Dyrektywa 87/102/EWG w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących kredytu konsumenckiego

DYREKTYWA RADY

z dnia 22 grudnia 1986 r.

w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących kredytu konsumenckiego

(87/102/EWG)

(Dz.U.UE L z dnia 12 lutego 1987 r.)

RADA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,

uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, w szczególności jego art. 100,

uwzględniając wniosek Komisji⁽¹⁾,

uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego⁽²⁾,

uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego⁽³⁾,

a także mając na uwadze, co następuje:

istnieją znaczne różnice w przepisach Państw Członkowskich w dziedzinie kredytu konsumenckiego;

te różnice w prawie mogą prowadzić do zakłócenia konkurencji między kredytodawcami na wspólnym rynku;

różnice te ograniczają możliwości uzyskania przez konsumenta kredytu w innych Państwach Członkowskich; mają one wpływ na wielkość oraz charakter kredytu, jak również na zakup towarów i usług;

w rezultacie różnice te mają wpływ na swobodny przepływ towarów i usług możliwych do uzyskania przez konsumentów na kredyt i w ten sposób bezpośrednio oddziaływują na funkcjonowanie wspólnego rynku;

biorąc pod uwagę zwiększanie się wielkości kredytu udzielonego konsumentom we Wspólnocie, ustanowienie wspólnego rynku w zakresie kredytu konsumenckiego byłoby korzystne zarówno dla konsumentów, kredytodawców, producentów, hurtowników i detalistów jak i usługodawców;

programy Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej w kwestii polityki ochrony i informowania konsumentów⁽⁴⁾ przewidują między innymi, że konsument powinien być chroniony przed nieuczciwymi warunkami udzielania kredytu i że harmonizacja ogólnych warunków regulujących kredyt konsumencki traktowana jest priorytetowo;

różnice w prawie i praktyce prowadzą do nierównej ochrony konsumenta w zakresie kredytu konsumenckiego między jednym a drugim Państwem Członkowskim;

w ostatnich latach nastąpiło dużo zmian w rodzajach kredytów dostępnych i wykorzystywanych przez konsumentów; wciąż powstają i rozwijają się nowe formy kredytu konsumenckiego;

konsument powinien otrzymywać stosowną informację o warunkach i kosztach kredytu oraz o swoich zobowiązaniach; informacja ta zawiera między innymi roczną stopę oprocentowania kredytu lub, jeśli takiej informacji zabraknie, całkowitą kwotę, jaką konsument ma zapłacić za kredyt; do czasu ustalenia wspólnotowej metody lub metod obliczania rocznej stopy oprocentowania Państwa Członkowskie powinny zachować istniejące metody lub praktyki obliczania tej stopy lub, jeśli ich zabraknie, powinny ustalić przepisy w celu określania całkowitego kosztu kredytu dla konsumenta;

warunki udzielania kredytu mogą być dla konsumenta niekorzystne; można osiągnąć lepszą ochronę konsumenta poprzez przyjęcie niektórych wymogów, które będą stosowane do wszystkich form kredytu;

uwzględniając charakter niektórych umów kredytu lub rodzajów transakcji, umowy takie lub transakcje powinny być częściowo lub w całkowicie wyłączone z zakresu stosowania niniejszej dyrektywy;

Państwa Członkowskie powinny mieć możliwość, po konsultacji z Komisją, wyłączenia z dyrektywy niektórych form kredytu o charakterze niekomercyjnym, udzielanych na szczególnych warunkach;

praktyka istniejąca w niektórych Państwach Członkowskich w odniesieniu do poświadczonych dokumentów sporządzonych przed notariuszem lub sędzią zezwala na niestosowanie niektórych przepisów niniejszej dyrektywy niepotrzebnych w przypadku takich dokumentów; Państwa Członkowskie mają możliwość wyłączenia takich dokumentów spod tych przepisów;

umowy kredytu na bardzo wysokie kwoty zazwyczaj różnią się od zwykłych umów o kredyt konsumencki; zastosowanie przepisów niniejszej dyrektywy do umów na bardzo niskie kwoty mogłoby stworzyć niepotrzebne obciążenia administracyjne zarówno dla konsumentów, jak i dla kredytodawców; dlatego umowy poniżej lub powyżej określonych limitów finansowych są wyłączne z dyrektywy;

przekazanie informacji na temat kosztu kredytu za pośrednictwem ogłoszeń oraz w lokalu przedsiębiorstwa kredytodawcy lub brokera kredytowego może ułatwić konsumentowi porównanie różnych ofert;

ochrona konsumenta jest pełniejsza, jeśli umowy kredytu sporządzane są na piśmie i zawierają niektóre minimalne dane dotyczące warunków umownych;

w przypadku kredytu udzielonego na nabycie towarów Państwa Członkowskie ustanawiają warunki, na jakich towary mogą być odzyskane, szczególnie jeśli konsument nie wyraził swojej zgody; rozliczenie między stronami jest sporządzone w taki sposób, aby gwarantowało, że odzyskanie towaru nie pociąga za sobą jakiegokolwiek bezpodstawnego wzbogacenia się;

konsument ma możliwość wypełnienia zobowiązań przed terminem płatności; wówczas konsument powinien mieć prawo do słusznego zmniejszenia całkowitego kosztu kredytu;

przydzielenie praw kredytodawcy wynikłych z umowy kredytu nie powinno osłabiać pozycji konsumenta;

Państwa Członkowskie, które dopuszczają użycie przez konsumentów weksli, skryptów dłużnych lub czeków w związku z umowami kredytu, gwarantują, że konsument jest odpowiednio chroniony w przypadku wykorzystania tych dokumentów;

jeśli chodzi o towary lub usługi, których uzyskanie na kredyt konsument zagwarantował sobie umową, powinien on, przynajmniej w okolicznościach określonych poniżej, mieć dodatkowo do jego zwykłych praw umownych, prawa względem kredytodawcy oraz wobec dostawcy towarów lub podmiotu świadczącego usługi; wyżej określone okoliczności to takie, w których kredytodawca i dostawca towarów czy podmiot świadczący usługi posiadają zawartą wcześniej umowę, w świetle której kredyt udzielany jest wyłącznie przez tego kredytodawcę klientom tego dostawcy czy podmiotu świadczącego usługi, w celu umożliwienia konsumentowi nabycia towarów lub usług świadczonych przez tego dostawcę lub podmiot świadczący usługi;

ecu jest walutą określoną w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 3180/78⁽⁵⁾, ostatnio zmienionym rozporządzeniem (EWG) nr 2626/84⁽⁶⁾; Państwa Członkowskie powinny mieć możliwość, w pewnych granicach, zaokrąglania kwot w walutach krajowych wynikłych z przeliczenia kwot niniejszej dyrektywy wyrażonych w ecu; kwoty w niniejszej dyrektywie powinny być okresowo badane w świetle tendencji gospodarczych i monetarnych we Wspólnocie i, jeśli zajdzie taka konieczność, skorygowane;

Państwa Członkowskie przyjmują odpowiednie środki w celu upoważnienia osób oferujących kredyt lub oferujących pośrednictwo w zawarciu umowy kredytu lub w celu kontrolowania lub monitorowania działalności osób udzielających kredyt lub pośredniczących w jego udzieleniu lub w celu umożliwiania konsumentom składania skargi w sprawie umów kredytu lub warunków ich udzielenia;

umowy kredytu nie odstępują, ze szkodą dla konsumenta, od przepisów przyjętych przy wykonywaniu niniejszej dyrektywy lub odpowiadających jej przepisom; sposób w jaki umowy są formułowane nie powinien skutkować omijaniem tych przepisów;

jeżeli niniejsza dyrektywa przewiduje pewien stopień zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących kredytu konsumenckiego oraz pewien poziom ochrony konsumenta, nie należy uniemożliwiać Państwom Członkowskim zachowania lub przyjęcia bardziej rygorystycznych środków ochrony konsumenta, z należytym uwzględnieniem ich zobowiązań wynikających z Traktatu;

nie później niż do dnia 1 stycznia 1995 r. Komisja powinna przedstawić Radzie sprawozdanie dotyczące funkcjonowania niniejszej dyrektywy,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

Artykuł  1

1. Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do umów o kredyt konsumencki.

2. Do celów niniejszej dyrektywy:

a) "konsument" oznacza osobę fizyczną, która w transakcjach objętych niniejszą dyrektywą działa w celach niezwiązanych z jej działalnością handlową lub zawodową;

b) "kredytodawca" oznacza osobę fizyczną lub prawną, która udziela kredytu w ramach wykonywanej działalności handlowej lub zawodowej albo grupę takich osób;

c) "umowa kredytu" oznacza umowę, w ramach której kredytodawca udziela lub przyrzeka udzielić konsumentowi kredytu w formie płatności odroczonej, pożyczki lub innej podobnej usługi finansowej.

Umowy na stałe świadczenie usług użyteczności publicznej lub innych, gdy konsument ma prawo do ratalnej zapłaty za okresy ich świadczenia, nie są uważane za umowy kredytu do celów niniejszej dyrektywy;

d) ¹ "całkowity koszt kredytu konsumenckiego" oznacza wszystkie koszty łącznie z odsetkami i innymi opłatami, które konsument musi ponieść w związku z zaciągnięciem kredytu.

e) ² "efektywna roczna stopa oprocentowania »oznacza całkowity koszt kredytu konsumenckiego, wyrażony jako procent kwoty udzielonego kredytu przypadający na rok, obliczony zgodnie z art. 1a«"

Artykuł  1a ³

1. a) Efektywna roczna stopa oprocentowania, która jest równoważna w stosunku rocznym, obecnej wartości wszystkich zobowiązań (pożyczki, spłaty i opłaty), przyszłych bądź obecnych, uzgodnionych między kredytodawcą i kredytobiorcą, jest obliczana zgodnie ze wzorem matematycznym określonym w załączniku II.

b) W załączniku III przedstawiono cztery przykłady ilustrujące metodę obliczeń.

2. Do celów obliczania efektywnej rocznej stopy oprocentowania jest ustalony »całkowity koszt kredytu konsumenckiego« określony w art. 1 ust. 2 lit. d), z wyjątkiem następujących opłat:

i) opłaty wnoszone przez konsumenta w przypadku niestosowania się do swoich zobowiązań ustalonych w umowie kredytowej;

ii) opłaty inne niż koszt zakupu towarów lub usług, które konsument jest zobowiązany uiścić bez względu na to, czy transakcja opłacana jest gotówką czy w formie kredytu;

iii) opłaty za dokonywanie przelewów oraz opłaty za prowadzenie konta przeznaczonego do odbioru płatności na rzecz spłaty kredytu, spłacania odsetek i innych opłat, z wyjątkiem przypadków, gdy konsument nie posiada wystarczająco dużo możliwości wyboru i gdy opłaty są nadzwyczaj wysokie; przepisu tego nie stosuje się w odniesieniu do opłat związanych z inkasowaniem takich spłat lub płatności, bez względu na to, czy dokonywane są gotówką czy w inny sposób;

iv) opłaty za członkostwo w stowarzyszeniach lub grupach, wynikające z umów niezależnych od umowy kredytowej, mimo że takie opłaty mają wpływ na warunki kredytu;

v) opłaty za ubezpieczenie lub gwarancje; wliczone są jednak opłaty, które mają zagwarantować spłatę kredytodawcy w przypadku śmierci, inwalidztwa, choroby lub bezrobocia konsumenta, na sumę równą lub niższą od całkowitej kwoty kredytu włącznie z odpowiednimi odsetkami i innymi opłatami, które stanowią warunek do udzielenia kredytu.

3. 4 (skreślony).

4. a) Efektywna roczna stopa oprocentowania jest obliczana z chwilą zawierania umowy kredytowej, nie naruszając przepisów art. 3 dotyczącego reklam i ofert.

b) Obliczenia będą przeprowadzane przy założeniu, że umowa kredytowa będzie ważna przez uzgodniony okres czasu, a kredytodawca i konsument wypełnią swoje zobowiązania stosownie do jej warunków i w uzgodnionym terminie.

5. 5 (skreślony).

6. W przypadku umów kredytowych zawierających przepisy dopuszczające zmianę stopy procentowej, odsetek oraz kwoty lub poziomu innych opłat wliczonych w efektywną roczną stopę oprocentowania, ale nie możliwych do określenia w chwili obliczania stopy procentowej, efektywna roczna stopa oprocentowania będzie obliczana przy założeniu, że odsetki i inne opłaty pozostaną niezmienione i będą obowiązywać do końca umowy kredytowej.

7. W miarę potrzeb można przyjąć następujące założenia przy obliczaniu efektywnej rocznej stopy oprocentowania:

– jeżeli umowa nie określa limitu kredytowego, kwota udzielonego kredytu jest równa sumie ustalonej przez odpowiednie Państwo Członkowskie, nie przekraczającej wartości odpowiadającej 2.000 ECU;

– jeżeli nie został ustalony harmonogram spłat i nie można go wywnioskować z warunków umowy oraz przydzielonych środków na spłatę kredytu, okres na jaki kredyt został przyznany przyjmuje się jako jeden rok;

– o ile nie zostanie określone inaczej w przypadkach, gdy umowa przewiduje więcej niż jedną datę spłaty, kredyt jest udzielony i spłaty są dokonywane w jak najbliższym terminie przewidzianym w umowie."

Artykuł  2

1. Niniejsza dyrektywa nie ma zastosowania do:

a) umów kredytu lub umów będących przyrzeczeniem udzielenia kredytu:

– przeznaczonego przede wszystkim do celów nabycia lub zachowania praw własności gruntu albo istniejącego lub projektowanego budynku,

– przeznaczonego do celów renowacji lub modernizacji budynku;

b) umów najmu z wyjątkiem tych, które zastrzegają sobie, że prawo własności ostatecznie zostanie przeniesione na najemcę;

c) kredytów udzielanych lub dostępnych bez spłaty odsetek lub jakichkolwiek innych opłat;

d) umów kredytu, według których nie są pobierane żadne odsetki, pod warunkiem że konsument wyraża zgodę na spłacenie kredytu w formie spłaty jednorazowej;

e) kredytu w formie zaliczki na przekroczenie salda na rachunku bieżącym, udzielonych przez instytucję kredytową lub instytucję finansową, innych niż rachunek karty kredytowej.

Niemniej jednak przepisy art. 6 mają zastosowanie do takich kredytów;

f) umów kredytu dotyczących kwot mniejszych niż 200 ECU lub większych niż 20.000 ECU;

g) umów kredytu, zgodnie z którymi konsument zobowiązany jest do spłacenia kredytu:

– w okresie nieprzekraczającym trzech miesięcy,

– lub maksymalnie w czterech ratach, w okresie nieprzekraczającym 12 miesięcy.

2. Państwo Członkowskie może, po konsultacji z Komisją, wyłączyć ze stosowania niniejszej dyrektywy niektóre rodzaje kredytów, które spełniają następujące warunki:

– udzielane są według stóp obliczonych poniżej aktualnych stóp rynkowych, oraz

– nie są dostępne dla ogółu społeczeństwa.

3. 6 Przepisy art. 1a i art. 4-12 nie mają zastosowania do umów kredytowych lub umów przyrzeczenia udzielania kredytu, zabezpieczanych hipoteką na nieruchomości, o ile nie zostały one już wyłączone z zakresu niniejszej dyrektywy na podstawie ust. 1 lit. a)

4. Państwa Członkowskie mogą wyłączyć z przepisów art. 6-12 umowy kredytu zawierane w formie poświadczonych dokumentów podpisanych przez notariusza lub sędziego.

Artykuł  3 ⁷

Bez uszczerbku dla dyrektywy Rady 84/450/EWG z dnia 10 września 1984 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących reklamy wprowadzającej w błąd⁽⁷⁾ oraz przepisów i zasad stosowanych w przypadku nieuczciwej reklamy, jakakolwiek reklama lub jakakolwiek oferta wystawiona w siedzibie firmy, przez które jakaś osoba oferuje kredyt lub oferuje pośrednictwo w zawarciu umowy kredytu, w której ukazana jest stopa procentowa lub jakiekolwiek liczby mające związek z kosztem kredytu, musi również określać roczną stopę oprocentowania za pomocą reprezentatywnego przykładu, jeśli nie można tego przedstawić w inny sposób.

Artykuł  4

1. Umowy kredytu zawierane są na piśmie. Konsument otrzymuje egzemplarz umowy.

2. Umowa w formie pisemnej zawiera:

a) określenie rocznej stopy oprocentowania;

b) określenie warunków, na jakich roczna stopa oprocentowania może zostać zmieniona.

c) ⁸ zestawienie kwot, ilości i częstotliwości lub dat płatności, jakich konsument musi dokonać w celu spłacenia kredytu, jak również odsetek i innych należności; w miarę możliwości jest również wskazana całkowita suma tych spłat;

d) ⁹ zestawienie pozycji kosztów, określonych w art. 1a ust. 2, z wyjątkiem kosztów związanych z niedotrzymaniem zobowiązań umownych, które nie były ujęte w efektywnej rocznej stopie oprocentowania, ale które muszą być zapłacone przez konsumenta w danych okolicznościach, razem z określeniem takich okoliczności. W przypadku gdy znana jest dokładna kwota takich pozycji, należy wskazać ich sumę; jeżeli nie, w miarę możliwości podana jest albo metoda obliczeń albo jak najbardziej przybliżona kalkulacja.

W przypadkach, w których niemożliwe jest określenie rocznej stopy oprocentowania, konsumentowi zostaje przekazana stosowna informacja zawarta w umowie w formie pisemnej. Informacja ta zawiera przynajmniej informacje przewidziane w art. 6 ust. 1 tiret drugie.

3. Umowa w formie pisemnej w dalszej swej części zawiera inne istotne warunki umowy.

Na zasadzie przykładu Załącznik do niniejszej dyrektywy zawiera wykaz takich warunków, których włączenia do umowy w formie pisemnej jako istotnego elementu mogą żądać Państwa Członkowskie.

Artykuł  5 ¹⁰

(skreślony)

Artykuł  6

1. Bez względu na wyłączenie przewidziane w art. 2 ust. 1 lit. e) tam, gdzie jest umowa między instytucją kredytową lub instytucją finansową a konsumentem na udzielenie kredytu w formie zaliczki na rachunku bieżącym, innym niż rachunki karty kredytowej, konsument jest powiadamiany podczas lub przed zawarciem umowy:

– o limicie kredytu, jeśli taki istnieje,

– o rocznej stopie oprocentowania oraz opłatach stosowanych od chwili zawarcia umowy i warunkach, na jakich mogą one być zmienione,

– procedurze wypowiedzenia umowy.

Informacje te zostaną potwierdzone na piśmie.

2. Ponadto podczas trwania umowy konsument jest informowany o każdej zmianie dotyczącej rocznej stopy oprocentowania lub odnośnych opłatach, gdy taka zmiana nastąpi. Informacja ta może być przekazana w formie wyciągu z rachunku lub w innej formie przyjętej przez Państwa Członkowskie.

3. W Państwach Członkowskich, w których za milczącą zgodą dopuszczalne jest przekroczenie stanu rachunku, dane Państwa Członkowskie zagwarantują, że konsument jest informowany o rocznej stopie oprocentowania i stosowanych opłatach oraz o jakichkolwiek ich zmianach, w sytuacji gdy przekroczenie stanu rachunku wydłuża się poza okres trzech miesięcy.

Artykuł  7

W przypadku kredytu udzielonego na zakup towarów Państwa Członkowskie ustanawiają warunki, na jakich towary mogą być odzyskane, szczególnie jeśli konsument nie wyraził swojej zgody. Dodatkowo zagwarantują one, że kiedy kredytodawca odzyskuje posiadanie towaru, rozliczenie między stronami zostanie sporządzone w taki sposób, aby zagwarantować, że odzyskanie nie pociąga za sobą jakiegokolwiek bezpodstawnego wzbogacenia się.

Artykuł  8

Konsument ma prawo do wypełnienia zobowiązań określonych w umowie kredytu przed czasem ustalonym w umowie. W tym przypadku, zgodnie z prawem przewidzianym w Państwie Członkowskim, konsument ma prawo do słusznego zmniejszenia całkowitego kosztu kredytu.

Artykuł  9

Gdy prawa kredytodawcy, zgodnie z umową kredytu, przeniesione są na osobę trzecią, konsument ma prawo do wniesienia przeciwko tej osobie trzeciej każdego zarzutu, jaki był możliwy w stosunku do pierwotnego kredytodawcy, łącznie z zarzutem potrącenia, jeśli jest ono dopuszczalna w zainteresowanych Państwach Członkowskich.

Artykuł  10

Państwa Członkowskie, które w związku z umowami kredytu zezwalają konsumentowi na:

a) dokonywanie wpłat za pomocą weksli, włączając skrypt dłużny;

b) udzielanie gwarancji za pomocą weksli, włączając skrypt dłużny oraz czeki,

gwarantują, że konsument jest wystarczająco chroniony podczas korzystania z tych dokumentów w tych celach.

Artykuł  11

1. Państwa Członkowskie zapewniają, że istnienie umowy kredytu w żaden sposób nie wpłynie na prawa konsumenta wobec dostawcy towarów lub podmiot świadczący usługi, które zostały zakupione na mocy takiej umowy, w przypadkach gdy towary lub usługi nie są dostarczone czy świadczone lub z innych powodów nie są zgodne z umową o ich dostarczenie czy świadczenie.

2. Konsument ma prawo podjąć środki prawne przeciwko kredytodawcy jeżeli:

a) w celu zakupu towarów lub uzyskania usługi konsument zawiera umowę kredytu z osobą inną niż dostawca towarów lub podmiot świadczący usługi;

oraz

b) kredytodawca i dostawca towarów lub podmiot świadczący usługi sporządzili wcześniejszą umowę, na mocy której kredyt dostępny jest wyłącznie od tego kredytodawcy dla klientów tego dostawcy lub podmiotu świadczącego usługi na nabycie towarów lub usług od tego dostawcy towarów lub podmiotu świadczącego usługi; oraz

c) konsument wymieniony w lit. a) uzyskuje swój kredyt zgodnie ze sporządzoną wcześniej umową; oraz

d) towary lub usługi objęte umową kredytu nie są dostarczone ani świadczone lub są dostarczone czy świadczone częściowo, lub nie są zgodne z umową o ich dostarczenie czy świadczenie; oraz

e) konsument podjął środki prawne przeciwko dostawcy towarów lub podmiotowi świadczącemu usługi, ale bez uzyskania zadośćuczynienia, do którego jest uprawniony.

Państwa Członkowskie określają, w jakim zakresie i na jakich warunkach te środki prawne mogą być wykorzystywane.

3. Ustęp 2 nie ma zastosowania, jeśli pojedyncza omawiana transakcja nie przekracza kwoty równoważnej 200 ECU.

Artykuł  12

1. Państwa Członkowskie:

a) gwarantują, że osoby oferujące kredyt lub oferujące pośrednictwo w zawarciu umowy kredytu uzyskają urzędowe zezwolenie na taką działalność, ściśle określone, lub jako dostawcy towarów i podmioty świadczące usługi; lub

b) gwarantują, że osoby udzielające kredyt lub pośredniczące w udzieleniu kredytu podlegają kontroli lub monitorowaniu przez instytucję lub oficjalny organ; lub

c) popierają ustanowienie właściwych organów rozpatrujących skargi dotyczące umów kredytu lub warunków udzielania kredytu oraz zapewnią stosowne informacje lub porady konsumentom, których to dotyczy.

2. Państwa Członkowskie mogą przewidzieć, że zezwolenie określone w ust. 1 lit. a) nie jest wymagane, jeśli osoby oferujące zawarcie lub pośredniczące w zawarciu umowy kredytu spełniają warunki określone w art. 1 pierwszej dyrektywy Rady z dnia 12 grudnia 1977 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe⁽⁸⁾ i mają zezwolenie, zgodnie z przepisami tej dyrektywy.

Jeśli osoby udzielające kredytu lub pośredniczące w jego udzieleniu otrzymały zezwolenie zarówno w sposób ściśle określony, zgodnie z przepisami ust. 1 lit. a), jak również z przepisami wyżej wymienionej dyrektywy, jednak drugie zezwolenie zostanie później cofnięte, to właściwy organ odpowiedzialny za wydawanie określonych zezwoleń na udzielanie kredytu, zgodnie z ust. 1 lit. a), jest powiadamiany i decyduje, czy zainteresowane osoby mogą nadal udzielać kredytów lub pośredniczyć w ich udzielaniu, czy też określone zezwolenie, zgodnie z ust. 1 lit. a), powinno zostać cofnięte.

Artykuł  13

1. Do celów niniejszej dyrektywy ecu jest walutą zdefiniowaną w rozporządzeniu (EWG) nr 3180/78, zmienionym rozporządzeniem (EWG) nr 2626/84. Równowartość w walucie krajowej będzie początkowo obliczana według kursu obowiązującego w dniu przyjęcia niniejszej dyrektywy.

Państwa Członkowskie mogą zaokrąglać kwoty w walucie krajowej wynikające ze zamiany kwot podanych w ecu, pod warunkiem że takie zaokrąglenie nie przekroczy 10 ECU.

2. Co pięć lat, przy czym po raz pierwszy w 1995 r., Rada, stanowiąc na wniosek Komisji, zbada i, jeśli zajdzie taka potrzeba, skoryguje kwoty zawarte w niniejszej dyrektywie, zgodnie z tendencjami gospodarczymi i finansowymi we Wspólnocie.

Artykuł  14

1. Państwa Członkowskie zapewni, aby umowy kredytu nie naruszały, ze szkodą dla konsumenta, przepisów prawa krajowego przyjętych w wykonaniu niniejszej dyrektywy lub z nią zgodnych.

2. Państwa Członkowskie zapewnią ponadto, aby przepisy, które przyjęły w wykonaniu niniejszej dyrektywy, nie były omijane poprzez specjalny sposób formułowania umów, w szczególności poprzez metodę rozdzielania kwoty kredytu na kilka umów.

Artykuł  15

Niniejsza dyrektywa nie stanowi przeszkody dla Państw Członkowskich w zachowaniu lub przyjęciu bardziej rygorystycznych przepisów w celu ochrony konsumentów, zgodnie z ich zobowiązaniami wynikającymi z Traktatu.

Artykuł  16

1. Państwa Członkowskie wprowadzają w życie środki niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy najpóźniej do dnia 1 stycznia 1990 r. i niezwłocznie powiadamiają o tym Komisję.

2. Państwa Członkowskie przekażą Komisji teksty podstawowych przepisów prawa krajowego, przyjęte w dziedzinach objętych niniejszą dyrektywą.

Artykuł  17

Przed dniem 1 stycznia 1995 r. Komisja przedstawia Radzie sprawozdanie dotyczące zastosowania niniejszej dyrektywy.

Artykuł  18

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.

Sporządzono w Brukseli, dnia 22 grudnia 1986 r.

	W imieniu Rady
	G. SHAW
	Przewodniczący

______

⁽¹⁾ Dz.U. C 80 z 27.3.1979, str. 4 oraz Dz.U. C 183 z 10.7.1984, str. 4.

⁽²⁾ Dz.U. C 242 z 12.9.1983, str. 10.

⁽³⁾ Dz.U. C 113 z 7.5.1980, str. 22.

⁽⁴⁾ Dz.U. C 92 z 25.4.1975, str. 1 oraz Dz.U. C 133 z 3.6.1981, str. 1.

⁽⁵⁾ Dz.U. L 379 z 30.12.1978, str. 1.

⁽⁶⁾ Dz.U. L 247 z 16.9.1984, str. 1.

⁽⁷⁾ Dz.U. L 250 z 19.9.1984, str. 17. Dyrektywa ostatnio zmieniona dyrektywą 97/55/WE (Dz.U. L 280 z 23.10.1997, str. 18)

⁽⁸⁾ Dz.U. L 322 z 17.12.1977, str. 30.

ZAŁĄCZNIK  I ¹¹

WYKAZ WARUNKÓW OKREŚLONYCH W ART. 4 UST. 3

1. Umowy kredytu na finansowanie dostawy towarów lub świadczenie usług:

i) opis towarów lub usług objętych umową;

ii) cena gotówkowa i cena do zapłaty na podstawie umowy kredytu;

iii) wysokość ewentualnej zaliczki, ilość i wysokość rat oraz terminy płatności lub metoda ich określania, jeśli nie są znane w chwili zawarcia umowy;

iv) wskazanie, że konsument będzie miał prawo, zgodnie z art. 8, do zmniejszenia kwoty, jeśli dokona wcześniejszej spłaty;

v) wskazanie właściciela towarów (jeśli prawo własności nie zostaje przeniesione natychmiast na konsumenta) i warunki, na jakich konsument stanie się ich właścicielem;

vi) określenie wymaganego zabezpieczenia, o ile jest wymagane;

vii) okres możliwości wycofania się z umowy, o ile taki istnieje;

viii) wskazanie wymaganego ubezpieczenia (ubezpieczeń), o ile są wymagane oraz wówczas gdy wybór ubezpieczyciela nie podlega decyzji konsumenta, wskazanie kosztu z nim związanego.

ix) zobowiązanie konsumenta do oszczędzania pewnej kwoty pieniędzy, które muszą być wpłacane na specjalny rachunek

2. Umowy kredytu realizowane za pomocą kart kredytowych:

i) wysokość limitu kredytowego, o ile istnieje;

ii) warunki spłaty lub sposoby ich określenia;

iii) okres wycofania się z umowy, o ile taki istnieje.

3. Umowy kredytu realizowane za pomocą rachunku bieżącego, które nie są objęte przez inne przepisy dyrektywy:

i) wysokość limitu kredytowego, o ile istnieje, lub metoda jego określenia;

ii) warunki wykorzystania i spłaty;

iii) okres wycofania się z umowy, o ile taki istnieje.

4. Inne umowy kredytu objęte dyrektywą:

i) wysokość limitu kredytowego, o ile istnieje;

ii) wskazanie wymaganego zabezpieczenia, o ile takie istnieje;

iii) warunki spłaty;

iv) okres możliwości wycofania się z umowy, o ile taki istnieje;

v) wskazanie, że konsument będzie uprawniony, jak określono w art. 8, do zmniejszenia kwoty, jeśli dokona wcześniejszej spłaty.

ZAŁĄCZNIK  II ¹²

PODSTAWOWE RÓWNANIE WYRAŻAJĄCE RÓWNOWAŻNOŚĆ POŻYCZEK Z JEDNEJ STRONY ORAZ SUMY SPŁAT I KOSZTÓW Z DRUGIEJ STRONY

Znaczenie liter i symboli:

K numer pożyczki

K' numer spłaty pożyczki lub opłaty kosztów

A_K kwota pożyczki numer K

A'_K kwota spłaty numer K'

Σ suma

m numer ostatniej pożyczki

m' numer ostatniej spłaty pożyczki lub opłaty kosztów

t_K okres, wyrażony w latach i ułamkach lat, między datą pożyczki nr 1 i datami kolejnych pożyczek od nr 2 do m

t_K' okres, wyrażony w latach i ułamkach lat między datą pożyczki nr 1 i kolejnymi spłatami lub opłatami kosztów od nr 1 do m

i stopa procentowa, którą można obliczyć (algebraicznie, za pomocą kolejnych przybliżeń lub programu komputerowego), w przypadku gdy pozostałe dane równania są znane z umowy lub z innych źródeł.

Uwagi:

a) Kwoty wpłacane przez obie strony w różnym czasie nie muszą być równe ani nie muszą być płacone w regularnych odstępach czasu.

b) Data początkowa to data pierwszej pożyczki.

c) Okresy między datami stosowane w obliczeniach wyrażane są w latach lub w ułamkach lat. Zakłada się, że rok ma 365 dni lub 365,25 dnia lub (w latach przestępnych) 366 dni, 52 tygodnie lub 12 równych miesięcy. Zakłada się, że jeden miesiąc liczy 30,41666 dnia (tj. 365/12).

d) Wynik obliczenia podaje się z dokładnością co najmniej do jednego miejsca po przecinku. Przy zaokrąglaniu wyniku do dziesiętnego miejsca po przecinku stosuje się następującą zasadę:

Jeśli cyfra występująca po wybranym miejscu po przecinku jest równa lub większa od pięciu, cyfrę na wybranym miejscu po przecinku zwiększa się o jeden.

e) Państwa Członkowskie zapewniają tożsamość wyników otrzymywanych za pomocą stosowanych metod rozwiązywania równań z wynikami podanymi w przykładach przedstawionych w załączniku III.

ZAŁĄCZNIK  III ¹³

PRZYKŁADY OBLICZEŃ

A. OBLICZANIE ROCZNEJ STOPY OPROCENTOWANIA NA PODSTAWIE ROKU KALENDARZOWEGO (1 ROK = 365 DNI (LUB 366 DNI W LATACH PRZESTĘPNYCH))

Przykład pierwszy

Suma pożyczki podjętej w dniu 1 stycznia 1994 r. wynosi S = 1.000 ECU.

Spłata pożyczki następuje w opłacie jednorazowej w wysokości 1.200 ECU dnia 1 lipca 1995 r., tzn. 1 1/2 roku lub 546 (= 365 + 181) dni od daty pożyczki.

Równanie przybiera postać:

lub:

(1 + i)^546/365 = 1,2

1 + i = 1,1296204

i = 0,1296204

Wartość tę zaokrąglamy do 13 % (lub do 12,96 %, jeśli preferowane jest zachowanie dokładności do dwóch miejsc po przecinku).

Przykład drugi

Suma pożyczki wynosi S = 1.000 ECU, ale wierzyciel zatrzymuje 50 ECU z tytułu kosztów administracyjnych, tak więc w rzeczywistości pożyczka wynosi 950 ECU; spłata pożyczki w wysokości 1.200 ECU następuje, podobnie jak w pierwszym przykładzie, dnia 1 lipca 1995 r.

Równanie przybiera postać:

lub:

(1 + i)546/365= 1,263157

1 + i = 1,169026

i = 0,169026

Wartość tę zaokrąglamy do 16,9 %.

Przykład trzeci

Suma pożyczki podjętej dnia 1 stycznia 1994 r. wynosi 1.000 ECU; spłata pożyczki następuje w dwóch ratach

po 600 ECU każda, wpłacanych odpowiednio po roku i po dwóch latach.

Równanie przybiera postać:

Równanie to rozwiązujemy algebraicznie i otrzymujemy wynik i = 0,1306623, który zaokrąglamy do 13,1 % (lub do 13,07 %, jeśli preferowane jest zachowanie dokładności do dwóch miejsc po przecinku).

Przykład czwarty

Suma pożyczki podjętej dnia 1 stycznia 1994 r. wynosi S = 1.000 ECU, a kwota do spłacenia przez pożyczkobiorcę wynosi:

Po 3 miesiącach (0,25 roku/90 dni):	272 ECU
Po 6 miesiącach (0,5 roku/181 dni):	272 ECU
Po 12 miesiącach (1 rok/365 dni):	544 ECU
Razem:	1.088 ECU

Równanie przybiera postać:

W równaniu tym możliwe jest obliczenie i za pomocą kolejnych przybliżeń, które można zaprogramować na kalkulatorze kieszonkowym.

Otrzymujemy wynik i = 0,13226, który zaokrąglamy do 13,2 % (lub do 13,23 %, jeśli preferowane jest zachowanie dokładności do dwóch miejsc po przecinku).

B. OBLICZANIE ROCZNEJ STOPY OPROCENTOWANIA NA PODSTAWIE ROKU ZWYKŁEGO (1 ROK = 365 DNI LUB 365,25 DNIA, 52 TYGODNIE LUB 12 RÓWNYCH MIESIĘCY)

Przykład pierwszy

Suma pożyczki: S = 1.000 ECU.

Spłata pożyczki następuje w opłacie jednorazowej w wysokości 1.200 ECU po 1,5 roku (tj. po 1,5 x 365 = 547,5 dnia, 1,5 x 365,25 = 547,875 dnia, 1,5 x 366 = 549 dniach, 1,5 x 12 = 18 miesiącach lub 1,5 x 52 = 78 tygodniach) od daty pożyczki.

Równanie przybiera postać:

lub:

(1 + i)^1,5= 1,2

1 + i = 1,129243

i = 0,129243

Wartość tę zaokrąglamy do 12,9 % (lub do 12,92 %, jeśli preferowane jest zachowanie dokładności do dwóch miejsc po przecinku).

Przykład drugi

Suma pożyczki wynosi S = 1.000 ECU, ale wierzyciel zatrzymuje 50 ECU z tytułu kosztów administracyjnych, tak więc w rzeczywistości pożyczka wynosi 950 ECU; spłata pożyczki w wysokości 1.200 ECU następuje, podobnie jak w pierwszym przykładzie, 1,5 roku od daty pożyczki.

Równanie przybiera postać:

lub:

(1 + i)^1,5 = 1200/950 = 1,263157

1 + i = 1,168526

i = 0,168526

Wartość tę zaokrąglamy do 16,9 % (lub do 16,85 %, jeśli preferowane jest zachowanie dokładności do dwóch miejsc po przecinku).

Przykład trzeci

Suma pożyczki wynosi 1.000 ECU; spłata pożyczki następuje w dwóch ratach po 600 ECU każda, wpłacanych odpowiednio po roku i po dwóch latach.

Równanie ma następującą postać:

Równanie to rozwiązujemy algebraicznie i otrzymujemy wynik i = 0,13066, który zaokrąglamy do 13,1 % (lub do 13,07 %, jeśli preferowane jest zachowanie dokładności do dwóch miejsc po przecinku).

Przykład czwarty

Suma pożyczki wynosi S = 1.000 ECU, a kwota do spłacenia przez kredytobiorcę wynosi:
Po 3 miesiącach
(0,25 roku/13 tygodni/91,25 dnia/91,3125 dnia):	272 ECU
Po 6 miesiącach
(0,5 roku/26 tygodni/182,5 dnia/182,625 dnia):	272 ECU
Po 12 miesiącach
(1 rok/52 tygodnie/365 dni/365,25 dnia):	544 ECU
Razem:	1.088 ECU

Równanie przybiera postać:

W równaniu tym możliwe jest obliczenie i za pomocą kolejnych przybliżeń, które można zaprogramować na kalkulatorze kieszonkowym.

Otrzymujemy wynik i = 0,13185, który zaokrąglamy do 13,2 % (lub do 13,19 %, jeśli preferowane jest zachowanie dokładności do dwóch miejsc po przecinku).

1 Art. 1 ust. 2 lit. d) zmieniona przez art. 1 pkt 1 dyrektywy nr 90/88/EWG z dnia 22 lutego 1990 r. (Dz.U.UE.L.90.61.14) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 marca 1990 r.

2 Art. 1 ust. 2 lit. e) zmieniona przez art. 1 pkt 1 dyrektywy nr 90/88/EWG z dnia 22 lutego 1990 r. (Dz.U.UE.L.90.61.14) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 marca 1990 r.

3 Art. 1a dodany przez art. 1 pkt 2 dyrektywy nr 90/88/EWG z dnia 22 lutego 1990 r. (Dz.U.UE.L.90.61.14) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 marca 1990 r.

4 Art. 1a ust. 3 skreślony przez art. 1 lit. b) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 98/7/WE z dnia 16 lutego 1998 r. (Dz.U.UE.L.98.101.17) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 21 kwietnia 1998 r.

5 Art. 1a ust. 5 skreślony przez art. 1 lit. c) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 98/7/WE z dnia 16 lutego 1998 r. (Dz.U.UE.L.98.101.17) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 21 kwietnia 1998 r.

6 Art. 2 ust. 3 zmieniony przez art. 1 pkt 3 dyrektywy nr 90/88/EWG z dnia 22 lutego 1990 r. (Dz.U.UE.L.90.61.14) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 marca 1990 r.

7 Art. 3 zmieniony przez art. 1 lit. d) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 98/7/WE z dnia 16 lutego 1998 r. (Dz.U.UE.L.98.101.17) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 21 kwietnia 1998 r.

8 Art. 4 ust. 2 lit. c) dodana przez art. 1 pkt 4 dyrektywy nr 90/88/EWG z dnia 22 lutego 1990 r. (Dz.U.UE.L.90.61.14) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 marca 1990 r.

9 Art. 4 ust. 2 lit. d) dodana przez art. 1 pkt 4 dyrektywy nr 90/88/EWG z dnia 22 lutego 1990 r. (Dz.U.UE.L.90.61.14) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 marca 1990 r.

10 Art. 5 skreślony przez art. 1 pkt 5 dyrektywy nr 90/88/EWG z dnia 22 lutego 1990 r. (Dz.U.UE.L.90.61.14) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 marca 1990 r.

11 Załącznik I zmieniony i według numeracji ustalonej przez art. 1 pkt 6 dyrektywy nr 90/88/EWG z dnia 22 lutego 1990 r. (Dz.U.UE.L.90.61.14) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 marca 1990 r.

12 Załącznik II:

-dodany przez art. 1 pkt 7 dyrektywy nr 90/88/EWG z dnia 22 lutego 1990 r. (Dz.U.UE.L.90.61.14) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 marca 1990 r.

- zmieniony przez art. 1 lit. e) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 98/7/WE z dnia 16 lutego 1998 r. (Dz.U.UE.L.98.101.17) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 21 kwietnia 1998 r.

13 Załącznik III:

-dodany przez art. 1 pkt 7 dyrektywy nr 90/88/EWG z dnia 22 lutego 1990 r. (Dz.U.UE.L.90.61.14) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 marca 1990 r.

- zmieniony przez art. 1 lit. f) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 98/7/WE z dnia 16 lutego 1998 r. (Dz.U.UE.L.98.101.17) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 21 kwietnia 1998 r.

• Identyfikator: Dz.U.UE.L.1987.42.48
• Rodzaj: Dyrektywa
• Tytuł: Dyrektywa 87/102/EWG w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących kredytu konsumenckiego
• Data aktu: 22/12/1986
• Data ogłoszenia: 12/02/1987
• Data wejścia w życie: 01/05/2004, 12/01/1987