Ubezpieczenie społeczne osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin.

USTAWA
z dnia 18 grudnia 1976 r.
o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin. *

Rozdział  1

Przepisy ogólne

Art.  1-4. 1

(skreślone).

Rozdział  2

Świadczenia z tytułu ubezpieczenia

Art.  5.

Świadczenia z ubezpieczenia przysługujące ubezpieczonym oraz członkom ich rodzin obejmują:

1) 2
świadczenia lecznicze i położnicze, zaopatrzenie w leki, przedmioty ortopedyczne, protezy, środki opatrunkowe i pomocnicze,
2) 3
(skreślony),
3) 4
(skreślony),
4) 5
(skreślony),
5) 6
świadczenia pieniężne z tytułu wypadku przy prowadzeniu działalności określonej w art. 1 oraz w razie choroby zawodowej: rentę szkoleniową, rentę inwalidzką oraz rentę rodzinną,
6)
dodatki do emerytury i renty,
7) 7
(skreślony),
8) 8
(skreślony).
Art.  6. 9

Świadczenia lecznicze i położnicze oraz zaopatrzenie w leki, przedmioty ortopedyczne, protezy, środki opatrunkowe i pomocnicze, o których mowa w art. 5 pkt 1, przysługują ubezpieczonemu oraz członkom jego rodziny w zakresie i na warunkach przewidzianych dla pracowników i ich rodzin.

Art.  7. 10

(skreślony).

Art.  8. 11

(skreślony).

Art.  9. 12

(skreślony).

Art.  10.
1. 13
Renta szkoleniowa, renta inwalidzka i renta rodzinna z tytułu wypadku przy prowadzeniu działalności określonej w art. 1 oraz w razie choroby zawodowej przysługują na zasadach i w wysokości określonych przepisami o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, z uwzględnieniem ust. 2-4.
2.
Za wypadek, o którym mowa w ust. 1, uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło:
1)
podczas wykonywania zwykłych czynności wynikających z prowadzenia działalności lub w związku z wykonywaniem takich czynności,
2)
w drodze do miejsca prowadzenia działalności lub z tego miejsca,
3)
podczas wykonywania zadań zleconych przez organizacje polityczne lub organizacje społeczno-zawodowe zrzeszające osoby prowadzące działalność albo w związku z wykonywaniem takich zadań lub w związku z uczestnictwem w organizowanych przez te organizacje czynach społecznych.
3.
Za choroby zawodowe uważa się choroby określone przepisami wydanymi na podstawie art. 231 pkt 2 Kodeksu pracy.
4. 14
(skreślony).
Art.  11.
1.
Osobie uprawnionej do emerytury lub renty przysługuje prawo do dodatków:
1) 15
(skreślony),
2)
pielęgnacyjnego,
3) 16
(skreślony),
4)
dla sierot zupełnych

na warunkach i w wysokości określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.

2. 17
(skreślony).
Art.  12. 18

(skreślony).

Art.  13-14. 19

(skreślone).

Art.  15.
1. 20
(skreślony).
2. 21
(skreślony).
3. 22
(skreślony).
Art.  16. 23

(skreślony).

Art.  17. 24

(skreślony).

Art.  18.

W zakresie postępowania w sprawach świadczeń, zasad wypłaty tych świadczeń oraz obowiązków osób pobierających świadczenia stosuje się zasady określone przepisami ustalającymi odpowiednie świadczenia, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej.

Art.  19. 25

(skreślony).

Art.  20. 26

Minister Pracy i Polityki Socjalnej, w drodze rozporządzenia, określa szczegółowe zasady i tryb ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy prowadzeniu działalności określonej w art. 1, prawa do świadczeń z tego tytułu oraz wypłaty tych świadczeń.

Art.  21. 27

(skreślony).

Rozdział  3

Zgłoszenie do ubezpieczenia. Składki na ubezpieczenie.

Art.  22-25. 28

(skreślone).

Rozdział  4

Ubezpieczenie osób współpracujących

Art.  26. 29

(skreślony).

Art.  27. 30

Przepisy ustawy dotyczące ubezpieczonych stosuje się odpowiednio do osób współpracujących.

Art.  28. 31

(skreślony).

Art.  29. 32

(skreślony).

Art.  30. 33

(skreślony).

Art.  31. 34

(skreślony).

Art.  32. 35

(skreślony).

Rozdział  5

Przepisy przejściowe

Art.  33.
1.
Świadczenia określone w ustawie przysługują:
1)
z tytułu wypadków przy prowadzeniu działalności określonej w art. 1 - gdy wypadek nastąpił począwszy od dnia wejścia w życie tej ustawy,
2)
z tytułu chorób zawodowych - gdy inwalidztwo spowodowane taką chorobą zostało stwierdzone począwszy od dnia wejścia w życie tej ustawy, chyba że działalność określona w art. 1, która narażała na powstanie choroby zawodowej, ustała przed wejściem w życie ustawy.
2.
Prawo do świadczeń objętych ustawą za okres przed wejściem jej w życie ustala się i świadczenia wymierza według przepisów dotychczasowych.
Art.  34.

Zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do prowadzenia działalności lub współpracy powstałej przed dniem wejścia w życie ustawy przysługuje od dnia jej wejścia w życie, jednak okres zasiłkowy liczy się od dnia powstania tej niezdolności.

Art.  35.
1.
Zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia dziecka przed dniem wejścia w życie ustawy przysługuje od dnia jej wejścia w życie, jednak tylko do upływu okresu równego okresowi urlopu macierzyńskiego, liczonego od dnia porodu.
2.
Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w razie przyjęcia dziecka na wychowanie przed dniem wejścia w życie ustawy.
Art.  35a. 36

Prawo do świadczeń pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa na zasadach określonych w ustawie mają również twórcy, artyści i osoby wykonujące wolny zawód, podlegający ubezpieczeniu chorobowemu jako osoby prowadzące pozarolniczą działalność w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych.

Rozdział  6

Przepisy końcowe

Art.  36.

Traci moc ustawa z dnia 8 czerwca 1972 r. o ubezpieczeniu społecznym rzemieślników (Dz. U. Nr 23, poz. 165, z 1974 r. Nr 21, poz. 117 i Nr 47 poz. 280 oraz z 1975 r. Nr 5, poz. 31 i Nr 45, poz. 232).

*Z dniem 15 listopada 1991 r. przepisy ustawy stosuje się, o ile nie są sprzeczne z przepisami ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.91.104.450), zgodnie z art. 45 ust. 1 powołanej ustawy.
1 Art. 1-4 skreślone przez art. 122 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.98.137.887) z dniem 1 stycznia 1999 r.
2 Z dniem 1 stycznia 1999 r. art. 5 pkt 1 uchylony przez art. 170 pkt 7 ustawy z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz.U.97.28.153), w zakresie uregulowanym przez wyżej powołaną ustawę.
3 Art. 5 pkt 2 skreślony przez art. 85 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.99.60.636) z dniem 1 września 1999 r.
4 Art. 5 pkt 3 skreślony przez art. 43 pkt 1 ustawy z dnia 1 grudnia 1994 r. o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych (Dz.U.95.4.17) z dniem 1 marca 1995 r.
5 Art. 5 pkt 4 skreślony przez art. 195 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.98.162.1118) z dniem 1 stycznia 1999 r.
6 Art. 5 pkt 5 zmieniony przez art. 6 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 28 czerwca 1996 r. o zmianie niektórych ustaw o zaopatrzeniu emerytalnym i o ubezpieczeniu społecznym (Dz.U.96.100.461) z dniem 1 września 1997 r.
7 Art. 5 pkt 7 skreślony przez art. 195 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.98.162.1118) z dniem 1 stycznia 1999 r.
8 Art. 5 pkt 8 skreślony przez art. 85 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.99.60.636) z dniem 1 września 1999 r.
9 Z dniem 1 stycznia 1999 r. art. 6 uchylony przez art. 170 pkt 7 ustawy z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz.U.97.28.153), w zakresie uregulowanym przez wyżej powołaną ustawę.
10 Art. 7 skreślony przez art. 85 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.99.60.636) z dniem 1 września 1999 r.
11 Art. 8 skreślony przez art. 43 pkt 2 ustawy z dnia 1 grudnia 1994 r. o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych (Dz.U.95.4.17) z dniem 1 marca 1995 r.
12 Art. 9 skreślony przez art. 195 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.98.162.1118) z dniem 1 stycznia 1999 r.
13 Art. 10 ust. 1 zmieniony przez art. 6 pkt 3 lit. a) ustawy z dnia 28 czerwca 1996 r. o zmianie niektórych ustaw o zaopatrzeniu emerytalnym i o ubezpieczeniu społecznym (Dz.U.96.100.461) z dniem 1 września 1997 r.
14 Art. 10 ust. 4 skreślony przez art. 6 pkt 3 lit. b) ustawy z dnia 28 czerwca 1996 r. o zmianie niektórych ustaw o zaopatrzeniu emerytalnym i o ubezpieczeniu społecznym (Dz.U.96.100.461) z dniem 1 września 1997 r.
15 Art. 11 ust. 1 pkt 1 skreślony przez art. 43 pkt 3 ustawy z dnia 1 grudnia 1994 r. o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych (Dz.U.95.4.17) z dniem 1 marca 1995 r.
16 Art. 11 ust. 1 pkt 3 skreślony przez art. 195 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.98.162.1118) z dniem 1 stycznia 1999 r.
17 Art. 11 ust. 2 skreślony przez art. 195 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.98.162.1118) z dniem 1 stycznia 1999 r.
18 Art. 12 skreślony przez art. 195 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.98.162.1118) z dniem 1 stycznia 1999 r.
19 Art. 13 i 14 skreślone przez art. 85 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.99.60.636) z dniem 1 września 1999 r.
20 Art. 15 ust. 1 skreślony przez art. 85 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.99.60.636) z dniem 1 września 1999 r.
21 Art. 15 ust. 2 skreślony przez art. 195 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.98.162.1118) z dniem 1 stycznia 1999 r.
22 Art. 15 ust. 3 skreślony przez art. 195 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.98.162.1118) z dniem 1 stycznia 1999 r.
23 Art. 16 skreślony przez art. 195 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.98.162.1118) z dniem 1 stycznia 1999 r.
24 Art. 17 skreślony przez art. 195 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.98.162.1118) z dniem 1 stycznia 1999 r.
25 Art. 19 skreślony przez art. 149 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.98.162.1118) z dniem 1 stycznia 1999 r.
26 Art. 20:

- zmieniony przez art. 7 pkt 3 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o zmianie niektórych przepisów emerytalnych (Dz.U.90.36.206) z dniem 1 stycznia 1990 r.

- zmieniony przez art. 3 pkt 4 ustawy z dnia 16 października 1991 r. o zmianie niektórych przepisów o ubezpieczeniu społecznym (Dz.U.91.110.474) z dniem 29 listopada 1991 r.

27 Art. 21 skreślony przez art. 195 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.98.162.1118) z dniem 1 stycznia 1999 r.
28 Art. 22-25 skreślone przez art. 122 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.98.137.887) z dniem 1 stycznia 1999 r.
29 Art. 26 skreślony przez art. 122 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.98.137.887) z dniem 1 stycznia 1999 r.
30 Art. 27 zmieniony przez art. 72 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pienieżnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.99.60.636) z dniem 1 września 1999 r.
31 Art. 28 skreślony przez art. 122 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.98.137.887) z dniem 1 stycznia 1999 r.
32 Art. 29 skreślony przez art. 195 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.98.162.1118) z dniem 1 stycznia 1999 r.
33 Art. 30 skreślony przez art. 85 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.99.60.636) z dniem 1 września 1999 r.
34 Art. 31 skreślony przez art. 195 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.98.162.1118) z dniem 1 stycznia 1999 r.
35 Art. 32 skreślony przez art. 122 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.98.137.887) z dniem 1 stycznia 1999 r.
36 Art. 35a dodany przez art. 149 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.98.162.1118) z dniem 1 stycznia 1999 r.

Zmiany w prawie

ZUS: Renta wdowia - wnioski od stycznia 2025 r.

Od Nowego Roku będzie można składać wnioski o tzw. rentę wdowią, która dotyczy ustalenia zbiegu świadczeń z rentą rodzinną. Renta wdowia jest przeznaczona dla wdów i wdowców, którzy mają prawo do co najmniej dwóch świadczeń emerytalno-rentowych, z których jedno stanowi renta rodzinna po zmarłym małżonku. Aby móc ją pobierać, należy jednak spełnić określone warunki.

Grażyna J. Leśniak 20.11.2024
Zmiany w składce zdrowotnej od 1 stycznia 2026 r. Rząd przedstawił założenia

Przedsiębiorcy rozliczający się według zasad ogólnych i skali podatkowej oraz liniowcy będą od 1 stycznia 2026 r. płacić składkę zdrowotną w wysokości 9 proc. od 75 proc. minimalnego wynagrodzenia, jeśli będą osiągali w danym miesiącu dochód do wysokości 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez prezesa GUS. Będzie też dodatkowa składka w wysokości 4,9 proc. od nadwyżki ponad 1,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia, a liniowcy stracą możliwość rozliczenia zapłaconych składek w podatku dochodowym.

Grażyna J. Leśniak 18.11.2024
Prezydent podpisał nowelę ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności

Usprawnienie i zwiększenie efektywności systemu wdrażania Rozwoju Lokalnego Kierowanego przez Społeczność (RLKS) przewiduje ustawa z dnia 11 października 2024 r. o zmianie ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności. Jak poinformowała w czwartek Kancelaria Prezydenta, Andrzej Duda podpisał ją w środę, 13 listopada. Ustawa wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Grażyna J. Leśniak 14.11.2024
Do poprawki nie tylko emerytury czerwcowe, ale i wcześniejsze

Problem osób, które w latach 2009-2019 przeszły na emeryturę w czerwcu, przez co - na skutek niekorzystnych zasad waloryzacji - ich świadczenia były nawet o kilkaset złotych niższe od tych, jakie otrzymywały te, które przeszły na emeryturę w kwietniu lub w maju, w końcu zostanie rozwiązany. Emerytura lub renta rodzinna ma - na ich wniosek złożony do ZUS - podlegać ponownemu ustaleniu wysokości. Zdaniem prawników to dobra regulacja, ale równie ważna i paląca jest sprawa wcześniejszych emerytur. Obie powinny zostać załatwione.

Grażyna J. Leśniak 06.11.2024
Bez konsultacji społecznych nie będzie nowego prawa

Już od jutra rządowi trudniej będzie, przy tworzeniu nowego prawa, omijać proces konsultacji publicznych, wykorzystując w tym celu projekty poselskie. W czwartek, 31 października, wchodzą w życie zmienione przepisy regulaminu Sejmu, które nakazują marszałkowi Sejmu kierowanie projektów poselskich do konsultacji publicznych i wymagają sporządzenia do nich oceny skutków regulacji. Każdy obywatel będzie mógł odtąd zgłosić własne uwagi do projektów poselskich, korzystając z Systemu Informacyjnego Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 30.10.2024
Nowy urlop dla rodziców wcześniaków coraz bliżej - rząd przyjął projekt ustawy

Rada Ministrów przyjęła we wtorek przygotowany w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy wprowadzający nowe uprawnienie – uzupełniający urlop macierzyński dla rodziców wcześniaków i rodziców dzieci urodzonych w terminie, ale wymagających dłuższej hospitalizacji po urodzeniu. Wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie wynosił odpowiednio do 8 albo do 15 tygodni.

Grażyna J. Leśniak 29.10.2024
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1989.46.250 t.j.

Rodzaj: Ustawa
Tytuł: Ubezpieczenie społeczne osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin.
Data aktu: 18/12/1976
Data ogłoszenia: 29/07/1989
Data wejścia w życie: 01/03/1977