Centra zdrowia dla seniorów. Powiaty są w kropce

Powiaty do połowy marca powinny zgłosić wojewodom zamiar utworzenia centrum zdrowia 75+. Nie robią tego, bo muszą podać między innymi lokalizację miejsca, w którym osoby w podeszłym wieku będą mogły być objęte kompleksową opieką. Tymczasem Ministerstwo Zdrowia nie przygotowało rozporządzeń wykonawczych. Do usunięcia jest też niespójność w ustawach, która nie pozwala na finansowanie samorządom inwestycji z Funduszu Medycznego.

Zgodnie z założeniami ustawy o szczególnej opiece geriatrycznej pierwsze centra 75+ mogłyby powstać już w 2024 r, czyli w pierwszym roku obowiązywania przepisów. Maleją szanse na to, że placówki powstaną w najbliższym czasie, o ile w ogóle, bo - jak zaznaczają samorządowcy - z odpowiedzi przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia nie wynika jasno, że są zdeterminowane, by ten pomysł kontynuować. 

Tymczasem z prognozy demograficznej GUS wynika, że w 2060 r. w Polsce ma mieszkać 11,9 mln osób w wieku 60 lat i więcej. Seniorzy będą stanowić wówczas 38,3 proc. ludności. Liczba seniorów wzrośnie o 21 proc. w stosunku do roku 2022. Potrzeby rosną, a system opieki zdrowotnej jest niewydolny już teraz. 

Coraz mniej czasu na zgłoszenie w sprawie centrum geriatrycznego

Odpowiedzią na to wyzwanie jest ustawa o szczególnej opiece geriatrycznej. Przepisy weszły w życie, a w związku z tym zaczęły biec także określone w niej terminy. 

Czytaj także na Prawo.pl: Powstaną Centra 75 plus - ustawa opublikowana

- Powiaty mają 60 dni na to, żeby zgłosić zamiar utworzenia centrum albo samodzielnie, albo z innymi samorządami na podstawie porozumienia. Żeby odpowiedzialnie decyzję podjąć, trzeba wiedzieć, na jakich zasadach świadczenia mają być udzielane. W zgłoszeniu trzeba między innymi podać lokalizację i wskazać, czy centrum będzie tworzone w ramach istniejącego podmiotu leczniczego czy powiat utworzy podmiot leczniczy. W momencie, gdy nie znamy warunków chociażby lokalowych, związanych z tym, ile będzie do funkcjonowania centrum będzie potrzebnych pomieszczeń, to problem - mówi Bernadeta Skóbel, radca prawny, ekspertka Związku Powiatów Polskich.

Przykładowo Wojewoda Łódzki opublikował informację o przystąpieniu do prac nad wojewódzkim planem szczególnej opieki geriatrycznej 15 stycznia. Oznacza to, że powiaty z terenu tego województwa mają czas do 15 marca na zgłoszenie chęci utworzenia centrum. 

 - Brak rozporządzeń, a nawet ich projektów, sprawia, że powiaty obawiają się podjęcia decyzji o utworzeniu centrum geriatrycznego. - Powiaty obawiają się, że jeśli zgłoszą zamiar ogłoszenia centrum, to czy nie podejmie się inwestycji, której nie będzie w stanie udźwignąć - mówi Bernadeta Skóbel. 

Zgłoszenie powinno zawierać:

• 1. propozycję lokalizacji centrum:
  • wraz ze wskazaniem podmiotu leczniczego, w którym ma ono być utworzone – w przypadku gdy centrum ma zostać utworzone w ramach struktury organizacyjnej istniejącego podmiotu leczniczego (wymagane dołączenie pisemnej deklaracji podmiotu leczniczego o gotowości utworzenia centrum), albo
  • wraz z informacją, że ma być ono utworzone jako nowy podmiot leczniczy, w formie, o której mowa w art. 6 ust. 2 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej
• 2. propozycję obszaru działania centrum;
• 3. liczbę osób, które ukończyły 75. rok życia, zamieszkujących na obszarze, o którym mowa w pkt 2, ustaloną według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedniego.

Niespójności w ustawie - finansowanie z Funduszu Medycznego

Na przeszkodzie powiatów stoi też niespójność dwóch ustaw. Ustawa o szczególnej opiece geriatrycznej daje możliwość albo utworzenia nowego podmiotu leczniczego (są bowiem samorządy powiatowe, które nie mają szpital), albo utworzenia centrum w istniejącym podmiocie (np. szpitalu jako zakład). - W przypadku pierwszej możliwości nie ma zapewnionego źródła finansowania. Ustawa o Funduszu Medycznym zakłada bowiem, że ze środków z subfunduszu modernizacji podmiotów leczniczych, wnioskodawcą może być podmiot leczniczy, ale nie jednostka samorządu terytorialnego - mówi Bernadeta Skóbel. 

Brakujące rozporządzenia = wielka niewiadoma

Ustawa weszła w życie 1 stycznia 2024 r., bezpośrednio na jej podstawie powinno zostać wydane rozporządzenie w sprawie dziennych ośrodków opieki geriatrycznej. 

O brakujące rozporządzenia (nie ma także ich projektów) wykonawcze do ustawy o szczególnej opiece geriatrycznej pytał ostatnio Związek Powiatów Polskich na posiedzeniu zespołu ds. ochrony zdrowia i polityki społecznej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego (KWRiST). 

Jak zaznaczają samorządowcy, nie są znane również warunki udzielania świadczeń (te powinny być ustalone w rozporządzeniu wydawanym na podstawie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych). Akty te są potrzebne samorządom powiatowym, które do połowy marca powinny zgłosić wojewodom zamiar utworzenia centrum zdrowia 75+. - Tymczasem bez aktów wykonawczych nie sposób oszacować ani kosztów ani potrzebnych zasobów lokalowych - zaznaczają samorządowcy. 

Bernadeta Skóbel zaznacza, że z odpowiedzi przedstawicieli resortu zdrowia można wnioskować, że niewiele w tej sprawie się dotychczas wydarzyło. Dodaje, że Marek Kos, podsekretarz stanu w MZ, współprzewodniczący zespołu, tłumaczył, że nowe kierownictwo w resorcie jest od niedawna i rozporządzeń brakuje do wielu ustaw i dodał, że na wdrożenie ustawy jest pięć lat.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.