Czechosłowacja-Polska. Umowa o ubezpieczeniu społecznym. Warszawa.1948.04.05.

UMOWA

pomiędzy Rzecząpospolitą Polską i Republiką Czechosłowacką o ubezpieczeniu społecznym, ^*

podpisana w Warszawie dnia 5 kwietnia 1948 r.

W Imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

Bolesław Bierut

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu piątym kwietnia tysiąc dziewięćset czterdziestego ósmego roku podpisana została w Warszawie Umowa pomiędzy Rzecząpospolitą Polską i Republiką Czechosłowacką o ubezpieczeniu społecznym, wraz z Protokółem końcowym, o następującym brzmieniu dosłownym:

UMOWA

pomiędzy RZECZĄPOSPOLITĄ POLSKĄ i REPUBLIKĄ CZECHOSŁOWACKĄ o ubezpieczeniu społecznym.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej z jednej strony i Prezydent Republiki Czechosłowackiej z drugiej strony, ożywieni pragnieniem uregulowania wzajemnych stosunków w zakresie ubezpieczeń społecznych w duchu Układu o przyjaźni i wzajemnej pomocy pomiędzy Rzecząpospolitą Polską i Republiką Czechosłowacką, postanowili zawrzeć w tym celu umowę i mianowali swych pełnomocników, którzy po wymianie swych pełnomocnictw, uznanych za sporządzone w dobrej i należytej formie, zgodzili się na następujące postanowienia.

A. POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł  1.

1. Stosowana dotychczas przez oba państwa zasada równego traktowania obywateli drugiego Państwa z własnymi obywatelami w prawie do ubezpieczenia społecznego zostaje niniejszą umową potwierdzona i będzie stosowana nadal we wszystkich już istniejących działach ubezpieczenia społecznego, jak i w działach wprowadzonych w przyszłości w jednym lub drugim Państwie. Powyższa zasada stosuje się także do ubezpieczenia (zaopatrzenia) na wypadek braku pracy.

2. Przy wykonywaniu wszystkich działów ubezpieczenia społecznego mają zastosowanie - z zastrzeżeniem postanowień ust. 3 do 6 - przepisy prawa Państwa, na którego obszarze jest wykonywane zatrudnienie, miarodajne dla ubezpieczenia.

3. Do ubezpieczenia pracowników przedstawicielstw dyplomatycznych i konsularnych oraz innych urzędów administracji publicznej (urzędów celnych, paszportowych itp.) jednego Państwa, mających siedzibę w drugim Państwie, stosują się przepisy prawa Państwa wysyłającego, jeżeli pracownicy ci są obywatelami tego Państwa. Odnosi się to również do ubezpieczenia osób, zatrudnionych u funkcjonariuszów wymienionych placówek. Jednakże na wniosek pracodawcy - przepisy prawa Państwa przyjmującego mają zastosowanie do ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa, a ewentualnie i do innych działów ubezpieczenia społecznego.

4. Do ubezpieczenia:

a) pracowników, wysłanych przez przedsiębiorstwo (pracodawcę), którego siedziba (miejsce zamieszkania) znajduje się w jednym Państwie, do wykonywania na obszarze Państwa drugiego przejściowego zatrudnienia, trwającego nieprzerwanie nie dłużej niż 6 miesięcy,

b) pracowników przedsiębiorstw rolnych lub leśnych, przeciętych granicą i mających siedzibę w jednym z obu państw, jeżeli pracownicy ci są zatrudnieni w części przedsiębiorstwa, leżącej w drugim Państwie,

c) pracowników przedsiębiorstw publicznego transportu lądowego, rzecznego i powietrznego jednego Państwa, zatrudnionych przejściowo lub stale na obszarze pogranicznym (art. 2) Państwa drugiego (na torach łącznikowych, torach tranzytowych, dworcach granicznych lub przejściowych, w przystaniach, przy obsłudze linii powietrznych),

mają zastosowanie przepisy prawa tego Państwa, gdzie znajduje się siedziba władzy przedsiębiorstwa, której pracownicy ci podlegają pod względem personalnym.

5. Pracownicy przedsiębiorstw publicznego transportu (ust. 4), których siedziba znajduje się na obszarze jednego z obu Państw, zatrudnieni nieprzerwanie dłużej niż sześć miesięcy na obszarze Państwa drugiego poza obszarem pogranicznym, podlegają ubezpieczeniu według przepisów tego Państwa, na którego obszarze mają swe stałe miejsce zamieszkania.

6. Zwierzchnie władze administracyjne obu Państw mogą za wspólnym porozumieniem ustalić inne wyjątki lub też uzgodnić, że przewidziane w ust. 3 do 5 wyjątki nie będą miały zastosowania w ogóle lub w poszczególnych przypadkach.

7. Zastosowanie w myśl ust. 2 do 6 przepisów prawa jednego Państwa sprawia również, że do wykonywania ubezpieczenia społecznego są właściwe instytucje i sądy ubezpieczenia społecznego oraz władze administracyjne tego Państwa.

8. W przypadku potrzeby udzielenia pomocy leczniczej dla osób, objętych ust. 4 do 6, w czasie ich pobytu na obszarze Państwa drugiego, właściwa dla miejsca pobytu instytucja ubezpieczenia na wypadek choroby tego Państwa udzieli tym osobom pomocy leczniczej za zwrotem kosztów przez zobowiązaną instytucję ubezpieczenia na wypadek choroby Państwa pierwszego.

Artykuł  2.

Zwierzchnie władze administracyjne obu Państw ustalą za wspólną zgodą zasięg obszarów pogranicznych, wychodząc z zasady, że za obszary pograniczne uważać się będzie zwłaszcza te sąsiednie obszary, dokąd dochodzą zwykle do pracy osoby, zamieszkałe w drugim Państwie.

Artykuł  3.

1. Jeżeli pomiędzy instytucjami lub sądami ubezpieczenia społecznego albo pomiędzy władzami administracyjnymi obu Państw powstanie spór, czy należy zastosować prawo jednego lub drugiego Państwa, udzielaną będzie - zanim nie nastąpi rozstrzygnięcie w myśl art. 23 - stosowna tymczasowa opieka.

2. Do udzielania powyższej opieki powołane są w następującej kolejności:

a) instytucja ubezpieczeniowa, która w chwili zajścia wypadku ubezpieczeniowego przeprowadzała faktyczne ubezpieczenie,

b) instytucja ubezpieczeniowa, do której najpierw zgłoszone zostało roszczenie ze spornego stosunku ubezpieczenia.

3. W przypadku odmowy udzielenia potrzebnej tymczasowej opieki lub udzielenia jej w niedostatecznym rozmiarze, władza nadzorcza poleci, w razie zażalenia, instytucji ubezpieczeniowej udzielenie tymczasowej opieki i wyznaczy rozmiar świadczeń.

4. Instytucja ubezpieczeniowa, uznana ostatecznie za właściwą, zwróci instytucji ubezpieczeniowej, która udzieliła tymczasowej opieki, poniesione z tego powodu wydatki, najwyżej jednak do wysokości kwoty (wartości świadczeń), którą zobowiązana jest udzielić według obowiązujących ją przepisów, i zaliczy uprawnionemu świadczenia w gotówce, udzielone z tytułu tymczasowej opieki, na świadczenia, których ma udzielić.

Artykuł  4.

1. Obywatele drugiego Państwa korzystają ze świadczeń ubezpieczenia społecznego narówni z własnymi obywatelami, jeżeli umowa niniejsza nie stanowi lub wzajemne porozumienie między zwierzchnimi władzami administracyjnymi nie postanowi inaczej.

2. Jeśli pobyt na obszarze jednego z obu Państw jest warunkiem udzielania świadczeń pieniężnych lub leczniczych (nie wyłączając pomocniczych środków leczniczych, ortopedycznych i innych) z ubezpieczenia tego Państwa, pobyt na obszarze drugiego Państwa uważa się - jeżeli umowa niniejsza nie stanowi inaczej - za pobyt na obszarze Państwa, którego instytucje ubezpieczeniowe zobowiązane są do udzielania świadczeń.

3. Obywatele jednego z obu Państw, zamieszkali na obszarze Państwa trzeciego, korzystają ze świadczeń narówni z własnymi obywatelami Państwa, którego instytucja ubezpieczeniowa zobowiązana jest do udzielenia świadczeń.

4. Uprawnienia z ubezpieczenia społecznego jednego Państwa, przysługujące obywatelom tego Państwa na podstawie okresów zatrudnienia lub okresów zrównanych z zatrudnieniem, przebytych na obszarze Państwa trzeciego, albo na podstawie wypadków w zatrudnieniu (chorób zawodowych) odniesionych na obszarze trzeciego Państwa, nie przysługuje obywatelom Państwa drugiego.

Artykuł  5.

Przepisy prawa jednego Państwa, według których świadczenie ulega zmniejszeniu lub spoczywa w czasie, gdy osoba otrzymująca świadczenie ma prawo do innego świadczenia z ubezpieczenia społecznego lub pozostaje w zatrudnieniu, uzasadniającym obowiązek ubezpieczenia, mają zastosowanie i wtedy, gdy chodzi o świadczenie z ubezpieczenia społecznego drugiego Państwa lub o zatrudnienie na obszarze Państwa drugiego.

Artykuł  6.

1. Instytucje obu Państw wywiązują się ze swych zobowiązań pieniężnych w walucie swego Państwa.

2. Zwierzchnie władze administracyjne obu Państw mogą ustalić w specjalnym porozumieniu w ramach ogólnych przepisów o obrocie płatniczym sposób wypłaty świadczeń, należnych z jednego Państwa uprawnionym, zamieszkałym w drugim Państwie.

3. Zwierzchnie władze administracyjne obu Państw mogą ustalić we wzajemnym porozumieniu, że instytucja ubezpieczeniowa jednego Państwa jest uprawniona, za zgodą instytucji ubezpieczeniowej drugiego Państwa, do przejęcia zobowiązania tej instytucji co do wypłacania świadczeń za przekazaniem przez zobowiązaną instytucję odpowiedniej wartości kapitałowej. Świadczenie będzie nadal wypłacane wedłud przepisów, obowiązujących przejmującą instytucję ubezpieczeniową, w wysokości, która odpowiada jej podstawom rachunkowym i przekazanej wartości kapitałowej.

Artykuł  7.

Konsulom obu Państw przysługuje prawo zastępowania (osobiście lub przez osoby przez nich upełniomocnione) obywateli swego Państwa w zakresie ubezpieczeń społecznych przed instytucjami i sądami ubezpieczenia społecznego, jak również przed władzami administracyjnymi drugiego Państwa. Nie narusza to przepisów wewnętrznych, według których wymagane jest zastępstwo przez adwokata lub przez inną osobę znającą prawo.

Artykuł  8.

1. Podania, skargi i inne pisma, wnoszone w sprawach ubezpieczenia społecznego przez obywateli jednego Państwa do instytucji lub sądów ubezpieczenia społecznego, albo do władz administracyjnych drugiego Państwa, nie będą odrzucane z tego powodu, że zostały napisane w języku urzędowym pierwszego Państwa.

2. Wnioski, skargi i środki prawne, które powinny być wniesione w terminie określonym do instytucji lub sądów ubezpieczenia społecznego, albo do władz administracyjnych jednego z obu Państw, będą uważane za wniesione w terminie, jeżeli wpłynęły one w przepisanym terminie do instytucji lub sądu ubezpieczenia społecznego, albo do władzy administracyjnej drugiego Państwa. W tych przypadkach pisma te powinny być niezwłocznie przekazane bądź zwierzchniej władzy administracyjnej, bądź bezpośrednio właściwej instytucji ubezpieczenia społecznego, sądowi lub władzy administracyjnej Państwa drugiego.

3. Akta, dokumenty i inne zaświadczenia, wnoszone w wykonaniu niniejszej umowy, nie wymagają uwierzytelnienia przez władze dyplomatyczne lub konsularne.

4. Przepisy zwolnieniach lub ulgach od opłat i stempli, dotyczące wykonywania własnego ubezpieczenia społecznego jednego Państwa, stosuje się także i do wykonywania ubezpieczenia społecznego Państwa drugiego.

Artykuł  9.

1. Przy wykonywaniu niniejszej umowy instytucje i sądy ubezpieczenia społecznego, jak również władze administracyjne obu Państw porozumiewać się będą ze sobą bezpośrednio.

2. Instytucje i sądy ubezpieczenia społecznego, jak również władze administracyjne obu Państw udzielać będą sobie wzajemnej pomocy w zakresie ubezpieczenia społecznego w tym samym rozmiarze, jakby chodziło o wykonywanie własnego ubezpieczenia społecznego.

3. Należności instytucji ubezpieczeniowych jednego Państwa z tytułu zaległych składek ubezpieczeniowych korzystają w postępowaniu egzekucyjnym, upadłościowym i ugodowym w Państwie drugim z tych samych prawnych przywilejów, jak odpowiednie należności instytucji ubezpieczeniowych Państwa drugiego.

Artykuł  10.

Składki, wpłacone do instytucji ubezpieczeniowej jednego Państwa, które powinny były być wpłacone do instytucji ubezpieczeniowej Państwa drugiego, zostaną przekazane właściwej instytucji ubezpieczeniowej. Składki te będą uważane za uiszczone we właściwej instytucji Państwa drugiego w dacie, w której wpłacone zostały do instytucji Państwa pierwszego. Składki, wpłacone z tytułu dobrowolnego kontynuowania ubezpieczenia, zostaną rozdzielone na poszczególne klasy zarobkowe w sposób dla ubezpieczonego najkorzystniejszy.

B. POSTANOWIENIA SZCZEGÓŁOWE.

I. Ubezpieczenie na wypadek choroby i macierzyństwa.

Artykuł  11.

1. W razie przejścia ubezpieczonego z ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa jednego Państwa do równoznacznego ubezpieczenia drugiego Państwa, instytucja Państwa drugiego zaliczy okres ubezpieczenia, przebyty w instytucji ubezpieczeniowej Państwa pierwszego, na okres uprawniający do świadczeń.

2. Instytucja ubezpieczeniowa jednego Państwa, zobowiązana do udzielania świadczeń osobom uprawnionym, przebywającym na obszarze Państwa drugiego, udziela tych świadczeń (w gotówce i w naturze) za pośrednictwem wezwanej przez siebie instytucji ubezpieczeniowej Państwa drugiego, właściwej dla miejsca pobytu uprawnionego. Ta instytucja ubezpieczeniowa udziela świadczeń w naturze według swych przepisów, jeżeli w zleceniu nie określono inaczej. Niezbędnej pomocy leczniczej udziela właściwa instytucja ubezpieczeniowa drugiego Państwa i bez zlecenia. Instytucji ubezpieczeniowej, udzielającej świadczeń na zlecenie, zostaną zwrócone rzeczywiste wydatki; przy zwrocie kosztów świadczeń rzeczowych mają przy tym zastosowanie stawki, które instytucja ubezpieczeniowa, udzielająca świadczeń na zlecenie, stosuje do własnych ubezpieczonych i uprawnionych członków rodziny.

3. Zobowiązana instytucja ubezpieczeniowa jednego Państwa może jednak udzielać bezpośrednio świadczeń tym uprawnionym osobom, które przebywają na sąsiadującym obszarze pogranicznym (art. 2) Państwa drugiego.

4. Za zgodą zwierzchnich władz administracyjnych instytucje ubezpieczenia na wypadek choroby mogą za wspólnym porozumieniem ustalić szczegółowy tryb postępowania oraz mogą ewentualnie ustalić, że koszty świadczeń dla członków rodziny będą zwracane według stawek zryczałtowanych.

Artykuł  12.

1. Postanowienia art. 11 ust. 2 do 4 stosują się odpowiednio i do udzielania pomocy leczniczej osobom, otrzymującym renty z ubezpieczenia od wypadków oraz z ubezpieczenia emerytalnego (pensyjnego) jednego Państwa, przebywającym na obszarze Państwa drugiego, jeżeli według ustawodawstwa pierwszego Państwa udziela się pomocy leczniczej rencistom i ich członkom rodziny. Za zgodą zwierzchnich władz administracyjnych instytucje ubezpieczeniowe mogą za wspólnym porozumieniem ustalić szczegółowy tryb postępowania oraz mogą ewentualnie ustalić, że wydatki na pomoc leczniczą będą zwracane według stawek zryczałtowanych.

2. Jeżeli instytucje ubezpieczeniowe obu Państw udzielają rent stosownie do postanowień art. 14 ust. 2 (renty częściowe), wydatki na pomoc leczniczą dla rencistów i ich członków rodziny obciążają właściwą instytucję ubezpieczeniową Państwa miejsca pobytu osoby uprawnionej.

II. Ubezpieczenia od wypadków.

Artykuł  13.

Postanowienia art. 11 ust. 2 do 4 stosują się odpowiednio również do leczenia i udzielania pomocniczych środków leczniczych i ortopedycznych z tytułu wypadków w zatrudnieniu i chorób zawodowych.

III. Ubezpieczenia emerytalne (pensyjne).

Artykuł  14.

1. W stosunku do osób, które były ubezpieczone kolejno w obu Państwach w emerytalnym (pensyjnym) ubezpieczeniu lub urządzeniach zastępczych tego ubezpieczenia, zlicza się okresy ubezpieczenia i okresy zastępcze na wypełnienie okresu wyczekiwania, na zachowanie lub odżycie uprawnień, na dopuszczenie do dobrowolnego kontynuowania ubezpieczenia i na ustalenie istnienia obowiązku ubezpieczenia. Jeżeli przyznanie renty zależne jest od warunku przebycia pewnego czasu w określonym zatrudnieniu, zlicza się okresy takiego zatrudnienia przebyte w obu Państwach.

2. 1 W razie zajścia wypadku ubezpieczeniowego, instytucje obu Państw udzielają renty, do której istnieje prawo według wewnętrznych przepisów z uwzględnieniem ust. 1 niniejszego artykułu. Przy wymiarze renty bierze się za podstawę własne okresy ubezpieczenia. Jednakże z kwoty podstawowej wypłaca się tylko część, odpowiadającą stosunkowi własnych okresów ubezpieczenia do łącznych okresów ubezpieczenia w obu Państwach. Jeżeli wysokość renty zależy od długości okresu ubezpieczenia, a nie ma kwoty podstawowej, za kwotę podstawową uważa się rentę inwalidzką, któraby przysługiwała, gdyby został przebyty jedynie okres wyczekiwania. W ten sam sposób, jak kwota podstawowa, ulegają podziałowi i inne części renty, których wymiar nie zależy od długości okresu ubezpieczenia. Przepisy o minimalnej wysokości renty nie mają zastosowania do rent częściowych na podstawie niniejszej umowy.

3. 2 Poprzednich postanowień o udzieleniu rent nie stosuje się, jeżeli w jednym z obu Państw nie uzyskano co najmniej 6 policzalnych miesięcy składkowych względnie zatrudnienia (26 tygodni składkowych względnie zatrudnienia); w tym przypadku nie istnieje prawo do świadczeń z instytucji ubezpieczeniowej tego Państwa.

4. Jeżli poszkodowany wskutek wypadku w zatrudnieniu lub choroby zawodowej nie uzyskał okresu wyczekiwania w żadnym z obu Państw nawet z uwzględnieniem postawnowień ust. 1, renta przysługuje tylko z instytucji ubezpieczeniowej, w której poszkodowany był ubezpieczony w chwili powstania wypadku ubezpieczeniowego.

5. Przy ocenie prawa do zasiłku pośmiertnego (pogrzebowego) mają zastosowanie postanowienia ust. 1, jednakże zasiłek przysługuje tylko z instytucji ubezpieczeniowej ostatniego ubezpieczenia, w której uzyskano co najmniej 12 miesięcy składkowych (52 tygodni składkowych). Postanowienia niniejszego artykułu nie odnoszą się do innych jednorazowych świadczeń.

6. Rozstrzygnięcie instytucji ubezpieczeniowej jednego Państwa, że istnieje inwalidztwo ogólne lub zawodowe, jest wiążące dla istytucji ubezpieczeniowej Państwa drugiego, jeżeli pojęcia inwalidztwa w obu Państwach są co do istoty rzeczy zgodne.

7. W razie potrzeby zwierzchnie władze administracyjne obu Państw porozumieją się co do sposobu wykonania niniejszego artykułu.

Artykuł  15.

1. Jeżeli uprawnienia, uzyskane w ubezpieczeniu w jednym Państwie, są zachowane w chwili powstania obowiązku ubezpieczenia w Państwie drugim, uprawnienia uzyskane w obu Państwach są zachowane tak długo, jak długo z uwzględnieniem postanowień art. 14 ust. 1, uprawnienia są zachowane co najmniej w jednym Państwie.

2. Uprawnienia, uzyskane w ubezpieczeniu w jednym Państwie, są zachowane w czasie otrzymywania renty inwalidzkiej (starczej) z ubezpieczenia emerytalnego (pensyjnego) w Państwie drugim. Przepisy prawa jednego Państwa o zachowaniu uprawnień z ubezpieczenia emerytalnego (pensyjnego) w czasie otrzymywania renty z tytułu wypadku w zatrudnieniu odnoszą się również i do otrzymywania renty z tytułu ubezpieczenia od wypadków w drugim Państwie.

3. Osoba, ubezpieczona w jednym Państwie może w razie przesiedlenia się na obszar Państwa drugiego kontynuować dobrowolnie ubezpieczenie - jeżeli nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia - bądź w ostatnim ubezpieczeniu, bądź w odpowiednim rodzju ubezpieczenia Państwa drugiego. O odpuszczeniu i wykonywaniu dobrowolnego kontynuowania ubezpieczenia decydują, z uwzględnieniem postanowień art. 14 ust. 1, przepisy prawa Państwa, w którego instytucji ubezpieczeniowej zgłoszony został wniosek o dobrowolne kontynuowanie ubezpieczenia.

Artykuł  16.

Dopóki warunki powstania prawa do renty są spełnione tylko w jednym Państwie, renta przysługuje:

a) według wewnętrznych przepisów, jeżeli warunki te są spełnione bez uwzględnienia postanowień art. 14 ust. 1 i art. 15,

b) w wymiarze zmniejszonym według postanowień art. 14 ust. 2, jeżeli warunki te są spełnione tylko z uwzględnieniem postanowień art. 14 ust. 1 i art. 15.

Artykuł  17.

Wniosek o przyznanie świadczeń na podstawie niniejszej umowy może być zgłoszony do którejkolwiek instytucji ubezpieczeniowej, w której zainteresowany był ubezpieczony. Instytucja ubezpieczeniowa, do której wniosek został zgłoszony, zakomunikuje o tym pozostałym instytucjom, wymienionym we wniosku. O inwalidztwie rozstrzyga w myśl postanowień art. 14 ust. 6 instytucja ubezpieczeniowa, właściwa ze względu na trwałe miejsce zamieszkania zainteresowanego w dniu zgłoszenia wniosku.

Artykuł  18.

1. Postanowienia umowy, zawartej przez jedno z obu Państw z państwem trzecim w zakresie uregulowanym w art. 14 niniejszej umowy, będą uwzględniane przy stosowaniu art. 14 na równi z przepisami wewnętrznymi Państwa pierwszego, jeżeli w wymienionych postanowieniach umowy obywatele drugiego Państwa zostali zrównani z obywatelami Państwa pierwszego.

2. Jeżeli jedno z obu umawiających się Państw uwzględnia w myśl swych wewnętrznych przepisów okresy ubezpieczenia (okresy zastępcze), przebyte przez jego obywateli na obszarze Państwa trzeciego, jako okresy przebyte na jego własnym obszarze, wówczas i drugie z umawiających się Państw będzie przy stosowaniu postanowień art. 14 uwzględniać te okresy na równi z okresami, przebytymi na obszarze pierwszego Państwa.

IV. Ubezpieczenia (zaopatrzenia) na wypadek braku pracy.

Artykuł  19.

Świadczenia z ubezpieczenia (zaopatrzenia) na wypadek braku pracy jednego Państwa będą udzielane obywatelom drugiego Państwa tylko w czasie ich pobytu na obszarze Państwa pierwszego.

C. POSTANOWIENIA PRZEJŚCIOWE I KOŃCOWE.

Artykuł  20.

1. 3 Postanowienia niniejszej umowy stosują się od dnia wejścia jej w życie i do poprzednio powstałych wypadków ubezpieczeniowych. Postępowanie może być podjęte z urzędu, powinno jednak być podjęte na wniosek osoby uprawnionej lub zainteresowanej instytucji ubezpieczeniowej Państwa drugiego. W tych jednak przypadkach wypłata renty za okres ubiegły następuje według wewnętrznych przepisów o przedawnieniu rat rentowych, biorąc za podstawę datę zgłoszenia wniosku o wznowienie postępowania. Postanowienia art. 5 i art. 14 do 18 nie mają zastosowania, jeżeli renta została przyznana prawomocnie w obu Państwach przed wejściem w życie umowy.

2. Świadczenia, przysługujące na podstawie niniejszej umowy, nie będą udzielane na czas przed wejściem jej w życie. Jeżeli dotychczas była wypłacana renta wyższa, niż renta przysługująca na podstawie niniejszej umowy, uprawniony nie jest zobowiązany do zwrotu różnicy. Jeżeli z powodu nieprzebycia okresu wyczekiwania zostały wypłacone świadczenia jednorazowe, zaliczy się je na kwoty przypadające do wypłaty, o ile wypadek ubezpieczeniowy nie zaszedł przed 1 stycznia 1939 r.

3. Przy stosowaniu postanowień niniejszej umowy uwzględniać się będzie również okresy ubezpieczenia (okresy zastępcze), uzyskane przed dniem wejścia jej w życie.

4. Uprawnienia, uzyskane w ubezpieczeniu emerytalnym (pensyjnym), w jednym Państwie przez obywateli Państwa drugiego, a utrzymane w mocy z uwzględnieniem postanowień art. 14 ust. 1 i art. 15 ust. 1 i 2 w dniu 30 września 1938 r., uważa się za zachowane do dnia podpisania niniejszej umowy.

Artykuł  21.

1. W każdym z obu Państw będą wydawane samoistne przepisy o wykonywaniu niniejszej umowy. Przepisy te będą komunikowane zwierzchniej władzy administracyjnej Państwa drugiego.

2. Zwierzchnie władze administracyjne obu Państw będą sobie nawzajem komunikować niezwłocznie zmiany, jakie zaszły w wewnętrznym ustawodawstwie w zakresie ubezpieczenia społecznego.

Artykuł  22. ⁴

Zwierzchnimi władzami administracyjnymi w rozumieniu Umowy są właściwe w obu Państwach ministerstwa, centralne urzędy i centralne organizacje związków zawodowych.

Artykuł  23.

1. W przypadku powstania trudności przy wykonywaniu niniejszej umowy z powodu nieprzewidzianych okoliczności, jak również wskutek zmian przepisów ustawowych, zwierzchnie władze administracyjne porozumieją się co do sposobu stosowania postanowień niniejszej umowy.

2. Spory, któreby powstały przy wykonywaniu niniejszej umowy lub ewentualnych dodatkowych porozumień, przewidzianych w poprzednim ustępie, będą rozstrzygane przez zwierzchnie władze administracyjne obu Państw za wspólnym porozumieniem.

Artykuł  24.

1. Umowa będzie ratyfikowana w najbliższym czasie. Dokumenty ratyfikacyjne będą wymienione w Pradze niezwłocznie po dokonaniu ratyfikacji. Umowa wejdzie w życie od pierwszego dnia miesiąca, następującego po wymianie dokumentów ratyfikacyjnych.

2. Każde z obu Państw może wypowiedzieć niniejszą umowę na koniec roku kalendarzowego, co najmniej jednakże na sześć miesięcy przed końcem roku.

3. W przypadku wypowiedzenia niniejszej umowy zobowiązane instytucje ubezpieczeniowe będą wypłacać nadal renty, przyznane na jej podstawie z tytułu wypadków ubezpieczeniowych, powstałych w czasie obowiązywania umowy. Uprawnienia, które były utrzymane w mocy na podstawie niniejszej umowy do dnia, w którym umowa wygasła, mogą być zachowane nadal tylko w myśl wewnętrznych przepisów prawnych.

Spisano w dwóch egzemplarzach, każdy w języku polskim i czeskim; oba teksty są uważane za autentyczne.

Na dowód czego pełnomocnicy umowę tę podpisali i przyłożyli swe pieczęcie.

Warszawa, dnia 5 kwietnia 1948 r.

PROTOKÓŁ KOŃCOWY.

Przy podpisaniu umowy pomiędzy Rzecząpospolitą Polską i Republiką Czechosłowacką o ubezpieczeniu społecznym obie układające się strony uzgodniły, co następuje:

I.

Do art. 1 ust. 5.

Jeżeli przedsiębiorstwo publicznego transportu jednego Państwa wyśle pracownika, który jest obywatelem tego Państwa, do wykonywania zatrudnienia na obszarze Państwa drugiego, nie uważa się pobytu na obszarze drugiego Państwa za trwałe zamieszkiwanie również i wtedy, gdy pobyt trwa dłużej niż sześć miesięcy. Dla tych przypadków zaleca się zawarcie szczególnego porozumienia na podstawie postanowień art. 1 ust. 6, dotyczącego ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa.

II.

Do art. 4 ust. 2 do 4.

Za obszar jednego z obu Państw uważa się obszar, na którym w dniu wejścia w życie niniejszej umowy obowiązują przepisy o ubezpieczeniu społecznym każdego Państwa. Okresy przebyte przed 1 maja 1945 r. przez obywateli któregokolwiek z obu Państw na obszarze, odstąpionym przez jedno Państwo Związkowi Socjalistycznych Republik Rad, uważa się za okresy przebyte na obszarze tego Państwa.

III.

Do art. 14 i 20.

Postanowienia art. 14 i art. 20 umowy nie będą stosowane:

a) do obywateli Rzeszy Niemieckiej,

b) do obywateli Republiki Austriackiej, którzy nie byli obywatelami austriackimi w dniu 12 marca 1938 r.,

c) do osób narodowości niemieckiej, które utraciły obywatelstwo polskie lub czechosłowackie, a w dniu podpisania umowy nie przebywają na obszarze żadnego z obu Państw.

IV.

1. Postanowienia umowy i niniejszego protokółu, dotyczące ubezpieczenia od wypadków, stosują się odpowiednio i do zaopatrzeń od wypadków, zastępujących publiczno-prawne ubezpieczenia od wypadków.

2. Udzielanie dodatków rodzinnych (ubezpieczenie rodzinne) nie jest uważane przy wykonywaniu niniejszej umowy za część systemu ubezpieczeń społecznych.

Niniejszy protokół końcowy stanowi integralną część umowy pomiędzy Rzecząpospolitą Polską i Republiką Czechosłowacką o ubezpieczeniu społecznym i został spisany w dwóch egzemplarzach, każdy w języku polskim i czeskim; oba testy są uważane za autentyczne.

W Warszawie, dnia 5 kwietnia 1948 r.

Po zaznajomieniu się z powyższymi Aktami uznaliśmy je i uznajemy za słuszne zarówno w całości, jak i każde z postanowień w nich zawartych; oświadczamy, że są one przyjęte, ratyfikowane i potwierdzone oraz przyrzekamy, że będą niezmiennie zachowywane.

Na dowód czego wydaliśmy Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej.

W Warszawie, dnia 29 lipca 1948 r.

* Z dniem 1 maja 2004 r. nin. umowa, w ramach podmiotowego i przedmiotowego zakresu zostaje zastąpiona przez rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz.U.UE.L.71.149.2), zgodnie z art. 6 lit. a) tegoż rozporządzenia.

1 Art. 14 ust. 2 zmieniony przez § 1 ust. 1 Pierwszego Protokołu Dodatkowego do Umowy pomiędzy Rzecząpospolitą Polską i Republiką Czechosłowacką o ubezpieczeniu społecznym z dnia 5 kwietnia 1948 r. (Dz.U.57.58.293) z dniem 27 lutego 1957 r.

2 Art. 14 ust. 3 zmieniony przez § 1 ust. 2 Pierwszego Protokołu Dodatkowego do Umowy pomiędzy Rzecząpospolitą Polską i Republiką Czechosłowacką o ubezpieczeniu społecznym z dnia 5 kwietnia 1948 r. (Dz.U.57.58.293) z dniem 27 lutego 1957 r.

3 Art. 20 ust. 1 zmieniony przez § 2 Pierwszego Protokołu Dodatkowego do Umowy pomiędzy Rzecząpospolitą Polską i Republiką Czechosłowacką o ubezpieczeniu społecznym z dnia 5 kwietnia 1948 r. (Dz.U.57.58.293) z dniem 27 lutego 1957 r.

4 Art. 22 zmieniony przez § 3 Pierwszego Protokołu Dodatkowego do Umowy pomiędzy Rzecząpospolitą Polską i Republiką Czechosłowacką o ubezpieczeniu społecznym z dnia 5 kwietnia 1948 r. (Dz.U.57.58.293) z dniem 27 lutego 1957 r.

• Identyfikator: Dz.U.1949.6.34
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Czechosłowacja-Polska. Umowa o ubezpieczeniu społecznym. Warszawa.1948.04.05.
• Data aktu: 05/04/1948
• Data ogłoszenia: 12/02/1949
• Data wejścia w życie: 15/09/1948