Program Aktywny Rodzic obejmuje trzy świadczenia dla rodziców dzieci od 12. do 35. miesiąca życia: Aktywnie w domu, Aktywnie w żłobku i Aktywni rodzice w pracy. Dwa pierwsze świadczenia zastąpiły – odpowiednio – Rodzinny Kapitał Opiekuńczy oraz dofinansowanie żłobkowe. Jednak na prawo do wszystkich świadczeń z programu Aktywny Rodzic wpływa wcześniejsze pobieranie świadczenia RKO.
Czytaj również: ZUS: W grudniu kolejne wypłaty świadczeń z programu Aktywny Rodzic>>
Aktywny rodzic a RKO
Jeśli rodzice pobrali już na dziecko pełne 12 tys. zł RKO, to z nowego programu mogą ubiegać się o jedno z dwóch świadczeń: Aktywnie w żłobku – jeśli dziecko uczęszcza do żłobka bądź Aktywni rodzice w pracy – jeśli rodzice są aktywni zawodowo, a dziecko nie chodzi do żłobka.
Jeśli rodzice pobierają na dziecko RKO, ale nie wykorzystali pełniej kwoty 12 tys. zł., to z nowego programu mogą się ubiegać o jedno z trzech świadczeń: Aktywnie w żłobku, Aktywni rodzice w pracy, a także Aktywnie w domu. Przy czym łączna kwota RKO i Aktywnie w domu nie może przekroczyć 12 tys. zł na dziecko.
Jeśli prawo do RKO zostanie uchylone, ponieważ zostało przyznane świadczenie z programu Aktywny Rodzic, to rodzic nie będzie już mógł ponownie wrócić do pobieranego wcześniej świadczenia RKO. Ale jeśli rodzice pobierają RKO w kwocie po 1 tys. zł miesięcznie, mogą je nadal pobierać na zasadzie praw nabytych do osiągnięcia limitu 12 tys. zł albo ukończenia przez dziecko 35. miesiąca życia.
Zobacz w LEX: Pułapki kadrowe programu "Aktywny rodzic w pracy" >
Cena promocyjna: 55.2 zł
|Cena regularna: 69 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 48.3 zł
Ciągłość wypłaty świadczeń
W celu zapewnienia ciągłości wypłacania świadczeń w okresie przejściowym, czyli w okresie rozpatrywania wniosku o nowe świadczenie, rodzice, którzy mieli przyznane prawo do RKO i złożyli wniosek o Aktywnie w żłobku albo Aktywni rodzice w pracy, albo Aktywnie w domu, w dalszym ciągu mieli wypłacane RKO.
Jako że nie można pobierać za jeden miesiąc dwóch świadczeń, RKO wypłacony za miesiące, za które zostało przyznane świadczenie Aktywnie w żłobku, Aktywnie w domu lub Aktywni rodzice w pracy, podlega rozliczeniu z ZUS.
- W piśmie wysłanym w sierpniu br. na PUE ZUS do wszystkich klientów pobierających RKO ZUS informował, że nie jest możliwe łączenie pobierania świadczeń z RKO i programu Aktywny Rodzic, a decyzja co do wyboru konkretnego świadczenia leży po stronie rodziców – mówi Wojciech Dąbrówka, rzecznik ZUS.
Co dalej?
Po przyznaniu prawa do nowego świadczenia ZUS wydaje decyzję o uchyleniu prawa do RKO i konieczności rozliczenia RKO wypłaconego w trakcie trwania procedury rozpatrywania wniosku.
Przykład: Rodzic ma przyznane prawo do RKO na dziecko od kwietnia 2024 r. do marca 2025 r. ZUS przekazuje rodzicowi środki po 1 tys. zł. 4. dnia każdego miesiąca. W październiku br. rodzic złożył wniosek o świadczenie Aktywni rodzice w pracy. W listopadzie br. ZUS przyznał prawo do świadczenia Aktywni rodzice w pracy od października br. i wypłacił to świadczenie 29 listopada br. za październik br. Świadczenia z programu Aktywny Rodzic są wypłacane w danym miesiącu za miesiąc poprzedni, dlatego następna płatność, czyli za listopad będzie na koniec grudnia. Oznacza to, że w okresie rozpatrywania wniosku o nowe świadczenie – w celu zachowania ciągłości wypłat – ZUS wypłacił RKO rodzicowi 4 października i 4 listopada. Wraz z przyznaniem nowego świadczenia ZUS uchylił prawo do RKO. Ponieważ nie można pobierać dwóch świadczeń za ten sam okres, RKO jako świadczenie niższe podlegał rozliczeniu z ZUS za okres, za który przyznano wyższe świadczenie z nowego programu.
Sprawdź również książkę: Prawo ubezpieczeń społecznych >>
Rozliczenie nadpłaconego świadczenia
Rodzice 4-5 grudnia br. otrzymali na PUE ZUE (eZUS): informację o przyznaniu prawa do świadczeń z programu Aktywny Rodzic i decyzję o uchyleniu prawa do RKO oraz możliwych sposobach rozliczenia nadpłaconego świadczenia RKO.
- ZUS uchylił prawo do świadczenia RKO na ok. 42 tys. dzieci w związku z przyznaniem od października 2024 r. prawa do jednego ze świadczeń z programu Aktywny Rodzic. Sukcesywnie rozpatrujemy pozostałe wnioski – mówi Wojciech Dąbrówka.
Nadpłaconą kwotę RKO klienci mogą rozliczyć z ZUS, dokonując jednorazowej wpłaty na rachunek ZUS albo w ratach. Wpłaty należy dokonać na numer rachunku bankowego, z którego ZUS przekazał przelew ze świadczeniem, a w tytule przelewu należy wprowadzić dane które były w tytule przelewu otrzymanego z ZUS z kwotą RKO. Są to następujące dane:
- imię i nazwisko dziecka;
- numer sprawy widoczny w przelewie przychodzącym (np. przykład przelewu z 20.11.2024 r. „TO010000C241120TRK/numer sprawy”) jest to ciąg cyfr znajdujący się po znaku „/”;
- informacja, za jaki okres i jakie świadczenie jest zwracane „zwrot świadczenia RKO za okres MM RRRR”.
Nadpłaconą kwotę RKO ZUS może również potrącać miesięcznie z bieżących świadczeń dla rodzin np. ze świadczenia wychowawczego 800+ albo ze świadczenia przyznanego z programu Aktywny Rodzic. Rodzice mogą uzgodnić z ZUS wysokość miesięcznych rat potrąceń z bieżących świadczeń.
O preferowanym sposobie rozliczenia klienci mogą poinformować ZUS na formularzu POG przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS/eZUS.
Czytaj również: "Aktywny rodzic" nie zawsze się opłaci, część pieniędzy zachowa państwo>>
Postępowania wyjaśniające
Jeśli w sprawie wniosku o świadczenie Aktywny Rodzic nadal trawa postępowania wyjaśniające, do czasu przyznania świadczenia z nowego programu, w celu zachowania ciągłości wypłat ZUS będzie wypłacał RKO. Dopiero po przyznaniu nowego świadczenia ZUS wyda decyzję o uchyleniu prawa do RKO i konieczności rozliczenia z ZUS RKO wypłaconego w trakcie trwania procedury rozpatrywania wniosku.
Możliwa rezygnacja z RKO przed przyznaniem nowego świadczenia
Jeśli rodzic złożył wniosek o świadczenie z programu Aktywny Rodzic i nie został on jeszcze rozpatrzony, może zrezygnować z dalszego pobierania RKO. W takiej sytuacji należy poinformować o tym ZUS na formularzu POG przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) ZUS/eZUS na 7 dni przed terminem, w którym rodzic zawsze otrzymywał RKO na konto. Może się jednak zdarzyć, że rodzic zrezygnował z pobierania RKO, ale otrzymał decyzję odmowną w odniesieniu do świadczenia z programu Aktywny Rodzic. Dotyczy to np. odmowy przyznania świadczenia Aktywni rodzice w pracy z powodu braku wymaganej aktowości zawodowej jednego z rodziców. W takiej sytuacji rodzic nie będzie mógł już ponownie przejść na świadczenie RKO, jeśli już raz z niego zrezygnował. Będzie natomiast mógł ubiegać się o świadczenie Aktywnie w domu. W takim przypadku najlepiej poczekać na informację o przyznaniu nowego świadczenia, a potem rozliczyć się z ZUS z nadpłaconego RKO.
Wnioski tylko przez internet
Rodzic może złożyć wniosek o przyznanie świadczenia z programu Aktywny Rodzic wyłącznie przez internet. Ma do wyboru jeden z czterech kanałów wnioskowania. Są to: platforma PUE ZUS (eZUS), aplikacja mobilna mZUS, bankowość elektroniczna i portal Emp@tia Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
W ramach programu rodzice mogą w danym miesiącu na dane dziecko korzystać tylko z jednego świadczenia, jednak w trakcie jego obowiązywania mogą wielokrotnie zmieniać rodzaj świadczenia w ramach programu Aktywny Rodzic.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.