Rozszerzenie obowiązku lokowania wolnych środków w formie depozytu prowadzonego przez ministra finansów na kolejne jednostki sektora finansów publicznych, w tym samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej (SP ZOZ), dla których podmiotem tworzącym jest minister, centralny organ administracji rządowej, wojewoda lub uczelnia medyczna przewiduje nowelizacja ustawy o finansach publicznych, która została przyjęta bez poprawek przez Senat 23 października 2014 r.

Nowe przepisy przyznają też jednostkom samorządu terytorialnego możliwość przyjmowania depozytów od SP ZOZ-ów, dla których podmiotem tworzącym jest JST.

Nowe regulacje weszłyby w życie w roku 2015.

Celem nowych przepisów jest zwiększenie efektywności zarządzania płynnością sektora finansów publicznych i obniżenie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa oraz długu publicznego. Chodzi między innymi o wolne środki zgromadzone w sektorze publicznym oraz środki przyjęte do depozytu sądowego.

Obowiązek lokowania wolnych środków w formie depozytu prowadzonego przez ministra finansów dotyczyć ma również instytucji gospodarki budżetowej, państwowych instytucji kultury, Polskiej Akademii Nauk i tworzonych przez nią jednostek organizacyjnych a także wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW).

Ustawa przewiduje także gromadzenie środków pieniężnych składanych do depozytu sądowego na rachunkach depozytowych ministra finansów otwartych w BGK, przyznanie ministrowi finansów prawa do zarządzania (czasowego wykorzystywania) środkami złożonymi do depozytu sądowego. Minister finansów będzie wypłacał oprocentowanie w zamian za możliwość dysponowania środkami złożonymi do depozytu sądowego. Depozyty tak jak obecnie będą zwracane na każde żądanie sądu, bez żadnego uszczerbku dla osób je składających.

Nowe przepisy przewidują zwiększenie efektywności wykorzystywania wolnych środków zgromadzonych w sektorze publicznym oraz środków przyjętych do depozytu sądowego, dzięki czemu możliwe będzie obniżenie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa, a przez to zmniejszenie poziomu długu publicznego oraz kosztów jego obsługi. Minister finansów, korzystając przejściowo z wolnych środków jednostek sektora finansów publicznych oraz środków zgromadzonych na rachunkach depozytowych, będzie mniej pożyczał na rynku finansowym.

Przyjęte obecnie rozwiązania stanowią kontynuację działań z 2011 r. wprowadzonych ustawą z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726 z późn. zm.).

Polegały one na nałożeniu na dużą część jednostek sektora finansów publicznych, np. Narodowy Fundusz Zdrowia, agencje wykonawcze oraz państwowe osoby prawne, o których mowa w art. 9 pkt 14 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 885 z późn. zm.) obowiązku lokowania wolnych środków w formie depozytu u ministra finansów. Jednocześnie na państwowe fundusze celowe nałożono obowiązek oddawania w zarządzanie wolnych środków stanowiących aktywa finansowe Skarbu Państwa. Pozytywne doświadczenia z pierwszego etapu konsolidacji zarządzania płynnością jednostek sektora publicznego stanowiły podstawę do przygotowania wprowadzanego obecnie drugiego etapu konsolidacji.

W zakresie depozytów sądowych, obecnie za jego zwrot osobom składającym depozyt jest odpowiedzialny Skarb Państwa, który jest stroną umowy rachunku bankowego z bankiem. Dysponentem tych środków jest sąd, będący z punktu widzenia ustawy o finansach publicznych państwową jednostką budżetową, i dokonuje ich zwrotu poprzez złożenie stosownych dyspozycji. Nowelizacja ustawy o finansach publicznych nie zmienia nic w tym zakresie. Zmianie ma ulec jedynie miejsce składania tych środków – nie na rachunku w banku wybranym przez sąd, ale na rachunku ministra finansów w BGK. Już obecnie około 3/4 sądów składa depozyty w BGK i NBP.

Ostrożny szacunek wpływu proponowanych rozwiązań na poziom państwowego długu publicznego w 2015 roku wskazuje na możliwość obniżenia długu o około 0,2 procent w relacji do PKB, a także nieznacznej poprawy wyniku sektora finansów publicznych. W wyniku wprowadzonych zmian potrzeby pożyczkowe budżetu państwa powinny w 2015 roku obniżyć się o około 4,5 mld zł, a docelowo o około 5,5 mld zł.

Opracowanie: Magdalena Okoniewska

Źródło: www.mf.gov.pl, stan z dnia 28 października 2014 r.