a także mając na uwadze, co następuje:(1) Przewidziana w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) koordynacja polityk gospodarczych państw członkowskich w Unii powinna się odbywać w kontekście ogólnych wytycznych dotyczących polityki gospodarczej i wytycznych dotyczących zatrudnienia, oraz powinna zapewniać poszanowanie zasad przewodnich dotyczących stabilnych cen, zdrowych i zrównoważonych finansów publicznych i warunków pieniężnych oraz trwałej równowagi płatniczej.
(2) Należy wyciągnąć wnioski z doświadczeń zdobytych w czasie pierwszego dziesięciolecia funkcjonowania unii gospodarczej i walutowej, a w szczególności konieczna jest poprawa zarządzania gospodarczego w Unii, które powinno się opierać na silniejszym utożsamianiu się państw ze wspólnie uzgodnionymi zasadami i strategiami politycznymi na poziomie Unii.
(3) Utworzenie i utrzymanie dynamicznego rynku wewnętrznego powinno być uznawane za element właściwego i sprawnego funkcjonowania unii gospodarczej i walutowej.
(4) Wzmocnione ramy zarządzania gospodarczego powinny opierać się na szeregu wzajemnie powiązanych i spójnych strategii politycznych na rzecz zrównoważonego wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, w szczególności na unijnej strategii na rzecz wzrostu i zatrudnienia, ze szczególnym naciskiem na rozwój i wzmocnienie rynku wewnętrznego, wspieranie handlu międzynarodowego i konkurencyjności, Europejskim Semestrze dla ściślejszej koordynacji polityk gospodarczych i budżetowych (Europejski Semestr), skutecznych ramach zapobiegania i korygowania nadmiernych deficytów publicznych (pakt stabilności i wzrostu (Pakt)), solidnych ramach zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania, minimalnych wymogach dla krajowych ram budżetowych, wzmocnionej regulacji rynku finansowego i nadzorze nad nim, w tym na nadzorze makroostrożnościowym ze strony Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego.
(5) Wzmocnienie zarządzania gospodarczego powinno obejmować ściślejsze i terminowe zaangażowanie Parlamentu Europejskiego i parlamentów narodowych. Uznając, że partnerami Parlamentu Europejskiego w ramach dialogu są odpowiednie instytucje Unii i ich przedstawiciele, właściwa komisja Parlamentu Europejskiego może zaproponować udział w wymianie poglądów państwu członkowskiemu, którego dotyczy zalecenie lub decyzja Rady, zgodnie z art. 7 ust. 2, art. 8 ust. 2 lub art. 10 ust. 4 niniejszego rozporządzenia. Udział państwa członkowskiego w takiej wymianie poglądów jest dobrowolny.
(6) Komisja powinna odgrywać ważniejszą rolę we wzmocnionej procedurze nadzoru w odniesieniu do ocen dotyczących poszczególnych państw członkowskich, monitorowania, misji na miejscu, zaleceń i ostrzeżeń.
(7) W szczególności należy poszerzyć zakres nadzoru nad politykami gospodarczymi państw członkowskich, który nie powinien ograniczać się do nadzoru budżetowego, ale obejmować bardziej szczegółowe i formalne ramy służące zapobieganiu nadmiernym zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i zapewnić państwom członkowskim, w których takie zakłócenia występują, pomoc w opracowaniu planów naprawczych, zanim rozbieżności się utrwalą. Takie poszerzenie ram nadzoru polityk gospodarczych powinno towarzyszyć pogłębieniu nadzoru budżetowego.
(8) W celu zapewnienia pomocy w korygowaniu takich nadmiernych zakłóceń równowagi makroekonomicznej, konieczne jest opracowanie na drodze ustawodawczej szczegółowej procedury.
(9) Procedurę nadzoru wielostronnego, o której mowa w art. 121 ust. 3 i 4 TFUE, należy uzupełnić o przepisy szczegółowe dotyczące wykrywania zakłóceń równowagi makroekonomicznej, jak również zapobiegania nadmiernym zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania w ramach Unii. Istotne jest, aby procedura ta była skorelowana z dorocznym cyklem nadzoru wielostronnego.
(10) Procedura ta powinna ustanowić mechanizm ostrzegania, mający na celu wczesne wykrywanie narastających zakłóceń równowagi makroekonomicznej. Jej podstawą powinno być stosowanie orientacyjnej i przejrzystej tabeli wskaźników, zawierającej orientacyjne progi, w połączeniu z analizą ekonomiczną. Analiza ta powinna uwzględniać między innymi nominalną i realną konwergencję wewnątrz strefy euro i poza nią.
(11) Aby tabela wskaźników skutecznie funkcjonowała jako element mechanizmu ostrzegania, powinna ona obejmować ograniczony zestaw wskaźników ekonomicznych, finansowych i strukturalnych, istotnych dla wykrywania zakłóceń równowagi makroekonomicznej, oraz odpowiednie orientacyjne progi. Wskaźniki i progi należy modyfikować, w razie konieczności, tak by dostosować je do zmieniającego się charakteru zakłóceń równowagi makroekonomicznej w związku między innymi z ewolucją zagrożeń dla stabilności makroekonomicznej oraz w celu uwzględnienia większej dostępności odpowiednich danych statystycznych. Nie należy rozumieć wskaźników jako celów polityki gospodarczej samych w sobie, lecz jako narzędzia pozwalające na uwzględnienie zmieniającego się charakteru zakłóceń równowagi makroekonomicznej w Unii.
(12) Komisja powinna ściśle współpracować z Parlamentem Europejskim i Radą przy opracowywaniu tabeli wskaźników oraz zestawu wskaźników makroekonomicznych i makrofinansowych dla państw członkowskich. Komisja powinna przedstawić propozycje dotyczące planów określenia wskaźników i progów oraz ich zmian właściwym komisjom Parlamentu Europejskiego i Rady, tak, aby mogły one przedłożyć swoje komentarze. Komisja powinna informować Parlament Europejski i Radę o wszelkich zmianach wskaźników i progów oraz wyjaśniać powody proponowania wprowadzenia takich zmian.
(13) Przy opracowywaniu tabeli wskaźników należy również odpowiednio uwzględnić różnorodność sytuacji gospodarczej, w tym skutki nadrabiania zaległości.
(14) Przekroczenie jednego lub kilku orientacyjnych progów nie musi koniecznie wskazywać na pojawienie się zakłóceń równowagi makroekonomicznej, ponieważ polityka gospodarcza powinna uwzględniać wzajemne powiązania między zmiennymi makroekonomicznymi. Nie należy wyciągać wniosków z automatycznego odczytu tabeli wskaźników: za sprawą analizy ekonomicznej wszystkie informacje, zarówno pochodzące z tabeli, jak i spoza niej, powinny zostać przedstawione w odpowiedniej perspektywie i uwzględnione w kompleksowej analizie.
(15) Na podstawie procedury wielostronnego nadzoru i mechanizmu ostrzegania lub w przypadku nieoczekiwanych istotnych zmian gospodarczych wymagających pilnej analizy w związku z niniejszym rozporządzeniem Komisja powinna wskazać państwa członkowskie, dla których należy sporządzić szczegółową ocenę sytuacji. Szczegółową ocenę sytuacji należy sporządzić, nie zakładając z góry, że istotnie wystąpiło zakłócenie, powinna ona obejmować dogłębną analizę źródeł zakłóceń równowagi w ocenianym państwie członkowskim, z należytym uwzględnieniem uwarunkowań gospodarczych i sytuacji gospodarczej oraz szerszego zestawu narzędzi analitycznych, wskaźników i informacji jakościowych, które są specyficzne dla tego państwa członkowskiego. Przy sporządzaniu szczegółowej oceny sytuacji przez Komisję państwo członkowskie powinno z nią współpracować, aby zapewnić, że udostępniane są jej informacje jak najbardziej wyczerpujące i prawidłowe. Ponadto Komisja powinna należycie uwzględnić wszelkie inne informacje, które są istotne zdaniem danego państwa członkowskiego i które to państwo członkowskie przedstawiło Radzie i Komisji.
(16) Szczegółowa ocena sytuacji powinna być przedmiotem dyskusji w Radzie oraz w przypadku państw członkowskich, których walutą jest euro w Eurogrupie. Szczegółowa ocena sytuacji powinna, w stosownych przypadkach, uwzględniać skierowane przez Radę do ocenianych państw członkowskich zalecenia lub wezwania przyjęte zgodnie z postanowieniami art. 121, 126 i 148 TFUE oraz na mocy art. 6, 7, 8, i 10 niniejszego rozporządzenia, a także zamierzenia ocenianych państw członkowskich, przedstawione w ich krajowych programach reform, oraz najlepsze praktyki międzynarodowe w zakresie wskaźników i metodyki. Jeżeli Komisja postanowi przeprowadzić szczegółową ocenę sytuacji w przypadku nieoczekiwanych istotnych zmian gospodarczych wymagających pilnej analizy, powinna poinformować o tym zainteresowane państwo członkowskie.
(17) Podczas dokonywania oceny zakłóceń równowagi makroekonomicznej należy uwzględnić ich natężenie oraz potencjalne negatywne gospodarcze i finansowe skutki uboczne, które potęgują podatność gospodarki UE na zagrożenia i stanowią ryzyko dla prawidłowego funkcjonowania unii gospodarczej i walutowej. Działania służące wyeliminowaniu zakłóceń równowagi makroekonomicznej i rozbieżności w konkurencyjności wymagane są we wszystkich państwach członkowskich, w szczególności w strefie euro. Jednak wyzwania w poszczególnych państwach członkowskich mogą się znacznie różnić pod względem charakteru, znaczenia i pilności. W związku z podatnością na zagrożenia i rozmiarem wymaganego dostosowania szczególnie pilna jest potrzeba działań w państwach członkowskich wykazujących trwale wysoki deficyt na rachunku obrotów bieżących i spadek konkurencyjności. Ponadto w państwach członkowskich, które gromadzą wysokie nadwyżki na rachunku obrotów bieżących, strategie polityczne powinny służyć określeniu i wdrażaniu środków, które pomogą zwiększyć ich popyt krajowy i potencjał wzrostu gospodarczego.
(18) Należy także wziąć pod uwagę zdolność dostosowawczą gospodarki danego państwa członkowskiego oraz jego stosowanie się w przeszłości do zaleceń wydanych na podstawie niniejszego rozporządzenia i innych zaleceń wydanych na podstawie art. 121 TFUE w ramach wielostronnego nadzoru, zwłaszcza do ogólnych wytycznych polityk gospodarczych dla państw członkowskich i dla Unii.
(19) Procedura monitorowania niekorzystnych zakłóceń równowagi makroekonomicznej i ich korygowania, obejmująca elementy zapobiegawcze i naprawcze, wymagać będzie ulepszonych narzędzi nadzoru, opartych na narzędziach stosowanych w ramach procedury nadzoru wielostronnego. Mogłyby one obejmować misje wzmocnionego nadzoru prowadzone w państwach członkowskich przez Komisję - we współpracy z Europejskim Bankiem Centralnym (EBC), w przypadku państw członkowskich których walutą jest euro lub uczestniczących w porozumieniu z dnia 16 marca 2006 r. pomiędzy Europejskim Bankiem Centralnym oraz krajowymi bankami centralnymi państw członkowskich spoza strefy euro określającym procedury operacyjne mechanizmu kursów walutowych w trzecim etapie Unii Gospodarczej i Walutowej(4) (ERM II) - oraz obowiązek przedstawiania dodatkowych sprawozdań przez państwo członkowskie w przypadku poważnych zakłóceń równowagi, w tym zakłóceń zagrażających prawidłowemu funkcjonowaniu unii gospodarczej i walutowej. W stosownych przypadkach do dialogu należy włączać partnerów społecznych i inne zainteresowane podmioty na szczeblu krajowym.
(20) W przypadku stwierdzenia zakłóceń równowagi makroekonomicznej do danego państwa członkowskiego należy skierować zalecenia - w stosownych przypadkach opracowane z udziałem właściwych komitetów - zawierające wytyczne w zakresie podjęcia odpowiednich działań. Reakcja danego państwa członkowskiego w zakresie polityki gospodarczej powinna nastąpić w odpowiednim czasie i z wykorzystaniem wszystkich dostępnych narzędzi, którymi dysponują władze publiczne. W stosownych przypadkach należy również angażować zainteresowane podmioty na szczeblu krajowym, w tym partnerów społecznych, zgodnie z TFUE oraz z krajowymi uwarunkowaniami prawnymi i politycznymi. Reakcja ta powinna być dostosowana do specyficznej sytuacji danego państwa członkowskiego i powinna obejmować główne obszary polityki gospodarczej, w tym - stosownie do okoliczności - politykę budżetową i płacową, rynki pracy, rynki produktów i rynki usług oraz regulacje dotyczące sektora finansowego. Należy uwzględnić zobowiązania w ramach ERM II.
(21) Ostrzeżenia i zalecenia kierowane przez Europejską Radę ds. Ryzyka Systemowego do państw członkowskich lub do Unii dotyczą zagrożeń o charakterze makrofinansowym. W stosownych przypadkach powinny one również uzasadniać podjęcie przez Komisję odpowiednich działań następczych w kontekście nadzoru nad zakłóceniami równowagi makroekonomicznej. Należy ściśle przestrzegać zasad niezależności i poufności Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego.
(22) W przypadku stwierdzenia poważnych zakłóceń równowagi makroekonomicznej, w tym zakłóceń zagrażających prawidłowemu funkcjonowaniu unii gospodarczej i walutowej, należy wszcząć procedurę dotyczącą nadmiernego zakłócenia równowagi, która może obejmować skierowanie zaleceń do danego państwa członkowskiego, dodatkowe wymogi w zakresie nadzoru i monitorowania, a w odniesieniu do państw członkowskich, których walutą jest euro - możliwość egzekwowania zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1174/2011 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie środków egzekwowania korekty nadmiernych zakłóceń równowagi makroekonomicznej w strefie euro(5) w przypadku uporczywego niepodejmowania działań naprawczych.
(23) Państwo członkowskie, wobec którego wszczęta zostanie procedura dotycząca nadmiernego zakłócenia równowagi, powinno opracować plan działań naprawczych, w którym przedstawi szczegóły działań mających na celu wdrożenie zaleceń Rady. Plan działań naprawczych powinien obejmować harmonogram wdrażania przewidywanych środków. Plan powinien zostać zatwierdzony w drodze zalecenia Rady. Zalecenie to należy przekazać Parlamentowi Europejskiemu.
(24) Radzie należy przyznać uprawnienia do przyjmowania indywidualnych decyzji stwierdzających niestosowanie się do zaleceń przyjętych przez Radę w ramach planu działań naprawczych. W ramach koordynacji polityk gospodarczych państw członkowskich prowadzonej przez Radę zgodnie z art. 121 ust. 1 TFUE takie indywidualne decyzje stanowią nieodłączne działania następcze w odniesieniu do zaleceń przyjętych przez Radę na mocy art. 121 ust. 4 TFUE w związku z planem działań naprawczych.
(25) Stosując niniejsze rozporządzenie, Rada i Komisja powinny w pełni szanować rolę parlamentów narodowych i partnerów społecznych, a także respektować różnice w systemach krajowych, dotyczących np. kształtowania płac.
(26) Jeżeli Rada uzna, że w danym państwie członkowskim nie występują już nadmierne zakłócenia równowagi makroekonomicznej, procedurę dotyczącą nadmiernego zakłócenia równowagi należy zamknąć po uchyleniu przez Radę, na zalecenie Komisji, jej odpowiednich zaleceń. Takie uchylenie powinno opierać się na kompleksowej analizie przeprowadzonej przez Komisję, wykazującej, że państwo członkowskie zastosowało się do odpowiednich zaleceń Rady i że nie istnieją już przyczyny leżące u podstaw zakłóceń równowagi ani związane z nią zagrożenia określone w zaleceniu Rady otwierającym procedurę dotyczącą nadmiernego zakłócenia równowagi, uwzględnia się przy tym m.in. zmiany sytuacji makroekonomicznej, perspektywy i skutki uboczne. Zamknięcie procedury dotyczącej nadmiernych zakłóceń równowagi należy podać do wiadomości publicznej.
(27) Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, mianowicie ustanowienie skutecznych ram wykrywania zakłóceń równowagi makroekonomicznej oraz zapobiegania nadmiernym zakłóceniom równowagi makroekonomicznej oraz ich korygowania, nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie ze względu na głębokie współzależności natury handlowej i finansowej pomiędzy państwami członkowskimi oraz ze względu na skutki uboczne polityki gospodarczej poszczególnych krajów dla Unii i całej strefy euro, natomiast możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia tego celu,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
