Konwencja Genewska o polepszeniu losu chorych i rannych w armjach czynnych. Genewa.1929.07.27.

KONWENCJA GENEWSKA

o polepszeniu losu chorych i rannych w armjach czynnych, podpisana dnia 27 lipca 1929 r.

(Ratyfikowana zgodnie z ustawą z dn. 28 stycznia 1932 r. - Dz. U. R. P. Nr. 24, poz. 179).

Przekład.

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

MY, IGNACY MOŚCICKI,

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

wszem wobec i każdemu zosobna, komu o tem wiedzieć należy, wiadomem czynimy:

W dniu dwudziestym siódmym lipca tysiąc dziewięćset dwudziestego dziewiątego roku podpisana została w Genewie konwencja o polepszeniu losu rannych i chorych w armjach czynnych o następującem brzmieniu dosłownem:

KONWENCJA GENEWSKA

o polepszeniu losu rannych i chorych w armjach czynnych z dnia 27 lipca 1929 r.

Prezydent Rzeszy Niemieckiej, Prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki, Prezydent Związkowej Republiki Austrjackiej, Jego Królewska Mość Król Belgów, Prezydent Republiki Boliwji, Prezydent Republiki Stanów Zjednoczonych Brazylji, Jego Królewska Mość Król Wielkiej Brytanji, Irlandji i Brytyjskich Terytorjów Zamorskich, Cesarz Indyj, Jego Królewska Mość Król Bułgarów, Prezydent Republiki Chili, Prezydent Republiki Chin, Prezydent Republiki Kolumbji, Prezydent Republiki Kuby, Jego Królewska Mość Król Danji i Islandji, Prezydent Republiki Dominikańskiej, Jego Królewska Mość Król Egiptu, Jego Królewska Mość Król Hiszpanii, Prezydent Republiki Estonji, Prezydent Republiki Finlandji, Prezydent Republiki Francuskiej, Prezydent Republiki Greckiej, Jego Wysokość Regent Węgier, Jego Królewska Mość Król Włoch, Jego Cesarska Mość Cesarz Japonji, Prezydent Republiki Łotewskiej, Jej Królewska Wysokość Wielka Księżna Luxemburgu, Prezydent Stanów Zjednoczonych Meksyku, Prezydent Republiki Nikaraguy, Jego Królewska Mość Król Norwegji, Jej Królewska Wysokość Królowa Holandji, Jego Cesarska Mość Szach Persji, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Prezydent Republiki Portugalji, Jego Królewska Mość Król Rumunji, Jego Królewska Mość Król Serbów, Chorwatów i Słoweńców, Jego Królewska Mość Król Syjamu, Jego Królewska Mość Król Szwecji, Rada Związkowa Szwajcarska, Prezydent Republiki Czeskosłowackiej, Prezydent Republiki Tureckiej, Prezydent Republiki Wschodniej Urugwaju, Prezydent Stanów Zjednoczonych Wenezueli,

w równym stopniu ożywieni pragnieniem zmniejszenia, o ile to tylko od nich zależy, cierpień nieodłącznych od wojny i, chcąc w tym celu udoskonalić i uzupełnić zawarte w Genewie w dniu 22 sierpnia 1864 r. i 6 lipca 1906 r. postanowienia o pomocy rannym i chorym żołnierzom armij czynnych,

postanowili zawrzeć nową konwencję w tym celu i zamianowali swych pełnomocników, a mianowicie:

Prezydent Rzeszy Niemieckiej:

J. E. P. Edmunda RHOMBERGA dr. praw, Ministra w stanie rozporządzalności;

Prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki:

Honorable Eliot WADSWORTH b. Podsekretarza Stanu Finansów,

J. E. Honorable Hugh R. WILSON, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Stanów Zjednoczonych Ameryki w Bernie;

Prezydent Republiki Austrjackiej:

P. Marc LEITMAIER, dr. praw, Radcę Ministerialnego w Kancelarji Związkowej Departamentu Spraw Zagranicznych;

Jego Królewska Mość Król Belgów:

P. Paul DEMOLDER, Generała Majora Lekarza, Dowódcę Służby Zdrowia I Okręgu Wojskowego,

P. Joseph de RUELLE, Radcę prawnego w Ministerstwie Spraw Zagranicznych;

Prezydent Republiki Boliwji:

J. E. P. Alberto CORTADELLAS, Ministra-Rezydenta Boliwji w Bernie;

Prezydent Republiki Stanów Zjednoczonych Brazylji:

J. E. P. Raoul de RIO-BRANCO, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Brazylji w Bernie;

Jego Królewska Mość Król Wielkiej Brytanji, Irlandji i Terytorjów Brytyjskich Zamorskich, Cesarz Indyj:

Dla Wielkiej Brytanji, Irlandji Północnej jak również całej czyści Imperjum Brytyjskiego, nie będącej członkiem Ligi Narodów:

Wielce Szanownego Sir Horace RUMBOLD, G. C. M. G., M. V. O., Ambasadora Jego Brytyjskiej Mości w Berlinie;

Dla Dominium Kanady:

P. Walter Alexandre RIDDELL, Stałego Radcę Rządu Kanadyjskiego przy Lidze Narodów;

Dla Australijskiego Związku Państw:

J. E. P. Claud RUSSELL, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Jego Brytyjskiej Mości w Bernie;

Dla Dominjum Nowej Zelandji:

J. E. P. Claud RUSSELL, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Jego Brytyjskiej Mości w Bernie;

Dla Związku Południowo-Afrykańskiego:

P. Eric Hendrik LOUW, Wysokiego Komisarza Związku Afryki Południowej w Londynie;

Dla Wolnego Państwa Irlandji:

P. Sean LESTER, Przedstawiciela Wolnego Państwa Irlandji przy Lidze Narodów;

Dla Indyj:

J. E. P. Claud RUSSELL, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Jego Brytyjskiej Mości w Bernie;

Jego Królewska Mość Król Bułgarów:

P. Dimitri MIKOFF, Chargé d'Affaires Bułgarji w Bernie, Stałego Przedstawiciela Rządu Bułgarskiego przy Lidze Narodów,

P. Stéphane N. LAFTCHIEFF, Członka Rady Zarządzającej Bułgarskiego Czerwonego Krzyża;

Prezydent Republiki Chili:

P. Guillermo NOVOA - SEPULVEDA, Pułkownika, Attaché wojskowego przy Poselstwie Chili w Berlinie,

P. Dario PULGAR-ARRIAGADA, Kapitana Służby Sanitarnej;

Prezydent Republiki Chińskiej:

P. Chi Yung HSIAO, Chargé d'Affaires p. i. Chin w Bernie;

Prezydent Republiki Kolumbji:

J. E. P. Francisco José de URRUTIA, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Kolumbji w Bernie;

Prezydent Republiki Kuba:

J. E. P. Carlos de ARMENTEROS Y de CARDENAS, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Kuby w Bernie,

P. Carlos Blanco Y SANCHEZ, Sekretarza Poselstwa, przydzielonego do Delegacji Kuby przy Lidze Narodów;

Jego Królewska Mość Król Danji i Islandji:

Dla Danji:

J. E. P. Harald de SCAVENIUS, Szambelana, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Danji w Szwafcarji i w Holandji, b. Ministra Spraw Zagranicznych,

P. Gustave M. RASMUSSEN, Chargé d'Affaires p. i. Danji w Bernie;

Prezydent Republiki Dominikańskiej:

P. Charles ACKERMANN, Konsula Republiki Dominikańskiej w Genewie;

Jego Królewska Mość Król Egiptu:

P, Mohammed Abdel Moneim RIAD, Adwokata do spraw spornych Państwa, profesora prawa międzynarodowego w Szkole Wojskowej w Kairze,

P. Henri Wassif SIMAIKA, Attaché Królewskiego Poselstwa Egiptu w Rzymie;

Jego Królewska Mość Król Hiszpanji:

J. E. P. Markiz de la TORREHERMOSA, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Hiszpanji w Bernie;

Prezydent Republiki Estońskiej:

P. Hans LEESMENT, Dr, Medycyny, Prezesa Estońskiego Czerwonego Krzyża;

Prezydent Republiki Finlandzkiej:

P. A. E. MARIOLA, podpułkownika, Attaché Wojskowego przy Poselstwie Finlandji w Paryżu;

Prezydent Republiki Francuskiej:

J. E. P. Henri Chassain de MARCILLY, Ambasadora Francji w Bernie,

P. Jean du SAULT, Radcę Ambasady Francuskiej w Bernie;

Prezydent Republiki Greckiej:

P. Raphael RAPHAEL, Chargé d'Affaires p. i. Grecji w Bernie,

P. Sophocle VENIZELOS, Podpułkownika, Attaché Wojskowego przy Poselstwie Greckiem w Paryżu;

Jego Wysokość Regent Węgier:

J. E. P. Paul de HEVESY, Ministra-Rezydenta, Stałego Delegata Rządu Królewskiego przy Lidze Narodów;

Jego Królewska Mość Król Włoch:

M. Giovanni CIRAOLO, Senatora Królestwa;

Jego Cesarska Mość Cesarz Japonji:

J. E. P. Isaburo YOSHIDA, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Japonji w Bernie,

P Sadamu SHIMOMURA, Podpułkownika,

P. Seizo MIURA, Kapitana Fregaty, Attaché Marynarki przy Ambasadzie Japonji w Paryżu;

Prezydent Republiki Łotewskiej:

J. E. P. Charles DUZMANS, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Łotwy przy J. K. M. Królu Serbów, Chorwatów i Słoweńców, Stały Delegat przy Lidze Narodów,

J. E. P. Oscar VOIT, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Łotwy w Szwajcarji, Niemczech, na Węgrzech i w Holandji;

Jej Królewska Wysokość Wielka Księżna Luxemburgu:

P. Charles VERMAIRE, Konsula Wielkiego Księstwa w Genewie;

Prezydent Stanów Zjednoczonych Meksyku:

J. E. P. Francisco CASTILLO NÁJERA, Generała Lekarza, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Meksyku w Brukseli;

Prezydent Republiki Nikaragua:

P. Antoine SOTTILE, Dr. Praw, Stałego Delegata Nikaraguy przy Lidze Narodów;

Jego Królewska Mość Król Norwegji:

J. E. P. Johannes IRGENS, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Norwegji w Bernie, Rzymie i Atenach,

P. Jens Christian MEINICH, Majora Piechoty, Sekretarza Generalnego Norweskiego Czerwonego Krzyża;

Jej Królewska Mość Królowa Holandji:

J. E. P. Willem Isaac DOUDE VAN TROOSTWIJK, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Holandji w Bernie,

P. Johan Carl DIEHL, Generała Majora, Lekarza Inspektora Gen. Służby Zdrowia Armji, Wiceprezesa Holenderskiego Czerwonego Krzyża,

J. Jacob HARBERTS, Majora Sztabu Generalnego, profesora w Wyższej Szkole Wojennej;

Jego Cesarska Mość Szach Persji:

J. E. P. Anouchirevan Khan SEPAHBODI, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Persji w Bernie;

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej:

P. Józefa Gabriela PRACKIEGO, Pułkownika Lekarza,

P. W. Jerzego BABECKIEGO, Podpułkownika;

Prezydent Republiki Portugalskiej:

J. E. P. VASCO de QUEVEDO Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Portugalji w Bernie,

P. Francisco de CALHEIROS e MENEZES, pierwszego Sekretarza Poselstwa;

Jego Królewska Mość Król Rumunji:

J. E. P. Michel B. BOERESCO, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Rumunji w Bernie,

P. Eugène VERTEJANO, Pułkownika, oficera Sztabu Generalnego;

Jego Królewska Mość

Król Serbów, Chorwatów i Słoweńców:

J. E. P. Ilija CHOUMENKOWITCH, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców w Bernie, Stały Delegat przy Lidze Narodów;

Jego Królewska Mość Król Syjamu:

Jego Ks. Wysokość Książę VARNVAIDYA, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Syjamu w Londynie;

Jego Królewska Mość Król Szwecji:

J. E. P. Karl Ivan WESTMAN, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Szwecji w Bernie;

Rada Związkowa Szwajcarska:

P. Paul DINICHERT, Ministra Pełnomocnego, Szefa Wydziału Spraw Zagranicznych Departamentu Politycznego Związku,

P. Carl HAUSER, Pułkownika Wojsk Sanitarnych, Szefa-Lekarza Armji,

P. Anton ZÜBLIN, Pułkownika Piechoty rezerwy, adwokata,

P. Roger de la HARPE, Podpułkownika Wojsk Sanitarnych, Lekarza,

P. Dietrich SCHINDLER, Majora Sądownictwa Wojskowego, profesora prawa międzynarodowego na Uniwersytecie w Zurichu;

Prezydent Republiki Czeskosłowackiej:

J. E. P. Zdenek FIERLINGER, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Czechosłowacji w Bernie;

Prezydent Republiki Tureckiej:

J. E. HASSAN BEY, Wiceprezydenta Wielkiego Zgromadzenia Narodowego w Turcji, Wiceprezesa Czerwonego Półksiężyca Tureckiego,

J. E. NUSRET Bey, Prezydenta Rady Państwa Republiki,

Profesora AKIL MOUKHTAR BEY, Dr. Medycyny,

Dr. ABDULKADIR BEY, Podpułkownika Lekarza Wojskowego, profesora Szkoły Aplikacyjnej i Szpitala w Gulhan;

Prezydent Republiki Wschodniej Urugwaju:

J. E. P. Alfredo de CASTRO, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Urugwaju w Bernie;

Prezydent Republiki Stanów Zjednoczonych Venezueli:

J, E. P. Caracciola PARRA-PÉREZ, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Venezueli w Rzymie,

P. Ivan Manuel HURTADO - MACHADO, Chargé d'Affaires p. i. Venezueli w Bernie,

KTÓRZY, po złożeniu swych pełnomocnictw, uznanych za dobre i w należytej formie, zgodzili się na to, co następuje:

Rozdział  I.

O rannych i chorych.

Artykuł  1.

Wojskowe i inne osoby, przydzielone do armji oficjalnie, o ile zostaną ranne lub chore winny być uszanowane i znajdować opiekę we wszelkich okolicznościach; winny one być traktowane humanitarnie i pielęgnowane bez różnicy narodowości, przez tę ze stron walczących, w której mocy będą.

Jednakże strona, zmuszona pozostawić chorych lub rannych przeciwnikowi, pozostawi wraz z nimi, o ile tylko okoliczności wojenne na to pozwolą, część swego personelu i materjału sanitarnego, aby przyczynić się do ich pielęgnowania.

Artykuł  2.

Ranni i chorzy armji, zagarnięci przez drugą stronę walczącą, stają się jeńcami wojennymi z zastrzeżeniem prawa do opieki, jaka na mocy poprzedniego artykułu ma im być udzielona i podlegają ogólnym przepisom prawa międzynarodowego publicznego, dotyczącym jeńców wojennych.

Strony walczące będą miały możność, dla dobra jeńców rannych i chorych, ułożyć - poza istniejącemi zobowiązaniami, postanowienia, które uznają za wskazane.

Artykuł  3.

Po każdej bitwie, strona, zajmująca pole bitwy, wyda zarządzenia, mające na celu wyszukanie rannych i zabitych i zabezpieczenie ich przed ograbieniem i złem traktowaniem.

Zawsze, gdy okoliczności na to pozwolą, powinno być umówione miejscowe zawieszenie broni lub przerwanie ognia, celem umożliwienia uprzątnięcia rannych, znajdujących się pomiędzy linjami.

Artykuł  4.

Walczący zakomunikują sobie wzajemnie, w jak najkrótszym możliwie czasie, nazwiska rannych, chorych i zabitych, zebranych lub odszukanych, jak również wszystkie dane, służące dla ich rozpoznania.

Sporządzą oni i prześlą sobie akty zgonów.

Zbiorą oni również i prześlą sobie wszystkie przedmioty, służące do osobistego użytku, znalezione na polu bitwy, lub przy zabitych w szczególności połowę znaku tożsamości, pozostawiając drugą połowę na zwłokach.

Strony będą czuwały, aby przed pogrzebaniem lub spaleniem dokładnie zbadano zwłoki zabitych, jeśli możliwe przez lekarza, celem stwierdzenia śmierci, ustalenia tożsamości i podania jej do wiadomości.

Czuwać będą nadto, aby zabici byli pochowani ze czcią oraz tak, aby ich groby były ochraniane i aby mogły być zawsze odszukane.

W tym celu z rozpoczęciem kroków nieprzyjacielskich zorganizują one urzędowo zarząd grobów, aby umożliwić ewentualną ekshumację i zapewnić ustalenie tożsamości zwłok bez względu na rozmieszczenie grobów.

Po ustaniu kroków nieprzyjacielskich, strony wymienią spisy grobów oraz spisy zabitych, pochowanych na swych cmentarzach lub gdzie indziej.

Artykuł  5.

Władze wojskowe będą mogły odwołać się do miłosierdzia mieszkańców w celu zbierania i pielęgnowania pod swą kontrolą rannych i chorych wojskowych, udzielając osobom, które na to wezwanie odpowiedziały, specjalnej opieki i przyznając im pewne ułatwienia.

Rozdział  II.

O formacjach i zakładach sanitarnych.

Artykuł  6.

Lotne formacje sanitarne t. j. te, które są przeznaczone do towarzyszenia armji w polu i stałe zakłady sanitarne będą uszanowane i otaczane opieką przez strony walczące.

Artykuł  7.

Opieka należna formacjom i zakładom sanitarnym ustanie, gdyby posiłkowano się niemi dla dokonania czynów na szkodę nieprzyjaciela.

Artykuł  8.

Nie będzie uważany, jako mogący pozbawić formację lub zakład sanitarny opieki, zapewnionej przez art. 6:

1. fakt uzbrojenia personelu formacji lub zakładu sanitarnego oraz użycia przez ten personel broni dla swej własnej obrony, lub też dla obrony swych rannych i chorych;

2. fakt, że w braku uzbrojonych sanitariuszy formacji lub zakładu sanitarnego strzeże pikieta lub warty;

3. fakt znalezienia w formacji lub w zakładzie sanitarnym broni ręcznej i amunicji odebranych rannym i chorym, a które nie zostały jeszcze zwrócone władzy właściwej;

4. fakt, że w formacji znajduje się personel i materjały służby weterynaryjnej, nie stanowiący części składowej formacji.

Rozdział  III.

O personelu.

Artykuł  9.

Personel przeznaczony wyłącznie do zbierania, przenoszenia rannych i chorych i leczenia ich, jak również do zarządzania formacjami i zakładami sanitarnemi, kapelani przydzielani do armji, będą uszanowani i otaczani opieką w każdym wypadku; o ile wpadną w ręce nieprzyjaciela, nie będą traktowani jako jeńcy wojenni.

Wojskowi wyszkoleni specjalnie do tego celu, aby w razie potrzeby mogli być użyci jako pielęgniarze lub sanitarjusze pomocniczy do zbierania, przewozu i leczenia chorych i rannych i zaopatrzeni w zaświadczenie tożsamości, w razie wzięcia do niewoli w trakcie wykonywania tych czynności, będą korzystali z tych samych przywilejów, co stały personel sanitarny.

Artykuł  10.

Z personelem wyszczególnionym w ustępie 1 art. 9, zrównany jest personel ochotniczy towarzystw, należycie uznanych i upoważnionych przez ich Rząd, a który to personel będzie użyty do takich samych czynności, jak personel wyszczególniony w przytoczonym ustępie, z zastrzeżeniem, że personel tych towarzystw będzie podlegał prawom i przepisom wojskowym.

Każda z Wysokich Układających się Stron poda do wiadomości drugiej, bądź w czasie pokoju, bądź z chwilą rozpoczęcia lub w trakcie kroków wojennych, w każdym razie jednak przed czynnem ich zużytkowaniem, nazwy towarzystw, które upoważniła do niesienia pomocy pod swą odpowiedzialnością w oficjalnej służbie sanitarnej swych wojsk.

Artykuł  11.

Towarzystwo uznane, należące do państwa neutralnego, będzie mogło udzielać pomocy przy użyciu swego personelu i swoich formacyj sanitarnych po stronie walczącej jedynie za uprzednią zgodą swego własnego Rządu oraz za upoważnieniem samej strony walczącej.

Strona walcząca, która przyjmie pomoc, będzie obowiązana przed wszelkiem jej użyciem, zawiadomić o tem swego przeciwnika.

Artykuł  12.

Osoby wyszczególnione w art. 9, 10 i 11, gdy wpadną w ręce strony przeciwnej, nie będą mogły być zatrzymane.

Będą one, o ile niema w tym względzie innego porozumienia, odesłane stronie walczącej do której należą, skoro tylko zostanie otwarta droga dla ich powrotu i o ile tylko okoliczności wojenne na to pozwolą.

Oczekując na odesłanie spełniać one będą w dalszym ciągu swe czynności pod zwierzchnictwem strony przeciwnej; będą one przedewszystkiem zatrudnione opieką nad rannymi i chorymi strony walczącej, do której przynależą.

Przy odjeździe zabiorą ze sobą należące do nich przedmioty, narzędzia, broń i środki transportowe.

Artykuł  13.

Strona walcząca zapewni personelowi wzmiankowanemu w art. 9, 10 i 11, dopóki ten pozostawać będzie w jej władzy, to samo utrzymanie, mieszkanie, to samo wynagrodzenie i ten sam żołd, co i odpowiedniemu personelowi w swem własnem wojsku.

Z rozpoczęciem kroków nieprzyjacielskich strony walczące porozumieją się co do tego, jak odpowiadają sobie stopnie ich personelu sanitarnego.

Rozdział  IV.

O budynkach i materjale.

Artykuł  14.

Wszelkie lotne oddziały sanitarne, w razie gdy znajdą się we władzy strony przeciwnej, zachowają swój inwentarz, swoje środki transportowe oraz swój personel powożący.

Jednakże właściwa władza wojskowa będzie miała prawo posługiwać się niemi dla niesienia pomocy rannym i chorym; zwrot ich nastąpi na warunkach, przewidzianych dla personelu sanitarnego, i o ile to możliwe - równocześnie z nim.

Artykuł  15.

Budynki i inwentarz wojskowych zakładów stałych podlegać będą prawu wojennemu, lecz nie będą mogły być obrócone na inny użytek, dopóki będą potrzebne dla rannych i chorych.

Jednakże dowodzący wojskami czynnemi będą mogli rozporządzać niemi w wypadkach nagłych konieczności wojskowych, uprzednio zabezpieczając los chorych i rannych leczonych w nich.

Artykuł  16.

Budynki towarzystw, korzystających z przywilejów konwencji, będą traktowane jak własność prywatna.

Inwentarz tych towarzystw, bez względu na miejsce, gdzie się będzie znajdował, będzie również uważany za własność prywatną.

Prawo rekwizycji przyznane stronom walczącym według praw i zwyczajów wojennych będzie stosowane tylko w razie nagłej konieczności i dopiero po zabezpieczeniu losu rannych i chorych.

Rozdział  V.

Transporty sanitarne.

Artykuł  17.

Wozy, przystosowane dla ewakuacyj sanitarnych, krążące oddzielnie lub w taborze, będą traktowane jak lotne, oddziały sanitarne z zastrzeżeniem następujących postanowień specjalnych:

Strona walcząca, która przejmie wozy transportu sanitarnego - oddzielne lub w taborze, będzie mogła, jeżeli tego wymagają konieczności wojskowe, zatrzymać je, przesunąć konwój, obejmując w każdym razie w swą opiekę rannych i chorych, znajdujących się w tym transporcie. Będą one mogły być użyte tylko na tym odcinku, gdzie zostały przejęte i wyłącznie tylko dla celów sanitarnych. Wozy te po spełnieniu swego miejscowego zadania, będą musiały być zwrócone na warunkach, przewidzianych w art. 14.

Personel wojskowy, nadzorujący transport i zaopatrzony w tym względzie w przepisowe upoważnienie, będzie odesłany na warunkach przewidzianych w art. 12 dla personelu sanitarnego, z zastrzeżeniem zawartem w ostatnim ustępie art. 18.

Wszelkie środki transportowe zorganizowane dla ewakuacji i urządzenia tych środków transportowych, należące do służby zdrowia będą zwrócone, stosownie do postanowień rozdziału IV.

Wojskowe środki transportowe, poza specjalnie przeznaczonemu dla służby sanitarnej, będą mogły być zagarnięte wraz z zaprzęgiem.

Personel cywilny i wszystkie środki transportowe, pochodzące z rekwizycji, podlegać będą ogólnym przepisom międzynarodowego prawa publicznego.

Artykuł  18.

Statki powietrzne, używane jako środki transportowe sanitarne, korzystać będą z opieki konwencji w czasie, gdy będą przeznaczone wyłącznie dla ewakuacji rannych i chorych, dla transportu personelu i materjałów sanitarnych.

Będą one pomalowane na biało i nosić będą widoczny znak wyróżniający, przewidziany w art. 19, obok barw narodowych na stronach dolnej i górnej.

Z wyjątkiem specjalnego i wyraźnego zezwolenia, zabroniony jest przelot nad linja ognia, a także nad strefą, położoną przed dużemi stacjami pomocy lekarskiej, jak również wogóle nad terytorium nieprzyjacielskiem lub zajętem przez nieprzyjaciela.

Statki powietrzne sanitarne obowiązane będą zastosować się do każdego wezwania do lądowania.

W razie w ten sposób nakazanego lub przypadkowego ładowania na terytorium nieprzyjacielskiem lub zajętem przez nieprzyjaciela, ranni i chorzy, jak również personel i materjał sanitarny, włączając w to i statek powietrzny, korzystać będą z dobrodziejstw postanowień niniejszej konwencji.

Pilot, mechanicy i operatorzy telegrafu bez drutu (T. S. F.) w razie pojmania, będą odesłani zpowrotem, pod warunkiem, że do końca działań wojennych będą używani tylko w służbie sanitarnej.

Rozdział  VI.

O znaku wyróżniającym.

Artykuł  19.

Jako wyraz hołdu dla Szwajcarji, znak heraldyczny czerwonego krzyża na białem polu, utworzony z odwróconych barw związkowych, zostaje przyjęty jako godło i znak wyróżniający wojskowej służby sanitarnej.

Jednakże dla krajów, które używają jako znaku wyróżniającego, zamiast czerwonego krzyża - znak czerwonego półksiężyca lub lwa i słońca czerwonego na białem polu, - te godła są uznane narówni w znaczeniu niniejszej konwencji.

Artykuł  20.

Godło umieszczone będzie na chorągwiach, opaskach, jako też na wszelkich przedmiotach przynależnych do służby sanitarnej - za zezwoleniem właściwej władzy wojskowej.

Artykuł  21.

Personel, znajdujący się pod opieką na mocy art. 9 ust. 1, art. 10 i 11, będzie nosił umocowany na lewem ramieniu opaskę ze znakiem wyróżniającym, wydaną i ostemplowaną przez władzę wojskową.

Personel wzmiankowany w art. 9 ust. 1 i 2 będzie zaopatrzony w dowód tożsamości pod postacią wzmianki w książeczce wojskowej lub w formie odrębnego dokumentu.

Osoby wzmiankowane w art. 10 i 11, nie noszące uniformu wojskowego, będą zaopatrzone przez właściwą władzę wojskową w dowód tożsamości z fotografją, stwierdzający ich charakter sanitarny.

Dowody tożsamości winny być według jednego wzoru w każdej armji.

W żadnym wypadku personel sanitarny nie może być pozbawiony swych odznak ani dowodów tożsamości.

W wypadku zgubienia ich ma on prawo do otrzymania duplikatów.

Artykuł  22.

Chorągiew wyróżniająca, w myśl konwencji, będzie mogła być wywieszana jedynie na formacjach t zakładach sanitarnych, ochranianych przez konwencję, i tylko za zgodą władzy wojskowej. W zakładach stałych musi być, a w formacjach lotnych może być, jednocześnie wywieszona flaga narodowa strony walczącej, do której należy formacja lub zakład.

Jednakże formacje sanitarne zagarnięte przez przeciwnika, dopóki będą pod jego władzą, wywieszać będą jedynie flagę konwencji.

Strony walczące dopilnują, aby godło wyróżniające formacje i zakłady sanitarne o ile tylko warunki wojenne na to pozwolą, uczynić wyraźnie widzialnemi dla lądowych powietrznych i morskich sił przeciwnika, a to w celu zapobieżenia wszelkim atakom na nie.

Artykuł  23.

Formacje sanitarne krajów neutralnych, upoważnione na warunkach przewidzianych w art. 11 do świadczenia swych usług, winny wywiesić wraz z chorągwią konwencji - flagę narodową strony wojującej, do której należą.

Będą one miały prawo dopóki oddają swe usługi jednej ze stron walczących wywieszać również i swą flagę narodową.

Postanowienia II ustępu poprzedniego artykułu stosują się również i do nich.

Artykuł  24.

Godło czerwonego krzyża na białem tle i wyrazy "Czerwony Krzyż" lub "Krzyż Genewski" będą mogły być używane, bądź w czasie pokoju, bądź w czasie wojny jedynie dla ochrony lub oznaczenia formacyj i zakładów sanitarnych, personelu i inwentarza, chronionych przez konwencję.

To sarno odnosi się do godeł wzmiankowanych w ustępie 2 art. 19 dla krajów, używających takowe.

Z drugiej strony ochotnicze towarzystwa pomocy wzmiankowane w art. 10 będą mogły, stosownie, do ustawodawstwa krajowego, używać godła wyróżniającego dla ich działalności humanitarnej w czasie pokoju.

Tytułem wyjątku i na wyraźne zezwolenie jednego z towarzystw narodowych Czerwonego Krzyża (Półksiężyca Czerwonego, Czerwonego Lwa i Słońca) będzie można używać godła konwencji w czasie pokoju, dla oznaczenia posterunków, zastrzeżonych wyłącznie dla okazywania bezpłatnej pomocy rannym i chorym.

Rozdział  VII.

O stosowaniu i wykonywaniu konwencji.

Artykuł  25.

Postanowienia niniejszej konwencji będą uszanowane przez Wysokie Układające się Strony we wszelkich okolicznościach.

W razie gdy w czasie wojennym jedna ze stron walczących nie będzie uczestnikiem konwencji, postanowienia jej jednak będą obowiązywały między wszystkiemi stronami walczącemi, należącemi do konwencji.

Artykuł  26.

Naczelni dowódcy armij wojujących mają czuwać nad szczegółami wykonania artykułów poprzednich, jak również interweniować w wypadkach nieprzewidzianych, według instrukcyj swych Rządów zgodnie z zasadami ogólnemi niniejszej konwencji.

Artykuł  27.

Wysokie Układające się Strony uczynią co należy, aby pouczyć swe wojska, a w szczególności personel chroniony przez konwencję, o postanowieniach konwencji oraz podadzą je do wiadomości ludności.

Rozdział  VIII.

O usunięciu nadużyć i wykroczeń.

Artykuł  28.

Rządy Wysokich Układających się Stron, których ustawodawstwo nie byłoby w chwili obecnej wystarczajacem, podejmą same lub zaproponują swym ciałom ustawodawczym powzięcie potrzebnych zarządzeń, w celu zapobieżenia w każdym czasie:

a) używaniu przez osoby prywatne lub towarzystwa inne niż uprawnione do tego na mocy niniejszej konwencji, godła lub nazwy czerwonego krzyża lub krzyża genewskiego, jak również wszelkich znaków lub nazw stanowiących jego naśladownictwo zarówno wtedy, gdy używanie to będzie miało cele handlowe, jak i wszelkie inne;

b) przez wzgląd na hołd, okazany Szwajcarji przez zastosowanie odwróconych barw związkowych - używania przez osoby prywatne lub towarzystwa znaku Związku Szwajcarskiego, lub znaków, stanowiących ich naśladownictwo, bądź jako cechy fabrycznej lub handlowej, lub jako części składowe tych cech, bądź w celach sprzecznych z lojalnością handlową, bądź w warunkach mogących obrazić uczucia narodowe Szwajcarskie.

Zakaz przewidziany pod lit. a) używania znaku i nazw, stanowiących naśladownictwo godła lub nazwy czerwonego krzyża lub krzyża genewskiego, jako też zakaz przewidziany pod lit. b) używania herbu Związku Szwajcarskiego lub znaków stanowiących naśladownictwo, wejdzie w życie od chwili oznaczonej przez właściwe władze ustawodawcze, a najpóźniej w 5 lat po uzyskaniu mocy prawnej przez niniejszą konwencję. Od tej chwili nie będzie więcej dopuszczalnem użycie znaku fabrycznego lub handlowego, niezgodnego z temi zakazami.

Artykuł  29.

Rządy Wysokich Układających się Stron podejmą również same lub zaproponują swoim ciałom ustawodawczym, gdyby ich prawo karne nie było wystarczające, właściwe zarządzenia, celem zapobieżenia w czasie wojny czynom sprzecznym z postanowieniami niniejszej konwencji.

Zakomunikują sobie za pośrednictwem Rady Związkowej Szwajcarskiej odnośne zarządzenia, tyczące się tych sankcyj karnych najpóźniej w pięć lat po ratyfikacji niniejszej konwencji.

Artykuł  30.

Na żądanie jednej ze stron walczących będzie wdrożone w trybie, który ma być ustalonym między zainteresowanemi stronami, dochodzenie w przedmiocie jakiegokolwiek zgłoszonego pogwałcenia konwencji, w razie stwierdzenia pogwałcenia, strony walczące możliwie najszybciej ukrócą je i położą mu kres.

Postanowienia końcowe.

Artykuł  31.

Niniejsza konwencja, która nosić będzie datę dnia dzisiejszego, będzie mogła być do dnia 1 lutego 1930 roku podpisywana w imieniu wszystkich krajów reprezentowanych na Konferencji, otwartej w Genewie dnia 1 lipca 1929 roku, jak również przez kraje nie reprezentowane na tej Konferencji, które należą do Konwencji Genewskiej z roku 1864 i 1906.

Artykuł  32.

Niniejsza konwencja będzie ratyfikowana, jak można najwcześniej.

Dokumenty ratyfikacyjne zostaną złożone w Bernie.

O złożeniu każdego dokumentu ratyfikacyjnego sporządzony będzie protokół, którego jedna kopja, należycie uwierzytelniona za zgodność, będzie wręczona przez Radę Związkową Szwajcarską Rządom wszystkich krajów, w imieniu których konwencja będzie podpisana lub do której zgłoszone zostanie przystąpienie.

Artykuł  33.

Niniejsza konwencja wejdzie w życie w 6 miesięcy po złożeniu co najmniej dwóch dokumentów ratyfikacyjnych.

Następnie wejdzie ona w życie w stosunku do każdej z Wysokich Układających się Stron w sześć miesięcy po złożeniu przez nią dokumentu ratyfikacyjnego.

Artykuł  34.

Niniejsza konwencja w stosunkach między Wysokiemi Układającemi się Stronami zastąpi konwencję z dnia 22 sierpnia 1864 roku i z dnia 6 lipca 1906 roku.

Artykuł  35.

Od daty wejścia jej w życie niniejsza konwencja będzie otwarta dla zgłoszenia przystąpienia do niej w imieniu każdego kraju, w imieniu którego nie była podpisana.

Artykuł  36.

Przystąpienia będą zgłoszone pisemnie do Rady Związkowej Szwajcarskiej i mieć będą skutek w sześć miesięcy od daty ich otrzymania.

Rada Związkowa Szwajcarska zakomunikuje o przystąpieniach Rządom wszystkich krajów w imieniu których konwencja będzie podpisana lub zgłoszone zostanie przystąpienie do konwencji.

Artykuł  37.

Ratyfikacje złożone i przystąpienia notyfikowane w czasie wojny przez Mocarstwa wojujące przed lub po rozpoczęciu kroków nieprzyjacielskich mają niezwłoczny skutek. O ratyfikacjach lub o przystąpieniach do konwencji, otrzymanych od Mocarstw, będących w stanie wojny, Rada Związkowa Szwajcarska zakomunikuje w najszybszej drodze.

Artykuł  38.

Każda z Wysokich Układających się Stron będzie miała prawo wypowiedzieć niniejszą konwencję. Wypowiedzenie mieć będzie skutek dopiero w rok po pisemnej notyfikacji Radzie Związkowej Szwajcarskiej. Rada Związkowa Szwajcarska zakomunikuje tę notyfikację Rządom wszystkich Wysokich Układających Się Stron.

Wypowiedzenie mieć będzie znaczenie tylko w stosunku do tej Wysokiej Układającej się strony, która je notyfikowała.

Nadto takie wypowiedzenie nie wywrze skutku w czasie trwania wojny, w którą będzie wmieszane Mocarstwo wypowiadające konwencję. W takim wypadku niniejsza konwencja wywierać bidzie swe skutki i po upływie terminu rocznego, aż do zawarcia pokoju.

Artykuł  39.

Odpis niniejszej konwencji, należycie uwierzytelniony za zgodność, zostanie złożony w archiwach Ligi Narodów staraniem Rady Związkowej Szwajcarskiej. Również ratyfikacje przystąpienia i wypowiedzenia, które będą notyfikowane Radzie Związkowej Szwajcarskiej, będą przez nią zakomunikowane. Lidze Narodów.

NA DOWÓD CZEGO, wymienieni poniżej Pełnomocnicy podpisali niniejszą konwencję.

Sporządzono w Genewie dwudziestego siódmego lipca roku tysiąc dziewięćset dwudziestego dziewiątego w jednym egzemplarzu, który będzie złożony w archiwum Związku Szwajcarskiego i którego kopje należycie uwierzytelnione za zgodność będą przesłane Rządom wszystkich krajów zaproszonych na Konferencję.

ZA NIEMCY:

Edmund Rhomberg

ZA STANY ZJEDNOCZONE AMERYKI:

Eliot Wadsworth

Hugh R. Wilson

ZA AUSTRJĘ:

Leitmaier

ZA BELGJĘ:

Dr. Demolder

J. de Ruelle

ZA BOLIWJĘ:

A. Cortadellas

ZA BRAZYLJĘ:

Raul de Rio - Branco

ZA WIELKA BRYTANJĘ I IRLANDJĘ PÓŁNOCNĄ, JAK RÓWNIEŻ KAŻDĄ CZĘŚĆ IMPERJUM BRYTYJSKIEGO NIE BĘDĄCĄ CZŁONKIEM LIGI NARODÓW:

Oświadczam, że kładę podpis pod niniejszą konwencję w imieniu Wielkiej Brytanji i Irlandji Północnej, jak również każdej części Imperjum Brytyjskiego, nie będącej członkiem Ligi Narodów z temi zastrzeżeniem, że Jego Brytyjska Mość interpretuje art. 28 konwencji w tym duchu, że zarządzenia ustawodawcze przewidziane przez ten artykuł będą mogły przewidzieć, że osoby prywatne, stowarzyszenia, instytucje społeczne i towarzystwa, które używały przed wejściem w życie niniejszej konwencji godeł Związku Szwajcarskiego, lub odznak, stanowiących podobiznę tych godeł, w celach legalnych nie doznają przeszkody w dalszem używaniu tego godła lub odznak w tym samym celu.

Horace Rumbold

ZA KANADĘ:

Oświadczam, że kładę podpis pod niniejsza konwencję w imieniu Kanady z tem zastrzeżeniem, że Rząd Dominjum Kanady interpretuje art. 28 konwencji w tym duchu, że zarządzenia ustawodawcze przewidziane przez ten artykuł będą mogły przewidzieć, że osoby prywatne, stowarzyszenia, instytucje społeczne i towarzystwa, które używały przed wejściem w życie niniejszej konwencji godeł Związku Szwajcarskiego lub odznak, stanowiących podobiznę tych godeł, w celach legalnych, nie doznają przeszkody w dalszem używaniu tego godła lub odznak w tym samym celu.

W. A. Riddell

ZA AUSTRALJĘ:

Oświadczam, że kładę podpis pod niniejszą konwencję w imieniu Australji z tem zastrzeżeniem, że Rząd Australijskiego Związku Państw interpretuje art. 28 konwencji w tym duchu, że zarządzenia ustawodawcze przewidziane przez ten artykuł będą mogły przewidzieć, że osoby prywatne, stowarzyszenia, instytucje społeczne i towarzystwa, które używały przed wejściem w życie niniejszej konwencji godeł Związku Szwajcarskiego lub odznak, stanowiących podobiznę tych godeł, w celach legalnych, nie doznają przeszkody w dalszem używaniu tego godła lub odznak w tym samym celu.

Claud Russell

ZA NOWĄ ZELANDJĘ:

Oświadczam, że kładę podpis pod niniejszą konwencję w imieniu Nowej Zelandji z tem zastrzeżeniem, że Rząd Nowej Zelandji interpretuje art. 28 konwencji w tym duchu, że zarządzenia ustawodawcze przewidziane przez ten artykuł będą mogły przewidzieć, że osoby prywatne, stowarzyszenia, instytucje społeczne i towarzystwa, które używały przed wejściem w życie niniejszej konwencji godeł Związku Szwajcarskiego lub odznak, stanowiących podobiznę tych godeł, w celach legalnych, nie doznają przeszkody w dalszem używaniu tego godła lub odznak w tym samym celu.

Claud Russell

ZA AFRYKĘ POŁUDNIOWĄ:

Eric H. Louw

ZA WOLNE PAŃSTWO IRLANDJI:

Oświadczam, że kładę podpis pod niniejszą konwencję w imieniu Rządu Wolnego Państwa Irlandji z tem zastrzeżeniem że on interpretuje art. 28 konwencji w tym duchu, że zarządzenia ustawodawcze, przewidziane przez ten artykuł będą mogły przewidzieć, że osoby prywatne, stowarzyszenia, instytucje społeczne i towarzystwa, które używały przed wejściem w życie niniejszej konwencji godeł Związku Szwajcarskiego lub odznak, stanowiących podobiznę tych godeł w celach legalnych, nie doznają przeszkody w dalszem używaniu tego godła lub odznak w tym samym celu.

Sean Lester

ZA INDJE:

Oświadczam, że kładę podpis pod niniejszą konwencję w imieniu Rządu Indji z tem zastrzeżeniem, że Rząd Indji interpretuje art. 28 konwencji w tym duchu, że zarządzenia ustawodawcze, przewidziane przez ten artykuł będą mogły przewidzieć, że osoby prywatne, stowarzyszenia, instytucje społeczne i towarzystwa, które używały przed wejściem w życie niniejszej konwencji godeł Związku Szwajcarskiego lub odznak, stanowiących podobiznę tych godeł w celach legalnych, nie doznają przeszkody w dalszem używaniu tego godła lub odznak w tym samym celu.

Claud Russell

ZA BUŁGARJĘ:

D. Mikoff

Stephan N. Laftchieff

ZA CHILI:

Gmo Noυoa

D. Pulgar

ZA CHINY:

C. Y. Hsiao

ZA KOLUMBJĘ:

Francisco José Urrutia

ZA KUBĘ:

Carlos de Armenteros

Carlos Blanco

ZA DANJĘ:

Harold Scaυenius

Gustaw Rasmussen

ZA REPUBLIKĘ DOMINIKAŃSKĄ:

Ch. Ackermann

ZA EGIPT:

Mohammed Abdel Moneim Riad

H. W. M. Simaika

ZA HISZPANJĘ:

Ad referendum

Mauricio Lopez Roberts Y Terry, Marqués de la Torrehermosa

ZA ESTONJĘ:

Dr. Leesment

ZA FINLANDJĘ:

A. E. Martola

ZA FRANCJĘ:

H. de Marcilly

J. du Sault

ZA GRECJĘ:

R. Raphael

S. Veniselos

ZA WĘGRY:

Paul de Heυesy

ZA WŁOCHY:

Gioυanni Ciraolo

ZA JAPONJĘ:

Aprobując w zasadzie postanowienia artykułu 28, Japonja czyni zastrzeżenie odnośnie daty wejścia w życie zakazu, przewidzianego pod literą b) wymienionego artykułu. Japonja uważa, że ten zakaz nie odnosi się do godeł i odznak, które były w użyciu lub były zarejestrowane przed jego wejściem w życie. Delegaci Japonji, podpisują niniejszą konwencję, zgłaszając wyżej wymienione zastrzeżenie.

Isaburo Yoshida

S. Shimomura

S. Miura

ZA ŁOTWĘ:

Charles Duzmans

Dr. Oscar Voit

ZA LUKSEMBURG:

Ch. G. Vermaire

ZA MEKSYK:

Dr. Castillo Nájera

ZA NIKARAGUĘ:

A. Sottile

ZA NORWEGJĘ:

J. Irgens

Jens Meinich

ZA HOLANDJĘ:

W. Doude υan Troostwijk

Dr. Diehl

J. Harberts

ZA PERSJĘ:

Anouchireυan Sepahbodi

ZA POLSKĘ:

Józef G. Pracki

W. Jerzy Babecki

ZA PORTUGALJĘ:

Vasco de Queυedo

F. de Calheiros E Menezes

ZA RUMUNJĘ:

M. B. Boeresco

Colonel E. Vertejano

ZA KRÓLESTWO SERBÓW, CHORWATÓW I SŁOWEŃCÓW:

I. Choumenkoυitch

ZA SYJAM:

Varnυaidya

ZA SZWECJĘ:

K. I. Westman

ZA SZWAJCARJĘ:

Paul Dinichert

Hauser

Züblin

De la Harpe

Schindler

ZA CZECHOSŁOWACJĘ:

Zd. Fierlinger

ZA TURCJĘ:

Hassan

Dr. Abdulkadir

M. Nusret

Dr. Akil Moukhtar

ZA URUGWAJ:

Alfredo de Castro

ZA WENEZUELĘ:

C. Parra - Pérez

J. M. Hurtado - Machado

Zaznajomiwszy się z powyższą konwencją uznaliśmy ją i uznajemy za słuszną zarówno w całości jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadczamy, że jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona i przyrzekamy, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydaliśmy Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej.

W Warszawie, dnia 8 kwietnia 1932 r.

• Identyfikator: Dz.U.1932.103.864
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Konwencja Genewska o polepszeniu losu chorych i rannych w armjach czynnych. Genewa.1929.07.27.
• Data aktu: 27/07/1929
• Data ogłoszenia: 28/11/1932
• Data wejścia w życie: 30/12/1932