P8_TA(2015)0209Epidemia w gajach oliwnych spowodowana bakterią Xylella fastidiosa
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie epidemii w gajach oliwnych spowodowanej bakterią Xylella fastidiosa (2015/2652(RSP))
(2016/C 353/08)
Parlament Europejski,
— uwzględniając dyrektywę Rady 2000/29/WE w sprawie środków ochronnych przed wprowadzaniem do Wspólnoty organizmów szkodliwych dla roślin lub produktów roślinnych i przed ich rozprzestrzenianiem się we Wspólnocie (1),
— uwzględniając opinie naukowe Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) dotyczące zagrożenia dla zdrowia roślin spowodowanego na terytorium UE przez bakterię Xylella fastidiosa oraz zawierające określenie i ocenę możliwości ograniczenia zagrożenia, opublikowane dnia 26 listopada 2013 r. oraz 6 stycznia 2015 r.,
— uwzględniając decyzje wykonawcze Komisji z dnia 13 lutego 2014 r., 23 lipca 2014 r. i 28 kwietnia 2015 r. w odniesieniu do środków zapobiegających wprowadzaniu do Unii i rozprzestrzenianiu się w niej bakterii Xylella fastidiosa,
— uwzględniając sprawozdania Biura ds. Żywności i Weterynarii z audytów przeprowadzonych w lutym i listopadzie 2014 r.,
— uwzględniając pytanie skierowane do Komisji w sprawie epidemii w gajach oliwnych spowodowanej bakterią Xylella fastidiosa (O-000038/2015 – B8-0117/2015),
— uwzględniając dyrektywę 2009/128/WE ustanawiającą ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów (2),
— uwzględniając art. 128 ust. 5 i art. 123 ust. 4 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że bakteria Xylella fastidiosa stanowi bezpośrednie i bardzo duże zagrożenie dla produkcji określonych upraw w południowej Europie, w tym drzew oliwnych, migdałowców i brzoskwiń oraz roślin ozdobnych; mając na uwadze, że w zależności od gatunku bakterii stanowi ona potencjalne zagrożenie dla winnic, drzew cytrusowych i innych upraw oraz może doprowadzić do niespotykanych wcześniej, katastrofalnych strat, ze znaczącymi konsekwencjami dla gospodarki, środowiska i społeczeństwa; mając na uwadze, że szczep zakażający gaje oliwne w regionie Apulia różni się od szczepów powodujących chorobę winorośli lub cytrusów w innych częściach świata;
B. mając na uwadze, że bakteria ta już powoduje znaczne szkody w gajach oliwnych w regionie Apulia w południowych Włoszech, potencjalnie zagrażając innym uprawom i regionom;
C. mając na uwadze, że produkcja oliwek to jeden z najważniejszych sektorów rolnych w regionie Apulia, stanowiący w 2013 r. 11,6 % (522 mln EUR) całkowitej wartości produkcji rolnej w regionie i ponad 30 % wartości produkcji oliwek we Włoszech;
D. mając na uwadze, że obecność bakterii Xylella fastidiosa powoduje znaczne szkody gospodarcze dotykające nie tylko producentów oliwek, lecz także cały łańcuch produkcji, w tym olejarnie spółdzielcze i prywatne, a także sektor turystyki i działalności handlowej;
E. mając na uwadze, że władze włoskie po raz pierwszy poinformowały o epidemii spowodowanej bakterią Xylella fastidiosa w dniu 21 października 2013 r., a od tamtej pory alarmująco duża liczba drzew została zakażona;
F. mając na uwadze, że kontrole przeprowadzone we Włoszech w lutym i listopadzie 2014 r. przez Biuro ds. Żywności i Weterynarii (FVO) Dyrekcji Generalnej Komisji ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności potwierdzają dramatyczne pogorszenie sytuacji i nie wykluczają dalszego rozprzestrzeniania się bakterii;
(1) Dz.U. L 169 z 10.7.2000, s. 1.
(2) Dz.U. L 309 z 24.11.2009, s. 71.
G. mając na uwadze, że nie jest obecnie dostępny żaden sposób leczenia chorych roślin, oraz mając na uwadze, że rośliny dotknięte chorobą na ogół pozostają zakażone w całym okresie życia lub szybko obumierają;
H. mając na uwadze, że w Unii Europejskiej żywicielami w przypadku tej choroby może być szereg różnych roślin, w tym niewykazujące objawów rośliny dzikie;
I. mając na uwadze, że w opinii Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności, z powodu trudności w zatrzymaniu rozprzestrzeniania się bakterii Xylella fastidiosa po zarażeniu danego obszaru produkcji należy priorytetowo traktować działania zapobiegawcze skoncentrowane na przywozie oraz ograniczaniu wybuchu nowych ognisk epidemii, przy jednoczesnym rozszerzaniu wymiany wyników badań naukowych;
1. zwraca uwagę, że decyzje wykonawcze podjęte przez Komisję przed kwietniem 2015 r. koncentrowały się głównie na działaniach wewnętrznych zwalczających epidemię, ale nie obejmowały zdecydowanych środków zapobiegających wprowadzaniu choroby do UE z państw trzecich;
2. wzywa Komisję do podjęcia zdecydowanych środków zwalczających bakterię Xylella fastidiosa w celu zapobieżenia przywozowi zakażonego materiału do UE; z zadowoleniem przyjmuje podjętą przez Komisję w kwietniu 2015 r. decyzję, by zatrzymać przywóz zakażonych roślin z gatunku kawowców z Kostaryki i Hondurasu, oraz ograniczenia przyjęte w odniesieniu do przywozu roślin z obszarów dotkniętych chorobą w innych państwach trzecich; zwraca się o zastosowanie, w razie konieczności, bardziej zdecydowanych środków, w tym zezwalania na przywóz wyłącznie z miejsc produkcji wolnych od agrofagów;
3. wyraża ubolewanie, że Komisja nie zawsze reaguje wystarczająco szybko, by zapobiec wprowadzaniu do UE chorób roślin z państw trzecich; nalega zatem, by Komisja zweryfikowała źródło zakażenia i dokonała przeglądu unijnego urzędowego fitosanitarnego systemu kontroli w celu ochrony i zabezpieczenia terytorium UE;
4. nalega – zwłaszcza w perspektywie nadchodzącego lata – by Komisja podjęła skuteczne środki zapobiegające rozprzestrzenianiu się bakterii Xylella fastidiosa w granicach UE, w szczególności przez wytypowanie najbardziej zagrożonych upraw, a jednocześnie niezaniedbywanie innych upraw, które również mogą zostać w znacznym stopniu dotknięte chorobą, oraz podkreśla w tym kontekście znaczenie przepisów art. 9 decyzji wykonawczej z 2015 r.;
5. wzywa Komisję i państwa członkowskie do zrekompensowania producentom środków zwalczania choroby oraz utraty dochodu – co obejmuje straty nie tylko w kontekście przyszłej produkcji rolnej, lecz także dziedzictwa kulturowego i historycznego oraz działalności związanej z turystyką;
6. zwraca się do Komisji i odpowiednich organów o wykorzystanie wszelkich możliwych funduszy i instrumentów w celu wsparcia ożywienia gospodarczego obszarów dotkniętych chorobą; wzywa Komisję do określenia środków zachęt dla producentów wdrażających środki zapobiegawcze;
7. wzywa Komisję do zapewnienia wystarczających zasobów finansowych i ludzkich w celu wdrożenia właściwych strategii, w tym wsparcia finansowego dla rolników na rzecz stosowania odpowiednich praktyk rolniczych w zakresie zarządzania bakterią Xylella fastidiosa i wektorami powodującymi jej rozprzestrzenianie; nalega, by Komisja niezwłocznie wsparła szerzej zakrojoną działalność badawczą, w tym poprzez nasilone tworzenie sieci kontaktów międzynarodowych oraz udostępnienie funduszy dla instytutów badawczych, w celu zwiększenia wiedzy naukowej o bakterii Xylella fastidiosa oraz jednoznacznego określenia charakteru związków między patogenem, objawami a rozwojem choroby;
8. podkreśla konieczność prowadzenia kampanii informacyjnych w potencjalnie zagrożonych obszarach UE w celu uwrażliwienia podmiotów nie tylko w sektorze rolnictwa, lecz również w sektorze ogrodnictwa, co obejmuje detalicznych sprzedawców roślin ozdobnych, zawodowych ogrodników oraz ich klientów;
9. uważa, zwłaszcza w perspektywie nadchodzącego lata, że Komisja i państwa członkowskie powinny ostrzegać podróżujących o ryzyku wprowadzenia do UE roślin zakażonych bakterią Xylella fastidiosa z państw dotkniętych tą chorobą;
10. wzywa do udostępnienia wzmocnionych środków zapewniających wykrywanie szkodliwych organizmów w miejscach ich wprowadzania do UE; ponadto zachęca państwa członkowskie do zwiększenia liczby regularnych kontroli w celu zapobieżenia rozprzestrzenieniu się bakterii Xylella fastidiosa poza strefy wydzielone;
11. wzywa Komisję do zapewnienia otwartej bazy danych z wykazem instytucji i właściwych organów na szczeblu UE i państw członkowskich w celu wymiany informacji i doświadczeń, w tym najlepszych praktyk, jak również w celu szybkiego powiadamiania właściwych organów i podejmowania koniecznych środków;
12. wzywa Komisję do opracowania, w przejrzysty sposób, kompleksowych wytycznych dotyczących wdrażania środków zapobiegawczych i środków zwalczania choroby, z wyraźnym wskazaniem ich zakresu i czasu trwania, w oparciu o dotychczasowe doświadczenie i najlepsze praktyki, które mogą być wykorzystywane jako narzędzie wspierające przez właściwe organy i służby w państwach członkowskich;
13. zwraca się do Komisji, by co roku – lub w dowolnym czasie w przypadku zmiany sytuacji – składała Parlamentowi sprawozdania dotyczące zagrożenia, jakie dla producentów w UE stanowi bakteria Xylella fastidiosa oraz inne organizmy niebezpieczne dla produkcji rolnej;
14. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.
