Hiszpania-Polska. Traktat o koncyljacji, postępowaniu sądowem i arbitrażu. Madryt.1928.12.03.

TRAKTAT

o koncyljacji, postępowaniu sądowem i arbitrażu między Polską a Hiszpanją,

podpisany w Madrycie, dnia 3 grudnia 1928 roku.

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

MY, IGNACY MOŚCICKI,

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

wszem wobec i każdemu zosobna, komu o tem wiedzieć należy, wiadomem czynimy:

Dnia trzeciego grudnia tysiąc dziewięćset dwudziestego ósmego roku podpisany został w Madrycie między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Hiszpanji Traktat o koncyljacji, postępowaniu sądowem i arbitrażu wraz z Protokółem Dodatkowym, które to Traktat i Protokół Dodatkowy brzmią dosłownie jak następuje:

TRAKTAT

o koncyljacji, postępowaniu sądowem i arbitrażu między Polską a Hiszpanją

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

I

JEGO KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓL HISZPANJI

ożywieni pragnieniem zacieśnienia węzłów przyjaźni istniejących między Hiszpanją a Polską, oraz rozstrzygania, zgodnie z najszczytniejszymi zasadami międzynarodowego prawa publicznego, sporów, które mogłyby powstać między obydwoma Krajami,

postanowili zawrzeć w tym celu ogólny Traktat arbitrażowy i wyznaczyli swych Pełnomocnikami, a mianowicie: (pominięto),

KTÓRZY, po zaznajomieniu się ze swemi odnośnemi pełnomocnictwami, uznanemi za dobre i w należytej formie, zgodzili się na następujące postanowienia:

Artykuł  pierwszy.

Wysokie Umawiające się Strony wzajemnie zobowiązują się załatwiać w drodze pokojowej i zgodnie z metodami przewidzianemi przez niniejszy Traktat wszystkie spory, lub zatargi jakiejkolwiek natury, które mogłyby powstać między Polską a Hiszpanją i które nie mogłyby być rozstrzygnięte zwykłemi sposobami dyplomatycznemi.

CZĘŚĆ  I.

SPORY.

Artykuł  2.

1. Wszyskie spory między Wysokiemi Umawiającemi się Stronami jakiejkolwiek bądź natury, z powodu których Strony wzajemnie zaprzeczałyby sobie pewnego prawa, i które nie mogłyby być załatwione polubownie zwykłemi sposobami dyplomatycznemi we właściwym terminie, będą poddane w celu osądzenia Stałemu Sądowi Rozjemczemu w Hadze.

2. Spory, dla których rozstrzygnięcia jest lub będzie przewidziana specjalna procedura przez inne obowiązujące między Umawiającemi się Stronami konwencje, będą załatwiane zgodnie z postanowieniami tych konwencyj.

Artykuł  3.

1. Jeżeli chodzi o spór, którego przedmiot zgodnie z wewnętrznem ustawodawstwem jednej ze Stron, podlega kompetencji sądów krajowych, to Strona ta będzie mogła nie zgodzić się, aby spór ten został poddany procedurze przewidzianej przez niniejszy Traktat, zanim nie zostanie wydany we właściwym terminie prawomocny wyrok przez kompetentną krajową władzę sądową.

Artykuł  4.

1. Przed poddaniem sporu procedurze arbitrażowej, ustanowionej w art. 2 niniejszego Traktatu, będzie on mógł być, za wspólną zgodą Stron, poddany w celu koncyljacji, stałej międzynarodowej Komisji zwanej Stałą Komisją Koncyljacyjną, utworzonej zgodnie z postanowieniami niniejszego Traktatu.

Artykuł  5.

1. Stała Komisja Koncyljacyjna złożona będzie z pięciu członków. Każda ze Stron Umawiających się zamianuje dowolnie jednego komisarza i wyznaczy, za wspólną zgodą z drugą Stroną, 3-ch innych, a wśród nich Przewodniczącego Komisji. Ci trzej komisarze nie mogą być ani obywatelami Stron Umawiających się, ani zamieszkiwać stale na ich terytorjum lub pozostawać w ich służbie. Wszyscy trzej powinni należeć do różnych narodowości.

2. Komisarze będą mianowani na lat trzy. Jeżeli przy wygaśnięciu mandatu którego z członków Komisji nie jest uskutecznione jego zastępstwo, mandat jego uważa się za wznowiony na okres trzyletni; Strony zastrzegają sobie wszakże możność przelania po upływie trzyletniego terminu, funkcyj Przewodniczącego na któregokolwiek z innych członków Komisji, wspólnie wyznaczonych.

3. Członek, którego mandat wygasa podczas trwania postępowania koncyljacyjnego, uczestniczy nadal w badaniu sporu aż do ukończenia postępowania, niezależnie od faktu, że następca jego już byłby wyznaczony.

4. W razie śmierci lub ustąpienia jednego z członków Komisji Koncyljacynej powinno być uskutecznione zastępstwo jego na resztę okresu trwania jego mandatu i możliwie w ciągu 3-ch następnych miesięcy a w każdym razie z chwilą, gdy jaki spór przedłożony będzie Komisji.

5. W razie, gdyby jeden z członków Komisji Koncyljacyjnej, wyznaczonych wspólnie przez Strony Umawiające się, chwilowo nie mógł wziąć udziału w pracach Komisji wskutek choroby lub jakiejkolwiek innej okoliczności, Strony porozumieją się w celu wyznaczenia zastępcy, który czasowo będzie urzędował zamiast niego.

6. Jeżeli wyznaczenie tego zastępcy nie nastąpi w okresie 3-ch miesięcy licząc od chwili czasowego zawakowania miejsca członkowskiego, należy postąpić zgodnie z postanowieniem art. 6-go niniejszego Traktatu.

Artykuł  6.

1. Stała Komisja Koncyljacyjna utworzona będzie w ciągu 10-ciu miesięcy, które nastąpią po wymianie ratyfikacyj niniejszego Traktatu.

2. Jeżeli mianowanie członków mających być wyznaczonymi wspólnie nie nastąpiłoby w wyżej wspomnianym okresie, lub w razie zastępstwa w ciągu 3-ch miesięcy licząc od chwili zawakowania miejsca, mianowanie to powierzone będzie Mocarstwu trzeciemu, wyznaczonemu za wspólną zgodą Strony. Jeżeli w tej sprawie nie nastąpi porozumienie, każda Strona wyznaczy odrębne Mocarstwo i mianowania zostaną dokonane wspólnie przez Mocarstwa w ten sposób wyznaczone; o ile w ciągu 2-ch miesięcy, te dwa Mocarstwa nie będą mogły dojść do porozumienia, to każde z nich przedstawi tylu kandydatów, ilu ma być wyznaczonych członków; losowanie określi, którzy z kandydatów w ten sposób przedstawionych, będą przyjęci.

Artykuł  7.

1. Sprawa będzie wniesiona do Komisji Koncyljacyjnej w drodze podania skierowanego do Przewodniczącego przez obie Strony działające za wspólną zgodą.

2. Podanie, po wyłożeniu pokrótce przedmiotu sporu, zawierać będzie wezwanie do Komisji o podjęcie wszelkich kroków mogących doprowadzić do pojednania.

Artykuł  8.

1. W ciągu 15 dni od daty, w której do Komisji wniesiony zostanie spór, każda ze Stron będzie mogła w celu zbadania tego sporu zastąpić członka stałego przez siebie wyznaczonego przez osobę posiadającą specjalną kompetencję w danej sprawie. Strona, która zechciałaby skorzystać z tego prawa, zawiadomi niezwłocznie Stronę drugą; ta ostatnia będzie mogła skorzystać z tego samego prawa w ciągu 15 dni od daty otrzymania przez Nią zawiadomienia.

2. Każda Strona zastrzega sobie prawo mianowania natychmiast zastępcy w celu zastąpienia czasowo stałego członka wyznaczonego przez nią, który wskutek choroby lub jakiejkolwiek innej okoliczności chwilowo nie mógłby wziąć udziału w pracach Komisji.

Artykuł  9.

1. Stała Komisja Koncyljacyjna będzie miała za zadanie wyjaśnić kwestje sporne, zebrać w tym celu wszelkie użyteczne informacje w drodze badania lub w inny sposób i starać się pojednać Strony. Będzie ona mogła, po zbadaniu sprawy, podać Stronom warunki porozumienia, które wydałoby się jej właściwe oraz wyznaczyć Im termin do wypowiedzenia się.

2. Po zakończeniu swych prac, Komisja sporządzi protokół stwierdzający, stosownie do okoliczności, bądź, że Strony doszły do porozumienia oraz, jeśli zajdzie potrzeba, warunki tego porozumienia, bądź też, że Strony nie mogły być pojednane.

3. Prace Komisji powinny być ukończone, o ile Strony nie ułożą się inaczej, w terminie 6-cio miesięcznym, licząc od dnia, w którym spór wniesiony został do Komisji.

4. Jeżeli Strony nie mogłyby być pojednane, Komisja będzie mogła, o ile dwaj komisarze dowolnie mianowani przez Strony nie sprzeciwią się, zarządzić ogłoszenie sprawozdania, zawierającego opinję każdego z członków Komisji, zanim Stały Sąd Rozjemczy, do ktorego spór wniesiono, wyda ostateczne orzeczenie.

Artykuł  10.

1. W braku specjalnego postanowienia przeciwnego, Stała Komisja Koncyljacyjna ustali sama swoją procedurę, która w każdym razie winna być kontradyktoryjna.

2. W sprawie badań, Komisja, jeśli nie zdecyduje o tem inaczej jednogłośnie, zastosuje się do postanowień tytułu III-go (Międzynarodowe Komisje Badań) Konwencji Haskiej z 18 października 1907 r. o załatwianiu pokojowem sporów międzynarodowych.

Artykuł  11.

1. Stała Komisja Koncyljacyjna zbierać się będzie, o ile Strony nie umówią się inaczej, w miejscu wyznaczonem przez jej Przewodniczącego, który unikać wszakże będzie wyznaczania miejscowości położonych na terytorjach Wysokich Stron Umawiających się.

Artykuł  12.

1. Prace Stałej Komisji Koncyljacyjnej będą ogłaszane jedynie na mocy decyzji powziętej jednogłośnie przez Komisję za zgodą Stron.

Artykuł  13.

1. Strony będą reprezentowane wobec Stałej Komisji Koncyljacyjej przez agentów których zadaniem będzie pośredniczenie pomiędzy Niemi a Komisją; będą one mogły poza tem, korzystać z pomocy doradców i rzeczoznawców mianowanych przez Nie w tym celu, oraz żądać przesłuchania wszystkich osób, których świadectwo wydałoby się Im pożyteczne.

2. Komisja będzie mogła, ze swej strony, żądać wyjaśnień ustnych od agentów, doradców i rzeczoznawców obydwóch Stron oraz od wszystkich osób, których stawienie się za zgodą ich Rządów Komisja uznałaby za pożyteczne.

Artykuł  14.

1. Z wyjątkiem postanowień odmiennych niniejszego Traktatu, decyzje Stałej Komisji Koncyljacyjej zapadają większością głosów, przyczem każdy członek rozporządza jednym głosem.

Artykuł  15.

1. Strony Umawiające się zobowiązują się ułatwiać prace Stałej Komisji Koncyljacyjej i w szczególności dostarczać jej w możliwie jaknajszerszej mierze wszelkich pożytecznych dokumentów i informacyj, oraz używać środków, któremi rozporządzają, aby pozwolić Komisji przeprowadzać na Ich terytorjum i zgodnie z Ich ustawodawstwem wezwanie i przesłuchanie świadków lub rzeczoznawców oraz wizje lokalne.

Artykuł  16.

1. Podczas trwania prac Stałej Komisji Koncyljacyjej, każdy z komisarzy otrzymywać będzie wynagrodzenie, którego wysokość będzie ustalona za wspólną zgodą Umawiających się Stron.

2. Każda Strona poniesie swoje własne koszty i równą część wspólnych kosztów Komisji, przyczem wynagrodzenia przewidziane w ustępie 1-ym włączone są do kosztów wspólnych.

Artykuł  17.

1. W braku porozumienia o skierowanie sporu do Stałej Komisji Koncyljacyjej, lub w razie gdy, pomimo podobnego porozumienia, nie doszło do pojednania przed Stałą Komisją Koncyljacyjną, spór wniesiony będzie do Stałego Sądu Rozjemczego zgodnie z postanowieniami art. 2-go niniejszego Traktatu.

2. W tym wypadku zarówno jak i wtedy, gdy nie zwrócono się uprzednio do Stałej Komisji Koncyljacyjej, Strony ułożą za wspólną zgodą kompromis o wniesieniu sporu do Stałego Sądu Rozjemczego i o wyznaczenie arbitrów. Kompromis jasno określać winien przedmiot sporu, kompetencje, które mogłyby być nadane Sądowi Rozjemczemu oraz wszelkie inne warunki postanowione między Stronami. Kompromis będzie zawarty w formie oddzielnego układu, który będzie podlegał ratyfikacji obydwóch Rządów.

3. Sąd Rozjemczy, któremu przekazano orzeczenie w sporze, będzie posiadał kompetencje do interpretowania warunków kompromisu.

4. Jeżeli kompromis nie będzie ułożony w ciągu 3-ch miesięcy licząc od dnia, w którym jedna ze Stron będzie urzędowo powiadomiona przez drugą o żądaniu arbitrażu, Strony utworzą Trybunał specjalny, który z samego prawa ułoży warunki kompromisu.

Trybunał specjalny utworzony będzie w sposób następujący:

Każda Strona zamianuje dwóch arbitrów, z których jeden winien być wzięty z listy członków Stałego Sądu Rozjemczego i wybrany z wyłączeniem swych obywateli i tych, którzy byli wyznaczeni przez nią jako członkowie wspomnianego Sądu. Arbitrzy w ten sposób wyznaczeni wybiorą wspólnie Przewodniczącego Trybunału. W razie równości głosów, Prezydent Związku Szwajcarskiego proszony będzie o dokonanie niezbędnej nominacji.

5. Procedura jaka ma być stosowana będzie ta, która przewidziana została przez Konwencję Haską z 18 października 1907 r. o załatwianiu pokojowem sporów międzynarodowych.

CZĘŚĆ  II.

ZATARGI.

Artykuł  18.

1. Wszelkie kwestje, co do których Wysokie Strony Umawiające się byłyby w sporze, nie mogąc załatwić ich zgodnie zwykłemi sposobami dyplomatycznemi, których rozstrzygnięcie nie mogłoby być osiągnięte w drodze orzeczenia arbitrażowego jak to jest przewidziane przez art. 2-gi niniejszego Traktatu i dla których inna procedura załatwienia nie byłaby już przewidziana przez Traktat lub Konwencję obowiązujące między Stronami, będą przedłożone Stałej Komisji Koncyljacyjnej.

2. W braku porozumienia między Stronami co do złożenia podania do Komisji, każda ze Stron będzie mogła wnieść sprawę sporną bezpośrednio do wspomnianej Komisji, uprzedzając o tem na miesiąc naprzód.

3. Jeżeli podanie pochodzi od jednej tylko ze Stron, będzie ono notyfikowane niezwłocznie przez tę ostatnią Stronie przeciwnej.

4. Będzie stosowana procedura, przewidziana przez art. 7 al. 2 oraz art. 8 do 16-go niniejszego Traktatu.

Artykuł  19.

1. Jeżeli Strony nie mogą być pojednane, spór będzie, w drodze podania jednej ze Stron, wniesiony do rozstrzygnięcia do Sądu Rozjemczego, który, w braku innego porozumienia między Stronami, złożony będzie z 5 członków wyznaczonych dla każdego poszczególnego wypadku stosownie do metody przewidzianej w art. 5 i 6-ym niniejszego Traktatu, dotyczących Komisji Koncyljacyjnej. Orzeczenie wydane przez ten Sąd Rozjemczy będzie obowiązujące dla Stron, które winny wykonać je z dobrą wiarą.

Artykuł  20.

1. Gdy dojdzie do arbitrażu pomiędzy Umawiającemi się Stronami zobowiązują się One zawrzeć w ciągu 6-ciu miesięcy, licząc od dnia w którym jedna ze Stron skierowała do drugiej żądanie o arbitraż, specjalny kompromis, dotyczący przedmiotu sporu oraz warunków procedury.

2. Jeżeli ten kompromis nie może być zawarty w terminie przewidzianym, jedna lub druga ze Stron, będzie miała prawo zwrócić się do Sądu Rozjemczego, utworzonego zgodnie z art. 19-ym, w drodze zwykłego podania. W tym wypadku Sąd Rozjemczy sam ustali odnośną procedurę.

CZĘŚĆ  III.

POSTANOWIENIA OGÓLNE.

Artykuł  21.

1. Gdyby Sąd Rozjemczy orzekł, że decyzja pewnej instancji sądowej lub wszelkiej innej władzy zależnej od jednej ze Stron Umawiających się włączając w to i trybunały administracyjne, jest całkowicie lub częściowo sprzeczną z prawem narodów i jeżeli prawo wewnętrzne tej Strony nie pozwalałoby lub pozwalało tylko w sposób niedostateczny uchylić w drodze administracyjnej skutki decyzji o której mowa, Stronie poszkodowanej udzielone zostanie sprawiedliwe zadośćuczynienie innego rodzaju.

Artykuł  22.

1. W ciągu trwania procedury koncyljacyjnej lub procedury rozjemczej, Strony Umawiające się powstrzymają się od wszelkich zarządzeń, które mogłyby szkodliwie odbić się na przyjęciu propozycyj Stałej Komisji Koncyljacyjnej lub na wykonaniu orzeczenia rozjemczego.

Artykuł  23.

1. Spory, wynikłe co do interpretacji niniejszego Traktatu będą, z wyjątkiem odmiennego porozumienia, poddane Stałemu Trybunałowi Sprawiedliwości Międzynarodowej.

Artykuł  24.

1. Traktat niniejszy będzie ratyfikowany i dokumenty ratyfikacyjne będą wymienione w Warszawie w czasie możliwie najkrótszym.

2. Traktat niniejszy wejdzie w życie w trzydziestym dniu po wymianie ratyfikacyj i trwać będzie trzy lata począwszy od tej daty. Jeżeli nie będzie on wypowiedziany na 6 miesięcy przed upływem tego terminu, będzie uważany za wznowiony na taki sam okres czasu, i.t.d.

3. Jeżeli, w chwili wygaśnięcia niniejszego Traktatu, jakiekolwiek postępowanie w myśl i w zastosowaniu tego Traktatu byłoby w toku przed Stałą Komisją Koncyljacyjną lub przed Sądem Rozjemczym, postępowanie to będzie w dalszym ciągu prowadzone aż do jego ukończenia zgodnie z postanowieniami niniejszego Traktatu.

NA DOWÓD CZEGO, wyżej wymienieni Pełnomocnicy podpisali niniejszy Traktat i wycisnęli na nim swe pieczęcie.

Sporządzono w Madrycie, w dwóch egzemplarzach, dnia 3 grudnia 1928 roku.

PROTOKÓŁ DODATKOWY.

Ponieważ w chwili obecnej żaden spór nie istnieje między obydwoma Państwami, Strony Umawiające się, przy podpisaniu niniejszego Traktaty, nie złożyły żadnego oświadczenia, dotyczącego stosowania wstecz Traktatu, ponieważ kwestja ta nie nasuwa się.

Na dowód czego, Pełnomocnicy podpisali niniejszy Protokół.

Sporządzono w Madrycie, w dwóch egzemplarzach, dnia 3 grudnia 1928 r.

Zaznajomiwszy się z powyższym Traktatem i Protokółem Dodatkowym, uznaliśmy i uznajemy je za słuszne zarówno w całości jak i każde z zawartych w nich postanowień; oświadczamy, że są przyjęte, ratyfikowane i potwierdzone i przyrzekamy, że będą niezmiennie zachowywane.

Na dowód czego wydaliśmy Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej.

W Warszawie, dnia 23 grudnia 1929 r.

• Identyfikator: Dz.U.1930.20.162
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Hiszpania-Polska. Traktat o koncyljacji, postępowaniu sądowem i arbitrażu. Madryt.1928.12.03.
• Data aktu: 03/12/1928
• Data ogłoszenia: 25/03/1930
• Data wejścia w życie: 31/03/1930