a także mając na uwadze, co następuje:(1) Dyrektywa 98/26/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 maja 1998 r. w sprawie zamknięcia rozliczeń w systemach płatności i rozrachunku papierów wartościowych 5 stanowiła kamień milowy w ustanawianiu solidnych ram prawnych systemów płatności i systemów rozrachunku papierów wartościowych. Wykonywanie powyższej dyrektywy ujawniło znaczenie systematycznego zmniejszania ryzyka właściwego dla takich systemów mających swoje źródło w różnych wpływach kilku wymiarów sprawiedliwości oraz korzyści wynikających ze wspólnych zasad w odniesieniu do dodatkowych zabezpieczeń ustanowionych w takich systemach.
(2) W swoim komunikacie z dnia 11 maja 1999 r. wystosowanym do Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie usług finansowych: realizacja ram rynków finansowych: plan działania, Komisja podjęła, po konsultacjach z ekspertami w zakresie rynku i władzami krajowymi, prace nad kolejnymi propozycjami działań prawnych w sprawie zabezpieczeń, wymuszając dalszy postęp w dziedzinie zabezpieczeń, wykraczający poza dyrektywę nr 98/26/WE.
(3) Należy stworzyć wspólnotowy system w zakresie papierów wartościowych i gotówki jako zabezpieczeń na podstawie zarówno odsetek od papierów wartościowych, jak i przeniesienia tytułu, w tym umowy odkupu (repo). Przyczyni się to do integracji i efektywności pod względem kosztów rynku finansowego, jak również do stabilizacji systemu finansowego we Wspólnocie, tym samym wspierając swobodę świadczenia usług i swobodny przepływ kapitału na jednolitym rynku usług finansowych. Niniejsza dyrektywa skupia się na dwustronnych uzgodnieniach dotyczących zabezpieczeń finansowych.
(4) Niniejszą dyrektywę przyjmuje się w kontekście europejskiego systemu prawnego, który składa się w szczególności z wyżej wymienionej dyrektywy 98/26/WE, jak również dyrektywy 2001/24/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 kwietnia 2001 r. w sprawie reorganizacji i likwidacji instytucji kredytowych 6 , dyrektywy 2001/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 marca 2001 r. w sprawie reorganizacji i likwidacji zakładów ubezpieczeń 7 i rozporządzenia Rady (WE) nr 1346/2000 z dnia 29 maja 2000 r. w sprawie postępowania upadłościowego 8 . Przepisy niniejszej dyrektywy są zgodne z ogólnym modelem wymienionych powyżej aktów prawnych i nie są z nimi sprzeczne. Faktycznie, niniejsza dyrektywa uzupełnia istniejące akty prawne poprzez regulację dalszych zagadnień, a także wykracza poza nie w odniesieniu do niektórych kwestii regulowanych przez te akty prawne.
(5) W celu poprawy pewności prawnej uzgodnień dotyczących zabezpieczeń finansowych Państwa Członkowskie powinny zagwarantować, że niektóre przepisy prawa upadłościowego nie mają zastosowania do takich uzgodnień, w szczególności te, które wstrzymywałyby skuteczną realizację zabezpieczeń finansowych lub stwarzałyby wątpliwości co do ważności obecnych technik, takich jak dwustronne kompensowanie sald na zamknięcie, ustanawianie zabezpieczeń dodatkowych w formie zabezpieczenia uzupełniającego i zastąpienia zabezpieczenia.
(6) Niniejsza dyrektywa nie odnosi się do praw, jakie każda osoba może posiadać w odniesieniu do aktywów przewidzianych jako zabezpieczenie finansowe, a także tych, które powstają inaczej niż na podstawie warunków uzgodnień dotyczących zabezpieczeń finansowych, oraz w inny sposób niż na podstawie przepisów lub zasad prawnych mających zastosowanie ze względu na rozpoczęcie lub kontynuowanie postępowania likwidacyjnego lub środków reorganizacyjnych, takich jak odszkodowania wynikającego z pomyłki, błędu lub braku zdolności.
(7) Zasada zawarta w dyrektywie 98/26/WE, według której prawem mającym zastosowanie do rejestrowanych papierów wartościowych przewidzianych jako zabezpieczenie jest prawo miejsca właściwego ze względu na znajdujący się odpowiedni rejestr, rachunek lub scentralizowany system depozytowy, powinna zostać rozszerzona w celu stworzenia pewności prawnej dotyczącej korzystania z posiadanych papierów wartościowych w kontekście transgranicznym i wykorzystanych jako zabezpieczenie finansowe na podstawie zakresu niniejszej dyrektywy.
(8) Zasada lex rei sita, zgodnie z którą prawem stosowanym do określenia, czy uzgodnienie dotyczące zabezpieczeń finansowych jest we właściwy sposób usprawnione oraz w związku z tym skuteczne wobec osób trzecich, właściwe jest prawo państwa, w którym znajduje się zabezpieczenie finansowe, jest obecnie uznawana przez wszystkie Państwa Członkowskie. Nie naruszając stosowania niniejszej dyrektywy w odniesieniu do bezpośrednio posiadanych papierów wartościowych, lokalizacja rejestrowanych papierów wartościowych przewidzianych jako zabezpieczenie i posiadanych przez jednego albo więcej pośredników powinna zostać ustalona. Jeżeli przyjmujący zabezpieczenie posiada ważne i skuteczne uzgodnienie dotyczące zabezpieczenia zgodnie z prawem właściwym w państwie, w którym prowadzony jest odpowiedni rachunek, to ważność w stosunku do każdego konkurującego tytułu lub prawa i wykonalność zabezpieczenia powinna być regulowana wyłącznie przez prawo tego państwa, w ten sposób przeciwdziałając brakowi pewności prawnej wynikającemu z innego nieprzewidzianego ustawodawstwa.
(9) 9 W celu ograniczenia obciążeń administracyjnych dla stron korzystających z zabezpieczeń finansowych wchodzących w zakres niniejszej dyrektywy, jedyny wymóg usprawnienia dotyczący stron, jaki prawo krajowe może nałożyć w odniesieniu do zabezpieczenia finansowego, powinien polegać na tym, że dane zabezpieczenie finansowe jest pod kontrolą przyjmującego zabezpieczenie lub osoby działającej w jego imieniu, nie wykluczając jednocześnie technik zabezpieczenia umożliwiających ustanawiającemu zabezpieczenie jego zastąpienie lub wycofanie zabezpieczenia przekraczającego wymagane zabezpieczenie. Niniejsza dyrektywa nie powinna zakazywać państwom członkowskim wymagania, aby wierzytelność kredytowa została ustanowiona poprzez umieszczenie jej w wykazie wierzytelności.
(10) Z tych samych powodów ustanowienie, ważność, usprawnianie, wykonalność lub dopuszczalność jako dowód uzgodnienia dotyczącego zabezpieczeń finansowych lub ustanowienie zabezpieczenia finansowego na podstawie uzgodnień dotyczących zabezpieczeń finansowych nie powinny być uzależnione od wykonania jakiejkolwiek czynności prawnej, takiej jak sporządzenie dokumentu we właściwej formie lub w szczególny sposób, dokonanie jakiekolwiek wpisu w dokumentach oficjalnych lub publicznych organów lub rejestracji w rejestrze publicznym, zamieszczanie ogłoszeń w gazecie lub dzienniku, w urzędowym rejestrze bądź publikacji lub w inny sposób, powiadomienie urzędnika publicznego lub dostarczanie dowodów w szczególnej formie, jeśli chodzi o datę wykonania dokumentu lub środka, ilość odpowiednich zobowiązań finansowych lub wszelkie inne sprawy. Niniejsza dyrektywa musi jednakże zapewniać równowagę między wydajnością rynku a bezpieczeństwem osób będących stronami uzgodnienia i stron trzecich, a tym samym unikać między innymi ryzyka nadużyć. Równowaga ta powinna zostać osiągnięta przez zakres niniejszej dyrektywy obejmujący jedynie te uzgodnienia dotyczące zabezpieczeń finansowych, które zapewniają pewną formę pozbawienia posiadania, tj. ustanowienie zabezpieczenia finansowego, a gdzie ustanowienie zabezpieczenia finansowego może zostać poświadczone na piśmie lub na trwałym nośniku informacji, zapewniając tym samym możliwość odszukania tego zabezpieczenia. Do celów niniejszej dyrektywy czynności wymagane na podstawie prawa Państwa Członkowskiego jako warunki przeniesienia lub powstania odsetek od papierów wartościowych na instrumentach finansowych, innych niż rejestrowane papiery wartościowe, takie jak indosowanie w przypadku instrumentów finansowych na zlecenie lub zapis w rejestrze emitenta w przypadku imiennych instrumentów finansowych, nie powinny być uważane za czynności formalne.
(11) Ponadto niniejsza dyrektywa powinna chronić jedynie uzgodnienia dotyczące zabezpieczeń finansowych, które mogą być udowodnione. Taki dowód może zostać przedstawiony na piśmie lub w inny sposób prawnie wiążący, określony przez prawo mające zastosowanie do uzgodnień dotyczących zabezpieczeń finansowych.
(12) Uproszczenie w stosowaniu zabezpieczeń finansowych przez ograniczenie obciążeń administracyjnych podwyższa efektywność transgranicznych operacji Europejskiego Banku Centralnego i krajowych banków centralnych Państw Członkowskich uczestniczących w unii gospodarczej i walutowej, co jest konieczne do wykonywania wspólnej polityki pieniężnej. Ponadto zapewnienie ograniczonej ochrony uzgodnień dotyczących zabezpieczeń finansowych przed pewnymi zasadami prawa upadłościowego dodatkowo wspiera szerszy aspekt wspólnej polityki pieniężnej, w przypadku gdy uczestnicy rynku pieniężnego równoważą między sobą ogólną płynność na rynku za pomocą transakcji transgranicznych wspieranych przez zabezpieczenia.
(13) Celem niniejszej dyrektywy jest ochrona ważności uzgodnień dotyczących zabezpieczeń finansowych, które opierają się na przeniesieniu pełnej własności zabezpieczeń finansowych, na przykład przez wyeliminowanie tak zwanej zmiany charakterystyki takich uzgodnień dotyczących zabezpieczeń finansowych (włączając umowy odkupu) jako odsetek od papierów wartościowych.
(14) Wykonalność dwustronnego kompensowania sald na zamknięcie powinna podlegać ochronie, nie tylko jako mechanizm wykonywania w odniesieniu do przeniesienia tytułu w zakresie uzgodnienia dotyczącego zabezpieczeń finansowych, włączając umowy odkupu, ale szerzej, w przypadku gdy kompensowanie sald na zamknięcie tworzy część uzgodnień dotyczących zabezpieczeń finansowych. Solidne praktyki zarządzania ryzykiem, powszechnie stosowane na rynkach finansowych, powinny być chronione za pomocą umożliwiania jego uczestnikom zarządzania i zmniejszania zaangażowania kredytowego wynikającego z różnych rodzajów transakcji finansowych na bazie sald, w przypadku gdy zaangażowanie kredytowe jest wyliczane przez zestawienie szacunkowego ryzyka bieżącego na podstawie wszystkich wymagalnych transakcji z kontrahentem, potrąceń wzajemnych pozycji w celu określenia pojedynczej zagregowanej kwoty, która jest porównywana z obecną wartością zabezpieczenia.
(15) Niniejsza dyrektywa powinna pozostawać bez uszczerbku dla ograniczeń lub wymagań prawa krajowego w sprawie wnoszenia roszczeń, obowiązków kompensat lub kompensowania sald, na przykład odnoszących się do ich wzajemności lub faktu, że zostały zawarte przed tym, gdy przyjmujący zabezpieczenie wiedział lub powinien wiedzieć o rozpoczęciu (lub o jakimkolwiek akcie prawnym prowadzącym do rozpoczęcia) postępowania likwidacyjnego lub środków reorganizacyjnych w odniesieniu do dającego zabezpieczenie.
(16) Solidne praktyki rynkowe preferowane przez organy regulacyjne, dzięki którym uczestnicy rynku finansowego stosują uzgodnienia dotyczące uzupełniających zabezpieczeń finansowych w celu zarządzania i ograniczania w stosunku do siebie wzajemnie ryzyka kredytowego przez wyliczenia rynkowe obecnej wartości rynkowej zaangażowania kredytowego, a także wartości zabezpieczenia finansowego i wystosowanie żądania o uzupełniające zabezpieczenie finansowe lub zwracanie nadwyżki zabezpieczenia finansowego, powinny być chronione przed praktykami automatycznego unikania. To samo dotyczy możliwości zastąpienia aktywów ustanowionych jako zabezpieczenie finansowe innymi aktywami tej samej wartości. Zamiarem jest jedynie to, aby ustanowienie uzupełniającego lub zastępczego zabezpieczenia finansowego nie było kwestionowane na podstawie faktu istnienia odpowiedniego zobowiązania finansowego przed ustanowieniem zabezpieczenia finansowego lub aby zabezpieczenie finansowe zostało ustanowione podczas wyznaczonego okresu. Jednakże powyższe nie narusza możliwości podważenia na podstawie przepisów prawa krajowego uzgodnień dotyczących zabezpieczeń finansowych i ustanowienia zabezpieczenia finansowego jako części ustanowienia wstępnego, zabezpieczenia uzupełniającego lub zastępczego zabezpieczenia finansowego, na przykład gdy zostało to uczynione z zamiarem wyrządzenia szkody innym wierzycielom (powyższe zawiera między innymi działania oparte na nadużyciach finansowych lub podobnych praktykach unikania, które mogą mieć zastosowanie w wyznaczonym okresie.
(17) Niniejsza dyrektywa zapewnia szybkie oraz niesformalizowane stosowanie procedur w celu zabezpieczenia stabilności finansowej i ograniczenia skutków podobnych reakcji w przypadku wstrzymania przez stronę uzgodnień płatności dotyczących zabezpieczeń finansowych. Jednakże niniejsza dyrektywa równoważy późniejsze cele z ochroną dającego zabezpieczenie i osób trzecich poprzez wyraźne potwierdzenie możliwości Państw Członkowskich utrzymania lub wprowadzenia do swojego ustawodawstwa krajowego kontroli a posteriori, która może być stosowana przez sądy w odniesieniu do realizacji lub wyceny odpowiedniego zabezpieczenia finansowego i wyliczenia odpowiednich zobowiązań finansowych. Kontrola taka pozwoliłaby organom sądowym na sprawdzenie, czy realizacja i wycena zostały dokonane w uzasadniony w obrocie handlowym sposób.
(18) Powinna istnieć możliwość stosowania gotówki jako zabezpieczenia na podstawie zarówno przeniesienia tytułu, jak i odsetek od papierów wartościowych, odpowiednio chronionego za pomocą uznania kompensowania sald lub zastawu zabezpieczenia gotówkowego. Gotówka odnosi się jedynie do pieniędzy, które stanowią kredyt na rachunku lub podobne roszczenie o zapłatę pieniędzy (takie jak rynkowa lokata pieniężna), tym samym wyraźnie wyłączając banknoty.
(19) Niniejsza dyrektywa zapewnia prawo korzystania w przypadku zabezpieczenia uzgodnień dotyczących zabezpieczeń finansowych, które zwiększają płynność na rynku finansowym, ograniczając ponowne korzystanie z "zastawionych" papierów wartościowych. Takie ponowne korzystanie powinno pozostawać bez uszczerbku dla ustawodawstwa krajowego dotyczącego rozdziału aktywów i niesprawiedliwego traktowania wierzycieli.
(20) 10 Niniejsza dyrektywa pozostaje bez uszczerbku dla ważności lub skutków warunków umownych instrumentów finansowych lub wierzytelności kredytowych stanowiących zabezpieczenie finansowe, takich jak prawa, obowiązki lub inne warunki zawarte w zasadach emisji takich instrumentów, albo wszelkich innych praw, obowiązków lub innych warunków, które mają zastosowanie między emitentami i posiadaczami takich instrumentów lub między dłużnikiem i wierzycielem takich wierzytelności kredytowych.
(21) Niniejszy akt jest zgodny z podstawowymi prawami i stosuje się do zasad ustanowionych w szczególności w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej.
(22) Ze względu na to, iż cel zaproponowanego działania, mianowicie stworzenie zminimalizowanego systemu odnoszącego się do stosowania zabezpieczeń finansowych, nie może być w dostateczny sposób spełniony przez Państwa Członkowskie i może, w związku z tym, ze względu na skalę i skutek działania, zostać lepiej osiągnięty na poziomie wspólnotowym, Wspólnota może przyjąć środki, zgodnie z zasadą subsydiarności określoną w art. 5 Traktatu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, jak określono w powyżej wymienionym artykule, niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest niezbędne do spełnienia tych celów,
(23) 11 Niniejsza dyrektywa nie wpływa na prawa państw członkowskich do wprowadzania przepisów mających na celu zapewnienie skuteczności uzgodnień dotyczących zabezpieczeń finansowych w stosunku do osób trzecich w odniesieniu do wierzytelności kredytowych.
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
1 Dz.U. C 180 E z 26.6.2001, str. 312.
2 Dz.U. C 196 z 12.7.2001, str. 10.
3 Dz.U. C 48 z 21.2.2002, str. 1.
4 Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 13 grudnia 2001 r. (dotychczas niepublikowana w Dzienniku Urzędowym), wspólne stanowisko Rady z dnia 5 marca 2002 r. (dotychczas niepublikowane w Dzienniku Urzędowym) i decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 maja 2002 r.
5 Dz.U. L 166 z 11.6.1998, str. 45.
6 Dz.U. L 125 z 5.5.2001, str. 15.
7 Dz.U. L 110 z 20.4.2001, str. 28.
8 Dz.U. L 160 z 30.6.2000, str. 1.
9 Motyw 9 zmieniony przez art. 2 pkt 1 dyrektywy nr 2009/44/WE z dnia 6 maja 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.146.37) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2009 r.
10 Motyw 20 zmieniony przez art. 2 pkt 2 dyrektywy nr 2009/44/WE z dnia 6 maja 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.146.37) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2009 r.
11 Motyw 23 dodany przez art. 2 pkt 3 dyrektywy nr 2009/44/WE z dnia 6 maja 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.146.37) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2009 r.
12 Art. 1 ust. 2 lit. b) zmieniona przez art. 2 pkt 4 lit. a) dyrektywy nr 2009/44/WE z dnia 6 maja 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.146.37) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2009 r.
13 Dz.U. L 177 z 30.6.2006, s. 1.
14 Art. 1 ust. 2 lit. c) ppkt i) zmieniony przez art. 2 pkt 4 lit. b) dyrektywy nr 2009/44/WE z dnia 6 maja 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.146.37) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2009 r.
15 Art. 1 ust. 2 lit. c) ppkt ii) zmieniony przez art. 2 pkt 4 lit. b) dyrektywy nr 2009/44/WE z dnia 6 maja 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.146.37) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2009 r.
16 Dz.U. L 145 z 30.4.2004, s. 1.
17 Art. 1 ust. 2 lit. c) ppkt iii) zmieniony przez art. 2 pkt 4 lit. b) dyrektywy nr 2009/44/WE z dnia 6 maja 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.146.37) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2009 r.
18 Art. 1 ust. 2 lit. c) ppkt iv) zmieniony przez art. 2 pkt 4 lit. b) dyrektywy nr 2009/44/WE z dnia 6 maja 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.146.37) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2009 r.
19 Dz.U. L 228 z 11.8.1992, s. 1.
20 Dz.U. L 345 z 19.12.2002, s. 1.
21 Dz.U. L 375 z 31.12.1985, str. 3. Dyrektywa ostatnio zmieniona dyrektywą 2001/108/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 41 z 13.2.2002, str. 35).
22 Art. 1 ust. 4 lit. a) zmieniona przez art. 2 pkt 4 lit. c) dyrektywy nr 2009/44/WE z dnia 6 maja 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.146.37) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2009 r.
23 Dz.U. L 193 z 18.7.1983, str. 1. Dyrektywa ostatnio zmieniona dyrektywą 2001/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 283 z 27.10.2001, str. 28).
24 Art. 1 ust. 4 lit. c) dodana przez art. 2 pkt 4 lit. d) dyrektywy nr 2009/44/WE z dnia 6 maja 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.146.37) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2009 r.
25 Dz.U. L 133 z 22.5.2008, s. 66.
26 Dz.U. L 124 z 20.5.2003, s. 36.
27 Art. 1 ust. 5 zmieniony przez art. 2 pkt 4 lit. e) dyrektywy nr 2009/44/WE z dnia 6 maja 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.146.37) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2009 r.
28 Art. 1 ust. 6:- dodany przez art. 118 pkt 1 dyrektywy nr 2014/59/UE z dnia 15 maja 2014 r. (Dz.U.UE.L.2014.173.190) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 2 lipca 2014 r.
- zmieniony przez art. 89 pkt 1 rozporządzenia nr 23/2021 z dnia 16 grudnia 2020 r. (Dz.U.UE.L.2021.22.1) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 12 sierpnia 2022 r.
29 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiająca ramy na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych oraz zmieniająca dyrektywę Rady 82/891/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/24/WE, 2002/47/WE, 2004/25/WE, 2005/56/WE, 2007/36/WE, 2011/35/UE, 2012/30/UE i 2013/36/UE oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 648/2012 (Dz.U. L 173 z 12.6.2014, s. 190).
30 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/23 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie ram na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do kontrahentów centralnych oraz zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1095/2010, (UE) nr 648/2012, (UE) nr 600/ 2014, (UE) nr 806/2014 i (UE) 2015/2365 oraz dyrektywy 2002/47/WE, 2004/25/WE, 2007/36/WE, 2014/59/UE i (UE) 2017/1132 (Dz.U. L 022 z 22.1.2021, s. 1).
31 Art. 2 ust. 1 lit. b) zmieniona przez art. 2 pkt 5 lit. a) ppkt i) dyrektywy nr 2009/44/WE z dnia 6 maja 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.146.37) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2009 r.
32 Art. 2 ust. 1 lit. c) zmieniona przez art. 2 pkt 5 lit. a) ppkt i) dyrektywy nr 2009/44/WE z dnia 6 maja 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.146.37) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2009 r.
33 Art. 2 ust. 1 lit. o) dodana przez art. 2 pkt 5 lit. a) ppkt ii) dyrektywy nr 2009/44/WE z dnia 6 maja 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.146.37) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2009 r.
34 Art. 2 ust. 2 zmieniony przez art. 2 pkt 5 lit. b) dyrektywy nr 2009/44/WE z dnia 6 maja 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.146.37) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2009 r.
35 Art. 3 ust. 1 zmieniony przez art. 2 pkt 6 lit. a) dyrektywy nr 2009/44/WE z dnia 6 maja 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.146.37) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2009 r.
36 Art. 3 ust. 3 zmieniony przez art. 2 pkt 6 lit. b) dyrektywy nr 2009/44/WE z dnia 6 maja 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.146.37) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2009 r.
37 Dz.U. L 95 z 21.4.1993, s. 29.
38 Art. 4 ust. 1 lit. c) dodana przez art. 2 pkt 7 lit. a) dyrektywy nr 2009/44/WE z dnia 6 maja 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.146.37) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2009 r.
39 Art. 4 ust. 2 lit. b) zmieniona przez art. 2 pkt 7 lit. b) dyrektywy nr 2009/44/WE z dnia 6 maja 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.146.37) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2009 r.
40 Art. 4 ust. 3 skreślony przez art. 2 pkt 7 lit. c) dyrektywy nr 2009/44/WE z dnia 6 maja 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.146.37) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2009 r.
41 Art. 5 ust. 6 dodany przez art. 2 pkt 8 dyrektywy nr 2009/44/WE z dnia 6 maja 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.146.37) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2009 r.
42 Art. 9a:- dodany przez art. 2 pkt 9 dyrektywy nr 2009/44/WE z dnia 6 maja 2009 r. (Dz.U.UE.L.09.146.37) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 30 czerwca 2009 r.
- zmieniony przez art. 118 pkt 2 dyrektywy nr 2014/59/UE z dnia 15 maja 2014 r. (Dz.U.UE.L.2014.173.190) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 2 lipca 2014 r.
- zmieniony przez art. 89 pkt 2 rozporządzenia nr 23/2021 z dnia 16 grudnia 2020 r. (Dz.U.UE.L.2021.22.1) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 12 sierpnia 2022 r.