PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 57 ust. 2, art. 66 i art. 100a,
uwzględniając wniosek Komisji(1),
uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego(2),
stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 189b Traktatu(3),
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Ważne jest, aby przyjąć środki zapewniające sprawne funkcjonowanie rynku wewnętrznego; rynek wewnętrzny obejmuje obszar bez granic wewnętrznych, w którym jest zapewniony swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału.
(2) Urzeczywistnienie konkurencyjnego rynku energii elektrycznej jest ważnym krokiem w kierunku urzeczywistnienia rynku wewnętrznego energii.
(3) Przepisy niniejszej dyrektywy nie powinny mieć żadnego wpływu na pełne stosowanie Traktatu, w szczególności na jego postanowienia dotyczące rynku wewnętrznego i konkurencji.
(4) Ustanawianie rynku wewnętrznego energii elektrycznej jest szczególnie ważne dla zwiększenia wydajności produkcji, przesyłu i dystrybucji tego produktu, poprzez wzmacnianie bezpieczeństwa dostaw i konkurencyjności gospodarki europejskiej oraz przestrzeganie ochrony środowiska naturalnego.
(5) Rynek wewnętrzny energii elektrycznej powinien być wprowadzany stopniowo, w celu umożliwienia przemysłowi przystosowania się w sposób elastyczny i uporządkowany do swojego nowego środowiska oraz z uwzględnieniem istniejącego zróżnicowania organizacji systemów elektroenergetycznych.
(6) Ustanawianie rynku wewnętrznego w sektorze elektroenergetycznym musi sprzyjać wzajemnym połączeniom oraz współdziałaniu systemów.
(7) Dyrektywa Rady 90/547/EWG z dnia 29 października 1990 r., w sprawie przesyłu energii elektrycznej poprzez sieci przesyłowe(4) i dyrektywa Rady 90/377/EWG z dnia 29 czerwca 1990 r., dotycząca wspólnotowej procedury w celu poprawy przejrzystości cen gazu i energii elektrycznej dla końcowych odbiorców przemysłowych(5), przewidują pierwszą fazę urzeczywistnienia rynku wewnętrznego energii elektrycznej.
(8) Konieczne jest obecnie podjęcie dodatkowych środków w celu ustanowienia rynku wewnętrznego energii elektrycznej.
(9) Na rynku wewnętrznym przedsiębiorstwa energetyczne powinny działać, bez uszczerbku dla wypełniania zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych, w celu osiągnięcia konkurencyjnego rynku energii elektrycznej.
(10) Ze względu na strukturalne różnice w Państwach Członkowskich istnieją obecnie różne systemy regulacji sektora elektroenergetycznego.
(11) Zgodnie z zasadą pomocniczości, zasady ogólne przewidujące ramy muszą zostać ustanowione na poziomie wspólnotowym, ale ich szczegółowe wykonanie powinno należeć do Państw Członkowskich, w ten sposób pozwalając każdemu Państwu Członkowskiemu wybrać system najlepiej przystosowany do ich szczególnej sytuacji.
(12) Niezależnie od charakteru istniejącej organizacji rynku, dostęp do systemu musi być otwarty zgodnie z niniejszą dyrektywą oraz musi doprowadzić do zrównoważonych wyników gospodarczych w Państwach Członkowskich, a więc do bezpośrednio porównywalnego poziomu otwarcia rynków i do bezpośrednio porównywalnego stopnia dostępu do rynków energii elektrycznej.
(13) W przypadku niektórych Państw Członkowskich, konieczne może się okazać nałożenie publicznego obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa dostaw, ochrony odbiorcy i ochrony środowiska naturalnego, których ich zdaniem, sama tylko wolna konkurencja nie koniecznie musi gwarantować.
(14) Planowanie długoterminowe może być jednym ze sposobów wypełniania wspomnianych zobowiązań z tytułu świadczenia usług publicznych.
(15) Traktat ustanawia szczególne zasady w odniesieniu do ograniczenia swobodnego przepływu towarów i w zakresie konkurencji.
(16) Artykuł 90 ust. 1 Traktatu zobowiązuje Państwa Członkowskie, w szczególności, do przestrzegania tych zasad, w odniesieniu do przedsiębiorstw publicznych oraz przedsiębiorstw, którym udzielą one specjalnych praw lub praw na wyłączność.
(17) Na mocy art. 90 ust. 2 Traktatu przedsiębiorstwa, zobowiązane do zarządzania usługami świadczonymi w ogólnym interesie gospodarczym podlegają wspomnianym zasadom na szczególnych warunkach.
(18) Wprowadzenie w życie niniejszej dyrektywy będzie miało wpływ na działalność takich przedsiębiorstw.
(19) Państwa Członkowskie nakładając zobowiązania z tytułu świadczenia usług publicznych na przedsiębiorstwa sektora elektroenergetycznego, muszą dlatego przestrzegać stosownych zasad Traktatu zgodnie z wykładnią Trybunału Sprawiedliwości.
(20) Przy ustanawianiu rynku wewnętrznego energii elektrycznej powinno się w pełni uwzględniać wspólnotowe cele spójności gospodarczej i społecznej, przede wszystkim w takich sektorach, jak infrastruktura krajowa lub wewnątrzwspólnotowa, służąca do przesyłania energii elektrycznej.
(21) Decyzja nr 1254/96/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 czerwca 1996 r. ustanawiająca zbiór wytycznych dla transeuropejskiej sieci energetycznej przyczynia się do rozwoju zintegrowanej infrastruktury służącej przesyłowi energii elektrycznej(6).
(22) Konieczne jest dlatego ustalenie wspólnych zasad produkcji energii elektrycznej i eksploatacji sieci przesyłowych i rozdzielczych energii elektrycznej.
(23) Istnieją dwa systemy, które mogą mieć zastosowanie do otwarcia rynku produkcji, procedura zezwolenia lub procedura przetargowa, które powinny funkcjonować w oparciu o obiektywne, przejrzyste i niedyskryminacyjne kryteria.
(24) W tych ramach należy uwzględnić stanowisko autoproducentów i producentów niezależnych.
(25) Każda sieć przesyłowa musi być zarządzana i kontrolowana, w celu zapewnienia bezpieczeństwa, wiarygodności i efektywności systemu w interesie producentów i ich odbiorców; dlatego powinien być wyznaczony operator systemu przesyłowego, który zapewni jego eksploatację, utrzymanie i, jeśli to konieczne, rozbudowę systemu; działania operatora systemu przesyłowego muszą być obiektywne, przejrzyste i niedyskryminacyjne.
(26) Techniczne zasady eksploatacji sieci przesyłowych i linii bezpośrednich muszą być przejrzyste i muszą zapewniać współdziałanie.
(27) Konieczne jest ustalenie obiektywnych i niedyskryminacyjnych kryteriów korzystania z elektrowni.
(28) Ze względu na ochronę środowiska naturalnego, może zostać przyznany priorytet wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych.
(29) Na szczeblu dystrybucji, prawo do dostaw może zostać przyznane odbiorcom znajdującym się na danym obszarze, a dla eksploatacji, utrzymania i, jeśli to konieczne, do rozbudowy każdej sieci rozdzielczej musi zostać wyznaczony zarządzający.
(30) W celu zapewnienia przejrzystości i niedyskryminacji, funkcja przesyłu przedsiębiorstw zintegrowanych pionowo powinna być wykonywana w sposób niezależny od innych rodzajów działalności.
(31) Działalność jedynego nabywcy musi być prowadzona odrębnie od działalności w zakresie wytwarzania i dystrybucji przedsiębiorstw zintegrowanych pionowo; należy ograniczać przepływ informacji między działalnością jedynego nabywcy a działalnością wytwarzania i dystrybucyjną.
(32) Rachunkowość wszystkich zintegrowanych przedsiębiorstw sektora elektroenergetycznego powinna zapewniać maksimum przejrzystości, w szczególności w celu wykrycia ewentualnych nadużyć pozycji dominującej, polegających np. na stosowaniu nienormalnie niskich lub wysokich taryf, lub stosowaniu praktyk dyskryminacyjnych odnoszących się do równorzędnych transakcji; w tym celu rachunkowość powinna być prowadzona oddzielnie dla każdej działalności.
(33) Właściwym władzom należy, z zachowaniem zasady poufności, umożliwić dostęp do wewnętrznej rachunkowości przedsiębiorstw.
(34) Ze względu na zróżnicowanie strukturalne i specyfikę systemów w Państwach Członkowskich należy przewidzieć różne możliwości dostępu do systemu, działającego zgodnie z obiektywnymi, przejrzystymi i niedyskryminacyjnymi kryteriami.
(35) Należy przewidzieć możliwość wydawania zezwoleń na tworzenie i wykorzystanie linii bezpośrednich.
(36) Należy przewidzieć klauzule zabezpieczające i procedury rozstrzygania sporów.
(37) Należy unikać wszelkich nadużyć wynikających z pozycji dominującej i wszelkich zachowań grabieżczych.
(38) Ze względu na szczególne trudności niektórych Państw Członkowskich przy przystosowaniu ich systemów, należy przewidzieć możliwość zastosowania systemów przejściowych lub wyłączeń, w szczególności w przypadku eksploatacji małych systemów wydzielonych.
(39) Niniejsza dyrektywa stanowi dalszy etap liberalizacji; mimo jej wprowadzenia w życie niektóre przeszkody w handlu energią elektryczną między Państwami Członkowskimi pozostaną; dlatego propozycje, mające na celu poprawę funkcjonowania rynku wewnętrznego energii elektrycznej, mogą być przedstawiane w świetle zdobytego doświadczenia; Komisja powinna więc złożyć Radzie i Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie na temat stosowania niniejszej dyrektywy,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
Sporządzono w Brukseli, dnia 19 grudnia 1996 r.
W imieniu Parlamentu Europejskiego |
W imieniu Rady |
K. HÄNSCH |
S. BARRETT |
Przewodniczący |
Przewodniczący |
______
(1) Dz.U. C 65 z 14.3.1992, str. 4 oraz Dz.U. C 123 z 4.5.1994, str. 1.
(2) Dz.U. C 73 z 15.3.1993, str. 31.
(3) Opinia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 1993 r. (Dz.U. C 329 z 6.12.1993, str. 150). Wspólne stanowisko Rady z dnia 25 lipca 1996 r. (Dz.U. C 315 z 24.10.1996, str. 18) oraz decyzja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 grudnia 1996 r. (dotychczas nieopublikowana w Dziennikach Urzędowych). Decyzja Rady z dnia 19 grudnia 1996 r.
(4) Dz.U. L 313 z 13.11.1990, str. 30. Dyrektywa ostatnio zmieniona decyzją Komisji 95/162/WE (Dz.U. L 107 z 12.5.1995, str. 53).
(5) Dz.U. L 185 z 17.7.1990, str. 16. Dyrektywa ostatnio zmieniona dyrektywą Komisji 93/87/EWG (Dz.U. L 277 z 10.11.1993, str. 32).
(6) Dz.U. L 161 z 29.6.1996, str. 147.
(7) Dz.U. L 109 z 26.4.1983, str. 8. Dyrektywa ostatnio zmieniona Aktem Przystąpienia z 1994 r.
(8) Dz.U. L 222 z 14.8.1978, str. 11. Dyrektywa ostatnio zmieniona Aktem Przystąpienia z 1994 r.
(9) Dz.U. L 193 z 18.7.1983, str. 1. Dyrektywa ostatnio zmieniona Aktem Przystąpienia z 1994 r.
(10) Dz.U. L 197 z 18.7.1987, str. 33.