WMG-Polska. Układ o ubezpieczeniu społecznym. Warszawa.1937.04.29.

UKŁAD

pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Wolnym Miastem Gdańskiem o ubezpieczeniu społecznym.

Dążąc do umownego uregulowania w pełnym zakresie stosunków wzajemnych w dziedzinie ubezpieczenia społecznego pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Wolnym Miastem Gdańskiem, Rząd Rzeczypospolitej Polskiej i Senat Wolnego Miasta Gdańska zawarły przez swych pełnomocników na razie następujący

UKŁAD

prowizoryczny:

Artykuł  1.

Układ niniejszy stosuje się do następujących działów polskiego i gdańskiego ubezpieczenia społecznego:

1. ubezpieczenia od wypadków,

2. ubezpieczenia na wypadek inwalidztwa,

3. ubezpieczenia pracowników umysłowych (ubezpieczenia pracowników umysłowych na starość, na wypadek inwalidztwa i na rzecz pozostałych członków rodziny).

Artykuł  2.

1) Przy wykonywaniu działów ubezpieczenia społecznego, wymienionych w artykule 1, stosują się w zasadzie postanowienia prawne tej Strony, na której obszarze wykonywane jest zatrudnienie miarodajne dla ubezpieczenia. Od powyższej zasady przyjęte zostały następujące wyjątki:

2) a) O ile pracownicy zostali wysłani przez przedsiębiorstwo (pracodawcę), które ma siedzibę (miejsce zamieszkania) na obszarze jednej Strony, do wykonywania przejściowego zatrudnienia na obszarze Strony drugiej, to na przeciąg sześciu miesięcy stosują się do nich przepisy prawne tej Strony, na której obszarze znajduje się siedziba wysyłającego przedsiębiorstwa (miejsce zamieszkania pracodawcy). Przepisy prawne tej Strony stosują się również do zatrudnienia, które z natury swej wymaga powtarzającego się, nie przekraczającego jednak w każdym poszczególnym wypadku sześciu miesięcy, pobytu na obszarze Strony drugiej.

Za przedsiębiorstwo w rozumieniu tego postanowienia uważa się również oddział filialny lub inny stały zakład pracy, utworzony na obszarze jednej Strony przez przedsiębiorstwo, mające siedzibę na obszarze Strony drugiej.

b) W przedsiębiorstwach rolnych i leśnych, mających siedzibę na obszarze jednej z dwóch Stron, a przekraczających granicę Strony drugiej, przepisy prawne tej Strony, na której obszarze znajduje się siedziba przedsiębiorstwa, stosują się również do ubezpieczenia osób, które są zatrudnione w części przedsiębiorstwa, położonej na obszarze Strony drugiej.

c) Przy ubezpieczeniu pracowników polskich władz i urzędów w Wolnym Mieście Gdańsku stosują się polskie przepisy prawne, jeżeli pracownicy ci posiadają obywatelstwo polskie. Tymi władzami i urzędami są:

1) Komisariat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Gdańsku wraz ze wszystkimi wchodzącymi w jego skład władzami i urzędami, np. Zarząd Nieruchomości Skarbu Polskiego, Urząd Marynarki Handlowej (artykuł 8 konwencji z dnia 9.XI.1920 i artykuł 173 umowy z dnia 24.X.1921), - Polska Kasa Rządowa (artykuł 191 umowy z dnia 24.X.1921), - Pełnomocnik Polski przy Gdańskim Urzędzie Handlu Zagranicznego (artykuł 218 umowy z dnia 24.X.1921)-Przedstawicielstwo Polskiej Agencji Telegraficznej.

2) Zarząd Poczt i Telegrafów Rzeczypospolitej Polskiej w Gdańsku (artykuł 29 konwencji z dnia 9.XI.1920 i artykuł 149 wraz z następnymi umowy z dnia 24.X.1921).

3) Polski Naczelny Inspektor Ceł i jego biura (artykuł 14 konwencji z dnia 9.XI.1920 i artykuł 200-203 umowy z dnia 24.X.1921).

4) Polska Delegacja Rady Portu (artykuł 19 i następne konwencji z dnia 9.XI.1920).

5) Delegat Polskiego Ministerstwa Komunikacji do Stoczni Gdańskiej (artykuł 12 układu z dnia 22.X.1923 o Stoczni Gdańskiej).

Przepis ustępu 2 c) nie stosuje się do pracowników władz i urzędów wymienionych w tym ustępie, którzy przed wejściem w życie niniejszego Układu ubezpieczeni byli w gdańskim ubezpieczeniu inwalidzkim lub ubezpieczeniu pracowników umysłowych, jeżeli pracownicy ci zgłoszą wniosek o to we właściwej instytucji ubezpieczeniowej w przeciągu roku od wejścia w życie niniejszego Układu.

Artykuł  3.

Obie Strony stawiają na równi w zakresie świadczeń działów ubezpieczenia społecznego wymienionych w art. 1 przynależnych drugiej Strony oraz pozostałych po nich członków rodziny z własnymi przynależnymi oraz pozostałymi po nich członkami rodziny.

Artykuł  4.

Uprawnionym należą się podczas pobytu na obszarze drugiej Strony te same świadczenia (wraz z kwotą zasadniczą i dodatkiem państwowym) oraz wszystkie dodatki, do których mieliby prawo podczas pobytu na obszarze danej Strony.

Artykuł  5.

Przy stosowaniu przepisów ustawowych jednej Strony o odprawie roszczeń z tytułu działów ubezpieczenia społecznego wymienionych w art. 1 nie uważa się za pobyt za granicą pobytu na obszarze drugiej Strony uprawnionych, którzy są przynależnymi jednej z obu Stron. Udzielanie przez instytucję ubezpieczeniową zezwolenia na pobyt za granicą nie będzie wymagane, jeżeli chodzi o pobyt na obszarze drugiej Strony.

Artykuł  6.

1) Przy wykonywaniu wymienionych w artykule 1 działów ubezpieczenia społecznego instytucje, władze oraz sądy ubezpieczenia społecznego, a za ich pośrednictwem również i inne władze administracyjne jednej Strony, będą udzielały pomocy prawnej i administracyjnej instytucjom, władzom i sądom ubezpieczenia społecznego i innym władzom administracyjnym drugiej Strony w tym samym zakresie, jak gdyby chodziło o wykonywanie własnego ubezpieczenia społecznego.

2) Instytucje ubezpieczeniowe jednej Strony będą na wniosek sprawdzały, czy osoby pobierające świadczenia z instytucji ubezpieczeniowej drugiej Strony posiadają nadal warunki, od których zależy prawo do tych świadczeń, oraz będą dokonywały badań lekarskich w taki sam sposób, jak gdyby chodziło o wykonywanie własnego ubezpieczenia społecznego. Powstałe stąd wydatki w gotowiźnie obciążają tę instytucję, która wystąpiła z wnioskiem.

3) Instytucje ubezpieczeniowe jednej Strony mogą ustalić we wzajemnym porozumieniu z instytucjami ubezpieczeniowymi drugiej Strony, że dla wypełniania przewidzianego w przepisach prawnych jednej Strony obowiązku meldowania się będzie wystarczało zameldowanie się w instytucji ubezpieczeniowej drugiej Strony. Porozumienie takie wymaga zatwierdzenia przez zwierzchnie władze administracyjne obydwóch Stron.

4) Instytucje, władze oraz sądy ubezpieczenia społecznego, jako też inne władze administracyjne, ustalają w takim samym zakresie, jak przy wykonywaniu własnego ubezpieczenia społecznego, a w wypadkach nagłych także z urzędu, wszystkie okoliczności, które są potrzebne do wyjaśnienia faktycznego stanu rzeczy.

5) Dla ustalenia wysokości zwrotu wydatków w gotowiźnie za pomoc prawną i administracyjną stosują się przepisy tej Strony, do której należy władza udzielająca pomocy.

6) Przy wykonywaniu wymienionych w artykule 1 działów ubezpieczenia społecznego sądy będą udzielały sobie wzajemnie pomocy prawnej stosownie do przepisów obowiązujących dla spraw cywilnych i handlowych.

7) Pretensje do zwrotów z ust. 1 do 6 stają się płatne, jeżeli zainteresowane władze obydwóch Stron nie ugodzą się inaczej, z chwilą ukończenia postępowania urzędowego, w związku z którym powstały dane wydatki. Pretensje te winny być uregulowane w walucie, w której powstały, w przeciągu miesiąca po zawiadomieniu o ukończeniu postępowania. W razie zwłoki dolicza się od dnia, w którym upływa ten termin miesięczny, odsetki w wysokości czterech od sta.

Artykuł  7.

W razie, gdy składki zostały wpłacone do instytucji ubezpieczeniowej jednej Strony, chociaż winny były być wpłacone do instytucji ubezpieczeniowej Strony drugiej, należy je przekazać właściwej instytucji ubezpieczeniowej. Składki te traktować się będzie tak, jak gdyby zostały w chwili ich wpłacenia uiszczone do właściwej instytucji. O ile wchodzą przy tym w rachubę klasy składkowe, przekazane składki winny być rozdzielone między poszczególne klasy w sposób jak najkorzystniejszy dla ubezpieczonych.

Artykuł  8.

1) Nabywanie kwot złotowych, które w wykonaniu niniejszego Układu mają być przekazywane z obszaru Wolnego Miasta Gdańska na obszar Rzeczypospolitej Polskiej, nie wymaga zgody gdańskiego Urzędu Kontroli nad obrotem płatniczym z zagranicą.

2) Wypłaty, które mają być uskuteczniane w wykonaniu niniejszego Układu z obszaru Rzeczypospolitej Polskiej na obszar Wolnego Miasta Gdańska, będą dokonywane stosownie do artykułu 8 porozumienia podpisanego w Zoppot w dniu 9 czerwca 1936 r.; to też nie wymagają specjalnej zgody.

Artykuł  9.

1) Podania, wnoszone przez przynależnych jednej Strony do instytucyj, władz oraz sądów ubezpieczenia społecznego Strony drugiej, nie mogą być odrzucane z tego powodu, że są sporządzone w języku pierwszej Strony.

2) Potwierdzenia odbioru rent, świadectwa życia i wszelkie inne poświadczenia urzędowe, potrzebne dla dochodzenia lub pobierania świadczeń ubezpieczenia społecznego jednej Strony, nie mogą być odrzucane z tego powodu, że są sporządzone w języku urzędowym Strony drugiej.

3) Pisma instytucyj, władz i sądów ubezpieczenia społecznego jednej Strony do przynależnych Strony drugiej winny być sporządzane w języku urzędowym pierwszej Strony. Należy dołączyć przekład na język urzędowy Strony drugiej, z wyjątkiem wypadków, gdy chodzi o udzielenie odpowiedzi na podanie sporządzone w języku urzędowym pierwszej Strony.

Artykuł  10.

Przepisy co do zwolnień i ulg w zakresie opłat stemplowych i innych, obowiązujące na obszarze jednej Strony w stosunku do ubezpieczenia społecznego, służą w równej mierze także dla wykonywania ubezpieczenia społecznego Strony drugiej.

Artykuł  11.

Przedsiębiorcy, których przedsiębiorstwa podlegające obowiązkowemu ubezpieczaniu, a prowadzone na obszarze Wolnego Miasta Gdańska, mają siedzibę na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, nie mogą tylko z tego powodu być pociągani do zabezpieczenia należności i do płacenia wyższych składek, niż przedsiębiorcy, których przedsiębiorstwo ma siedzibę na obszarze Wolnego Miasta Gdańska i na odwrót.

Artykuł  12.

Ubezpieczonym, którzy z obszaru jednej Strony przenieśli się na obszar Strony drugiej, której przynależność posiadają, a którzy w czasie od 1 stycznia 1934 r. do wejścia w życie niniejszego Układu mogli byli jeszcze utrzymać ekspektatywę nabytą w ubezpieczeniu inwalidzkim lub w ubezpieczeniu na starość, na wypadek inwalidztwa i śmierci pracowników umysłowych tej pierwszej Strony przez opłacenia składek tytułem dobrowolnego kontynuowania ubezpieczenia, służy prawo dodatkowego opłacenia za czas wstecz składek tych i to również w wypadku, gdy upłynął już przewidziany w ustawodawstwie wewnętrznym termin do opłacenia tych składek. Wniosek o dodatkowe opłacenie składek za czas wstecz winien być przedstawiony w przeciągu roku od wejścia w życie niniejszego Układu właściwej instytucji ubezpieczenia społecznego, która co do tego udziela wnioskodawcy orzeczenia, ustalając termin prekluzyjny dla przekazania tych składek; termin prekluzyjny ten musi wynosić co najmniej jeden miesiąc.

Artykuł  13.

1) Przepisy co do wykonania niniejszego Układu wydane będą samoistnie przez każdą z obydwóch Stron, o ile okażą się potrzebne w jej zakresie działania, a to przez zwierzchnią władzę administracyjną lub przez wyznaczoną przez nią inną władzę.

2) Przepisy wydane w myśl ust. 1 powinny być podane do wiadomości zwierzchniej władzy administracyjnej drugiej Strony.

3) Zwierzchnie władze administracyjne będą komunikowały sobie wzajemnie zmiany dokonane ewentualnie w ich ustawodawstwie.

4) Zwierzchnie władze administracyjne obydwóch Stron porozumiewać się będą co do odbywania konferencyj celem wyjaśnienia kwestii związanych ze stosowaniem i wykładnią niniejszego Układu.

Artykuł  14.

Zwierzchnie władze administracyjne obydwóch Stron porozumieją się co do tego:

a) w jaki sposób, możliwie najprostszy i najtańszy, mają być dokonywane z obszaru jednej Strony na obszar drugiej Strony doręczenia i wypłaty z tytułu wykonywania ubezpieczenia społecznego,

b) w jaki sposób mają być ściągane zaległości składkowe lub inne wynikające ze stosunku ubezpieczeniowego pretensje instytucyj ubezpieczeniowych lub ubezpieczonych jednej Strony wobec dłużników na obszarze Strony drugiej.

Artykuł  15.

Zwierzchnią władzą administracyjną w rozumieniu niniejszego Układu jest ze strony polskiej Minister Opieki Społecznej, ze strony gdańskiej - Senat.

Artykuł  16.

1) Przy wykonywaniu niniejszego Układu instytucje, władze i sądy ubezpieczenia społecznego obu Stron komunikują się z sobą bezpośrednio, inne zaś władze administracyjne za ich pośrednictwem.

2) Instytucje, władze i sądy ubezpieczenia społecznego sporządzają pisma w swym języku urzędowym.

Artykuł  17.

Przy stosowaniu § 586 nr 1 i § 614 Ordynacji Ubezpieczeniowej Rzeszy uważa się w stosunku do polskiego sezonowego robotnika rolnego, zatrudnionego tylko przez pewien określony czas na obszarze Wolnego Miasta Gdańska, pozostawanie na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej we wspólnym gospodarstwie domowym z rodziną za nieprzerwane, dopóki robotnik ten przebywa zgodnie z przepisami gdańskimi na obszarze Wolnego Miasta Gdańska. To samo obowiązuje przy stosowaniu odpowiednich przepisów polskich w stosunku do gdańskiego sezonowego robotnika rolnego, zatrudnionego tylko przez pewien określony czas na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

Artykuł  18.

1) O ile niniejszy Układ uchyla w stosunku do przynależnych Strony drugiej spoczywanie świadczeń rentowych, to świadczenia powyższe będą udzielane ze skutkiem od dnia 1 stycznia 1935 r.

2) Ustęp 1 stosuje się również w razie gdy ustalenie zgłoszonego we właściwej instytucji ubezpieczeniowej uprawnionego roszczenia nie zostało przez tę instytucję dokonane tylko z tego powodu, że renta byłaby spoczywała, albo też gdy po wejściu w życie Układu ustalono rentę z ważnością za czas wstecz.

3) Postanowienia tego Układu mają zastosowanie również do wypadków ubezpieczeniowych, które zaszły przed wejściem w życie Układu.

4) Pozostali członkowie rodziny po ubezpieczonym, który posiadał przynależność jednej z obydwóch Stron, a którym do chwili wejścia w życie niniejszego Układu nie przysługiwało uprawnienie do świadczeń z ubezpieczenia od wypadków Strony drugiej z tego powodu, że w chwili wypadku nie przebywali zazwyczaj na obszarze danej Strony, otrzymają należne im według niniejszego Układu świadczenia, jeżeli zgłoszą wniosek o te świadczenia we właściwej instytucji ubezpieczeniowej w przeciągu jednego roku po wejściu w życie niniejszego Układu; nie udziela się jednak tych świadczeń za czas przed 1 stycznia 1935 r.

5) Po upływie terminu prekluzyjnego przewidzianego dla zgłaszania roszczeń o odszkodowanie z tytułu wypadku uprawniony, przynależny drugiej Strony, może jeszcze w przeciągu roku od wejścia w życie niniejszego Układu zgłosić roszczenie we właściwej instytucji ubezpieczeniowej, jeżeli wypadek nastąpił po 31 grudnia 1934 r. i uprawniony ma miejsce zamieszkania na obszarze drugiej Strony.

Artykuł  19.

1) Każda z obu Stron może wypowiedzieć Układ z terminem sześciomiesięcznym na koniec roku kalendarzowego.

2) W razie wypowiedzenia Układu postanowienia jego obowiązują mimo to w dalszym ciągu w stosunku do roszczeń z tytułu wypadków ubezpieczeniowych, zaszłych przed jego wygaśnięciem. Jednakże renty z tytułu wypadków ubezpieczeniowych, zaszłych przed wejściem w życie niniejszego Układu będzie się płaciło tylko przez okres dwóch lat po wygaśnięciu Układu, o ile z innych tytułów prawnych nie wynikają dalej idące prawa.

Artykuł  20.

Postanowienia niniejszego Układu stosują się również do ubezpieczenia pracowników kolejowych, które zostało uregulowane umową pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Wolnym Miastem Gdańskiem w przedmiocie ubezpieczenia społecznego robotników i pracowników zajętych w służbie Polskich Kolei Państwowych na obszarze Wolnego Miasta Gdańska z dnia 13 stycznia 1927 r. Układ niniejszy nie narusza powyższej umowy.

Artykuł  21.

Obydwie Strony zawierające Układ zastrzegają sobie swój punkt widzenia prawny.

Artykuł  22.

Niniejszy Układ wchodzi w życie z pierwszym dniem miesiąca następującego po wymianie not pomiędzy Rządem Rzeczypospolitej Polskiej, a Senatem Wolnego Miasta Gdańska, w których stwierdzone zostanie, że niniejszy Układ został zatwierdzony przez Rzeczpospolitą Polską i przez Wolne Miasto Gdańsk.

Artykuł  23.

Powyższy Układ sporządzony jest w dwóch oryginałach, każdy w języku polskim i niemieckim, przy czym obydwa teksty są jednakowo miarodajne.

Warszawa, dnia 29 kwietnia 1937 r.

Za Rząd Rzeczypospolitej Polskiej

Zbigniew Skokowski

Dr Stanisław Fischlowitz

Za Senat Wolnego Miasta Gdańska

Eduard Grentzenberg

PROTOKÓŁ KOŃCOWY.

Przy podpisaniu Układu o ubezpieczeniu społecznym, zawartego w dniu dzisiejszym pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Wolnym Miastem Gdańskiem, ustalono, że układające się Strony zgodne są w sprawach następujących:

1) Do art. 2 ust. 2a) i b).

Obydwie układające się Strony zgodne są co do tego, że osoby wymienione w art. 2 ust. a) i b) nie mają również podlegać obowiązkowi ubezpieczenia na wypadek choroby Strony, na której obszarze są zatrudnione.

2) Do art. 2 ust. 2c).

Obydwie układające się Strony zgodne są co do tego, że gdańskie ubezpieczenie na wypadek choroby należy stosować do pracowników wymienionych tam władz i urzędów.

3) Do art. 6-10 i 13-16.

Obydwie układające się Strony zgodne są co do tego, że artykuły 6-10 i 13-16 należy stosować również do ubezpieczenia na wypadek choroby.

Niniejszy protokół końcowy winien być zatwierdzony równocześnie z ustalonym w dniu dzisiejszym Układem pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Wolnym Miastem Gdańskiem. Wchodzi on w życie równocześnie z tym Układem.

Warszawa, dnia 29 kwietnia 1937 r.

• Identyfikator: Dz.U.1938.37.315
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: WMG-Polska. Układ o ubezpieczeniu społecznym. Warszawa.1937.04.29.
• Data aktu: 29/04/1937
• Data ogłoszenia: 25/05/1938
• Data wejścia w życie: 01/05/1938