Sytuacja w Demokratycznej Republice Konga (2013/2822(RSP)).

Sytuacja w Demokratycznej Republice Konga

P7_TA(2013)0388

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 12 września 2013 r. w sprawie sytuacji w Demokratycznej Republice Konga (2013/2822(RSP))

(2016/C 093/27)

(Dz.U.UE C z dnia 9 marca 2016 r.)

Parlament Europejski,

- uwzględniając swoje poprzednie rezolucje,

- uwzględniając oświadczenia wysokiej przedstawiciel UE Catherine Ashton z dnia 30 sierpnia 2013 r. w sprawie sytuacji w prowincji Nord-Kivu oraz z dni 7 czerwca 2012 r. i 10 lipca 2012 r. w sprawie sytuacji we wschodniej części Konga,

- uwzględniając rezolucję Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE w sprawie niestabilnej i niebezpiecznej sytuacji w regionie Wielkich Jezior, a w szczególności we wschodniej części Demokratycznej Republiki Konga (DR Konga), przyjętą na posiedzeniu w Paramaribo (Surinam) w dniach 27-29 listopada 2012 r.,

- uwzględniając konkluzje Rady z dnia 22 lipca 2013 r. w sprawie regionu Wielkich Jezior oraz z dni 10 grudnia 2012 r., 19 listopada 2012 r. i 25 czerwca 2012 r. w sprawie sytuacji we wschodniej części DR Konga,

- uwzględniając rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2053 (2012) w sprawie sytuacji w DR Konga, 1925 (2010), 1856 (2008), w której określono mandat misji ONZ w DR Konga (Monusco), oraz 2098 (2013), w której przedłużono mandat Monusco,

- uwzględniając sprawozdanie sekretarza generalnego ONZ z dnia 28 czerwca 2013 r. w sprawie misji stabilizacyjnej Organizacji Narodów Zjednoczonych w Demokratycznej Republice Konga,

- uwzględniając oświadczenie przewodniczącego Rady Bezpieczeństwa ONZ z dnia 25 lipca 2013 r. w sprawie sytuacji w regionie Wielkich Jezior,

- uwzględniając decyzję Rady Pokoju i Bezpieczeństwa Unii Afrykańskiej (UA) w sprawie sytuacji w regonie Wielkich Jezior, szczególnie we wschodniej części DR Konga, wydaną na 393. posiedzeniu w dniu 28 sierpnia 2013 r.,

- uwzględniając oświadczenia szefów państw i rządów państw członkowskich Międzynarodowej Konferencji w sprawie Regionu Wielkich Jezior (ICGLR) z dni 6 sierpnia 2013 r. i 24 listopada 2012 r. w sprawie sytuacji w zakresie bezpieczeństwa w DR Konga,

- uwzględniając rezolucję w sprawie sytuacji w DR Konga przyjętą przez Międzynarodową Organizację Frankofonii (OIF) na 14. szczycie państw frankofońskich w Kinszasie w dniach 13 i 14 października 2012 r.,

- uwzględniając umowę o partnerstwie z Kotonu podpisaną w czerwcu 2000 r.,

- uwzględniając rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 (2000), 1820 (2008), 1888 (2009) i 1960 (2010) w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa,

- uwzględniając art. 3 konwencji genewskiej z 1949 r. i protokół II do tej konwencji, które zakazują egzekucji pozasądowych, gwałtów, przymusowej mobilizacji i innych aktów okrucieństwa,

- uwzględniając Konwencję o prawach dziecka z dnia 20 listopada 1989 r., która w szczególności zakazuje angażowania dzieci w konflikty zbrojne,

- uwzględniając Protokół fakultatywny do Międzynarodowej konwencji o prawach dziecka w sprawie angażowania dzieci w konflikty zbrojne, który został ratyfikowany przez kraje regionu Wielkich Jezior,

- uwzględniając Powszechną Deklarację Praw Człowieka z 1948 r. oraz Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966 r.,

- uwzględniając Afrykańską kartę praw człowieka i ludów ratyfikowaną przez DR Konga w 1982 r.,

- uwzględniając art. 122 ust. 5 oraz art. 110 ust. 4 Regulaminu,

A. mając na uwadze, że od lipca br. przemoc w DR Konga nasila się - ponownie dochodzi do starć między M23 a oddziałami rządowymi, czego konsekwencją są tysiące ofiar śmiertelnych i niezliczona liczba rannych, a także napaści na cywilów i żołnierzy sił pokojowych ONZ; mając na uwadze, że sytuacja humanitarna pozostaje krytyczna;

B. mając na uwadze, że wskutek nieustającego konfliktu zbrojnego w regionie Kivu dochodzi do okrucieństw i przemocy, w tym grabieży, przemocy seksualnej i przemocy na tle płci, uprowadzeń i przymusowego poboru dzieci przez grupy zbrojne, a także naruszeń praw człowieka, co wciąż stanowi plagę niweczącą starania Rady Bezpieczeństwa ONZ i organów regionalnych o zakończenie konfliktu;

C. mając na uwadze, że 28 sierpnia 2013 r. zginął żołnierz sił pokojowych ONZ, a 10 innych zostało rannych w zamachu grupy rebelianckiej M23 na wzgórzach w pobliżu Kibati w prowincji Nord-Kivu, gdy misja Monusco pomagała kongijskim siłom zbrojnym (FARDC) w ochronie zamieszkałych przez ludność cywilną okolic Gomy;

D. mając na uwadze, że do porzucenia domów zmuszonych zostało 2,7 mln przesiedleńców wewnętrznych, w tym ponad milion w samym tylko 2012 r., a ponad 440 000 kongijskich uchodźców schroniło się w innych krajach afrykańskich, w związku z czym około 6,4 mln ludzi potrzebujących pomocy żywnościowej i kryzysowej z trudem próbuje przeżyć w prowizorycznych warunkach w wyniku nieustających walk i naruszeń zarówno praw człowieka, jak i międzynarodowego prawa humanitarnego we wschodniej części DR Konga;

E. mając na uwadze, że fakt, iż osoby odpowiedzialne za łamanie praw człowieka i zbrodnie wojenne nie są ścigane przez DR Konga, sprzyja klimatowi bezkarności i zachęca do popełniania kolejnych zbrodni;

F. mając na uwadze, że w maju 2013 r. przerwano negocjacje między grupami rebeliantów a państwem kongijskim; przypominając, że rebelianci z grupy M23, którzy zostali wcieleni do armii w wyniku porozumienia pokojowego z 2 000 r., zbuntowali się w kwietniu 2012 r. oraz że M23 stanowi jedną z kilkunastu grup zbrojnych prowadzących walkę w tym bogatym w zasoby regionie;

G. mając na uwadze, że w dniu 5 września 2013 r. rozpoczął się 7. szczyt Międzynarodowej Konferencji w sprawie Regionu Wielkich Jezior (ICGLR), w trakcie którego wezwano do wznowienia i szybkiego zakończenia negocjacji pokojowych;

H. mając na uwadze, że w rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2098 (2013) z dnia 28 marca 2013 r. mandat Monusco przedłużono do dnia 31 marca 2014 r. i w trybie wyjątkowym utworzono wyspecjalizowaną "brygadę interwencyjną" w ramach prowadzących operację obecnych sił liczących 19 815 żołnierzy;

I. mając na uwadze, że w 2012 r. państwa członkowskie ICGLR uruchomiły wspólny mechanizm weryfikacji (JVM), którego celem jest monitorowanie ruchu oddziałów we wschodniej części DR Konga oraz rozmieszczenie planowanych neutralnych sił międzynarodowych;

J. mając na uwadze, że zespół ekspertów ONZ opublikował dowody na powiązania Rwandy z rebeliantami oraz że Stany Zjednoczone wezwały Kigali do zaprzestania wsparcia; mając na uwadze, że Rwanda wielokrotnie zaprzeczała jakimkolwiek powiązaniom z M23;

K. mając na uwadze, że stosowanie przemocy seksualnej oraz coraz częstsze stosowanie gwałtu jako narzędzia walki wywołuje tragiczne skutki, takie jak fizyczne i psychiczne wyniszczenie ofiar, i musi być uznawane za zbrodnię wojenną; mając na uwadze, że władze krajowe i społeczność międzynarodowa wiele zainwestowały we wzmocnienie systemu sądownictwa, szczególnie wojskowego, oraz w zachęcanie do wszczynania dochodzeń i postępowań w sprawach dotyczących przemocy seksualnej; mając na uwadze, że odbyły się procesy, jednak nie wykonuje się wyroków, a w wielu przypadkach osobom uznanym za winne udaje się uciec, niewiele zaś czyni się, aby zadośćuczynić ofiarom;

L. mając na uwadze, że konieczne jest zaradzenie skutkom konfliktu, w szczególności poprzez rozbrojenie, przegląd sprawowania rządów na szczeblu lokalnym, demobilizację i ponowną integrację byłych bojowników, repatriację uchodźców, powrót osób przesiedlonych na terenie kraju do miejsc zamieszkania oraz wdrożenie realnych programów rozwoju;

M. mając na uwadze, że Unia Europejska przyczynia się do przywrócenia zdolności działania wymiarowi sprawiedliwości i siłom bezpieczeństwa (policji i wojsku), a także dąży do usprawnienia ich funkcjonowania poprzez udzielanie pomocy finansowej i technicznej oraz szkolenie personelu w ramach misji EUSEC RD i EUPOL RD;

N. mając na uwadze, że problemy związane z nielegalną eksploatacją krajowych zasobów naturalnych, z których część trafia do innych krajów, należą do czynników napędzających i zaostrzających konflikt w DR Konga i pozostają przyczyną braku bezpieczeństwa w całym regionie;

O. mając na uwadze, że rosnące bezrobocie, kryzys społeczny, kryzys żywnościowy, niewystarczający poziom podstawowych usług, zubożenie ludności oraz degradacja środowiska w DR Konga również częściowo przyczyniają się do niestabilności tego kraju oraz regionu Wielkich Jezior;

P. mając na uwadze, że w ostatnich miesiącach nie poczyniono postępów w pracach nad projektem ustawy o ochronie obrońców praw człowieka, a represje wobec działaczy zajmujących się prawami człowieka i wobec dziennikarzy w DR Konga nasiliły się - dochodzi do ich arbitralnych aresztowań i zastraszania; mając na uwadze, że nie podjęto żadnych działań w celu postawienia osób odpowiedzialnych przed sądem;

Q. mając na uwadze, że po tym jak w dniu 9 kwietnia 2013 r. przed najwyższym sądem wojskowym wznowiono proces w sprawie zamordowania Floriberta Chebeyi, dyrektora wykonawczego Voice of the Voiceless (VSV) i członka Zgromadzenia Ogólnego Światowej Organizacji przeciw Torturom (OMCT), oraz Fidèle'a Bazany, członka VSV, adwokaci Peter Ngomo Milambo, Emmanuel Ilunga Kabengele oraz Regine Sesepe otrzymali pogróżki;

R. mając na uwadze, że w dniu 7 sierpnia 2013 r. w miejscowości Kawakolo w regionie Pweto, w prowincji Katanga, Godfrey Mutombo, członek organizacji pozarządowej Libertas, padł ofiarą brutalnego morderstwa z rąk grup rebeliantów, które od 2011 r. szerzą terror w niektórych miejscowościach na północy prowincji;

1. wyraża głębokie zaniepokojenie niedawnym nasileniem się przemocy we wschodniej części DR Konga, co wiąże się z poważnymi konsekwencjami politycznymi, gospodarczymi, społecznymi, humanitarnymi i związanymi z bezpieczeństwem w DR Konga oraz w całym regionie, który już teraz jest niestabilny i nieprzewidywalny;

2. zdecydowanie potępia niedawny wybuch przemocy we wschodniej części DR Konga, zwłaszcza masowy ostrzał prowadzony przez grupę M23 i inne grupy zbrojne, w szczególności Demokratyczne Siły Wyzwolenia Rwandy (FDLR), czego wynikiem są ofiary śmiertelne, ranni i szkody wśród ludności cywilnej; potępia prowadzone przez rebeliantów ukierunkowane ataki na Monusco, w wyniku których zginęło kilka osób, w tym tanzański żołnierz sił pokojowych, a kilka innych odniosło rany; apeluje do wszystkich zainteresowanych stron o zapewnienie dostępu i ochrony agencjom humanitarnym niosącym pomoc cierpiącej ludności cywilnej;

3. domaga się natychmiastowego położenia kresu naruszeniom praw człowieka, w tym zatrważającej i rozpowszechnionej przemocy seksualnej i przemocy na tle płci (rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1820 (2008) z dnia 19 czerwca 2008 r.) oraz tragicznemu w skutkach poborowi i wykorzystywaniu dzieci przez jednostki zbrojne; wyraża solidarność z cierpiącą z powodu wojny ludnością DR Konga;

4. z całą mocą wzywa wszystkie właściwe władze do podjęcia natychmiastowych działań w celu przeprowadzenia bezstronnego, dogłębnego dochodzenia w sprawie wszystkich przeszłych i obecnych przypadków naruszeń praw człowieka oraz do współpracy z Międzynarodowym Trybunałem Karnym; apeluje o podjęcie działań mających na celu dopilnowanie, aby osoby winne naruszeniom praw człowieka, zbrodniom wojennym, zbrodniom przeciwko ludzkości, przemocy seksualnej wobec kobiet oraz wcielaniu dzieci do ugrupowań zbrojnych zostały wskazane, zidentyfikowane, oskarżone i ukarane zgodnie z krajowym i międzynarodowym prawem karnym;

5. stanowczo potępia wszelkie formy wspierania z zewnątrz grupy M23 i innych destrukcyjnych sił w DR Konga oraz zwraca się o natychmiastowe i trwałe zaprzestanie udzielania takiego wsparcia;

6. popiera misję brygady interwencyjnej Monusco, czyli rozpoczęcie działań ofensywnych przeciw zbrojnym grupom, w tym M23, pochwala intensywne dążenie Monusco do realizacji mandatu, w szczególności w zakresie ochrony osób cywilnych, oraz zachęca do kontynuacji tych wysiłków; apeluje w szczególności do Rady Bezpieczeństwa ONZ o podjęcie wszelkich niezbędnych działań zgodnie z rezolucją Rady Bezpieczeństwa nr 2098 (2013) w celu ochrony osób cywilnych we wschodniej części DR Konga;

7. wzywa, by w ramach poszerzonego wspólnego mechanizmu weryfikacji (EJVM) przeprowadzono gruntowne śledztwo w sprawie pochodzenia pocisków moździerzowych i bomb, które dostają się z terytorium DR Konga do sąsiedniej Rwandy; apeluje o większą przejrzystość i regularność sprawozdań EJVM;

8. zaznacza, że jakakolwiek bezpośrednia interwencja DR Konga w krajach ościennych może tylko zaognić sytuację; wzywa wszystkie zainteresowane podmioty regionalne do okazania najdalej idącej powściągliwości i do powstrzymania się od wszelkich działań lub deklaracji, które mogłyby prowadzić do dalszego pogorszenia sytuacji; wzywa kraje ościenne do pełnego poszanowania suwerenności DR Konga i jej integralności terytorialnej;

9. z zadowoleniem przyjmuje wysiłki państw członkowskich ICGLR, UA oraz ONZ w zakresie zabiegów i inicjatyw na rzecz wypracowania trwałego, strukturalnego i pokojowego rozwiązania politycznego tego kryzysu; wzywa do przestrzegania wszystkich postanowień zawartych w porozumieniu ramowym w sprawie pokoju, bezpieczeństwa i współpracy;

10. wzywa kraje regionu Wielkich Jezior - w szczególności w związku ze zobowiązaniami poczynionymi w lutym 2013 r. w ramach porozumień z Addis Abeby - aby zaangażowały się we wspólne wspieranie pokoju, stabilności i bezpieczeństwa z myślą o wzmocnieniu regionalnego rozwoju gospodarczego, zwracając szczególną uwagę na pojednanie, poszanowanie praw człowieka, walkę z bezkarnością, ustanowienie bezstronnego systemu sądownictwa i większą odpowiedzialność rządzących;

11. z zadowoleniem przyjmuje rozmowy pokojowe w regionie, które odbyły się w dniu 5 września 2013 r. w Kampali pod auspicjami przewodniczącego ICGLR, prezydenta Ugandy Yoweriego Museveniego, wzywa wszystkie zainteresowane strony do udziału oraz zachęca władze kongijskie do wspierania dialogu między społecznościami, w szczególności tymi, które są dotknięte konfliktem;

12. wzywa UA oraz kraje regionu Wielkich Jezior do dalszego działania na rzecz walki z nielegalną eksploatacją zasobów naturalnych oraz handlem nimi, gdyż stanowi to jedną z przyczyn rozpowszechniania i przemytu broni, co z kolei jest jednym z czynników podsycających i zaostrzających konflikty w regionie Wielkich Jezior;

13. wzywa społeczność międzynarodową, w tym UE, UA i ONZ, aby nadal dokładały wszelkich starań, by zapewnić ludności zamieszkującej wschodnią część DR Konga bardziej skoordynowaną i skuteczną pomoc oraz przyczynić się do działań podejmowanych w reakcji na katastrofę humanitarną;

14. z zadowoleniem przyjmuje udostępnienie przez Komisję dodatkowych 10 mln EUR w celu zapewnienia pilnie potrzebnej pomocy dla 2,5 mln ludzi w DR Konga, w wyniku czego pomoc kryzysowa UE dla DR Konga i regionu Wielkich Jezior w 2013 r. wyniesie 71 mln EUR, a UE stanie się największym darczyńcą pomocy humanitarnej dla tego kraju;

15. nalega, aby rząd DR Konga dokończył reformy sektora bezpieczeństwa, oraz wzywa do podjęcia działań - zarówno na szczeblu krajowym, jak i międzynarodowym - mających zwiększyć autorytet państwa oraz praworządność w DR Konga, szczególnie w dziedzinie zarządzania i bezpieczeństwa, co obejmuje bliską współpracę z misją pomocy wojskowej UE (EUSEC) oraz misją pomocy policyjnej UE (EUPOL), którą to współpracę należy kontynuować w celu skonsolidowania pokoju i bezpieczeństwa zarówno w kraju, jak i w regionie Wielkich Jezior;

16. zachęca parlament, senat i prezydenta DR Konga Josepha Kabilę do wdrożenia wszelkich środków niezbędnych do ugruntowania demokracji i do zapewnienia rzeczywistego udziału w sprawowaniu rządów w kraju wszystkim siłom politycznym reprezentującym wolę obywateli kongijskich, na podstawie przepisów konstytucyjnych i ustawowych, a także wolnych i uczciwych wyborów; podkreśla, że należy uwzględnić zalecenia unijnej misji obserwacji wyborów z 2011 r. i wprowadzić reformy o podstawowym znaczeniu dla kontynuacji procesu wyborczego, w tym poprzez zagwarantowanie odbywania się wyborów lokalnych;

17. wzywa władze Konga, aby w każdych okolicznościach gwarantowały obrońcom praw człowieka nietykalność fizyczną i psychiczną oraz przeprowadziły szybkie, gruntowne, bezstronne i przejrzyste dochodzenie w celu zidentyfikowania wszystkich osób odpowiedzialnych za groźby, zamachy i morderstwa, których ofiarami byli obrońcy praw człowieka;

18. podkreśla znaczenie przyjęcia długo oczekiwanych aktów prawnych, w tym ustawy o ochronie obrońców praw człowieka i ustawy o zgodności prawa krajowego ze statutem rzymskim;

19. zaleca, aby Rada Bezpieczeństwa ONZ na 24. sesji przyjęła stanowczą rezolucję ponownie ustanawiającą mechanizm monitorowania sytuacji w zakresie praw człowieka w DR Konga i zawierającą apel do wysokiego komisarza ONZ ds. praw człowieka o przedstawienie sprawozdania dotyczącego sytuacji w zakresie praw człowieka w DR Konga;

20. apeluje do władz kongijskich o zapewnienie utworzenia wyspecjalizowanego mieszanego trybunału, który pomógłby w zwalczaniu bezkarności i w osądzeniu sprawców poważnych naruszeń praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego w DR Konga, w tym przemocy seksualnej wobec kobiet;

21. uważa, że przejrzystość pod względem dostępu do zasobów naturalnych DR Konga i kontroli nad nimi oraz sprawiedliwa redystrybucja zasobów za pośrednictwem budżetu państwa są niezbędne do zrównoważonego rozwoju tego kraju; w związku z tym wzywa UA i kraje regionu Wielkich Jezior do przyjęcia dalszych środków mających na celu walkę z nielegalną eksploatacją zasobów naturalnych i z handlem nimi, a także wzywa UE i całą społeczność międzynarodową do zacieśnienia współpracy z DR Konga w tej dziedzinie;

22. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Unii Afrykańskiej, rządom państw regionu Wielkich Jezior, prezydentowi, premierowi i parlamentowi Demokratycznej Republiki Konga, sekretarzowi generalnemu ONZ, specjalnej przedstawiciel ONZ ds. przemocy seksualnej podczas konfliktów zbrojnych, Radzie Bezpieczeństwa ONZ oraz Radzie Praw Człowieka ONZ, a także Zgromadzeniu Parlamentarnemu AKP-UE.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2016.93.173
• Rodzaj: Rezolucja
• Tytuł: Sytuacja w Demokratycznej Republice Konga (2013/2822(RSP)).
• Data aktu: 12/09/2013
• Data ogłoszenia: 09/03/2016