a także mając na uwadze, co następuje:(1) W dyrektywie Rady 89/109/EWG z dnia 21 grudnia 1988 r. w sprawie zharmonizowania ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu ze środkami spożywczymi(3) ustanowiono ogólne zasady eliminowania różnic pomiędzy przepisami prawnymi Państw Członkowskich dotyczącymi tych materiałów i wyrobów oraz przewidziano przyjęcie dyrektyw wykonawczych dotyczących konkretnych grup materiałów i wyrobów (dyrektyw szczegółowych). Podejście to okazało się być skuteczne i jego realizację należy kontynuować.
(2) Dyrektywy szczegółowe przyjęte na mocy dyrektywy 89/109/EWG zawierają na ogół przepisy, które pozostawiają Państwom Członkowskim niewielką swobodę przy ich transpozycji, a ponadto ulegają częstym zmianom mającym na celu szybkie dostosowanie ich do wymogów postępu technologicznego. Powinna zatem istnieć możliwość nadania takim środkom charakteru rozporządzeń lub decyzji. Jednocześnie właściwiem wydaje się uwzględnienie szeregu dodatkowych zagadnień. Dyrektywa 89/109/EWG powinna więc zostać zastąpiona.
(3) Podstawą niniejszego rozporządzenia jest zasada, że wszelkie materiały lub wyroby przeznaczone do bezpośredniego lub pośredniego kontaktu z żywnością muszą być wystarczająco obojętne, aby nie powodować przenikania do żywności substancji w ilościach, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia człowieka oraz powodować niemożliwe do przyjęcia zmiany w składzie takiej żywności lub pogorszenie jej cech organoleptycznych.
(4) Nowe rodzaje materiałów i wyrobów zaprojektowanych w celu aktywnego zachowywania lub poprawy stanu żywności ("aktywne materiały i wyroby do kontaktu z żywnością"), zgodnie ze swoją naturą, nie są substancjami obojętnymi, w przeciwieństwie do tradycyjnych materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Inne rodzaje nowych materiałów i wyrobów przeznaczone są do monitorowania stanu żywności ("inteligentne materiały i wyroby do kontaktu z żywnością"). Obydwa rodzaje materiałów i wyrobów mogą wchodzić w kontakt z żywnością. Zatem dla potrzeb jasności i pewności prawnej niniejszego rozporządzenia konieczne jest objęcie nim aktywnych i inteligentnych materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością oraz określenie zasadniczych wymogów dotyczących ich stosowania. Dalsze wymagania powinny zostać określone w szczególnych środkach prawnych, zawierających także listy pozytywne dozwolonych substancji i/lub materiałów i wyrobów, które należy przyjąć możliwie jak najszybciej.
(5) Aktywne materiały i wyroby do kontaktu z żywnością opracowywane są w taki sposób, aby zawierały "aktywne" składniki, których przeznaczeniem jest stopniowe uwalnianie się do żywności lub absorbowanie substancji w niej zawartych. Należy je odróżnić od materiałów i wyrobów wykorzystywanych tradycyjnie, uwalniających swoje naturalne składniki do poszczególnych rodzajów środków spożywczych w procesie ich produkcji, takich jak drewniane beczki.
(6) Aktywne materiały i wyroby do kontaktu z żywnością mogą wpływać na zmianę składu lub cech organoleptycznych żywności jedynie wówczas, gdy zmiany te są zgodne z przepisami wspólnotowymi mającymi zastosowanie do żywności, takimi jak przepisy dyrektywy 89/107/EWG w sprawie dodatków do żywności(4). W szczególności substancje, takie jak dodatki do żywności, celowo uwzględnione w składzie pewnych aktywnych materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością w celu uwalniania ich do opakowanej żywności lub do jej otoczenia, powinny zostać dopuszczone do stosowania zgodnie z odpowiednimi przepisami prawa wspólnotowego mającego zastosowanie do żywności, a także powinny podlegać innym zasadom, które zostaną określone w szczególnym środku prawnym.
Ponadto odpowiednie oznakowanie lub informacje powinny pomagać użytkownikom w bezpiecznym i właściwym korzystaniu z aktywnych materiałów i wyrobów, w sposób zgodny z ustawodawstwem dotyczącym żywności, w tym także z przepisami o znakowaniu środków spożywczych.
(7) Aktywne oraz inteligentne materiały i wyroby nie powinny powodować zmiany składu ani cech organoleptycznych żywności, czy też zawierać informacji na temat stanu tej żywności, które mogłyby wprowadzić konsumentów w błąd. Na przykład aktywne materiały i wyroby w kontakcie z żywnością nie powinny uwalniać ani absorbować takich substancji, jak aldehydy lub aminy w celu ukrycia początkowych oznak psucia się żywności. Zmiany, które umożliwiają manipulowanie oznakami psucia się żywności, mogą wprowadzać konsumentów w błąd, zatem są one niedozwolone. Podobnie też aktywne materiały i wyroby, które pozostając w kontakcie z żywnością powodują zmianę jej zabarwienia, a przez to, przekazując błędną informację na temat stanu tej żywności, mogą wprowadzać konsumentów w błąd, a więc stosowanie ich również nie powinno być dozwolone.
(8) Wszystkie materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością wprowadzaną do obrotu powinny spełniać wymagania określone w niniejszym rozporządzeniu. Niemniej jednak materiały i wyroby dostarczane jako antyki powinny zostać objęte wyłączeniem, gdyż są one dostępne jedynie w ograniczonych ilościach, przez co ich kontakt z żywnością jest ograniczony.
(9) Materiały powlekające lub pokrywające, które stanowią część środków spożywczych, a zatem mogą zostać spożyte wraz z nimi, nie powinny wchodzić w zakres niniejszego rozporządzenia. Z drugiej jednak strony niniejsze rozporządzenie powinno mieć zastosowanie do materiałów powlekających lub pokrywających skórki serów, przetworzone produkty mięsne lub owocowe, lecz niestanowiących części żywności i nieprzeznaczonych do spożycia wraz z nią.
(10) Konieczne jest ustanowienie rozmaitych ograniczeń i warunków stosowania materiałów i wyrobów, o których mowa w niniejszym rozporządzeniu, jak również substancji wykorzystywanych podczas ich produkcji. Z uwagi na właściwości technologiczne poszczególnych grup materiałów i wyrobów pożądane jest ustanowienie tych ograniczeń i warunków w szczególnych środkach prawnych.
(11) Na podstawie rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności(5), przed przyjęciem, w ramach środków szczególnych, przepisów mogących wywrzeć wpływ na zdrowie publiczne należy skonsultować się z Europejskim Urzędem ds. Bezpieczeństwa Żywności (zwanym dalej "Urzędem").
(12) W przypadku gdy szczególne środki prawne obejmują wykaz substancji dozwolonych w obrębie Wspólnoty do wykorzystania w produkcji materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, substancje te powinny zostać poddane ocenie w zakresie bezpieczeństwa ich stosowania przed wydaniem stosownego zezwolenia. Ocena tych substancji pod kątem bezpieczeństwa ich stosowania oraz wydawanie stosownych zezwoleń nie naruszają odpowiednich wymagań ustawodawstwa Wspólnoty w zakresie rejestracji, oceny, wydawania zezwoleń i ograniczeń odnośnie do substancji chemicznych.
(13) Różnice pomiędzy przepisami prawa krajowego, regulacjami i przepisami administracyjnymi w zakresie oceny pod kątem bezpieczeństwa stosowania oraz wydawania zezwoleń dla substancji wykorzystywanych w produkcji materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością mogą utrudniać swobodny przepływ tych materiałów i wyrobów, stwarzając nierówne i niesprawiedliwe warunki konkurencji. Procedura wydawania zezwoleń powinna więc zostać ustanowiona na poziomie wspólnotowym. Oceny takie powinien przeprowadzać Urząd, gdyż umożliwiłoby to harmonizację tego typu działań.
(14) Po dokonaniu oceny substancji pod kątem bezpieczeństwa ich stosowania należy podjąć decyzję w zakresie zarządzania ryzykiem dotyczącą tego, czy substancje te powinny zostać wprowadzone do wspólnotowego wykazu substancji dozwolonych.
(15) Pożądane jest stworzenie możliwości weryfikacji administracyjnej działań lub zaniechań Urzędu, do których doszło w związku ze stosowaniem niniejszego rozporządzenia. Weryfikacja taka powinna odbywać się bez szkody dla pełnionej przez Urząd roli niezależnego, naukowego punktu odniesienia w ocenie ryzyka.
(16) Oznakowanie ułatwia użytkownikom właściwe użytkowanie materiałów i wyrobów. Metody oznakowania mogą być odmienne dla różnych użytkowników.
(17) W dyrektywie Komisji 80/590/EWG(6) wprowadzono symbol, który może towarzyszyć materiałom i wyrobom przeznaczonym do kontaktu ze środkami spożywczymi. Dla uproszczenia, symbol ten powinien zostać uwzględniony w niniejszym rozporządzeniu.
(18) Na wszystkich etapach postępowania należy zapewnić możliwość śledzenia pochodzenia materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością w celu ułatwienia procesów kontroli, wycofywania z rynku wadliwych produktów, udzielania konsumentom informacji oraz możliwości przypisania odpowiedzialności. Podmioty działające na rynku powinny posiadać przynajmniej możliwość zidentyfikowania jednostek, do których, bądź też z których dostarczane były te materiały i wyroby.
(19) Podczas kontroli zgodności materiałów i wyrobów z niniejszym rozporządzeniem należy uwzględnić szczególne potrzeby krajów rozwijających się, a szczególnie państw najsłabiej rozwiniętych. Komisja została zobowiązana rozporządzeniem (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie urzędowych kontroli w celu weryfikacji zgodności z regulacjami dotyczącymi pasz i żywności oraz przepisami odnośnie zdrowia i dobrostanu zwierząt(7) do wspierania krajów rozwijających się w dziedzinie dbałości o bezpieczeństwo żywności, w tym materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością. Ustanowiono więc w ramach tego rozporządzenia przepisy szczególne, które powinny mieć zastosowanie także wobec materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością.
(20) Konieczne jest ustanowienie procedur przyjęcia środków zapewniających bezpieczeństwo w sytuacjach, w których dany materiał lub wyrób może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia człowieka.
(21) Rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji(8) ma zastosowanie do dokumentów będących w posiadaniu Urzędu.
(22) Należy chronić inwestycje czynione przez innowatorów w celu gromadzenia informacji oraz danych pomocnych w wykonaniu przepisów niniejszego rozporządzenia. Dążąc do uniknięcia niepotrzebnych, powtórnych badań, a w szczególności testów przeprowadzanych na zwierzętach, należy jednak dopuścić możliwość wspólnego korzystania z danych za porozumieniem wszystkich zainteresowanych stron.
(23) Należy wyznaczyć wspólnotowe oraz krajowe laboratoria referencyjne w celu osiągnięcia wysokiej jakości oraz jednolitych wyników analiz. Cel ten zostanie osiągnięty w ramach rozporządzenia (WE) nr 882/2004.
(24) Ze względu na ochronę środowiska należy w obrębie Wspólnoty popierać wykorzystywanie materiałów i wyrobów pochodzących z recyklingu, pod warunkiem że określone zostaną ścisłe wymagania w celu zapewnienia bezpieczeństwa żywności i ochrony konsumenta. Wymagania takie powinny zostać sformułowane z uwzględnieniem właściwości technologicznych poszczególnych grup materiałów i wyrobów, o których mowa w załączniku I. Kwestią priorytetową powinna być harmonizacja zasad dotyczących pochodzących z recyklingu materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych, gdyż ich zastosowanie staje się jest coraz powszechniejsze, zaś brak jest przepisów krajowych w tej dziedzinie lub też są one rozbieżne. Zatem należy, tak szybko, jak to możliwe, udostępnić na forum publicznym projekt szczególnego środka prawnego w sprawie pochodzących z recyklingu materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych w celu wyjaśnienia sytuacji prawnej we Wspólnocie.
(25) Środki niezbędne do wdrożenia niniejszego rozporządzenia oraz zmiany do załączników I i II tego rozporządzenia powinny zostać przyjęte zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji(9).
(26) Państwa Członkowskie powinny określić zasady stosowania sankcji w przypadku naruszenia przepisów niniejszego rozporządzenia oraz zapewnić ich realizację. Takie sankcje muszą być skuteczne, proporcjonalne oraz odstraszające.
(27) Konieczne jest zapewnienie podmiotom działającym na rynku wystarczającego czasu, aby mogły one zastosować się do wymagań określonych w niniejszym rozporządzeniu.
(28) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia nie mogą zostać w sposób zadowalający zrealizowane przez Państwa Członkowskie z powodu różnic istniejących pomiędzy przepisami krajowymi, zaś ich realizacja na poziomie Wspólnoty może być skuteczniejsza, Wspólnota może przyjąć stosowne środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z ustanowioną w tym artykule zasadą proporcjonalności, rozporządzenie nie wykracza poza zakres tego, co jest konieczne do realizacji tych celów.
(29) Dyrektywy 80/590/EWG i 89/109/EWG powinny z tych względów zostać uchylone,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich.
Sporządzono w Strasburgu, dnia 27 października 2004 r.
W imieniu Parlamentu Europejskiego |
W imieniu Rady |
J. BORRELL FONTELLES |
A. NICOLAÏ |
Przewodniczący |
Przewodniczący |
______(1) Dz.U. C 117 z 30.4.2004, str. 1.
(2) Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 31 marca 2004 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym) oraz decyzja Rady z dnia 14 października 2004 r.
(3) Dz.U. L 40 z 11.2.1989, str. 38. Dyrektywa zmieniona rozporządzeniem (WE) nr 1882/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 284 z 31.10.2003, str. 1).
(4)Dyrektywa Rady 89/107/EWG z dnia 21 grudnia 1988 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich dotyczących dodatków do żywności dopuszczonych do użycia w środkach spożywczych przeznaczonych do spożycia przez ludzi (Dz.U. L 40 z 11.2.1989, str. 27). Dyrektywa ostatnio zmieniona rozporządzeniem (WE) nr 1882/2003.
(5) Dz.U. L 31 z 1.2.2002, str. 1. Rozporządzenie zmienione rozporządzeniem (WE) nr 1642/2003 (Dz.U. L 245 z 29.9.2003, str. 4).
(6)Dyrektywa Komisji 80/590/EWG z dnia 9 czerwca 1980 r. określająca symbol mogący znajdować się na materiałach lub przedmiotach wchodzących w kontakt ze środkami spożywczymi (Dz.U. L 151 z 19.6.1980, str. 21). Dyrektywa ostatnio zmieniona Aktem Przystąpienia z 2003 r.
(7) Dz.U. L 165 z 30.4.2004, str, 1. Rozporządzenie sprostowane w Dz.U. L 191 z 28.5.2004, str. 1.
(8) Dz.U. L 145 z 31.5.2001, str. 43.
(9) Dz.U. L 184 z 17.7.1999, str. 23.
(10)Dyrektywa 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 marca 2000 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich w zakresie etykietowania, prezentacji i reklamy środków spożywczych (Dz.U. L 109 z 6.5.2000, str. 29). Dyrektywa ostatnio zmieniona dyrektywą 2003/89/WE (Dz.U. L 308 z 25.11.2003, str. 15).
(11) Do czasu publikacji wnioskodawcy mogą zasięgać informacji, korzystając z dokumentu pt. "Wytyczne Komitetu Naukowego ds. Żywności dotyczące zgłaszania wniosków o dokonanie oceny bezpieczeństwa stosowania substancji występujących w materiałach do kontaktu z żywnością przed wydaniem zezwolenia". - http://europa.eu.int/comm/food/fs/sc/scf/out82_en.pdf.
1 Art. 5 zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr 596/2009 z dnia 18 czerwca 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.188.14) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 sierpnia 2009 r.
2 Art. 9 ust. 1 lit. c) zmieniona przez art. 5 pkt 1 lit. a rozporządzenia nr 1381/2019 z dnia 20 czerwca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.231.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 marca 2021 r.
3 Art. 9 ust. 2 zmieniony przez art. 5 pkt 1 lit. b rozporządzenia nr 1381/2019 z dnia 20 czerwca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.231.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 marca 2021 r.
4 Art. 11 ust. 3 zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr 596/2009 z dnia 18 czerwca 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.188.14) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 sierpnia 2009 r.
5 Art. 12 ust. 6 zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr 596/2009 z dnia 18 czerwca 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.188.14) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 sierpnia 2009 r.
6 Art. 19 ust. 1 zmieniony przez art. 5 pkt 2 rozporządzenia nr 1381/2019 z dnia 20 czerwca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.231.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 marca 2021 r.
7 Art. 20 zmieniony przez art. 5 pkt 3 rozporządzenia nr 1381/2019 z dnia 20 czerwca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.231.1) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 27 marca 2021 r.
8 Art. 22 zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr 596/2009 z dnia 18 czerwca 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.188.14) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 sierpnia 2009 r.
9 Art. 23 ust. 3 zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr 596/2009 z dnia 18 czerwca 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.188.14) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 sierpnia 2009 r.
10 Art. 23 ust. 4 dodany przez art. 1 rozporządzenia nr 596/2009 z dnia 18 czerwca 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.188.14) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 sierpnia 2009 r.
11 Art. 23 ust. 5 dodany przez art. 1 rozporządzenia nr 596/2009 z dnia 18 czerwca 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.188.14) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 7 sierpnia 2009 r.