a także mając na uwadze, co następuje:(1) Statki, które stanowią odpady i które podlegają transgranicznemu przemieszczaniu dla celów recyklingu, podlegają postanowieniom Konwencji bazylejskiej z dnia 22 marca 1989 r. o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych (zwanej dalej "konwencją bazylejską") oraz przepisom rozporządzenia (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady 3 . Rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 wdraża postanowienia konwencji bazylejskiej, a także jedną zmianę do tej konwencji 4 , przyjętą w 1995 r., która nie weszła jeszcze w życie na szczeblu międzynarodowym, a która wprowadza zakaz wywozu odpadów niebezpiecznych do państw niebędących członkami Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Takie statki są zazwyczaj zaliczane do odpadów niebezpiecznych i ich wywóz z Unii w celach recyklingu do zakładów mieszczących się w państwach niebędących członkami OECD jest zabroniony.
(2) Mechanizmy monitorowania stosowania obowiązującego prawa Unii i prawa międzynarodowego, a także egzekwowania tego prawa, nie są dostosowane do specyfiki statków i żeglugi międzynarodowej. Dzięki staraniom obejmującym współpracę międzyagencyjną między Międzynarodową Organizacją Pracy (MOP), Międzynarodową Organizacją Morską (IMO) a Sekretariatem Konwencji Bazylejskiej udało się osiągnąć porozumienie w sprawie wprowadzenia obowiązkowych wymogów na poziomie światowym, mających na celu zapewnienie efektywnego i skutecznego rozwiązania problemu niebezpiecznego i nierzetelnego recyklingu statków w postaci Międzynarodowej konwencji z Hongkongu w sprawie bezpiecznego i racjonalnego ekologicznie recyklingu statków (zwanej dalej "konwencją z Hongkongu").
(3) Obecne możliwości przerobowe w zakresie recyklingu statków w państwach OECD legalnie dostępne dla statków podnoszących banderę państwa członkowskiego są niewystarczające. Obecne możliwości przerobowe bezpiecznego i racjonalnego ekologicznie recyklingu w państwach, które nie są członkami OECD, są wystarczające do przetworzenia wszystkich statków podnoszących banderę państwa członkowskiego i oczekuje się, że do 2015 r. nastąpi ich dalszy rozwój na skutek działań podjętych przez państwa prowadzące recykling w celu spełnienia wymogów konwencji z Hongkongu.
(4) Konwencję z Hongkongu przyjęto w dniu 15 maja 2009 r. pod auspicjami Międzynarodowej Organizacji Morskiej. Konwencja z Hongkongu wejdzie w życie 24 miesiące po dacie ratyfikacji przez co najmniej 15 państw, których flota handlowa łącznie reprezentuje co najmniej 40 % pojemności brutto światowej floty handlowej, a łączna maksymalna roczna wielkość recyklingu statków w trakcie poprzednich 10 lat stanowi nie mniej niż 3 % pojemności brutto łącznej floty handlowej tych samych państw. Konwencja ta reguluje projektowanie, budowę, eksploatację i przygotowanie statków w celu ułatwienia bezpiecznego i racjonalnego ekologicznie recyklingu statków bez szkody dla bezpieczeństwa i efektywności operacyjnej statku. Reguluje ona również bezpieczną i racjonalną ekologicznie działalność zakładów recyklingu statków oraz ustanowienie odpowiedniego mechanizmu egzekwowania prawa w zakresie recyklingu statków.
(5) Celem niniejszego rozporządzenia jest ułatwienie wczesnej ratyfikacji Konwencji z Hongkongu zarówno w Unii, jak i w państwach trzecich przez stosowanie proporcjonalnych kontroli w odniesieniu do statków i zakładów recyklingu statków w oparciu o tę konwencję.
(6) Konwencja z Hongkongu jednoznacznie zezwala jej stronom na przyjęcie bardziej surowych środków zgodnych z prawem międzynarodowym w zakresie bezpiecznego i racjonalnego ekologicznie recyklingu statków w celu zapobieżenia powstawaniu negatywnych skutków dla zdrowia ludzkiego i środowiska, ich zmniejszenia lub zminimalizowania. Biorąc to pod uwagę, niniejsze rozporządzenie powinno zapewnić ochronę przed możliwymi negatywnymi skutkami materiałów niebezpiecznych na statkach wpływających do portu lub na kotwicowisko państwa członkowskiego, przy jednoczesnym zapewnieniu przestrzegania przepisów mających zastosowanie do tych materiałów na mocy prawa międzynarodowego. Aby zapewnić monitorowanie przestrzegania wymogów odnoszących się do materiałów niebezpiecznych w ramach niniejszego rozporządzenia, państwa członkowskie powinny stosować przepisy krajowe w celu wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/16/WE 5 . Obecnie inspektorzy państwa portu powołani są do dokonywania inspekcji certyfikacji oraz aktywnego przeprowadzania badań pod kątem występowania materiałów niebezpiecznych, w tym azbestu, zgodnie z Międzynarodową konwencją o bezpieczeństwie życia na morzu ("SOLAS"). Memorandum paryskie w sprawie kontroli przeprowadzanej przez państwo portu przewiduje zharmonizowane podejście do tych działań.
(7) Celem niniejszego rozporządzenia jest także zmniejszenie różnic między podmiotami z Unii, państw OECD i odnośnych państw trzecich w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w miejscu pracy oraz standardów środowiskowych oraz kierowanie statków podnoszących banderę państwa członkowskiego do zakładów recyklingu statków, które demontują statki w bezpieczny i racjonalny ekologicznie sposób, zamiast do miejsc niespełniających norm, zgodnie z obecną praktyką. Zostałaby również przez to zwiększona konkurencyjność bezpiecznego i racjonalnego ekologicznie recyklingu i przetwarzania statków w zakładach recyklingu statków znajdujących się w państwach członkowskich. Opracowanie europejskiego wykazu zakładów recyklingu statków (zwanego dalej "europejskim wykazem") spełniających wymogi ustanowione w niniejszym rozporządzeniu mogłoby przyczynić się do osiągnięcia tych celów, jak również do lepszego egzekwowania prawa poprzez ułatwianie kontroli statków przeznaczonych do recyklingu przez państwo członkowskie, którego banderę podnoszą te statki. Wymogi dotyczące zakładów recyklingu statków powinny opierać się na wymogach konwencji z Hongkongu. W związku z tym zakłady recyklingu statków zatwierdzone zgodnie z niniejszym rozporządzeniem powinny spełniać konieczne wymogi w celu zapewnienia ochrony środowiska, zdrowia i bezpieczeństwa pracowników oraz racjonalnego ekologicznie gospodarowania odpadami odzyskanymi z poddanych recyklingowi statków. Dla zakładów recyklingu statków znajdujących się w państwach trzecich wymogi powinny zapewniać wysoki poziom ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska zasadniczo odpowiadający poziomowi w Unii. Zakłady recyklingu statków, które nie spełniają tych minimalnych wymogów, nie powinny zatem być umieszczone w europejskim wykazie.
(8) Należy stosować zasadę równości wobec prawa Unii, a jej stosowanie powinno być monitorowane, w szczególności podczas opracowywania i uaktualniania europejskiego wykazu w odniesieniu do zakładów recyklingu statków znajdujących się w państwach członkowskich i zakładów recyklingu statków znajdujących się w państwach trzecich, spełniających wymogi określone w niniejszym rozporządzeniu.
(9) Państwa członkowskie zachęca się do przyjęcia właściwych środków w celu zapewnienia, by w odniesieniu do statków wyłączonych z zakresu stosowania niniejszego rozporządzenia postępowano w sposób zgodny z niniejszym rozporządzeniem, w zakresie, w jakim będzie to zasadne i wykonalne.
(10) Aby unikać powielania, konieczne jest wyłączenie statków podnoszących banderę państwa członkowskiego objętych zakresem stosowania niniejszego rozporządzenia odpowiednio z zakresu stosowania rozporządzenia (WE) nr 1013/2006 i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE 6 . Rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 ma zastosowanie do przemieszczania odpadów z Unii, z zastrzeżeniem wyłączeń w odniesieniu do pewnych kategorii odpadów, gdy ma zastosowanie system alternatywny. W ramach zakresu stosowania niniejszego rozporządzenia poddaje ono statki kontrolom na każdym etapie ich cyklu życia i ma na celu zapewnienie racjonalnego ekologicznie recyklingu tych statków. W związku z tym należy zaznaczyć, że statek, który podlega alternatywnemu systemowi kontroli na każdym etapie swojego cyklu życia na mocy niniejszego rozporządzenia, nie powinien podlegać rozporządzeniu (WE) nr 1013/2006. Statki nieobjęte zakresem stosowania konwencji z Hongkongu i niniejszym rozporządzeniem oraz wszelkie odpady znajdujące się na statku inne niż odpady wytworzone w trakcie eksploatacji powinny nadal podlegać rozporządzeniu (WE) nr 1013/2006 oraz, odpowiednio, dyrektywie 2008/98/WE i dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/99/WE 7 .
(11) Uznaje się także, że statki nadal podlegają innym międzynarodowym konwencjom w celu zapewnienia ich bezpiecznej żeglugi podczas okresu użytkowania stanowiącego część ich cyklu życia oraz że chociaż mogą korzystać z pewnych praw i swobód żeglugowych - statki muszą uprzednio powiadomić o swoim wejściu do portu. Państwa członkowskie powinny móc zdecydować o stosowaniu dalszych kontroli zgodnie z innymi umowami międzynarodowymi. Dodatkowe kontrole tranzytowe nie są zatem uznane za konieczne na podstawie niniejszego rozporządzenia.
(12) Przy interpretacji wymogów niniejszego rozporządzenia należy wziąć pod uwagę wytyczne opracowane przez IMO (zwane dalej "wytycznymi IMO") na użytek konwencji z Hongkongu.
(13) Do celów niniejszego rozporządzenia termin "recykling" nie powinien mieć tego samego znaczenia co w dyrektywie 2008/98/WE. W niniejszym rozporządzeniu należy zatem wprowadzić szczególną definicję terminu "recykling statków".
(14) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 8 wdraża na poziomie Unii globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów. Rozporządzenie to, wraz z dyrektywą Rady 67/548/EWG 9 i z dyrektywą 1999/45/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 10 , dostarcza pożytecznych wskazówek w kwestii określenia, co stanowi materiał niebezpieczny.
(15) Utrzymywanie na statku wykazu materiałów niebezpiecznych na każdym etapie jego cyklu życia jest podstawowym wymogiem przyjętym w konwencji z Hongkongu i w niniejszym rozporządzeniu. Zgodnie z przepisem 8 ust. 2 konwencji z Hongkongu statek, który ma zostać poddany recyklingowi, powinien ograniczyć do minimum ilości odpadów wytworzonych w trakcie eksploatacji w okresie przed wejściem do zakładu recyklingu statków. Jeżeli odpady wytworzone w trakcie eksploatacji mają zostać przekazane wraz ze statkiem do zakładu recyklingu statków, przybliżone ilości i umiejscowienie tych odpadów powinny zostać wymienione w części II wykazu.
(16) Państwa członkowskie powinny przyjąć środki zapobiegające obchodzeniu zasad recyklingu statków oraz podnoszące przejrzystość w zakresie recyklingu statków. Zgodnie z postanowieniami konwencji z Hongkongu państwa członkowskie powinny przekazywać informacje dotyczące statków, którym wydano świadectwo inwentaryzacji, statków, w odniesieniu do których wpłynęło oświadczenie o zakończeniu recyklingu, oraz informacje dotyczące nielegalnego recyklingu statków i działań następczych przez nie podjętych.
(17) Państwa członkowskie powinny ustanowić przepisy dotyczące sankcji mających zastosowanie w przypadku naruszeń przepisów niniejszego rozporządzenia oraz zapewnić stosowanie tych sankcji, aby zapobiec obchodzeniu przepisów dotyczących recyklingu statków. Sankcje, które mogą mieć charakter cywilny lub administracyjny, powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.
(18) Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości sądy państw członkowskich są zobowiązane do dokonywania - w możliwie najpełniejszym zakresie - wykładni przepisów proceduralnych dotyczących warunków, które należy spełnić w celu dostosowania postępowań administracyjnych lub sądowych do celów art. 9 ust. 3 konwencji z Aarhus.
(19) Mając na uwadze ochronę zdrowia ludzkiego i środowiska oraz uwzględniając zasadę "zanieczyszczający płaci", Komisja powinna ocenić wykonalność ustanowienia mechanizmu finansowego mającego zastosowanie do wszystkich statków wpływających do portów lub na kotwicowisko państwa członkowskiego, bez względu na to, jaką banderę podnoszą, w celu wytworzenia zasobów, które ułatwiałyby racjonalny ekologicznie recykling i przetwarzanie statków, bez stwarzania zachęty do ich wyrejestrowywania.
(20) W celu uwzględnienia zmian w odniesieniu do konwencji z Hongkongu należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do aktualizacji załączników I i II do niniejszego rozporządzenia. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów. Przygotowując i opracowując akty delegowane, Komisja powinna zapewnić jednoczesne, terminowe i odpowiednie przekazywanie stosownych dokumentów Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.
(21) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 11 .
(22) Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, jakim jest zapobieganie szkodliwemu wpływowi na zdrowie ludzkie i środowisko powstającemu na skutek recyklingu, eksploatacji i konserwacji statków podnoszących banderę państwa członkowskiego, a także ograniczenie lub wyeliminowanie tego szkodliwego wpływu, nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie z uwagi na międzynarodowy charakter żeglugi i recyklingu statków, natomiast ze względu na jego zakres i skutki możliwe jest jego lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE: