STANOWISKO RADY (UE) NR 4/2013 W PIERWSZYM CZYTANIUw sprawie przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej przez organy celne i uchylenia rozporządzenia Rady (WE) nr 1383/2003
Przyjęte przez Radę w dniu 16 maja 2013 r.
(2013/C 170 E/02)
(Dz.U.UE C z dnia 15 czerwca 2013 r.)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 207,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą(1),
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) W rezolucji z dnia 25 września 2008 r. w sprawie europejskiego globalnego planu dotyczącego walki z podrabianiem i piractwem Rada zwróciła się o dokonanie przeglądu rozporządzenia Rady (WE) nr 1383/2003 z dnia 22 lipca 2003 r. dotyczącego działań organów celnych skierowanych przeciwko towarom podejrzanym o naruszenie niektórych praw własności intelektualnej oraz środków podejmowanych w odniesieniu do towarów, co do których stwierdzono, że naruszyły takie prawa(2).
(2) Obrót towarami naruszającymi prawa własności intelektualnej wyrządza znaczną szkodę uprawnionym, użytkownikom lub grupom producentów, oraz przestrzegającym prawa wytwórcom i handlowcom. Taki obrót może również wprowadzać w błąd konsumentów, a w niektórych przypadkach mógłby zagrażać ich zdrowiu i bezpieczeństwu. Należy w największym możliwym zakresie zapobiec wprowadzaniu takich towarów na rynek Unii oraz przyjąć środki umożliwiające rozwiązanie kwestii nielegalnego obrotu, nie ograniczając przy tym wolności handlu prowadzonego zgodnie z prawem.
(3) Przegląd rozporządzenia (WE) nr 1383/2003 wykazał, że - w świetle zmian gospodarczych, handlowych i prawnych - należy dokonać pewnych ulepszeń ram prawnych w celu wzmocnienia egzekwowania praw własności intelektualnej przez organy celne oraz zapewnienia odpowiedniej pewności prawa.
(4) Organy celne powinny być uprawnione do egzekwowania praw własności intelektualnej w odniesieniu do towarów, które - zgodnie z unijnym ustawodawstwem celnym - podlegają dozorowi celnemu lub kontroli celnej, oraz do przeprowadzania odpowiednich kontroli takich towarów w celu zapobieżenia działaniom sprzecznym z przepisami dotyczącymi praw własności intelektualnej. Egzekwowanie praw własności intelektualnej na granicach - niezależnie od tego, gdzie znajdują się lub powinny się znajdować towary - w ramach dozoru celnego lub kontroli celnej jest skutecznym sposobem zapewnienia szybkiej i efektywnej ochrony prawnej uprawnionemu, a także użytkownikom i grupom producentów. W przypadku gdy zwolnienie towarów jest zawieszone lub towary są zatrzymane na granicy przez organy celne, powinna być wymagana tylko jedna procedura prawna, natomiast zastosowanie takich samych środków egzekucyjnych w przypadku towarów ujawnionych na rynku, które zostały już rozdzielone i dostarczone sprzedawcom detalicznym, powinno wymagać przeprowadzenia szeregu odrębnych procedur. Należy przewidzieć wyjątek dla towarów dopuszczonych do swobodnego obrotu ze względu na ich końcowe przeznaczenie, ponieważ pozostają one pod dozorem celnym, mimo że zostały dopuszczone do swobodnego obrotu. Niniejsze rozporządzenie nie powinno mieć zastosowania do towarów przewożonych w bagażu osobistym pasażerów, pod warunkiem że towary te są przeznaczone do ich własnego użytku i brak jest przesłanek wskazujących na obrót handlowy.
(5) Rozporządzenie (WE) nr 1383/2003 nie obejmuje niektórych praw własności intelektualnej, a niektóre naruszenia są wyłączone z jego zakresu stosowania. W celu wzmocnienia egzekwowania praw własności intelektualnej należy rozszerzyć działania organów celnych na inne rodzaje naruszeń, które nie wchodzą w zakres stosowania rozporządzenia (WE) nr 1383/2003. W związku z tym zakres stosowania niniejszego rozporządzenia powinien obejmować - obok praw już objętych rozporządzeniem (WE) nr 1383/2003 - również nazwy handlowe w zakresie, w jakim są one chronione na mocy prawa krajowego jako wyłączne prawa własności intelektualnej, topografie układów scalonych oraz wzory użytkowe i urządzenia zaprojektowane, wyprodukowane lub przystosowane głównie w celu umożliwienia bądź ułatwienia obchodzenia środków technicznych.
(6) Naruszenia wynikające z tzw. nielegalnego handlu równoległego i "przekroczeń" są wyłączone z zakresu stosowania rozporządzenia (WE) nr 1383/2003. Towary będące przedmiotem nielegalnego handlu równoległego, czyli towary, które wyprodukowano za zgodą uprawnionego, ale które wprowadzono po raz pierwszy do obrotu w Europejskim Obszarze Gospodarczym bez zgody tego uprawnionego, oraz towary będące przedmiotem "przekroczeń", czyli towary wyprodukowane przez odpowiednio upoważnioną przez uprawnionego osobę w ilości przekraczającej ilość uzgodnioną przez taką osobę i uprawnionego, są produkowane jako towary oryginalne i w związku z tym nie jest stosowne, by organy celne skupiały swe działania na towarach tego typu. W związku z powyższym nielegalny handel równoległy i "przekroczenia" należy również wyłączyć z zakresu stosowania niniejszego rozporządzenia.
(7) Państwa członkowskie powinny, we współpracy z Komisją, organizować odpowiednie szkolenia dla funkcjonariuszy celnych, aby zapewnić poprawne wykonywanie niniejszego rozporządzenia.
(8) Gdy niniejsze rozporządzenie zostanie w pełni wykonane, przyczyni się również do rozwoju rynku wewnętrznego, który zapewnia skuteczniejszą ochronę uprawnionym, stymuluje kreatywność i innowacje oraz dostarcza konsumentom produktów pewnych i o wysokiej jakości, co z kolei powinno wzmocnić transgraniczne transakcje pomiędzy konsumentami, przedsiębiorstwami i handlowcami.
(9) Państwa członkowskie borykają się z problemem coraz bardziej ograniczonych zasobów w dziedzinie ceł. W związku z tym należy wspierać propagowanie technologii i strategii zarządzania ryzykiem, aby maksymalizować wykorzystanie zasobów, którymi dysponują organy celne.
(10) Niniejsze rozporządzenie zawiera jedynie przepisy proceduralne dla organów celnych. W związku z tym niniejsze rozporządzenie nie wprowadza żadnych kryteriów służących do stwierdzenia, czy doszło do naruszenia prawa własności intelektualnej.
(11) Zgodnie z deklaracją w sprawie porozumienia TRIPS i zdrowia publicznego, przyjętą przez konferencję ministerialną WTO w Ad-Dausze w dniu 14 listopada 2001 r., porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (porozumienie TRIPS) może i powinno być interpretowane i wdrażane w taki sposób, aby wspierać prawa członków WTO do ochrony zdrowia publicznego, a w szczególności ułatwiać powszechny dostęp do leków. W związku z powyższym, zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami Unii i z polityką współpracy na rzecz rozwoju, w odniesieniu do leków, których przewóz przez obszar celny Unii- niezależnie od tego czy obejmuje przeładunek, składowanie, otwarcie luków ładunkowych czy też zmiany rodzaju lub środka transportu - stanowi jedynie część łącznej trasy rozpoczynającej się i kończącej poza obszarem Unii, organy celne, oceniając ryzyko wystąpienia naruszenia praw własności intelektualnej, powinny rozważyć, czy istnieje jakiekolwiek istotne prawdopodobieństwo zmiany przeznaczenia takich leków i skierowania ich na rynek Unii.
(12) Niniejsze rozporządzenie nie powinno mieć wpływu na przepisy dotyczące właściwości sądów, w szczególności rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych(3).
(13) Osoby, użytkownicy, organizacje lub grupy producentów, które mogą wszcząć w swoim własnym imieniu postępowanie prawne dotyczące potencjalnego naruszenia prawa własności intelektualnej, powinny mieć prawo do złożenia wniosku.
(14) W celu zapewnienia egzekwowania praw własności intelektualnej w całej Unii należy umożliwić osobom lub podmiotom dążącym do egzekwowania praw obejmujących całą Unię złożenie wniosku do organów celnych jednego państwa członkowskiego. Tacy wnioskodawcy powinni mieć możliwość zwrócenia się o wydanie przez te organy decyzji o podjęciu działań w celu egzekwowania praw własności intelektualnej zarówno w ich własnym państwie członkowskim, jak i w każdym innym państwie członkowskim.
(15) W celu zapewnienia szybkiego egzekwowania praw własności intelektualnej, w przypadku gdy organy celne mają podejrzenie, że towary znajdujące się pod ich dozorem naruszają prawa własności intelektualnej, należy przewidzieć możliwość zawieszenia zwolnienia towarów lub ich zatrzymania przez organy celne, z ich własnej inicjatywy lub na wniosek, tak aby osoby lub podmioty uprawnione do złożenia wniosku mogły wszcząć postępowanie w celu ustalenia, czy prawo własności intelektualnej zostało naruszone.
(16) W rozporządzeniu (WE) nr 1383/2003 dopuszczono stosowanie przez państwa członkowskie procedury umożliwiającej zniszczenie pewnych towarów bez jakiegokolwiek obowiązku wszczynania postępowania w celu ustalenia, czy prawo własności intelektualnej zostało naruszone. Jak stwierdzono w rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie wpływu podrabiania towarów na handel międzynarodowy(4), procedura taka odnosi duży sukces w państwach członkowskich, w których jest dostępna. Procedura ta powinna być zatem obowiązkowa w odniesieniu do wszystkich naruszeń praw własności intelektualnej i należy ją stosować w sytuacjach, gdy zgłaszający lub posiadacz towarów zgadzają się na ich zniszczenie. Ponadto procedura ta powinna umożliwiać organom celnym uznanie, że zgłaszający lub posiadacz towarów zgodzili się na zniszczenie towarów, jeśli nie sprzeciwili się temu wyraźnie w określonym terminie.
(17) W celu ograniczenia do minimum obciążeń i kosztów administracyjnych, należy wprowadzić szczególną procedurę w odniesieniu do małych przesyłek towarów podrobionych i pirackich, która powinna pozwolić na niszczenie takich towarów bez wyraźnej zgody wnioskodawcy w każdym przypadku. By jednak można było zastosować tę procedurę, wnioskodawca powinien być zobowiązany do zamieszczenia we wniosku ogólnego żądania. Ponadto organy celne powinny mieć możliwość domagania się od wnioskodawcy pokrycia kosztów związanych z zastosowaniem tej procedury.
(18) W celu zapewnienia większej pewności prawa należy zmienić ramy czasowe zawieszania zwolnienia lub zatrzymywania towarów podejrzanych o naruszenie prawa własności intelektualnej oraz warunki przekazywania przez organy celne informacji o zatrzymanych towarach zainteresowanym osobom i podmiotom, przewidziane w rozporządzeniu (WE) nr 1383/2003.
(19) Biorąc pod uwagę tymczasowy i zapobiegawczy charakter środków przyjmowanych przez organy celne w ramach stosowania niniejszego rozporządzenia oraz sprzeczne interesy stron, których środki te dotyczą, należy dostosować niektóre aspekty procedur, aby zapewnić sprawne stosowanie niniejszego rozporządzenia, przy jednoczesnym poszanowaniu praw zainteresowanych stron. Dlatego też - w odniesieniu do różnych powiadomień przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu -organy celne powinny powiadamiać odpowiednią osobę, na podstawie dokumentów dotyczących odprawy celnej lub na podstawie sytuacji, w jakiej znajdują się towary. Ponadto, ponieważ procedura dotycząca niszczenia towarów przewiduje, że zarówno zgłaszający lub posiadacz towarów, jak i posiadacz decyzji powinni równolegle zgłosić swój ewentualny sprzeciw wobec zniszczenia, należy zapewnić, aby posiadacz decyzji miał możliwość zareagowania na ewentualny sprzeciw wobec zniszczenia wniesiony przez zgłaszającego lub posiadacza towarów. Należy zatem zapewnić powiadamianie zgłaszającego lub posiadacza towarów o zawieszeniu zwolnienia towarów lub o ich zatrzymaniu przed dniem powiadomienia posiadacza decyzji lub w tym samym dniu.
(20) Zachęca się organy celne i Komisję do współpracy z europejskim obserwatorium do spraw naruszeń praw własności intelektualnej w ramach ich odnośnych kompetencji.
(21) Z myślą o wyeliminowaniu międzynarodowego handlu towarami naruszającymi prawa własności intelektualnej porozumienie TRIPS stanowi, że członkowie WTO mają propagować wymianę informacji między organami celnymi na temat takiego handlu. W związku z powyższym Komisja i organy celne państw członkowskich powinny mieć możliwość dzielenia się z właściwymi organami państw trzecich informacjami o podejrzewanych naruszeniach praw własności intelektualnej, w tym o towarach przewożonych przez terytorium Unii, pochodzących z terytorium tych państw trzecich lub dla nich przeznaczonych.
(22) W interesie skuteczności należy stosować przepisy rozporządzenia Rady (WE) nr 515/97 z dnia 13 marca 1997 r. w sprawie wzajemnej pomocy między organami administracyjnymi państw członkowskich i współpracy między państwami członkowskimi a Komisją w celu zapewnienia prawidłowego stosowania przepisów prawa celnego i rolnego(5).
(23) Odpowiedzialność organów celnych powinna być regulowana ustawodawstwem państw członkowskich, chociaż uwzględnienie przez organy celne wniosku nie powinno uprawniać posiadacza decyzji do odszkodowania w przypadku, gdy towary podejrzewane o naruszenie prawa własności intelektualnej nie zostały wykryte przez organy celne i zostały zwolnione lub gdy nie podjęto żadnych działań w celu ich zatrzymania.
(24) Z uwagi na fakt, że organy celne podejmują działania na wniosek, należy przewidzieć, że posiadacz decyzji powinien zwracać wszelkie koszty poniesione przez organy celne w trakcie działań podjętych w celu egzekwowania jego praw własności intelektualnej. Niemniej jednak nie powinno to uniemożliwiać posiadaczowi decyzji ubiegania się o odszkodowanie od osoby winnej naruszenia lub od innych osób, które mogłyby zostać uznane za odpowiedzialne na mocy ustawodawstwa państwa członkowskiego, w którym towary zostały ujawnione. W stosownych przypadkach do takich osób można zaliczyć pośredników. Koszty i szkody ponoszone przez osoby inne niż organy celne w wyniku działań tych organów, w przypadku gdy zwolnienie towarów jest zawieszone lub towary są zatrzymane w związku z roszczeniem osoby trzeciej opartym na prawach własności intelektualnej, powinny być uregulowane szczegółowymi przepisami ustawodawczymi mającymi zastosowanie w każdym konkretnym przypadku.
(25) Niniejsze rozporządzenie umożliwia organom celnym dopuszczenie przemieszczania, pod nadzorem celnym, towarów, które mają być zniszczone, pomiędzy różnymi miejscami na obszarze celnym Unii. Organy celne mogą również postanowić o dopuszczeniu takich towarów do swobodnego obrotu w celu dalszego recyklingu lub likwidacji poza obiegiem handlowym, w tym do celów informacyjnych, szkoleniowych i edukacyjnych.
(26) Egzekwowanie praw własności intelektualnej przez organy celne wiąże się z wymianą danych dotyczących decyzji w sprawie wniosków. Takie przetwarzanie danych obejmuje również dane osobowe i powinno ono przebiegać zgodnie z prawem Unii, jak określono w dyrektywie 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych(6) i w rozporządzeniu (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2000 r. o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych(7).
(27) Wymiana informacji dotyczących decyzji w sprawie wniosków oraz działań organów celnych powinna być dokonywana poprzez centralną elektroniczną bazę danych. Należy określić podmiot kontrolujący i zarządzający tą bazą danych oraz podmioty odpowiedzialne za zapewnianie bezpieczeństwa przetwarzania danych zawartych w tej bazie. Wprowadzanie jakiegokolwiek rodzaju ewentualnej interoperacyjności lub wymiany powinno przede wszystkim być zgodne z zasadą celowości tzn. dane powinny być wykorzystywane w celu, dla którego ustanowiono bazę danych, i nie należy zezwalać na jakąkolwiek dalszą wymianę lub jakiekolwiek połączenie w innym celu.
(28) W celu zapewnienia możliwości dostosowania definicji małych przesyłek, jeśli okaże się ona niepraktyczna, biorąc pod uwagę potrzebę zapewnienia skutecznego funkcjonowania procedury lub w razie konieczności zapobieżenia obchodzeniu tej procedury w odniesieniu do zawartości przesyłek, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do zmian elementów innych niż istotne definicji małych przesyłek, a mianowicie konkretnych ilości określonych w tej definicji. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów. Przygotowując i opracowując akty delegowane, Komisja powinna zapewnić jednoczesne, terminowe i odpowiednie przekazywanie stosownych dokumentów Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.
(29) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania przepisów dotyczących określania elementów praktycznych ustaleń w zakresie wymiany danych z państwami trzecimi oraz przepisów dotyczących formularza wniosku i formularza stosowanego przy zwracaniu się o przedłużenie okresu, w którym organy celne mają podjąć działanie, należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w odniesieniu do określania tych elementów praktycznych ustaleń i w odniesieniu do opracowywania standardowych formularzy. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiającym przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję(8). Przy opracowywaniu standardowych formularzy, mimo że przedmiot przepisów niniejszego rozporządzenia, które należy wykonać, jest objęty zakresem wspólnej polityki handlowej, biorąc pod uwagę charakter i skutki tych aktów wykonawczych, do ich przyjmowania należy stosować procedurę doradczą, ponieważ wszystkie szczegółowe informacje na temat zawartości formularzy pochodzą bezpośrednio z tekstu niniejszego rozporządzenia. Zatem te akty wykonawcze ustanowią jedynie format oraz strukturę formularza i nie będą miały dalszych skutków dla wspólnej polityki handlowej Unii.
(30) Należy uchylić rozporządzenie (WE) nr 1383/2003.
(31) Zgodnie z art. 28 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 45/2001 zasięgnięto opinii Europejskiego Inspektora Ochrony Danych, który wydał opinię w dniu 12 października 2011 r.(9),
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
______(1) Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 3 lipca 2012 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym) oraz stanowisko Rady w pierwszym czytaniu z dnia 16 maja 2013 r. Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia ... (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym) oraz decyzja Rady z dnia ....
(2) Dz.U L 196 z 2.8.2003, s. 7.
(3) Dz.U. L 351 z 20.12.2012, s. 1.
(4) Dz.U. C 45 E z 23.2.2010, s. 47.
(5) Dz.U. L 82 z 22.3.1997, s. 1.
(6) Dz.U. L 281 z 23.11.1995, s. 31.
(7) Dz.U. L 8 z 12.1.2001, s. 1.
(8) Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13.
(9) Dz.U. C 363 z 13.12.2011, s. 3.
(10) Dz.U. L 302 z 19.10.1992, s. 1.
(11) Dz.U. L 152 z 16.6.2009, s. 1.
(12) Dz.U. L 198 z 8.8.1996, s. 30.
(13) Dz.U. L 227 z 1.9.1994, s. 1.
(14) Dz.U. L 78 z 24.3.2009, s. 1.
(15) Dz.U. L 3 z 5.1.2002, s. 1.
(16) Dz.U. L 343 z 14.12.2012, s. 1.
(17) Dz.U. L 299 z 16.11.2007, s. 1.
(18) Dz.U. L 149 z 14.6.1991, s. 1.
(19) Dz.U. L 39 z 13.2.2008, s. 16.
(20) Dz.U. L 256 z 7.9.1987, s. 1
(21) Dz.U. L 157 z 30.4.2004, s. 45.
(22) Dz.U. L 23 z 26.1.2008, s. 21.
(*) Data wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.