Utworzenie Pocztowej Kasy Oszczędnościowej.

DEKRET

o utworzeniu Pocztowej Kasy Oszczędnościowej.

Rząd Państwa Polskiego powołuje do życia Państwową instytucję obrotu pieniężnego pod nazwą:

"Pocztowa Kasa Oszczędnościowa".

Art.  I.

Działalność Pocztowej Kasy Oszczędnościowej obejmuje:

1) przyjmowanie i wypłatę wkładów oszczędnościowych;

2) obrót przekazowy: czekowy i kliryngowy;

3) kupno i sprzedaż państwowych papierów wartościowych;

4) inkaso wekslowe;

5) eskontowanie papierów wartościowych wylosowanych;

6) przekazywanie sum za granice Państwa;

7) przechowanie papierów wartościowych i t. p.

Czynności wymienione w pp. 3-7 niniejszego artykułu Kasa załatwia tylko na zlecenie posiadających w niej rachunek oszczędnościowy lub przekazowy.

Art.  II.

Pocztowa Kasa Oszczędnościowa podlega Ministrowi Poczt i Telegrafów pod względem ustalenia budżetu i przedkładania rocznych rachunków.

Art.  III.

Siedzibą Dyrekcji Pocztowej Kasy Oszczędnościowej jest Warszawa. W miarę potrzeby powstawać będą oddziały P. K. O. w innych miejscowościach Państwa Polskiego na wniosek Ministra Poczt i Telegrafów za zezwoleniem Rady Ministrów.

Oddziały mają być otwierane w celu przeprowadzenia w przyszłości decentralizacji.

Art.  IV.

Na czele Pocztowej Kasy Oszczędnościowej stoi Dyrekcja w Warszawie, złożona z dyrektora i jego zastępcy, pozostających w bezpośredniej zależności od Ministra Poczt i Telegrafów, który na wniosek Dyrekcji oznaczy czas rozpoczęcia czynności P. K. O.

Z końcem każdego roku przedstawi Ministrowi Poczt i Telegrafów Najwyższej ustawodawczej Władzy Państwowej szczegółowe sprawozdanie z działalności P. K. O. Sprawozdania te, jak również bilanse miesięczne, winny być ogłaszane w urzędowym dzienniku Państwa.

Art.  V.

Pracownicy Pocztowej Kasy Oszczędnościowej są urzędnikami państwowymi. Członków komisji dyscyplinarnej mianuje Minister Poczt i Telegrafów.

Art.  VI.

Jako zbiornice Pocztowej Kasy Oszczędnościowej występują wszystkie urzędy pocztowe, a działalność ich jako zbiornic będzie ujęta osobnem rozporządzeniem Ministra Poczt i Telegrafów.

Art.  VII.

Korespondencja Pocztowej Kasy Oszczędnościowej i korespondencja osób prywatnych z P. K. O. w sprawach P. K. O. jest wolna od opłaty pocztowej. Wpływy P. K. O. są wolne od podatku.

Art.  VIII.

Wszystkie władze i instytucje państwowe, cywilne i wojskowe, autonomiczne, powiatowe, municypalne, kościelne i wyznaniowe mogą uskuteczniać wpłaty za pośrednictwem P. K. O.

STATUT ORGANIZACYJNY

"Pocztowej Kasy Oszczędnościowej".

Art.  1.

Na czele instytucji stoi Dyrekcja z siedzibą w Warszawie będąca zarazem głównym Zarządem mających powstawać oddziałów. Dyrekcja składa się z Naczelnego Dyrektora i jego zastępcy. Naczelny Dyrektor musi mieszkać w budynku P. K. O. Dyrekcja reprezentuje P. K. O. na zewnątrz i znosi się bezpośrednio z wszystkiemi władzami państwowemi i autonomicznemi. Naczelnego Dyrektora mianuje Naczelna Władza Państwowa na wniosek Ministra Poczt i Telegrafów. Dyrekcja jest odpowiedzialną za cały tok i działalność P. K. O. Działalność Dyrekcji obejmuje:

a) ogólne kierownictwo sprawami P. K. O.;

b) przyjmowanie, mianowanie i posuwanie do wyższej kategorji płac przyjętego personelu według obowiązujących dla urzędników i służby państwowej każdoczesnych norm;

c) rozmieszczenie personelu członków P. K. O.;

d) dyspozycja kredytami do wysokości ustalonego budżetu, ustalenie stawki, wkładki związkowej, opłat administracyjnych i wysokości wkładki;

e) coroczne przedkładanie budżetu i sprawozdania działalności całej instytucji Ministrowi Poczt i Telegrafów. Oddziały P. K. O. składają swoje budżety i sprawozdania Dyrekcji P. K. O. w Warszawie najpóźniej 10 stycznia każdego roku;

f) inspekcja działalności oddziałów P. K. O.

Art.  2.

Cały personel P. K. O. tworzy odrębny dział służby państwowej i podlega Dyrekcji w Warszawie.

Ponieważ pracownicy P. K. O. są urzędnikami państwowymi, będą miały do nich zastosowanie wszelkie przepisy służbowe urzędników państwowych.

Art.  3.

Dyrekcji P. K. O. przysługuje prawo wydawania bezpośrednich poleceń w zakresie działalności P. K. O. wszystkim urzędom pocztowym. Stwierdzone przez kontrolę P. K. O. usterki działalności urzędów pocztowych jako zbiornic P. K. O. mają być udzielone właściwym Dyrekcjom Poczt i Telegrafów, które na żądanie Dyrekcji P. K. O. są obowiązane bezzwłocznie przeprowadzić rewizję danej zbiornicy, i o wyniku rewizji zawiadomić P. K. O.

Art.  4.

Zarząd i rachunki wszystkich działów, wymienionych w artykule 1, będą prowadzone oddzielnie. Ta zasada obowiązuje również Zarządy oddziałów. Oddziały mają przedkładać miesięcznie bilanse Dyrekcji P. K. O. w Warszawie najpóźniej 7-go następnego miesiąca.

Art.  5.

W zakresie umieszczania środków (art. 8) Dyrekcja P. K. O. ma obowiązek zasięgać decyzji Ministra Poczt i Telegrafów i Ministra Skarbu. Oddziały umieszczają swoje środki wedle zarządzeń Dyrekcji P. K. O. w Warszawie.

Art.  6.

W sprawie obrotu przekazowego (czekowego i kliryngowego) obowiązują następujące zasady:

1) Każda osoba, fizyczna, pełnoletnia i osoba prawna, a więc instytucje, korporacje, i t. p. może uczestniczyć w obrocie przekazowym o ile pisemnie zgłosi uczestnictwo i złoży wkładkę zawiązkową wysokości na razie 100 mk. wzgl. koron. Formularze uczestnictwa otrzymać można bezpłatnie w każdym urzędzie pocztowym, gdzie wpłaca się wkładkę zawiązkową. Jedna osoba może posiadać kilka rachunków; na każdy rachunek wpłaca osobną wkładkę zawiązkową.

2) P. K. O. może bez podania powodów odmówić przyjęcia w poczet uczestników.

3) Wkładka zawiązkowa pozostaje w P. K. O. przez cały czas uczestniczenia osoby w obrocie przekazowym.

4) Uczestnikom obrotu przekazowego służy prawo wypowiedzenia wzgl. wystąpienia z uczestnictwa, a jego wkładkę zawiązkową zwróci mu P. K. O. w ciągu dni 15 po otrzymaniu wypowiedzenia.

5) P. K. O. ma prawo zażądać złożenia wyższej wkładki zawiązkowej, jeżeli ogólna suma obrotu rachunku przekroczy maksymalną zgóry oznaczoną kwotę.

6) Wkładka zawiązkowa będzie się procentowała razem z ogólną kwotą rachunku uczestnika.

7) P. K. O. może wstrzymać oprocentowanie tak wkładki zawiązkowej jak i całej kwoty rachunku uczestnika w 30 dni po uprzedniem zawiadomieniu.

8) P. K. O. otwiera rachunek kliryngowy każdemu uczestnikowi, któremu przysługuje prawo dowolnej dyspozycji pieniędzmi, wpłaconemi na jego konto, może mianowicie:

a) przekazać część lub całą kwotę samemu sobie lub osobie trzeciej, zamieszkałej w Państwie Polskiem;

b) żądać kupna papierów państwowych, względnie tych papierów, które P. K. O. osobnym spisem proponuje:

c) przekazywać pewną kwotę poza granicę Państwa Polskiego, bądź w formie przeasygnowania, bądź przekazem pocztowym, lub listem pieniężnym. Na rachunek każdego uczestnika mogą być uskutecznione wpłaty po za granicami Państwa Polskiego w instytucjach, z któremi P. K. O. pozostaje w stosunkach. O formie i warunkach zagranicznych tranzakcji stanowią odrębne przepisy P. K. O. wraz z któremi podane będzie, z jakiemi instytucjami zagranicznemi P. K. O. pozostaje w stosunkach.

9) Z istoty stosunku kliryngowego wypływa, że P. K. O., podnosząc imieniem odnośnego właściciela rachunku jego należności i płacąc jego zobowiązania, działa w charakterze pełnomocnika. Pocztowe potwierdzenie nadania pieniędzy stanowi pełny dowód zapłaty do rąk własnych adresata.

10) Pieniądze z rachunków przekazowych w P. K. O. będą się procentowały w stosunku na razie 2 od sta rocznie, a mają służyć przedewszystkiem do wypłat, związanych z tym obrotem.

11) Przekazy (czeki), wystawiane w obrocie przekazowym, wszelkie oświadczenia i dokumenty, wystawione przez uczestników, tudzież rachunki (wyciągi konta), wystawiane przez P. K. O. są wolne od opłat stemplowych.

12) Za korzystanie z obrotu przekazowego (czekowego i kliryngowego) będą pobierane opłaty - mianowicie:

a) opłata manipulacyjna, na razie 6 fen. wzgl. hal. od każdej czynności w rachunku uskutecznionej (wkładka, przekaz, dopisanie, obciążenie etc.);

b) prowizja od obrotu w kwocie na razie ¹/₄ od tysiąca. Opłaty będą pobierane przez dopisanie w rachunku.

13) W obrocie przekazowym liczy się każdy miesiąc za dni 30. Procentowanie zaczyna się i kończy z dniem 15 względnie ostatniego dnia tego miesiąca, w którym uiszczono wkładkę lub wypowiedziano część, wzgl. cały kapitał. Z dniem 31 grudnia każdego roku doliczać się będą odsetki do kapitału.

14) P. K. O. zachowuje załatwione rachunki, dokumenty i pisma, tyczące się obrotu przekazowego, przez 3 lata: przeto tylko takie reklamacje mogą być uwzględnione, które przed upływem tego terminu będą wniesione. Wszelkie przesyłki, wysyłane drogą pocztową, można reklamować wedle przepisów pocztowych.

15) Uczestnikom zapewnia się pełną tajemnicę ich stosunków w obrocie przekazowym.

16) Zbiornice P. K. O. (urzędy pocztowe) pobierać będą wynagrodzenie na razie w kwocie 1 fen. wzgl. hal. za każdą wkładkę w obrocie przekazowym.

Wynagrodzenie to będzie wypłacane zbiornicom przez P. K. O. z końcem każdego roku.

Art.  7.

W sprawie obrotu oszczędnościowego obowiązują następujące zasady:

1) Każdy, a więc i małoletni wnieść może wkładkę oszczędnościową w którymkolwiek urzędzie pocztowym; najniższą kwotę wkładkową stanowi jednostka waluty obowiązującej.

2) Wkładający otrzyma bezpłatnie i bez opłaty stemplowej książeczkę wkładkową, na której umieści własnoręczny podpis, a jeśli nie umie pisać, - znak odręczny w obecności osoby, znanej urzędnikowi zbiornicy i jej dodatkowym podpisem.

3) Jedna osoba może posiadać tylko jedną książeczkę wkładkową na własne nazwisko.

4) Ogólna suma wkładek na jedną książeczkę może wynosić na razie tylko 5.000 mk. wzgl. kor.

5) Wszelkie wpłaty i wypłaty P. K. O. mogą być uskuteczniane w którymkolwiek urzędzie pocztowym Państwa Polskiego.

6) Wysokość stopy procentowej od znajdujących się w P. K. O. oszczędności ustanawia się na razie na trzy od sta rocznie. Oprocentowanie zaczyna się i kończy z dniem 15 wzgl. ostatniego dnia tego miesiąca, w którym uiszczono wkładkę lub wypowiedziano część wzgl. cały kapitał.

7) P. K. O. otwiera rachunek dla każdego właściciela książeczki.

8) Odsetki narosłe będą doliczane do kapitału w dniu 31 grudnia każdego roku.

9) Jeżeli suma wkładek i odsetek przewyższy kwotę 5.000 mk. wzgl. kor., to nadwyżka nie ulega procentowaniu.

10) Właścicielowi służy prawo żądania zwrotu złożonego kapitału częściowo lub w całości, a czyni to za pomocą wypowiedzenia- w krótkiej drodze-w którymkolwiek urzędzie pocztowym, albo za pomocą wypowiedzenia większej kwoty przez P. K. O. w Warszawie, wzgl. przez właściwy oddział, skąd otrzyma wypowiedzianą kwotę osobnym przekazem P. K. O.

11) Jeśli książeczka wkładkowa zaginie, może być wydany duplikat. Właściciel zaginionej książeczki zawiadamia o tem P. K. O. w Warszawie, wzgl. właściwy oddział, przy pomocy osobnego druku, który otrzyma bezpłatnie w każdym urzędzie pocztowym i o ile książeczka zaginęła z jego winy, ponosi koszta druku. P. K. O. zakazuje wypłaty na zaginioną książeczkę, ogłasza zgubę okólnikiem, a po upływie miesiąca, o ile się nie znajdzie oryginał, wydaje duplikat, który właściwy urząd pocztowy doręczy właścicielowi.

12) O przedawnieniu, wkładek oszczędnościowych P. K. O. względnie depozytów stanowią ogólne przepisy prawa. Wkładki i depozyty przedawnione stają się własnością Skarbu Państwa Polskiego.

13) Na oszczędnościach, złożonych w P. K. O., wzgl. na książeczkach wkładkowych P. K. O. nie można położyć aresztu z wyjątkiem wypadków, przewidzianych w art. 1083 postęp. cywilnego. Jeżeli wkładcy zostanie ogłoszona upadłość, jak również gdy wkładca zostanie ubezsamowolniony, prawo wypowiedzenia i podjęcia zaoszczędzonej kwoty przechodzi na zawiadowcę masy upadłości wzgl. kuratora.

14) W razie śmierci właściciela książeczki P. K. O. należy postąpić z wkładem jego zgodnie z przepisami prawa spadkowego.

15) Zbiornice P. K. O. (urzędy pocztowe) otrzymają z końcem każdego roku wynagrodzenie w kwocie na razie 5 fen. wzgl. hal. za każdą wydaną książeczkę wkładkową a jeden fen. wzgl. hal. za każdą wpisaną wkładkę oszczędnościową.

Art.  8.

Sumy, lokowane w P. K. O. poza gotówką konieczną dla wypłat, wynikających z obrotu przekazowo-oszczędnościowego, winny być lokowane co najmniej 25% w gotówce lub na rachunku bieżącym w banku państwowym, reszta zaś w państwowych papierach procentowych.

Dano w Warszawie, dn. 7 lutego 1919 r.

• Identyfikator: Dz. Praw P. Pol.1919.14.163
• Rodzaj: Dekret
• Tytuł: Utworzenie Pocztowej Kasy Oszczędnościowej.
• Data aktu: 07/02/1919
• Data ogłoszenia: 08/02/1919
• Data wejścia w życie: 08/02/1919