczności i proporcjonalności.
(75) Jeżeli chodzi o wykorzystanie hali widowiskowo-sportowej, wykazano również, że odbywa się ono na zasadzie niedyskryminacyjnej bez faworyzowania żadnego konkretnego przedsiębiorstwa. Zatem hala ma charakter wielofunkcyjny i jest otwarta dla wszystkich użytkowników.
(76) Nowa hala widowiskowo-sportowa będzie stanowiła uzupełnienie istniejących hal, zapewniając dodatkową powierzchnię, oraz umożliwi poszerzenie zakresu imprez odbywających się w Kopenhadze. Zatem pomoc należy uznać za właściwie ukierunkowaną i uzasadnioną.
(77) W oparciu o przytoczone powyżej argumenty wykazano, że zaangażowanie państwa w projekt budowy hali widowiskowo-sportowej jest zarówno konieczne, jak i proporcjonalne i nie powoduje nadmiernego zakłócenia konkurencji, a ewentualne skutki uboczne pomocy po stronie zarządcy i użytkowników również byłyby zgodne z rynkiem wewnętrznym.
6. WNIOSEK
(78) Wkład państwa w budowę kopenhaskiej hali widowiskowo-sportowej stanowi pomoc państwa na rzecz przedsiębiorstwa Arena Company i prawdopodobnie zarządcy oraz użytkowników hali. Wykazano, że współfinansowanie hali ze środków publicznych jest zarówno konieczne, jak i proporcjonalne w celu realizacji projektu, jak również wystarczająco otwarte dla wszystkich na warunkach niedyskryminacyjnych bez faworyzowania żadnego konkretnego przedsiębiorstwa. Wyniki testu bilansującego są zatem pozytywne.
(79) W związku z tym Komisja uznaje, że finansowanie hali widowiskowo-sportowej jest zgodne z rynkiem wewnętrznym na mocy art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu.
(80) Komisja zwraca uwagę, że Dania zgodziła się na przyjęcie decyzji w języku angielskim jako autentycznej wersji językowej,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
