Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 10 marca 2022 r. w sprawie europejskiego semestru na rzecz koordynacji polityki gospodarczej - roczna analiza zrównoważonego wzrostu gospodarczego na 2022 r. (2022/2006(INI))(2022/C 347/15)
(Dz.U.UE C z dnia 9 września 2022 r.)
Parlament Europejski,
- uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 121 ust. 2 i art. 136,
- uwzględniając Protokół nr 1 do traktatów w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej,
- uwzględniając Protokół nr 2 do traktatów w sprawie stosowania zasady pomocniczości i proporcjonalności,
- uwzględniając Traktat o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w unii gospodarczej i walutowej,
- uwzględniając porozumienie paryskie w kontekście Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu i cele zrównoważonego rozwoju,
- uwzględniając dyrektywę Rady 2011/85/UE z dnia 8 listopada 2011 r. w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich 1 ,
- uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) nr 1177/2011 z dnia 8 listopada 2011 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1467/97 w sprawie przyspieszenia i wyjaśnienia procedury nadmiernego deficytu 2 ,
- uwzględniając rozporządzenie (UE) nr 1173/2011 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie skutecznego egzekwowania nadzoru budżetowego w strefie euro 3 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1174/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie środków egzekwowania korekty nadmiernych zakłóceń równowagi makroekonomicznej w strefie euro 4 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1175/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97 w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych 5 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011 z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania 6 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 472/2013 z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie wzmocnienia nadzoru gospodarczego i budżetowego nad państwami członkowskimi należącymi do strefy euro dotkniętymi lub zagrożonymi poważnymi trudnościami w odniesieniu do ich stabilności finansowej 7 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 473/2013 z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie wspólnych przepisów dotyczących monitorowania i oceny projektów planów budżetowych oraz zapewnienia korekty nadmiernego deficytu w państwach członkowskich należących do strefy euro 8 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2020/2092 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie ogólnego systemu warunkowości służącego ochronie budżetu Unii 9 (rozporządzenie w sprawie warunkowości w zakresie praworządności),
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 z dnia 12 lutego 2021 r. ustanawiające Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności 10 (rozporządzenie w sprawie RRF),
- uwzględniając komunikat Komisji z 27 maja 2020 r. zatytułowany "Decydujący moment dla Europy: naprawa i przygotowanie na następną generację" (COM(2020)0456),
- uwzględniając komunikat Komisji z 2 czerwca 2021 r. pt. "Koordynacja polityki gospodarczej w 2021 r.: przezwyciężenie COVID-19, wspieranie odbudowy i modernizacja naszej gospodarki" (COM(2021)0500),
- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 4 marca 2021 r. zatytułowany "Plan działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych" (COM(2021)0102),
- uwzględniając zobowiązanie społeczne z Porto podpisane 7 maja 2021 r. przez Radę, Komisję, Parlament i europejskich partnerów społecznych,
- uwzględniając komunikat Komisji z 24 listopada 2021 r. pt. "Roczna analiza zrównoważonego wzrostu gospodarczego na 2022 r." (COM(2021)0740),
- uwzględniając sprawozdanie Komisji z 24 listopada 2021 r. zatytułowane "Sprawozdanie przedkładane w ramach mechanizmu ostrzegania 2022" (COM(2021)0741) oraz zalecenie Komisji z 24 listopada 2021 r. w sprawie zalecenia Rady w sprawie polityki gospodarczej w strefie euro (COM(2021)0742),
- uwzględniając sprawozdanie Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego z 16 lutego 2021 r. zatytułowane "Financial stability implications of support measures to protect the real economy from the COVID-19 pandemic" [Skutki dla stabilności finansowej środków pomocowych stosowanych w celu ochrony gospodarki realnej w związku z pandemią COVID-19],
- uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z 27 maja 2020 r. zatytułowany "Określenie potrzeb Europy w zakresie odbudowy",
- uwzględniając europejską prognozę gospodarczą Komisji z jesieni 2021 r. opublikowaną 11 listopada 2021 r.,
- uwzględniając ocenę Europejskiej Rady Budżetowej z 16 czerwca 2021 r. w sprawie kursu polityki budżetowej właściwego dla strefy euro w 2022 r.,
- uwzględniając swoją rezolucję z 6 czerwca 2021 r. zatytułowaną "Opinia Parlamentu w sprawie prowadzonej obecnie przez Komisję i Radę oceny krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności",
- uwzględniając rezolucję z 13 listopada 2020 r. w sprawie planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy - jak finansować Zielony Ład,
- uwzględniając sprawozdanie roczne Europejskiej Rady Budżetowej z 10 listopada 2021 r.,
- uwzględniając swoją rezolucję z 8 lipca 2021 r. w sprawie przeglądu makroekonomicznych ram legislacyjnych w celu zwiększenia wpływu na gospodarkę realną Europy oraz poprawy przejrzystości procesu podejmowania decyzji i demokratycznej rozliczalności 11 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 1 marca 2022 r. w sprawie agresji Rosji wobec Ukrainy 12 ,
- uwzględniając art. 54 Regulaminu,
- uwzględniając opinie przedstawione przez Komisję Budżetową oraz Komisję Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności,
- uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej (A9-0034/2022),
A. mając na uwadze, że europejski semestr odgrywa ważną rolę w koordynacji polityki gospodarczej i budżetowej w państwach członkowskich, chroniąc tym samym makroekonomiczną stabilność unii gospodarczej i walutowej; mając na uwadze, że proces ten nie powinien ignorować celów Europejskiego filaru praw socjalnych i Europejskiego Zielonego Ładu, ani innych kwestii związanych z sektorem finansowym i opodatkowaniem; mając na uwadze, że włączenie tych kwestii nie powinno umniejszać głównie gospodarczego i fiskalnego charakteru semestru europejskiego;
B. mając na uwadze, że według prognoz ekonomicznych Komisji z zimy stopa wzrostu PKB w 2022 r. wyniesie 4,0 % PKB na mieszkańca zarówno w strefie euro, jak i w UE-27, ale w 2023 r. ma spaść odpowiednio do 2,7 % dla strefy euro i 2,8 % dla UE-27;
C. mając na uwadze, że w prognozach ekonomicznych Komisji z zimy wskazuje się na znaczną różnicę w tempie odbudowy między państwami członkowskimi w 2021 r., przy czym rozbieżności we wzroście PKB wahają się od 2,8 % do 13,7 %;
D. mając na uwadze, że kryzys spowodowany pandemią COVID-19 doprowadził do wzrostu nierówności społecznych, terytorialnych, międzypokoleniowych, gospodarczych i związanych z płcią;
E. mając na uwadze, że według prognoz ekonomicznych Komisji z zimy w 2021 r. średnia stopa bezrobocia spadła do 7,0 % w strefie euro i 6,4 % w UE-27;
F. mając na uwadze, że bezprecedensowa recesja gospodarcza w 2020 r. oraz środki podjęte w odpowiedzi na pandemię spowodowały wzrost relacji długu publicznego do PKB w 2021 r. do 100 % w strefie euro i do 92,1 % w UE-27;
G. mając na uwadze, że zwiększenie wydajności i globalnej konkurencyjności UE wymaga strukturalnych, zrównoważonych pod względem społecznym, sprzyjających wzrostowi i trwałych reform oraz odpowiedniego poziomu inwestycji;
H. mając na uwadze, że odbudowa gospodarcza po pandemii wymaga szybkiego i skutecznego wdrożenia Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF); mając na uwadze, że wszystkie plany odbudowy i zwiększania odporności powinny uwzględniać każdy z sześciu filarów oraz ogólne i szczegółowe cele rozporządzenia w sprawie RRF, a także przestrzegać jego zasad horyzontalnych;
I. mając na uwadze, że w procesie europejskiego semestru zidentyfikowano wyzwania związane z praworządnością;
J. mając na uwadze, że aspekty związane z ewentualną przyszłością ram budżetowych UE zostały omówione w specjalnym sprawozdaniu z inicjatywy własnej Parlamentu Europejskiego;
K. mając na uwadze, że aspekty zatrudnienia i aspekty społeczne rocznej analizy zrównoważonego wzrostu gospodarczego zostały omówione w podwójnym sprawozdaniu Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych Parlamentu Europejskiego zatytułowanym "Europejski semestr na rzecz koordynacji polityki gospodarczej: zatrudnienie i aspekty społeczne w rocznej strategii zrównoważonego wzrostu gospodarczego na 2022 r.
L. mając na uwadze, że aspekty związane z wdrażaniem RRF zostaną omówione w specjalnym sprawozdaniu z inicjatywy własnej Parlamentu Europejskiego;
Perspektywy gospodarcze UE
1. zauważa, że gospodarka europejska odbudowuje się szybciej, niż oczekiwano, po druzgocących skutkach globalnej pandemii COVID-19; podkreśla kluczowe znaczenie, jakie w łagodzeniu wpływu pandemii na gospodarkę europejską miały i nadal będą miały podjęte we właściwym czasie, innowacyjne interwencje polityczne;
2. podkreśla, że konflikt w Ukrainie i surowe sankcje wobec Federacji Rosyjskiej nieuchronnie pociągną za sobą negatywne skutki dla gospodarki UE; wzywa Komisję do określenia i ułatwienia środków i sposobów radzenia sobie z gospodarczymi i społecznymi konsekwencjami sankcji;
3. wyraża zaniepokojenie pojawiającymi się nowymi wariantami wirusa, lokalnymi lockdownami z powodu pandemii, wzrostem cen energii, presją inflacyjną, zakłóceniami po stronie podaży oraz pojawiającymi się niedoborami siły roboczej; zauważa, że zagrożenia te prowadzą do znacznego poziomu niepewności oraz mogą zaszkodzić perspektywom wzrostu gospodarczego w nadchodzących miesiącach i opóźnić przejście do bardziej zrównoważonej, cyfrowej, konkurencyjnej i gotowej na przyszłość gospodarki;
4. zauważa, że według oczekiwań wszystkie państwa członkowskie osiągną swój poziom produkcji sprzed pandemii do końca 2022 r.; zwraca uwagę na fakt, że tempo ożywienia gospodarczego różni się w poszczególnych państwach członkowskich i regionach, a w 2021 r. wystąpiły znaczne różnice i dysproporcje między państwami członkowskimi; zauważa jednak, że w 2022 r. i 2023 r. spodziewany jest bardziej równomierny charakter odbudowy; podkreśla, że prognozowane stopy wzrostu dla UE w latach 2022 i 2023 są niższe niż przewidywany globalny wzrost PKB;
5. przyznaje, że kryzys wywołany przez pandemię COVID-19 jest szczególnie dotkliwy dla przedsiębiorstw, głównie MŚP, działających w branży turystycznej, hotelarskiej i kulturalnej; podkreśla, że państwa członkowskie, które były bardziej zależne od tych usług, odczuły najdotkliwsze skutki gospodarcze;
6. uznaje ideę solidarności europejskiej, która legła u podstaw RRF; zwraca uwagę, że przejrzyste i udane wdrożenie RRF przyczyni się do tego, by gospodarki i społeczeństwa UE stały się bardziej zamożne, zrównoważone, sprzyjające włączeniu społecznemu, konkurencyjne, odporne i lepiej przygotowane do przemian ekologicznych i cyfrowych, a także pomoże wspierać spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną;
Odpowiedzialne i zrównoważone polityki budżetowe
7. zauważa, że ogólna klauzula wyjścia przewidziana w pakcie stabilności i wzrostu będzie nadal stosowana w 2022 r. i ma zostać zniesiona od 2023 r., pod warunkiem że wygaśnie uzasadnienie jej uruchomienia;
8. uważa, że konieczny jest przegląd unijnych ram zarządzania gospodarczego; podziela opinię Europejskiej Rady Budżetowej, że potrzebny jest jasny plan przeglądu ram budżetowych, najlepiej przed zniesieniem ogólnej klauzuli wyjścia;
9. odnotowuje, że Komisja zamierza przedstawić wytyczne dotyczące polityki budżetowej na okres poprzedzający dezaktywację ogólnej klauzuli wyjścia, odzwierciedlające zarówno specyficzną sytuację gospodarczą każdego państwa członkowskiego, jak i dyskusje na temat ram zarządzania gospodarczego; przypomina w związku z tym swoją rezolucję z dnia 8 lipca 2021 r. w sprawie przeglądu makroekonomicznych ram ustawodawczych;
10. jest przekonany, że koordynacja krajowych polityk budżetowych ma kluczowe znaczenie dla planów odbudowy; zauważa, że ogólny kurs polityki budżetowej, biorąc pod uwagę budżety krajowe i RRF, ma pozostać wspierający w 2022 r., aby podtrzymać odbudowę i zagwarantować stopniową zmianę polityki budżetowej; zgadza się z Komisją, że państwa członkowskie o niskim lub średnim poziomie zadłużenia powinny realizować lub utrzymać wspierający kurs polityki budżetowej, a państwa członkowskie o wysokim poziomie zadłużenia powinny wykorzystywać RRF do finansowania dodatkowych inwestycji wspierających ożywienie gospodarcze, prowadząc jednocześnie rozważną politykę budżetową, która nie będzie jednak hamowała inwestycji publicznych niezbędnych do finansowania sektorów o znaczeniu strategicznym dla odbudowy i zwiększenia odporności europejskich gospodarek i społeczeństw; zgadza się z Komisją, że wszystkie państwa członkowskie powinny zachować lub w dużej mierze zachować swoje inwestycje finansowane ze środków krajowych;
11. podkreśla, że zarówno dochody, jak i wydatki publiczne mają zasadnicze znaczenie dla zagwarantowania stabilności finansów publicznych; wzywa państwa członkowskie do podjęcia działań w celu walki z oszustwami podatkowymi, unikaniem opodatkowania, uchylaniem się od opodatkowania i praniem pieniędzy oraz do realizacji trwałych, społecznie zrównoważonych i sprzyjających wzrostowi reform;
Reformy strukturalne i inwestycje sprzyjające wzrostowi gospodarczemu, zrównoważone, sprzyjające włączeniu społecznemu i trwałe
12. uważa, że kluczowa jest koordynacja krajowych działań w zakresie reform i inwestycji oraz wymiana najlepszych praktyk w celu zwiększenia konwergencji i odporności naszych gospodarek, promowania zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu oraz poprawy ram instytucjonalnych w celu zwiększenia odpowiedzialności i rozliczalności na poziomie krajowym;
13. podkreśla, że RRF stanowi dla wszystkich państw członkowskich bezprecedensową i wyjątkową okazję do zajęcia się kluczowymi wyzwaniami strukturalnymi i potrzebami inwestycyjnymi, w tym sprawiedliwą, ekologiczną i cyfrową transformacją; nalega, aby wszystkie plany odbudowy i zwiększania odporności uwzględniały wszystkie wymogi rozporządzenia w sprawie RRF, a w szczególności sześć filarów; podkreśla wzajemne powiązania między europejskim semestrem a RRF; wzywa państwa członkowskie, by jak najlepiej wykorzystały tę szansę oraz posłużyły się nią, by przekształcić swoje gospodarki i sprawić, by były one zrównoważone, bardziej konkurencyjne i odporne na przyszłe wstrząsy; podkreśla rolę Parlamentu Europejskiego we wdrażaniu RRF, jak zapisano w rozporządzeniu w sprawie RRF;
14. przypomina, że RRF i każdy plan odbudowy i zwiększania odporności powinny w pełni przestrzegać rozporządzenia dotyczącego warunkowości w zakresie praworządności oraz że środki ustanowione w tych planach nie powinny stać w sprzeczności z wartościami UE zapisanymi w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej; podkreśla, że w tym celu Komisja musi zadbać o to, by żadne projekty ani środki nie były sprzeczne z tymi wartościami zarówno na etapie oceny, jak i realizacji, i zwraca się do niej o podjęcie odpowiednich działań w celu dokonania przeglądu;
15. podkreśla, że pandemia COVID-19 wywarła znaczny wpływ na kobiety; podkreśla, że trzeba zwiększyć udział kobiet w gospodarce, w tym inkluzywny udział w gospodarce cyfrowej i transformacji cyfrowej, oraz zapewnić wzrost gospodarczy bardziej sprzyjający włączeniu społecznemu jako element rozwiązania problemu odbudowy po pandemii, co przyczyni się do zwiększenia zatrudnienia, dobrobytu gospodarczego i konkurencyjności w całej UE;
16. zauważa, że wiele państw członkowskich musi zmagać się zarówno z nieoptymalnym poziomem inwestycji prywatnych i publicznych, jak i ze starymi i nowymi wyzwaniami strukturalnymi, które osłabiają ich potencjał wzrostu; podkreśla zatem, że stawienie czoła wyzwaniom strukturalnym oraz zwiększenie inwestycji prywatnych i publicznych ma kluczowe znaczenie dla trwałej odbudowy i stałego wzrostu; jest zdania, że wdrożenie reform mających usuwać stare i nowe słabości strukturalne jest kluczem nie tylko do poprawy zdolności do sprostania obecnym wyzwaniom, ale także do przeprowadzenia dwojakiej transformacji w sposób zrównoważony, sprawiedliwy i sprzyjający włączeniu społecznemu oraz do zmniejszenia nierówności społecznych; wskazuje na brak poczucia odpowiedzialności za własny rozwój na szczeblu krajowym jako jedną z głównych słabości we wdrażaniu reform mających rozwiązać problemy strukturalne;
17. jest zaniepokojony faktem, że Komisja stwierdziła podatność na zagrożenia makroekonomiczne związane z zakłóceniami równowagi i nadmiernymi zakłóceniami równowagi w 12 państwach członkowskich; jest zaniepokojony, że charakter i źródło tych zakłóceń równowagi w państwach członkowskich pozostają w dużej mierze takie same jak przed pandemią oraz że pandemia może też pogłębiać zakłócenia równowagi i rozbieżności gospodarcze; wzywa państwa członkowskie do wykorzystania tej bezprecedensowej szansy, jaką stwarza RRF, aby znacznie ograniczyć istniejące zakłócenia równowagi makroekonomicznej, w szczególności przez włączenie ambitnych reform do krajowych planów wszystkich państw członkowskich; podkreśla, że rzetelne wykonanie jest niezbędne, aby w pełni skorzystać z tej możliwości;
18. zauważa, że wysoki poziom długu publicznego może stać się elementem niestabilności makroekonomicznej, zwłaszcza jeżeli polityka pieniężna Europejskiego Banku Centralnego stanie się mniej akomodacyjna; podkreśla znaczenie odpowiednich ram regulacyjnych i strategii politycznych, które mogą łączyć redukcję relacji długu do PKB z odpowiednim poziomem inwestycji prywatnych i publicznych, które są w stanie zapewnić trwały wzrost gospodarczy, wysoką konkurencyjność i spójność społeczną;
19. uznaje znaczenie procedury dotyczącej zakłóceń równowagi makroekonomicznej dla wskazywania zakłóceń równowagi makroekonomicznej w UE, zapobiegania im i usuwania ich; podkreśla, że niezbędne będą stałe monitorowanie i obserwacja, a państwa członkowskie powinny eliminować pojawiające się zakłócenia równowagi za pomocą reform zwiększających odporność gospodarczą i społeczną, a także promujących transformację cyfrową oraz ekologiczną i sprawiedliwą transformację; podkreśla, że Komisja odgrywa istotną rolę w pociąganiu rządów do odpowiedzialności w tym względzie;
20. przypomina, że cykl europejskiego semestru stanowi dla państw członkowskich UE ugruntowane ramy koordynacji ich polityki budżetowej, gospodarczej, społecznej i zatrudnienia; podkreśla, że bez skoordynowanych wysiłków na rzecz wdrożenia transformacji cyfrowej i ekologicznej oraz bez rozwiązania pewnych kwestii związanych z sektorem
finansowym, gospodarki europejskie mogą ponieść długotrwałe szkody, co podważy wszelkie próby promowania zrównoważonej i wiarygodnej polityki fiskalnej; w związku z tym wzywa Komisję do odpowiedniego uwzględnienia wszystkich tych elementów w przyszłych procesach europejskiego semestru, bez podważania obecnego podejścia opartego na polityce fiskalnej i budżetowej;
Bardziej demokratyczny europejski semestr
21. podkreśla znaczenie podjęcia pełnej debaty i odpowiedniego zaangażowania zarówno parlamentów narodowych, jak i Parlamentu Europejskiego w proces semestru europejskiego; ponawia swój apel o wzmocnienie demokratycznej roli Parlamentu w ramach zarządzania gospodarczego oraz wzywa Radę i Komisję do należytego uwzględniania jego rezolucji;
22. zwraca się do Komisji o informowanie w jednakowym stopniu zarówno Parlamentu, jak i Rady, jako współprawodawców, o wszystkich aspektach związanych ze stosowaniem unijnych ram zarządzania gospodarczego, w tym również na etapach przygotowawczych;
23. zauważa, że Komisja, Rada oraz przewodniczący Eurogrupy powinni regularnie stawiać się przed właściwą komisją Parlamentu Europejskiego, aby udzielić informacji i wymienić poglądy na temat najnowszych wydarzeń gospodarczych i politycznych;
24. wzywa do zaangażowanej koordynacji z partnerami społecznymi i innymi odpowiednimi zainteresowanymi stronami zarówno na szczeblu krajowym, jak i europejskim, w celu wzmocnienia demokratycznej rozliczalności i przejrzystości;
o
o o
25. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.
