Sprawozdanie z postępów byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii w 2014 r. (2014/2948(RSP)).

Sprawozdanie z postępów byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii w 2014 r.

P8_TA(2015)0064

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 marca 2015 r. w sprawie sprawozdania z postępów byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii w 2014 r. (2014/2948(RSP))

(2016/C 316/06)

(Dz.U.UE C z dnia 30 sierpnia 2016 r.)

Parlament Europejski,

- uwzględniając decyzję Rady Europejskiej z dnia 16 grudnia 2005 r. o przyznaniu statusu kraju kandydującego do członkostwa w UE, a także jej konkluzje z dnia 17 grudnia 2013 r.; uwzględniając konkluzje Rady Unii Europejskiej z dnia 16 grudnia 2014 r.,

- uwzględniając konkluzje prezydencji z posiedzenia Rady Europejskiej w Salonikach w dniach 19-20 czerwca 2003 r. dotyczące perspektywy przystąpienia państw Bałkanów Zachodnich do Unii,

- uwzględniając jedenaste posiedzenie Rady Stabilizacji i Stowarzyszenia między byłą jugosłowiańską republiką Macedonii a UE, które odbyło się dnia 23 lipca 2014 r.,

- uwzględniając sprawozdanie Komisji dotyczące postępów (SWD(2014)0303) oraz komunikat Komisji z dnia 8 października 2014 r. pt. "Strategia rozszerzenia i najważniejsze wyzwania w latach 2014-2015" (COM(2014) 0700), a także orientacyjny dokument strategiczny na lata 2014-2020 przyjęty dnia 19 sierpnia 2014 r.,

- uwzględniając rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 817 (1993) i 845 (1993),

- uwzględniając wyrok Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie stosowania umowy przejściowej z dnia 13 września 1995 r.,

- uwzględniając opinię Komisji Weneckiej na temat siedmiu poprawek do konstytucji byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii, przyjętą w dniach 10-11 października 2014 r.,

- uwzględniając ustalenia międzynarodowej misji obserwacji wyborów z ramienia OBWE/ODIHR prowadzonej w związku z wyborami prezydenckimi i przedterminowymi wyborami parlamentarnymi,

- uwzględniając 12. posiedzenie wspólnej komisji parlamentarnej UE - była jugosłowiańska republika Macedonii, które odbyło się w dniach 26-27 listopada 2014 r.,

- uwzględniając swoje poprzednie rezolucje,

- uwzględniając pracę stałego sprawozdawcy Komisji Spraw Zagranicznych ds. byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii Ivo Vajgla,

- uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,

A. mając na uwadze, że była jugosłowiańska republika Macedonii jest od dziewięciu lat krajem kandydującym do UE i jest najbardziej zaawansowanym krajem, jeśli chodzi o dostosowanie do dorobku prawnego UE;

B. mając na uwadze, że Komisja po raz szósty z rzędu zaleciła Radzie otwarcie negocjacji; mając na uwadze, że była jugosłowiańska republika Macedonii jest gotowa do negocjacji z UE; mając na uwadze, że przez ostatnie osiem lat Parlament bezustannie wzywał do podjęcia negocjacji akcesyjnych z tym krajem, a także mając na uwadze, że dalsze opóźnianie rozpoczęcia negocjacji może mieć negatywny wpływ na reformy w kraju oraz wiarygodność UE w regionie;

C. mając na uwadze, że Rada w dalszym ciągu blokuje rozpoczęcie kolejnego etapu procesu akcesyjnego ze względu na spór z Grecją dotyczący nazwy tego kraju; mając na uwadze, że kwestie dwustronne nie powinny utrudniać negocjacji akcesyjnych z Unią Europejską; mając na uwadze, że brak postępów w procesie integracji z UE może podważyć stabilność w regionie i wiarygodność UE, a także doprowadzić do obniżenia standardów demokratycznych w tym kraju;

D. mając na uwadze, że to kolejne odroczenie coraz bardziej pogłębia frustrację społeczeństwa macedońskiego z powodu zastoju w procesie integracji z UE i grozi nasileniem problemów i napięć wewnętrznych;

E. mając na uwadze, że każdy (potencjalny) kraj kandydujący będzie oceniany na podstawie własnych osiągnięć, a harmonogram akcesji zależy od tempa i jakości niezbędnych reform;

F. mając na uwadze, że problemy dwustronne należy rozwiązywać w sposób konstruktywny na jak najwcześniejszym etapie z uwzględnieniem zasad i wartości ONZ i UE;

G. mając na uwadze, że brak konstruktywnego i kompleksowego dialogu między rządem a opozycją oraz powyborczy bojkot ze strony opozycji utrudnia działanie parlamentu; mając na uwadze, że zarówno rząd, jak i opozycja wspólnie odpowiadają za trwałą współpracę polityczną, która jest kluczowa dla demokratycznego rozwoju tego kraju i kontynuacji europejskiego kursu; mając na uwadze, że wybory odbyły się w warunkach stronniczych relacji w mediach oraz w atmosferze niewystarczającego rozdziału działalności państwa od działalności partii;

H. mając na uwadze, że na 12. posiedzeniu wspólnej komisji parlamentarnej nie udało się przyjąć wspólnego zalecenia; mając na uwadze, że w pełni działająca wspólna komisja parlamentarna ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia nadzoru parlamentarnego nad procesem akcesyjnym;

I. mając na uwadze, że rządy prawa, wolność mediów, współpraca regionalna i stosunki dobrosąsiedzkie stanowią zasadnicze elementy procesu rozszerzenia UE;

J. mając na uwadze, że korupcja i przestępczość zorganizowana nadal stanowią poważny problem; mając na uwadze, że wciąż zagrożona jest wolność słowa i niezależność mediów;

1. po raz dziewiąty ponawia apel do Rady o wyznaczenie daty rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych bez dalszej zwłoki, tak aby nie stracić impetu oraz przyspieszyć reformy związane z przyjmowaniem dorobku prawnego UE i wzmocnić proces demokratyzacji; powtarza swój pogląd, że kwestia nazwy kraju, która ma charakter dwustronny, nie może stanowić przeszkody dla rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych, chociaż powinna zostać rozwiązana przed zakończeniem procesu akcesyjnego; popiera pogląd Komisji, że niemożność osiągnięcia kompromisu przez strony po prawie dwóch dekadach rozmów z udziałem mediatorów ma bezpośredni i niekorzystny wpływ na europejskie aspiracje tego kraju i jego społeczeństwa; zachęca oba rządy do podjęcia konkretnych kroków na rzecz znalezienia rozwiązania możliwego do zaakceptowania przez obie strony; przypomina o znaczeniu i konieczności przyjęcia konstruktywnego podejścia do problemów z sąsiadami dotyczących tych dwustronnych kwestii;

2. przypomina o zobowiązaniu państw członkowskich, by powrócić do tej kwestii w 2015 r. z myślą o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych; jest zdania, że rozpoczęcie negocjacji z UE może tylko korzystnie wpłynąć na wysiłki zmierzające do rozwiązania dwustronnych sporów, doprowadzając przy tym do wprowadzenia dalszych bardzo potrzebnych reform, szczególnie w odniesieniu do praworządności, niezależności wymiaru sprawiedliwości i walki z korupcją; podkreśla, że dalsze opóźnianie rozpoczęcia negocjacji powoduje coraz bardziej niekorzystne i nieprzewidywalne skutki dla tego kraju oraz stabilności całego regionu; podkreśla, że dalsze utrzymywanie status quo podważa wiarygodność i skuteczność polityki UE dotyczącej rozszerzenia i jej pozycję w regionie;

3. przypomina swoje stanowisko, zgodnie z którym nie należy poruszać kwestii dwustronnych w celu zahamowania procesu akcesyjnego; uważa, że nie powinny one stanowić przeszkody w formalnym podjęciu negocjacji akcesyjnych, ale należy je rozwiązywać na możliwie wczesnym etapie procesu akcesyjnego; zdaje sobie sprawę, że jedna ze stron nie przestrzega wyroku Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 5 grudnia 2011 r. w sprawie stosowania umowy przejściowej z września 1995 r.; zachęca Grecję, by potwierdziła swoje zobowiązanie podjęte w ramach agendy z Salonik w 2003 r. oraz stworzyła warunki sprzyjające przezwyciężeniu różnic dzielących obie strony w duchu wartości i zasad europejskich; wzywa do dalszych postępów, w tym do kontaktów na wysokim szczeblu między rządami oraz w ramach stosunków dwustronnych z Bułgarią z myślą o wynegocjowaniu porozumienia w sprawie dobrego sąsiedztwa, które rozwiązałoby wspólne problemy; ponownie wyraża zaniepokojenie z powodu wykorzystywania argumentów historycznych w bieżącej debacie z państwami sąsiadującymi oraz z zadowoleniem przyjmuje wszelkie wysiłki podejmowane w celu wspólnego świętowania wydarzeń historycznych z sąsiadującymi państwami członkowskimi UE; uważa, że może się to przyczynić do lepszego zrozumienia historii i stosunków dobrosąsiedzkich;

4. wzywa UE do większego zaangażowania w znalezienie rozwiązania kwestii nazwy kraju i wspiera proaktywne podejście ze strony przywódców politycznych UE; zachęca nową wiceprzewodniczącą/wysoką przedstawiciel do podjęcia nowych inicjatyw, których celem będzie przezwyciężenie obecnego impasu i znalezienie rozwiązania możliwego do zaakceptowania przez obie strony we współpracy ze specjalnym przedstawicielem ONZ; wzywa Radę do przeprowadzenia w pierwszej połowie 2015 r. dogłębnej dyskusji na temat macedońskiej perspektywy przystąpienia do UE; nalega, aby wszystkie kraje kandydujące oraz potencjalne kraje kandydujące były traktowane w procesie integracji według ich indywidualnych osiągnięć; uważa, że kontynuowanie dialogu akcesyjnego na wysokim szczeblu z Komisją wniosłoby dodatkową jakość w proces reform;

5. wzywa wszystkich członków NATO, a zwłaszcza wszystkie państwa członkowskie UE będące członkami NATO, by aktywnie wspierały przystąpienie byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii do NATO w celu zwiększenia bezpieczeństwa i stabilności politycznej w Europie Południowo-Wschodniej;

6. zachęca do ustanowienia współpracy transgranicznej w dziedzinie historii, kultury i edukacji oraz promowania europejskich wartości, która będzie wspierać starania na rzecz demokratycznych przemian; w tym kontekście wzywa sąsiadujące państwa członkowskie UE do wspierania w duchu dobrosąsiedzkich stosunków gotowości do wprowadzenia przemian demokratycznych, co oznacza wspieranie rozpoczęcia procesu negocjacyjnego;

7. zachęca byłą jugosłowiańską republikę Macedonii do powołania wraz z państwami sąsiadującymi wspólnych eksperckich komisji ds. historii i edukacji, co przyczyniłoby się do obiektywnego interpretowania historii, zacieśniania współpracy środowisk akademickich oraz propagowania wśród młodych ludzi pozytywnego nastawienia do sąsiadów;

8. zdecydowanie zachęca władze i społeczeństwo obywatelskie do podjęcia odpowiednich działań na rzecz historycznego pojednania w celu przezwyciężenia podziałów między grupami etnicznymi i narodowymi (łącznie z obywatelami narodowości bułgarskiej) oraz wewnątrz nich;

9. odnotowuje proponowany pakiet poprawek do konstytucji; jest zdania, że niektóre propozycje, np. przepisy dotyczące definicji małżeństwa i ustanowienia międzynarodowych stref finansowych, można jeszcze poprawić zgodnie z zaleceniami Komisji Weneckiej; przypomina również o konieczności przestrzegania europejskiej konwencji praw człowieka, a także uwzględniania dorobku prawnego UE; podkreśla potrzebę starannego przygotowania przepisów wykonawczych dotyczących wszelkich zmian w konstytucji; podkreśla, że proces długotrwałych zmian w konstytucji wymaga szerokiego poparcia politycznego, konstruktywnego dialogu i współpracy między wszystkimi siłami politycznymi; podkreśla potrzebę wszechstronnej debaty publicznej i umiejętnych konsultacji oraz osiągnięcia porozumienia z partiami opozycyjnymi, społeczeństwem obywatelskim i zainteresowanymi podmiotami;

10. jest zaniepokojony polaryzacją krajowej sceny politycznej; wzywa rząd, by szanował rolę parlamentu, zapewniając wystarczający czas na konsultacje i umożliwiając ich dostateczny zakres, w tym również w sprawie zmian w konstytucji, tak aby zagwarantować pełną i niezależną kontrolę parlamentarną; wzywa rząd i wszystkie partie polityczne do poprawy stosunków z myślą o utrzymaniu stabilności politycznej, zapewnienia trwałej i konstruktywnej współpracy politycznej oraz szybszej realizacji europejskiego programu; przypomina, że kompromis stanowi podstawę dobrze funkcjonującej demokracji; podkreśla, że należy zwiększyć przejrzystość procesu akcesyjnego i włączyć w ten proces szeroki krąg zainteresowanych stron; podkreśla, że powyborczy bojkot jest problemem wymagającym rozwiązania w duchu wspólnej odpowiedzialności między rządem i opozycją, tak aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie parlamentu; zachęca wiceprzewodniczącą/wysoką przedstawiciel do podjęcia rozmów ze wszystkimi stronami w celu ułatwienia dialogu politycznego;

11. jest poważnie zaniepokojony pogorszeniem stosunków między rządem a opozycją, zwłaszcza w odniesieniu do ostatniego ogłoszenia zarzutów wobec przywódcy opozycji przez premiera, a także kontroskarżeniami o przestępstwa kryminalne; potępia wszelką nielegalną inwigilację i wzywa do opublikowania i nieograniczonego przedstawienia wszystkich zarzutów; wzywa do przeprowadzenia niezależnego dochodzenia w sprawie wszystkich zarzutów i prowadzonej inwigilacji przy pełnym poszanowaniu zasad przejrzystości, bezstronności i domniemania niewinności; przypomina o znaczeniu przestrzegania podstawowej zasady wolności wypowiedzi; wzywa wszystkich uczestników sceny politycznej do podjęcia konstruktywnego dialogu w celu skupienia się na strategicznych priorytetach kraju i jego obywateli;

12. ubolewa z powodu nieuczestniczenia opozycji w regularnych pracach wspólnej komisji parlamentarnej; uważa, że zasadnicze znaczenie ma zapewnienie właściwego funkcjonowania wspólnej komisji parlamentarnej dzięki odpowiedniej reprezentacji wszystkich partii politycznych w jej pracach;

13. jest zaniepokojony, że współistnienie grup etnicznych nie ma trwałego charakteru i stanowi wyzwanie dla kraju; jest zaniepokojony rosnącym napięciem między grupami etnicznymi wykazującymi brak zaufania między społecznościami; zdecydowanie potępia stosowanie etnocentrycznego języka zachęcającego do podziałów, szczególnie podczas kampanii wyborczych; podkreśla, że rozpoczęcie rozmów o przystąpieniu do UE może pomóc temu krajowi lepiej sprostać temu wyzwaniu, wzmacniając spójność między poszczególnymi grupami etnicznymi wokół tego wspólnego celu; potępia wszelkie formy skrajnego nacjonalizmu i etnocentryzmu, które pogłębiają podziały w społeczeństwie; wzywa wszystkie partie polityczne i organizacje społeczeństwa obywatelskiego do aktywnego promowania pluralistycznego i tolerancyjnego społeczeństwa o wieloetnicznym i wielowyznaniowym charakterze oraz do ochrony praw podstawowych wszystkich osób należących do mniejszości etnicznych; przypomina, że edukacja odgrywa istotną rolę w nauce tolerancji i szacunku między różnymi ludźmi; wzywa Komisję do nasilenia projektów i programów mających na celu pogłębienie dialogu i wzajemnego zrozumienia między grupami etnicznymi;

14. z zadowoleniem odnotowuje, że realizacja agendy unijnej jest nadal strategicznym priorytetem tego kraju; zachęca ten kraj do dalszej konsolidacji reform oraz zmiany prowadzonej polityki i działań, które mogłyby nadal stanowić przeszkody na drodze ku jego przyszłości w Europie, a także do zagwarantowania postępów w realizacji priorytetów w zakresie reform związanych z UE, w tym w kontekście dialogu na wysokim szczeblu w sprawie przystąpienia;

15. odnotowuje, że zdaniem OBWE/ODIHR wybory prezydenckie oraz przedterminowe wybory parlamentarne w kwietniu 2014 r. zostały sprawnie przeprowadzone; podziela jednak obawy, że zaciera się granica między działaniami państwa i partii, co jest sprzeczne z międzynarodowymi zobowiązaniami w zakresie demokratycznych wyborów, oraz że pojawiały się stronnicze relacje w mediach i zarzuty dotyczące zastraszania wyborców; z zadowoleniem przyjmuje reformy ordynacji wyborczej, ale wzywa władze, by zbadały doniesienia o nieprawidłowościach, do jakich doszło przed wyborami i podczas nich; wzywa rząd do wprowadzenia w odpowiednim czasie zaleceń ODIHR w celu poprawy procesu wyborczego, w tym zaleceń dotyczących lepszego zarządzania spisami wyborców i dokładności tych spisów; w związku z tym przypomina również o konieczności sporządzenia spisów wyborców zgodnie z międzynarodowymi standardami;

16. wzywa rząd, by zajął się niedociągnięciami we wdrażaniu pomocy udzielanej w ramach instrumentu pomocy przedakcesyjnej, takimi jak: systemowe problemy systemu kontroli, niewystarczająca koordynacja wewnątrz instytucji i między nimi, zaległości w zamówieniach publicznych, niski wskaźnik absorpcji i niska zdolność instytucji; wzywa do lepszego powiązania wsparcia UE z krajowymi strategiami reform i do wykorzystania środków z instrumentu pomocy przedakcesyjnej na zwiększenie decentralizacji budżetu w tym kraju; wzywa do podjęcia działań, tak aby uniknąć dalszych strat środków pomocowych oraz przyspieszyć wdrażanie programu w celu zwiększenia wpływu pomocy UE;

17. wyraża zadowolenie z powodu przyjęcia w lutym 2014 r. nowych ram ustawodawczych dotyczących służby cywilnej i zatrudnienia w sektorze publicznym, co stanowi krok w kierunku zapewnienia jednolitej, przejrzystej i odpowiedzialnej administracji publicznej; jest zaniepokojony, że administracja publiczna - mimo postępów natury legislacyjnej - jest w dalszym ciągu rozczłonkowana, upolityczniona i podatna na wpływy polityczne; zdecydowanie zachęca do zwiększenia jej profesjonalizmu i niezależności na wszystkich szczeblach; zachęca do podejmowania wysiłków mających na celu wdrażanie prawa przy należytym poszanowaniu zasad przejrzystości, kryterium merytorycznego oraz sprawiedliwej reprezentacji; zachęca rząd do przyjęcia programu reformy zarządzania finansami publicznymi;

18. wzywa do pełnego wdrożenia umowy ramowej z Ochrydy; wzywa do zakończenia przeglądu jej wdrażania, który powinien doprowadzić do sformułowania zaleceń politycznych; zdecydowanie zaleca, by uznać tę umowę jako zasadniczy element praworządności, stosunków między grupami etnicznymi i dalszej decentralizacji; stanowczo zachęca do rozwoju samorządności lokalnej i wspierania długoterminowych środków budowy zaufania na szczeblu politycznym, takich jak organizowanie debat publicznych w celu wyjaśnienia korzyści płynących z umowy ramowej z Ochrydy; wzywa rząd i właściwe władze lokalne do przystąpienia do wdrożenia strategii na rzecz zintegrowanej edukacji oraz do zapewnienia większych środków finansowych na ten cel; uważa, że należy włączyć w ten proces organizacje społeczeństwa obywatelskiego; zaleca bardziej aktywne podejście, aby zapewnić tożsamość etniczną, kulturową i językową wszystkich społeczności;

19. z zadowoleniem przyjmuje wysoki poziom dostosowania przepisów do wspólnotowego dorobku prawnego oraz poprawę skuteczności i zwiększenie profesjonalizmu sądów w wyniku kompleksowych reform sądownictwa; jest jednak zaniepokojony nieuprawnionymi naciskami politycznymi na niektóre postępowania sądowe i podkreśla, że wymiar sprawiedliwości powinien pozostać niezależny od wszelkich nacisków zewnętrznych ze strony władzy ustawodawczej i wykonawczej; podkreśla, że należy zapewnić właściwe stosowanie standardów sądowniczych zgodnie z europejskimi normami i najlepszymi praktykami; wzywa do ujednolicenia orzecznictwa w celu zapewnienia przewidywalności systemu sądowego i zaufania opinii publicznej; wzywa do poprawy jakości wymiaru sprawiedliwości, zwiększonego stosowania pozasądowych środków odwoławczych i alternatywnych metod rozwiązywania sporów, lepszego planowania strategicznego, lepszego dostępu do wymiaru sprawiedliwości dla najsłabszych członków społeczeństwa oraz większego zaangażowania organizacji zawodowych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego w monitorowanie niezależności sądownictwa;

20. odnotowuje pozytywne kroki we wdrażaniu programów antykorupcyjnych na lata 2011-2015, wzmocnienie systemu uczciwości personalnej i instytucjonalnej, a także współpracę międzyinstytucjonalną i międzynarodową; zwraca uwagę na nierozwiązane istotne kwestie związane z wdrożeniem przepisów dotyczących prania pieniędzy, w tym kwestie transgraniczne, przeprowadzanie krajowej oceny ryzyka oraz podniesienie wydajności operacyjnej; powtarza, że główną instytucją państwową do tych spraw powinna być niezależna i w pełni funkcjonująca Państwowa Komisja ds. Zapobiegania Korupcji; z myślą o poprawie warunków pracy tej komisji wzywa właściwe organy do zapewnienia lepszej łączności informatycznej między sądami i prokuraturą oraz do utworzenia centralnego rejestru urzędników publicznych;

21. wzywa do skuteczniejszego wdrażania antykorupcyjnych strategii i przepisów, zwłaszcza w dziedzinie polityki, administracji publicznej, zamówień publicznych i egzekwowania prawa, a także do podniesienia zdolności administracyjnych; wzywa właściwe organy do podjęcia starań na rzecz zwiększenia liczby wyroków skazujących w sprawach o korupcję, w tym również na wysokim szczeblu; wzywa niezależne organizacje społeczeństwa obywatelskiego i media, by ujawniały przypadki korupcji oraz domagały się niezależnych i bezstronnych dochodzeń i procesów; wzywa urząd prokuratora publicznego, aby umożliwił odpowiednie i terminowe zbadanie zarzutów w tym zakresie;

22. z zadowoleniem zaważa, że wprowadzone zostały prawne i instytucjonalne ramy walki z przestępczością zorganizowaną; pochwala aktywną współpracę kraju w wymiarze regionalnym i międzynarodowym, w tym w ramach Eurojustu i Europolu; z zadowoleniem przyjmuje szereg udanych operacji policyjnych przeprowadzonych przeciwko grupom zorganizowanym, zwłaszcza przecięcie międzynarodowych tras handlu narkotykami i przemytu migrantów;

23. potępia wszelkie formy ekstremizmu politycznego lub religijnego oraz dostrzega potrzebę współpracy transgranicznej z innymi państwami Bałkanów Zachodnich i państwami członkowskimi UE; z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie zmian do kodeksu karnego, które polegają na dokładniejszym określaniu przestępstwa popełnianego przez osoby uczestniczące w działaniach ekstremistycznych o charakterze politycznym lub religijnym oraz kar dla takich osób; ponownie wskazuje zdecydowanie na konieczność wspólnej proaktywnej strategii polityki zagranicznej, bezpieczeństwa i obrony, mając na uwadze bieżące zagrożenie międzynarodowym terroryzmem; przypomina, że polityka publiczna powinna zwalczać wszystkie formy ekstremizmu i że należy w tym kontekście starannie unikać stygmatyzacji jakiejkolwiek grupy religijnej;

24. ubolewa z powodu braku współpracy z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i podmiotami publicznymi w zakresie stanowienia prawa; wskazuje, że taka współpraca powinna opierać się na rzeczywistej woli rządu konsultowania się z różnymi podmiotami w zakresie zarówno stanowienia prawa, jak i kształtowania polityki; podkreśla zasadniczą rolę, jaką organizacje społeczeństwa obywatelskiego mogą odgrywać w podnoszeniu wiedzy społeczeństwa na temat procesu przystąpienia do UE, czyniąc go bardziej przejrzystym, rozliczalnym i sprzyjającym włączeniu; zachęca rząd do wspomagania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego również na obszarach wiejskich; wzywa rząd, aby zainicjował merytoryczną debatę z uczelniami, wykładowcami i studentami na temat reformy szkolnictwa wyższego;

25. zachęca władze do odzyskania od Serbii ważnych archiwów jugosłowiańskich tajnych służb; jest zdania, że przejrzyste podejście do totalitarnej przeszłości, obejmujące otwarcie archiwów tajnych służb, stanowi krok w kierunku dalszej demokratyzacji, rozliczalności i siły instytucji;

26. jest poważnie zaniepokojony faktem, że naciski polityczne i finansowe wciąż znacznie podważają niezależność mediów; potępia stałe ograniczanie wolności słowa, którego skutkiem jest najniższy wskaźnik wolności prasy w regionie; w związku z tym ubolewa, że zgodnie ze wskaźnikiem organizacji Reporterzy Bez Granic kraj ten spadł z 34. miejsca w 2009 r. na 117. miejsce w 2015 r.; z rosnącym zaniepokojeniem wskazuje na kontrolę państwa nad mediami, w tym utrzymującą się zależność od budżetu państwa, częste stosowanie autocenzury, a także niskie standardy zawodowe i etykę zawodową; z zaniepokojeniem odnotowuje przypadki zniesławienia w świecie polityki i mediów; mimo pewnych działań podjętych w celu wznowienia dialogu między rządem a środowiskiem mediów ubolewa, że przepisy dotyczące usług audiowizualnych zostały zmienione w przyspieszonej procedurze bez odpowiednich konsultacji z podmiotami medialnymi;

27. wzywa rząd do prowadzenia polityki zwiększającej pluralizm mediów i różnorodność opinii oraz do zagwarantowania niezależności nadawcy publicznego i urzędu ds. regulacji mediów; zauważa z niepokojem, że nadawca publiczny wykazuje zdecydowanie przychylne nastawienie wobec partii rządowych, zarówno podczas kampanii wyborczych (o czym donosiły sprawozdania OBWE/ODIHR), jak i w sytuacjach niezwiązanych z wyborami (o czym mowa w sprawozdaniu Komisji z postępów); z zadowoleniem przyjmuje fakt, że rząd udostępnił publicznie dane o reklamach rządowych; jednak wzywa rząd do zwiększenia przejrzystości kryteriów stosowanych przy rozdziale środków; zdecydowanie zaleca Komisji, by aktywniej angażowała się w monitorowanie i doradzanie w kwestiach politycznych oraz we wspieranie dialogu między wszystkimi podmiotami medialnymi;

28. przypomina rządowi oraz partiom politycznym o ich odpowiedzialności za tworzenie kultury integracji i tolerancji; apeluje o dostosowanie przepisów antydyskryminacyjnych do dorobku prawnego UE, gdyż nie zakazują one dyskryminacji ze względu na orientację seksualną; potępia wszelkie przejawy przemocy wobec społeczności LGBTI i wzywa do postawienia przed sądem jej sprawców, w tym również sprawców ataków na ośrodek wsparcia społeczności LGBTI w Skopje; podkreśla konieczność zwalczania uprzedzeń i dyskryminacji wobec ludności romskiej, a także przyjęcia dalszych środków w celu poprawy sytuacji Romów, zwłaszcza w dziedzinie mieszkalnictwa, opieki zdrowotnej, edukacji i zatrudnienia; wzywa władze, aby zadbały o uwzględnianie perspektywy płci we wszystkich obszarach polityki z myślą o zapewnieniu równości mężczyzn i kobiet; ponownie wyraża zaniepokojenie utrzymującymi się stereotypami płci w społeczeństwie oraz przemocą domową; zachęca rząd do wyeliminowania strukturalnych różnic w traktowaniu kobiet i mężczyzn w sferze gospodarczej, politycznej i społecznej oraz rozbieżności w wysokości ich płac; wzywa Komisję, aby dotrzymała własnego zobowiązania do nadania priorytetowego znaczenia w procesie przystąpienia rozdziałowi dotyczącemu polityki społecznej i zatrudnienia przez podjęcie odnośnej inicjatywy w toku dialogu akcesyjnego na wysokim szczeblu z tym krajem;

29. nadal jest zaniepokojony wysokimi wskaźnikami ubóstwa dzieci i brakiem zdolności instytucji odpowiedzialnych za wdrażanie polityki i działań strategicznych w tej dziedzinie; nakłania rząd do zwiększenia wysiłków we wdrażaniu zmienionej krajowej strategii dotyczącej ubóstwa i wyłączenia społecznego; nalega na zwrócenie większej uwagi na zapewnienie sprawiedliwego i skutecznego dostępu do wymiaru sprawiedliwości dla wszystkich dzieci; podkreśla potrzebę podjęcia przez rząd dodatkowych działań, aby wspomóc dzieci niepełnosprawne i dzieci ze społeczności romskiej; apeluje o dalsze działania na rzecz poprawy zdrowia i wyżywienia dzieci, przy czym szczególną troskę budzą dzieci romskie;

30. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że była jugosłowiańska republika Macedonii wciąż jest liderem w regionie, jeśli chodzi o łatwość prowadzenia działalności gospodarczej, a także awans tego kraju w globalnym rankingu Banku Światowego z 31. miejsca w 2013 r. na 30. miejsce w 2014 r.; zauważa jednak, że trudności w egzekwowaniu umów oraz częste zmiany prawne bez odpowiednich konsultacji stwarzają poważne wyzwanie dla klimatu biznesowego; podkreśla jednocześnie, jak ważne jest dokonywanie postępów w kwestii prawa pracy i intensyfikacji dialogu społecznego; podkreśla konieczność dalszej poprawy otoczenia biznesowego przez wspieranie MŚP, ograniczanie dysproporcji regionalnych oraz powiązanie instytucji badawczo-rozwojowych z sektorem biznesu i zatrudnienia;

31. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że tempo napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych było stabilne i umożliwiło większą dywersyfikację eksportu; zauważa, że 80 % wszystkich bezpośrednich inwestycji zagranicznych pochodzi z przedsiębiorstw UE, a przepływy handlowe towarów i usług z UE wzrosły; przypomina ponownie, jak ważne jest przyciąganie inwestycji zagranicznych, i uważa, że opóźnienie w procesie przystąpienia do UE może stanowić przeszkodę w głębszej integracji gospodarczej; dostrzega potrzebę zwiększenia dochodów publicznych i tworzenia miejsc pracy w wysoko wydajnych sektorach, gdyż ogólna struktura gospodarki nadal skupiona jest na działalności nisko wydajnej; podkreśla, że wszystkie przepisy dotyczące międzynarodowych stref finansowych powinny być zgodne z dorobkiem prawnym i wymogami międzynarodowymi;

32. z zadowoleniem odnotowuje spadek ogólnej stopy bezrobocia z 29,9 % w pierwszym kwartale 2013 r. do 27,9 % w trzecim kwartale 2014 r.; wzywa rząd do podjęcia nowych wysiłków na rzecz dalszego zmniejszenia strukturalnego i długotrwałego bezrobocia, zwłaszcza wśród młodzieży (w przypadku której stopa bezrobocia wynosi ponad 50 %) oraz wśród najsłabszych grup społecznych, w tym Romów; wzywa do podjęcia reform na rzecz zwiększenia aktywności zawodowej i mobilności pracowników oraz ograniczenia ogromnej szarej strefy, która w dalszym ciągu utrudnia konkurencję; jest zaniepokojony tym, że poziom kształcenia i szkolenia siły roboczej często nie odpowiada rzeczywistym potrzebom gospodarki oraz tym, że wielu młodych wykwalifikowanych pracowników jest zmuszonych w wyniku tego do emigracji z powodu trudności ze znalezieniem odpowiednich możliwości zatrudnienia w kraju; wyraża zaniepokojenie ostatnimi zmianami przepisów, które podważają prawo do strajku, oraz wzywa władze do ich rewizji zgodnie ze standardami MOP;

33. odnotowuje działania podejmowane w celu obniżania bezrobocia wśród kobiet, jednak zachęca rząd do dalszych działań, gdyż stopa bezrobocia wśród kobiet jest nadal znacznie wyższa niż średnia w UE;

34. zwraca uwagę, że potrzebne są znaczne wysiłki - we współpracy ze społeczeństwem obywatelskim i zainteresowanymi stronami - w dziedzinie środowiska, a w szczególności w zakresie jakości powietrza i wody, ochrony środowiska naturalnego i zarządzania odpadami; jest zaniepokojony zanieczyszczeniem powietrza i wody; z zaniepokojeniem odnotowuje stężenie szkodliwych cząstek, które kilkakrotnie przekracza dopuszczalny poziom, zwłaszcza w Skopje, Tetowie, Bitoli, Kiczewie i Kawadarci; wzywa właściwe organy do pogłębienia współpracy w celu wdrożenia odpowiednich przepisów, wzmocnienia zdolności administracyjnych oraz przyznania wystarczających środków na inwestycje w infrastrukturę, takie jak zakłady oczyszczania ścieków;

35. ubolewa, że cele na 2013 r. w dziedzinie energii nie zostały osiągnięte, zwłaszcza jeśli chodzi o efektywność energetyczną i wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych; apeluje w związku z tym o przyjęcie odpowiednich planów działania i dostosowanie ich do unijnej polityki w dziedzinie klimatu;

36. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że była jugosłowiańska republika Macedonii aktywnie i konstruktywnie uczestniczy we współpracy regionalnej i nie prowadzi sporów granicznych ze swoimi sąsiadami; z zadowoleniem przyjmuje zbliżającą się prezydencję tego kraju w Inicjatywie Środkowoeuropejskiej; zachęca rząd do podniesienia ogólnego poziomu zbieżności z deklaracjami i decyzjami przyjętymi w ramach WPZiB; podkreśla znaczenie stopniowego przyłączania się do stanowisk UE w zakresie polityki zagranicznej;

37. z zadowoleniem przyjmuje wolę sfinalizowania połączenia kolejowego między Macedonią i Bułgarią, które przyczyni się do poprawy stosunków gospodarczych i społecznych, a także postępy w tym zakresie;

38. zobowiązuje swego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, jak również rządowi i parlamentowi omawianego kraju.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2016.316.54
• Rodzaj: Rezolucja
• Tytuł: Sprawozdanie z postępów byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii w 2014 r. (2014/2948(RSP)).
• Data aktu: 11/03/2015
• Data ogłoszenia: 30/08/2016