a także mając na uwadze, co następuje:(1) Unia Europejska postawiła sobie za cel utrzymanie i rozwój przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.
(2) art. 82 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) przewiduje, że współpraca wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych w Unii opiera się na zasadzie wzajemnego uznawania wyroków i orzeczeń sądowych.
(3) Zgodnie z programem sztokholmskim - Otwarta i bezpieczna Europa dla dobra i ochrony obywateli(2), przyjętym przez Radę Europejską na posiedzeniu w dniach 10-11 grudnia 2009 r., wzajemne uznawanie powinno dotyczyć także wszystkich rodzajów wyroków i orzeczeń sądowych, które zależnie od systemu prawnego mogą mieć charakter karny albo administracyjny. W programie wzywa się Komisję i państwa członkowskie do przeanalizowania możliwych sposobów udoskonalenia ustawodawstwa i środków praktycznego wsparcia służących ochronie ofiar. Zaznacza się również, że ofiarom przestępstw można zaoferować specjalne środki ochrony, które powinny być skuteczne na terenie Unii. Niniejsza dyrektywa jest częścią spójnego i kompleksowego zestawu środków dotyczących praw ofiar.
(4) Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 26 listopada 2009 r. w sprawie eliminacji przemocy wobec kobiet wzywa państwa członkowskie do poprawienia przepisów prawa krajowego i strategii politycznych w zakresie zwalczania wszelkich form przemocy wobec kobiet oraz do podjęcia działań ukierunkowanych na przyczyny przemocy wobec kobiet, przede wszystkim za pomocą środków prewencyjnych, a także wzywa Unię do zagwarantowania wszystkim ofiarom przemocy prawa do uzyskania pomocy i wsparcia. W rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 10 lutego 2010 r. w sprawie równości kobiet i mężczyzn w Unii Europejskiej - rok 2009, poparto propozycję dotyczącą wprowadzenia europejskiego nakazu ochrony ofiar.
(5) W rezolucji z 10 czerwca 2011 r. w sprawie harmonogramu działań na rzecz zwiększania praw i ochrony ofiar, w szczególności w postępowaniu karnym, Rada stwierdziła, że należy podjąć działania na szczeblu Unii w celu wzmocnienia praw i ochrony ofiar przestępstw i wezwała Komisję do przedstawienia odpowiednich wniosków temu służących. W tym kontekście należy stworzyć mechanizm gwarantujący wzajemne uznawanie przez państwa członkowskie decyzji dotyczących środków ochrony dla ofiar przestępstw. Zgodnie z tą rezolucją niniejsza dyrektywa, która dotyczy wzajemnego uznawania środków ochrony przyjmowanych w sprawach karnych, powinna zostać uzupełniona właściwym mechanizmem dotyczącym środków przyjmowanych w sprawach cywilnych.
(6) We wspólnej, pozbawionej wewnętrznych granic przestrzeni sprawiedliwości należy zapewnić, aby ochrona udzielana danej osobie fizycznej w jednym państwie członkowskim była utrzymana i kontynuowana we wszystkich innych państwach członkowskich, do których przemieszcza się lub przemieściła się dana osoba. Należy również zapewnić, aby uzasadnione korzystanie przez obywateli Unii z prawa do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich, zgodnie z art. 3 ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) i art. 21 TFUE, nie skutkowało utratą przez nich ochrony.
(7) Z myślą o osiągnięciu tych celów należy w niniejszej dyrektywie ustanowić przepisy, na mocy których ochrona wynikająca z określonych środków ochrony przyjętych zgodnie z prawem jednego państwa członkowskiego ("państwa wydającego") może zostać rozszerzona na inne państwo członkowskie, w którym osoba podlegająca ochronie zdecyduje się zamieszkać lub przebywać ("państwo wykonujące").
(8) Niniejsza dyrektywa uwzględnia różne tradycje prawne państw członkowskich oraz fakt, że skuteczną ochronę można zapewniać dzięki nakazom ochrony wydanym przez organ inny niż sąd karny. Niniejsza dyrektywa nie ustanawia obowiązku wprowadzenia do krajowych systemów prawnych zmian, które dotyczyłyby przyjmowania środków ochrony, ani nie ustanawia obowiązku wprowadzenia lub zmiany systemu prawa karnego na potrzeby wykonywania europejskiego nakazu ochrony.
(9) Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do środków ochrony, których szczególnym celem jest ochrona danej osoby przed czynem zabronionym innej osoby, mogącym w jakikolwiek sposób zagrozić jej życiu lub nietykalności fizycznej, psychicznej czy seksualnej, np. poprzez uniemożliwienie wszelkich form molestowania, czy jej godności lub wolności osobistej, np. poprzez uniemożliwienie uprowadzenia, nękania i innych form przymusu pośredniego, oraz które mają na celu zapobieganie nowym czynom zabronionym lub ograniczenie skutków wcześniejszych czynów zabronionych. Te prawa osobiste przysługujące osobie podlegającej ochronie stanowią podstawowe wartości uznawane i upowszechniane we wszystkich państwach członkowskich. Państwo członkowskie nie jest jednak zobowiązane do wydawania europejskiego nakazu ochrony na podstawie środka karnego, który nie służy konkretnie ochronie osoby, ale służy przede wszystkim innym celom, np. społecznej resocjalizacji przestępcy. Należy podkreślić, że niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do środków ochrony, które mają na celu ochronę wszystkich ofiar, a nie tylko ofiar przemocy uwarunkowanej płcią, z uwzględnieniem specyfiki każdego rodzaju przestępstwa.
(10) Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do środków ochrony przyjmowanych w sprawach karnych, a zatem nie obejmuje środków ochrony przyjmowanych w sprawach cywilnych. Aby środek ochrony mógł być wykonywany zgodnie z niniejszą dyrektywą, popełnienie przestępstwa nie musi być stwierdzone prawomocnym orzeczeniem. Nie ma również znaczenia karny, administracyjny lub cywilny charakter organu przyjmującego środek ochrony. Niniejsza dyrektywa nie zobowiązuje państw członkowskich do zmiany ich prawa krajowego w sposób umożliwiający im przyjmowanie środków ochrony w trakcie postępowania karnego.
(11) Niniejsza dyrektywa ma mieć zastosowanie do środków ochrony przyjmowanych dla dobra ofiar lub potencjalnych ofiar przestępstw. Niniejsza dyrektywa nie powinna w związku z tym mieć zastosowania do środków przyjmowanych z myślą o ochronie świadków.
(12) Jeżeli środek ochrony określony w niniejszej dyrektywie jest przyjmowany w celu zapewnienia ochrony osobie bliskiej względem głównej osoby podlegającej ochronie, można również wystąpić o europejski nakaz ochrony i wydać go w stosunku do tego bliskiego, na warunkach wymienionych w niniejszej dyrektywie.
(13) Wnioski o wydanie europejskiego nakazu ochrony powinny być rozpatrywane odpowiednio szybko z uwzględnieniem szczególnych okoliczności danej sprawy, w tym jej pilności, daty przewidzianego przybycia osoby podlegającej ochronie na terytorium państwa wykonującego i w miarę możliwości stopnia zagrożenia osoby podlegającej ochronie.
(14) Jeżeli na mocy niniejszej dyrektywy osobie podlegającej ochronie lub osobie stwarzającej zagrożenie ma być przekazana informacja, w odpowiednich przypadkach należy ją również przekazać opiekunowi lub przedstawicielowi danej osoby. Należy również zwrócić należytą uwagę na to, że konieczne jest, by osoba podlegająca ochronie, osoba stwarzająca zagrożenie lub opiekun lub przedstawiciel otrzymywali w trakcie postępowania informacje przewidziane w niniejszej dyrektywie w zrozumiałym dla nich języku.
(15) W ramach procedur związanych z wydawaniem i uznawaniem europejskiego nakazu ochrony właściwe organy powinny odpowiednio uwzględniać potrzeby ofiar, w tym osób bezbronnych, takich jak małoletnich i osób niepełnosprawnych.
(16) Na użytek niniejszej dyrektywy środkiem ochrony może być środek nałożony wyrokiem w rozumieniu decyzji ramowej Rady 2008/947/WSiSW z dnia 27 listopada 2008 r. o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania do wyroków i decyzji w sprawie zawieszenia lub warunkowego zwolnienia w celu nadzorowania przestrzegania warunków zawieszenia i obowiązków wynikających z kar alternatywnych(3) lub decyzją w sprawie środków nadzoru w rozumieniu decyzji ramowej Rady 2009/829/WSiSW z dnia 23 października 2009 r. w sprawie stosowania przez państwa członkowskie Unii Europejskiej zasady wzajemnego uznawania do decyzji w sprawie środków nadzoru stanowiących alternatywę dla tymczasowego aresztowania(4). Jeśli decyzja została przyjęta w państwie wydającym na podstawie jednej z tych decyzji ramowych, procedura uznawania powinna być odpowiednio realizowana w państwie wykonującym. Nie powinno to jednak wykluczać możliwości przekazania europejskiego nakazu ochrony państwu członkowskiemu innemu niż państwo wykonujące decyzje wydane na podstawie tych decyzji ramowych.
(17) Zgodnie z art. 6 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz zgodnie z art. 47 akapit drugi Karty praw podstawowych Unii Europejskiej osobie stwarzającej zagrożenie należy - w trakcie procedury prowadzącej do przyjęcia środka ochrony albo przed wydaniem europejskiego nakazu ochrony - zapewnić prawo do przedstawienia swoich racji oraz prawo do zakwestionowania danego środka ochrony.
(18) Aby móc na swoim terytorium zapobiec popełnieniu przestępstwa przeciwko ofierze, państwo wykonujące powinno dysponować środkami prawnymi pozwalającymi uznać decyzję wydaną wcześniej na rzecz ofiary w państwie wydającym, które równocześnie pozwolą uniknąć wszczynania przez ofiarę nowego postępowania lub ponownego przedstawiania dowodów w państwie wykonującym, jak gdyby państwo wydające nie wydało wspomnianej decyzji. Uznanie europejskiego nakazu ochrony przez państwo wykonujące oznacza m.in., że właściwy organ tego państwa akceptuje w granicach wyznaczonych niniejszą dyrektywą istnienie i ważność środka ochrony przyjętego w państwie wydającym, uznaje stan faktyczny opisany w europejskim nakazie ochrony oraz zgadza się na zapewnienie lub kontynuację ochrony zgodnie ze swoim prawem krajowym.
(19) Niniejsza dyrektywa zawiera wyczerpujący wykaz zakazów i ograniczeń, które - jeżeli zostały nałożone w wydającym państwie członkowskim i ujęte w europejskim nakazie ochrony - państwo wykonujące powinno uznać i wykonać z zachowaniem ograniczeń sformułowanych w niniejszej dyrektywie. Na szczeblu krajowym mogą występować inne rodzaje środków ochrony, takie jak nakładany na osobę stwarzającą zagrożenie obowiązek pozostawania w określonym miejscu, jeżeli tak przewiduje prawo krajowe. Takie środki mogą zostać nałożone w państwie wydającym w ramach procedury prowadzącej do przyjęcia jednego ze środków ochrony, które zgodnie z niniejszą dyrektywą mogą stanowić podstawę europejskiego nakazu ochrony.
(20) Ponieważ w państwach członkowskich różne rodzaje organów (cywilne, karne lub administracyjne) są właściwe do przyjmowania i wykonywania środków ochrony, należy przewidzieć mechanizm współpracy między państwami członkowskimi oparty na niniejszej dyrektywie o wysokim stopniu elastyczności. W związku z tym właściwy organ w państwie wykonującym nie musi we wszystkich przypadkach przyjmować takiego samego środka ochrony jak ten, który orzeczono w państwie wydającym i ma on pewną swobodę, by orzec dowolny środek, który uzna on za adekwatny i właściwy w analogicznej sprawie do zapewnienia ciągłej ochrony osoby podlegającej ochronie w świetle swojego prawa krajowego i w świetle środka ochrony przyjętego w państwie wydającym i opisanego w europejskim nakazie ochrony.
(21) Zakazy lub ograniczenia, do których ma zastosowanie niniejsza dyrektywa, obejmują między innymi, środki mające na celu ograniczenie kontaktów osobistych i kontaktów na odległość między osobą podlegającą ochronie a osobą stwarzającą zagrożenie, na przykład poprzez określenie pewnych warunków takich kontaktów lub nałożenie ograniczeń w odniesieniu do ich treści.
(22) Właściwy organ państwa wykonującego powinien poinformować osobę stwarzającą zagrożenie, właściwy organ państwa wydającego oraz osobę podlegającą ochronie o wszelkich środkach przyjętych na podstawie europejskiego nakazu ochrony. Informując osobę stwarzającą zagrożenie, należy zwrócić należytą uwagę na dobro osoby podlegającej ochronie, tak by nie ujawnić jej adresu ani innych danych kontaktowych. Dane takie nie powinny się znaleźć wśród udzielanych informacji, o ile adres lub inne dane kontaktowe nie są zawarte w treści zakazu lub ograniczenia nałożonego na osobę stwarzającą zagrożenie w ramach środka ochrony.
(23) Jeżeli właściwy organ państwa wydającego wycofał europejski nakaz ochrony, właściwy organ państwa wykonującego powinien zaprzestać stosowania środków podjętych w celu wykonania europejskiego nakazu ochrony, co oznacza, że właściwy organ w państwie wykonującym może samodzielnie i zgodnie ze swoim prawem krajowym przyjąć dowolny środek ochrony na podstawie swojego prawa krajowego, by chronić daną osobę.
(24) Ponieważ niniejsza dyrektywa dotyczy przypadków, w których osoba podlegająca ochronie przenosi się do innego państwa członkowskiego, wydawanie lub wykonywanie europejskiego nakazu ochrony nie powinno oznaczać przeniesienia na państwo wykonujące uprawnień co do sankcji podstawowych, w zawieszeniu, alternatywnych, warunkowych lub pobocznych, ani żadnych uprawnień co do środków bezpieczeństwa nałożonych na osobę stwarzającą zagrożenie, jeżeli osoba ta nadal mieszka w państwie, które przyjęło taki środek ochrony.
(25) W stosownych przypadkach powinna istnieć możliwość zastosowania środków elektronicznych w celu wprowadzenia w życie środków przyjętych na podstawie niniejszej dyrektywy, zgodnie z przepisami i procedurami krajowymi.
(26) W kontekście współpracy organów zaangażowanych w zapewnianie ochrony osobie podlegającej ochronie właściwy organ państwa wykonującego powinien powiadomić właściwy organ państwa wydającego o wszelkich przypadkach naruszenia środków, które państwo wykonujące przyjęło w celu wykonania europejskiego nakazu ochrony. Dzięki takiemu powiadomieniu właściwy organ państwa wydającego powinien być w stanie szybko zadecydować o odpowiedniej reakcji w odniesieniu do środka ochrony nałożonego w jego własnym państwie na osobę stwarzającą zagrożenie. Reakcja taka może w stosownych przypadkach obejmować zastosowanie środka polegającego na pozbawieniu wolności w miejsce pierwotnie orzeczonego środka niepolegającego na pozbawieniu wolności, na przykład środka alternatywnego względem tymczasowego aresztowania lub wynikającego z warunkowego zawieszenia wykonania kary. Oznacza to, że ponieważ decyzja taka nie nakłada sankcji ex novo za nowe przestępstwo, nie wyklucza ona możliwości, by państwo wykonujące nałożyło w stosownych przypadkach sankcje, jeżeli nastąpi naruszenie środków przyjętych w celu wykonania europejskiego nakazu ochrony.
(27) Zważywszy na różne tradycje prawne w państwach członkowskich, jeżeli w sprawie analogicznej do stanu faktycznego określonego w europejskim nakazie ochrony nie byłby w państwie wykonującym dostępny żaden środek ochrony, właściwy organ państwa wykonującego powinien zgłaszać właściwemu organowi państwa wydającego wszelkie znane mu przypadki naruszenia środka ochrony określonego w europejskim nakazie ochrony.
(28) Aby zapewnić sprawne stosowanie niniejszej dyrektywy w każdej poszczególnej sprawie, właściwe organy państwa wydającego i wykonującego powinny wykonywać swoje uprawnienia zgodnie z przepisami niniejszej dyrektywy i przy uwzględnieniu zasady ne bis in idem.
(29) Od osoby podlegającej ochronie nie należy wymagać ponoszenia kosztów uznania europejskiego nakazu ochrony, które są nieproporcjonalne w porównaniu z analogiczną sprawą krajową. Przy wdrażaniu niniejszej dyrektywy państwa członkowskie powinny zapewnić, by po uznaniu europejskiego nakazu ochrony osoba podlegająca ochronie nie musiała wszczynać dalszego postępowania krajowego w celu uzyskania właściwego organu państwa wykonującego bezpośrednio na skutek uznania europejskiego nakazu ochrony decyzji dotyczącej zastosowania środka, jaki byłby dostępny na mocy prawa krajowego w analogicznej sprawie w celu zapewnienia bezpieczeństwa osoby podlegającej ochronie.
(30) Pamiętając o zasadzie wzajemnego uznawania, która stanowi podstawę niniejszej dyrektywy, państwa członkowskie powinny w jak najszerszym zakresie przyczyniać się do tego, by właściwe organy pozostawały ze sobą w bezpośrednim kontakcie przy wykonywaniu niniejszej dyrektywy.
(31) Bez uszczerbku dla niezawisłości sądów i różnic w organizacji systemów sądowych w Unii, państwa członkowskie powinny zwrócić się do podmiotów odpowiedzialnych za szkolenia sędziów, prokuratorów, policji i pracowników wymiaru sprawiedliwości zaangażowanych w procedury mające na celu wydawanie i uznawanie europejskiego nakazu ochrony o przeprowadzanie odpowiednich szkoleń w związku z celami niniejszej dyrektywy.
(32) W celu ułatwienia oceny stosowania niniejszej dyrektywy państwa członkowskie powinny przekazywać Komisji odpowiednie dane dotyczące stosowania krajowych procedur związanych z europejskim nakazem ochrony, przynajmniej w odniesieniu do liczby europejskich nakazów ochrony, o których wydanie wystąpiono, które wydano lub które uznano. W tym kontekście inne dane, takie jak np. rodzaj przestępstwa, również byłyby użyteczne.
(33) Niniejsza dyrektywa powinna przyczynić się do ochrony osób znajdujących się w niebezpieczeństwie, uzupełniając tym samym, ale nie wpływając na akty, które już w tej dziedzinie obowiązują, takie jak decyzja ramowa 2008/947/WSiSW oraz decyzja ramowa 2009/829/WSiSW.
(34) Gdy decyzja dotycząca środka ochrony jest objęta zakresem stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych(5), rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczącego jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej(6) lub Konwencji haskiej z 1996 r. o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej oraz środków ochrony dzieci(7), decyzja ta powinna zostać uznana i wykonana zgodnie z przepisami jednego z odpowiednich aktów prawnych.
(35) W stosownych przypadkach państwa członkowskie i Komisja powinny zawrzeć informację o europejskim nakazie ochrony w prowadzonych kampaniach edukacyjnych i uświadamiających dotyczących ochrony ofiar przestępstw.
(36) Dane osobowe przetwarzane przy stosowaniu niniejszej dyrektywy powinny być chronione zgodnie z decyzją ramową Rady 2008/977/WSiSW z dnia 27 listopada 2008 r. w sprawie ochrony danych osobowych przetwarzanych w ramach współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych(8) oraz zgodnie z zasadami określonymi w Konwencji Rady Europy o ochronie osób w związku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych z 1981 r.
(37) Niniejsza dyrektywa nie powinna naruszać praw podstawowych zagwarantowanych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej i europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, zgodnie z art. 6 TUE.
(38) Zachęca się państwa członkowskie do uwzględniania przy stosowaniu niniejszej dyrektywy praw i zasad określonych w Konwencji Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet z 1979 r.
(39) Ponieważ cel niniejszej dyrektywy, a mianowicie ochrona osób znajdujących się w niebezpieczeństwie, nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na jego rozmiary i skutki może zostać lepiej osiągnięty na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodne z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 TUE. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.
(40) Zgodnie z art. 3 Protokołu (nr 21) w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Zjednoczone Królestwo notyfikowało chęć uczestnictwa w przyjęciu i stosowaniu niniejszej dyrektywy.
(41) Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu (nr 21) w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, i bez uszczerbku dla art. 4 tego Protokołu, Irlandia nie uczestniczy w przyjęciu niniejszej dyrektywy, nie jest nią związana, ani jej nie stosuje.
(42) Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu (nr 22) w sprawie stanowiska Danii załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszej dyrektywy, nie jest nią związana, ani jej nie stosuje,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
