Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 9 czerwca 2022 r. w sprawie poszanowania praw człowieka w Sinciangu, w tym ujawnionych dokumentów z obozów reedukacyjnych w tym regionie (2022/2700(RSP))(2022/C 493/07)
(Dz.U.UE C z dnia 27 grudnia 2022 r.)
Parlaent Europejski,
- uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje i sprawozdania w sprawie sytuacji w Chinach, w szczególności rezolucję z 17 grudnia 2020 r. w sprawie pracy przymusowej i sytuacji Ujgurów w Regionie Autonomicznym Sinciang-Ujgur 1 oraz rezolucję z 19 grudnia 2019 r. w sprawie sytuacji Ujgurów w Chinach (wyciek dokumentów China Cables) 2 ,
- uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 1948 r.,
- uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych z 16 grudnia 1966 r.,
- uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) 2020/1998 3 oraz decyzję Rady (WPZiB) 2020/1999 z 7 grudnia 2020 r. 4 w sprawie środków ograniczających stosowanych w sytuacji poważnych pogwałceń i naruszeń praw człowieka,
- uwzględniając Konwencję ONZ o prawach dziecka z 1989 r.,
- uwzględniając art. 36 konstytucji Chińskiej Republiki Ludowej gwarantujący wszystkim obywatelom prawo do wolności wyznania oraz jej art. 4, w którym zapisano prawa mniejszości etnicznych,
- uwzględniając art. 144 ust. 5 i art. 132 ust. 4 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że propagowanie oraz poszanowanie praw człowieka, demokracji i praworządności powinno stanowić centralny element stosunków UE z Chinami, zgodnie z zobowiązaniem UE do ochrony tych wartości w jej działaniach zewnętrznych oraz z zobowiązaniem Chin do przestrzegania ich we własnym rozwoju i we współpracy międzynarodowej;
B. mając na uwadze, że Międzynarodowe Konsorcjum Dziennikarzy Śledczych oraz szereg międzynarodowych mediów, w tym BBC, hiszpański El Pais, francuski Le Monde i niemiecki Der Spiegel, miały możliwość zapoznania się z aktami policyjnymi z Sinciangu;
C. mając na uwadze, że odpowiedzialne władze chińskie zaprzeczyły oskarżeniom o masowe i strukturalne łamanie praw człowieka w Sinciangu;
D. mając na uwadze, że akta policyjne z Sinciangu szczegółowo dokumentują - i po raz pierwszy za pomocą licznych zdjęć - skalę systematycznych, brutalnych i arbitralnych represji w Regionie Autonomicznym Sinciang-Ujgur;
E. mając na uwadze, że materiały te świadczą o świadomej roli i bezpośrednim zaangażowaniu rządu centralnego w Pekinie, w tym Xi Jinpinga i Li Keqianga, oraz czołowych urzędników Regionu Autonomicznego Sinciang-Ujgur w kierowaniu polityką masowego internowania w Sinciangu, a także o ich aktywnym wsparciu dla tej polityki; mając na uwadze, że dokumenty te świadczą również o świadomym i aktywnym poparciu prezydenta Xi Jinpinga dla prowadzonych w Sinciangu kampanii "reedukacji", "mocnego uderzenia" i "deradykalizacji", a także dla stałych wydatków na dodatkowe ośrodki detencyjne i personel w celu zarządzania napływem zatrzymanych;
F. mając na uwadze, że Ujgurski Trybunał i inne wiarygodne, niezależne organy śledcze i organizacje badawcze stwierdziły, że poważne i systematyczne naruszenia praw człowieka przez Chiny wobec Ujgurów i innych etnicznych narodów turkijskich są równoznaczne z torturami, zbrodniami przeciwko ludzkości i ludobójstwem 5 ; mając na uwadze, że rząd USA oraz organy ustawodawcze USA, Kanady, Zjednoczonego Królestwa, Niderlandów, Belgii, Francji, Litwy, Czech i Irlandii dokonały podobnych ustaleń;
G. mając na uwadze, że od 2017 r. różne organizacje pozarządowe wielokrotnie informowały, iż Chiny dokonują masowych zatrzymań Ujgurów, Kazachów i innych głównie muzułmańskich grup etnicznych w Sinciangu;
H. mając na uwadze, że okrucieństwa wobec Ujgurów należy postrzegać w kontekście szerszej represyjnej i agresywnej polityki wewnętrznej i zewnętrznej Chin;
1. z całą mocą potępia fakt, że społeczność ujgurska w Chińskiej Republice Ludowej jest systematycznie prześladowana za pomocą brutalnych środków, takich jak masowe deportacje, indoktrynacja polityczna, rozdzielanie rodzin, ograniczanie wolności religijnej, niszczenie kultury i powszechne stosowanie inwigilacji;
2. stwierdza, że wiarygodne dowody świadczące o zapobieganiu ciążom i oddzielaniu ujgurskich dzieci od ich rodzin wskazują na zbrodnie przeciwko ludzkości i poważne ryzyko ludobójstwa; wzywa władze chińskie do zakończenia wszelkich finansowanych przez rząd programów pracy przymusowej i masowej przymusowej sterylizacji oraz do natychmiastowego zaprzestania stosowania jakichkolwiek środków mających na celu zapobieganie urodzeniom wśród ludności ujgurskiej, w tym przymusowych aborcji lub sankcji za naruszenia kontroli urodzeń;
3. wyraża poważne zaniepokojenie nadmiernymi i arbitralnymi wyrokami pozbawienia wolności wydawanymi w wyniku oskarżeń o terroryzm lub ekstremizm, co według akt policyjnych z Sinciangu oznacza, że w 2018 r. zatrzymano 22 000 osób, czyli 12 % dorosłej populacji ujgurskiej w okręgu Konasheher 6 ; wyraża zaniepokojenie w związku z domniemanymi oskarżeniami o systematyczne gwałty, wykorzystywanie seksualne i torturowanie kobiet w chińskich obozach reedukacyjnych;
4. wzywa rząd Chin do natychmiastowego zaprzestania praktyki arbitralnego przetrzymywania bez postawienia zarzutów, procesu lub skazania za przestępstwa kryminalne, wymierzonej w Ujgurów i inne etniczne ludy turkijskie, do zamknięcia wszystkich obozów i ośrodków detencyjnych oraz do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia osób przetrzymywanych, a także do połączenia z rodzicami ujgurskich dzieci, które są przymusowo umieszczane w państwowych placówkach opiekuńczych;
5. przypomina, że Chiny ratyfikowały Konwencję ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, która przewiduje całkowity i nieodwołalny zakaz tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania;
6. wzywa władze chińskie do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia ujgurskiego badacza i laureata Nagrody im. Sacharowa w 2019 r. Ilhama Tohtiego oraz do zapewnienia mu w międzyczasie regularnego i nieograniczonego dostępu do jego rodziny i wybranych przez niego prawników;
7. ponownie wzywa władze chińskie do umożliwienia niezależnym dziennikarzom, obserwatorom międzynarodowym i organom dochodzeniowym, w tym zwłaszcza osobom upoważnionym w ramach specjalnych procedur Rady Praw Człowieka ONZ i specjalnemu przedstawicielowi UE ds. praw człowieka, swobodnego, skutecznego i nieograniczonego dostępu do Regionu Autonomicznego Sinciang-Ujgur, a także nieograniczonego dostępu do obozów internowania i do ośrodków detencyjnych w celu zweryfikowania twierdzeń Chin, że obozy te już nie funkcjonują;
8. przypomina o propozycjach zorganizowania specjalnej sesji Rady Praw Człowieka ONZ lub pilnej debaty na temat pogarszającej się sytuacji w zakresie praw człowieka w Chinach oraz na temat przyjęcia rezolucji z myślą o stworzeniu mechanizmu monitorowania i sprawozdawczości, w związku z globalnym wezwaniem ze strony setek organizacji społeczeństwa obywatelskiego ze wszystkich regionów;
9. ubolewa nad tym, że kiedy wysoka komisarz ONZ ds. praw człowieka odwiedziła Chiny i Region Autonomiczny Sinciang-Ujgur władze chińskie nie umożliwiły jej pełnego dostępu do niezależnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego, obrońców praw człowieka i ośrodków detencyjnych, co uniemożliwiło jej obserwację pełnej skali obozów reedukacji politycznej w Sinciangu; żałuje, że podczas swojej wizyty komisarz ONZ ds. praw człowieka M. Bachelet nie pociągnęła wyraźnie rządu chińskiego do odpowiedzialności za naruszenia praw człowieka wobec Ujgurów;
10. wzywa wysoką komisarz do natychmiastowego opublikowania długo oczekiwanego sprawozdania w sprawie naruszeń praw człowieka w Sinciangu w oparciu o dostępne, obszerne i coraz liczniejsze dowody na skalę i wagę naruszeń praw człowieka, których dopuszczają się władze chińskie;
11. wzywa państwa członkowskie i wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa do szybkiego przyjęcia dodatkowych sankcji wobec wysokich rangą urzędników chińskich, takich jak Chen Quanguo, Zhao Kezhi, Guo Shengkun i Hu Lianhe, i innych osób wskazanych w aktach policyjnych z Sinciangu oraz innych osób i podmiotów, które są zaangażowane w systematyczne naruszanie praw człowieka w Regionie Autonomicznym Sinciang-Ujgur;
12. wzywa Radę, by na następnym posiedzeniu Rady Europejskiej zajęła się przypadkami łamania praw człowieka w Sinciangu oraz by zaapelowała do państw członkowskich G-7 i G-20 o zajęcie się tą kwestią;
13. wzywa UE i jej państwa członkowskie do podjęcia wszelkich niezbędnych kroków, zgodnie z Konwencją ONZ w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, aby położyć kres tym okrucieństwom i pociągnąć do odpowiedzialności winnych tych zbrodni, w tym za pośrednictwem międzynarodowych mechanizmów pociągania do odpowiedzialności;
14. przyznaje, że stosunki UE-Chiny w coraz większym stopniu charakteryzują się konkurencją gospodarczą i rywalizacją systemową; przyznaje, że podczas niedawnego szczytu UE-Chiny przywódcy UE poruszyli kwestię poważnych naruszeń praw człowieka w Sinciangu, i podkreśla, jak ważne jest dalsze poruszanie tej kwestii przy każdej okazji i na najwyższych szczeblach;
15. zachęca UE i państwa członkowskie do pilnego identyfikowania i ograniczania ryzyka związanego z ingerencją zagraniczną Chin; zdecydowanie potępia wszelkie formy międzynarodowych represji lub prób represjonowania chińskich dysydentów lub przedstawicieli społeczności ujgurskiej mieszkających za granicą;
16. wzywa UE i państwa członkowskie do zawieszenia umów o ekstradycji z Chinami i Hongkongiem;
17. apeluje do władz chińskich, by umożliwiły opuszczenie Chińskiej Republiki Ludowej wszystkim Ujgurom, którzy chcą opuścić kraj;
18. wzywa Komisję, by zaproponowała zakaz przywozu wszystkich produktów wytwarzanych przez robotników przymusowych oraz produktów wytwarzanych przez wszystkie chińskie przedsiębiorstwa ujęte w wykazie przedsiębiorstw wykorzystujących pracę przymusową; ponownie wyraża poparcie dla ambitnej dyrektywy w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w obszarze zrównoważonego rozwoju;
19. ponownie wzywa UE i państwa członkowskie do sprawdzenia, czy podmioty działające na rynku wewnętrznym UE są bezpośrednio lub pośrednio zaangażowane w tworzenie systemów masowej inwigilacji w Sinciangu, w prowadzenie lub budowę ośrodków detencyjnych dla grup mniejszościowych w Sinciangu lub w przeprowadzanie transakcji z jakąkolwiek osobą objętą sankcjami za prześladowanie Ujgurów i innych grup mniejszościowych w Sinciangu; podkreśla, że jeżeli stwierdzone zostaną takie sytuacje, to należy wprowadzić środki związane z handlem, zakaz ubiegania się o zamówienia publiczne, a także sankcje;
20. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, rządom i parlamentom państw członkowskich, sekretarzowi generalnemu ONZ, wysokiej komisarz NZ ds. praw człowieka oraz rządowi i parlamentowi Chińskiej Republiki Ludowej.
