W opiece zdrowotnej coraz więcej uwagi poświęca się jakości. W przypadku opieki nad seniorem najważniejsze jest całościowe spojrzenie na jego leczenie. To bowiem zwykle osoby z wielochorobowością. Brak kompleksowości powoduje, że będzie senior jest leczony z pojedynczych schorzeń, ale bez refleksji nad tym, jak przekłada się to na jego sprawność, jego funkcjonowanie w życiu codziennym. 

Czytaj także na Prawo.pl: Konferencja "Zmiany w Ochronie Zdrowia" już 29 września

Eksperci uważają, że do wdrożenia jakościowych standardów w opiece geriatrycznej jest jeszcze daleka droga, mimo że są one zdefiniowane.

– Działania powinny być podejmowane przez zespół geriatryczny wspólnie oceniający pacjenta na bazie całościowej oceny geriatrycznej. Zespół powinien stworzyć plan opieki pacjenta, a następnie wdrożyć leczenie i monitorować jego postęp – mówi prof. dr hab. n. med. Katarzyna Wieczorowska-Tobis, kierownik Katedry i Kliniki Medycyny Paliatywnej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Jednak jak dodaje, to tylko teoria.

- W praktyce w poradni geriatra zawsze jest sam – brakuje mu np. psychologa wspierającego ocenę poznawczą. Na oddziałach geriatrycznych procedury całościowej oceny geriatrycznej są bardzo źle finansowane, a więc nie zawsze i nie wszędzie wykonywane. To oznacza, że podejście geriatryczne nie jest realizowane. Mówimy więc o problemach z wdrażaniem standardów w ogóle, a nie o jakości – niestety - dodaje.

Czytaj też w LEX: Kępa Mateusz, Indywidualny Plan Opieki Medycznej - jak prowadzić? >

Kluczowe są specjalizacja geriatryczna i tworzenie jednostek geriatrycznych

Dlatego właśnie konieczne są rozwiązania systemowe. Z jednej strony powinny one zachęcać do podejmowania specjalizacji geriatrycznej zarówno lekarzy, jak i pielęgniarki. Z drugiej strony zaś do tworzenia jednostek geriatrycznych jako miejsca zatrudnienia dla kadry. Raport NIK o opiece geriatrycznej z zeszłego roku wskazuje na ogromne niedobory w tym obszarze ochrony zdrowia.

- Raport pokazał, że prawie połowa geriatrów jest zatrudniona poza specjalizacją, bo mało jest dedykowanych oddziałów i poradni – komentuje prof. Wieczorowska-Tobis. Jak podkreśla, konieczna jest zmiana finasowania.

- Geriatra pracujący w poradni, poza regularnym badaniem lekarskim, jednoosobowo wykonuje całościową ocenę geriatryczną, w tym ocenę funkcji poznawczych i optymalizuje terapię. Pierwsza wizyta w poradni geriatrycznej trwa najczęściej do godziny, a kolejne 20-30 minut – to nie jest uwzględnione w finansowaniu - dodaje.

Zatem z jednej strony konieczne jest stworzenie systemu organizacyjnego, ale za tym musi iść właściwe finansowanie w podmiotach leczniczych, aby dać motywację do tworzenia jednostek geriatrycznych.

Z raportu NIK wynika, że  1 września 2021 r. dla pacjentów 65+ dostępnych było w całym kraju zaledwie 1140 łóżek geriatrycznych, a to 15 proc.  prognozowanych potrzeb.

Ważne kompleksowe podejście w opiece geriatrycznej

Dr hab. n. med. Prof. UMP Agnieszka Neumann-Podczaska, koordynator Ministerialnego Pilotażu Przeglądów Lekowych zwraca uwagę na ryzyko rozdrobnienia opieki nad pacjentem starszym z wielochorobowością.

- Jeśli nie będziemy patrzeć kompleksowo na jego sprawność funkcjonalną, tylko będziemy leczyć jego pojedyncze schorzenia, koncentrując się tylko na specjalistycznym obszarze jak np. kardiologia czy nefrologia, to sprawi, że opieka będzie rozdrobniona. Ostatecznie zgubimy to, co najważniejsze, czyli sprawność funkcjonalną pacjenta - zaznacza. Dlatego, jak dodaje, konieczny jest zespół wielodyscyplinarny z włączeniem również nieobecnego w nim teraz farmaceuty.

– Zespół widzi nie tylko np. problem pacjenta z narządem ruchu, ale też problemy kardiologiczne i tak leczy, aby przy okazji leczenia schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego nie wygenerować innych patologii – mówi prof. Neumann-Podczaska. Na tym prostym przykładzie wskazuje, jak uniknąć np. kaskady zapisywania leków, co w konsekwencji może generować liczne powikłania przy wielochorobowości, a co za tym idzie - dużo wyższe koszty.

- Dlatego tak istotna w tworzeniu standardu opieki geriatrycznej jest całościowa ocena geriatryczna. Ważne, by zespół całościowo widział pacjenta i udzielał mu odpowiedniego wsparcia potrzebnego w danym momencie – podkreśla jeszcze raz.

Opieka farmaceutyczna

Podkreśla także, że szansą na poprawę bezpieczeństwa w farmakoterapii w starości stwarza opieka farmaceutyczna jako nowe świadczenie, do którego uprawnieni byliby farmaceuci.

- W ramach opieki farmaceutycznej kluczowy jest przegląd lekowy, który w swojej istocie jest całościową analizą i optymalizacją farmakoterapii pacjenta wykonywaną przez farmaceutę we współpracy z lekarzem - mówi.

Analiza ta dotyczy wszystkich preparatów stosowanych przez pacjenta, również tych, które stosuje on w samoleczeniu, i o których lekarz często nie wie.

- Najważniejsza w tym podejściu jest interdyscyplinarność i współpraca lekarz-pacjent-farmaceuta. W ten sposób minimalizujemy ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, nieprzestrzegania zaleceń terapeutycznych, kaskad zapisywania leków i w konsekwencji generowania wyższych kosztów – podsumowuje prof. Agnieszka Neumann-Podczaska.

Czytaj także na Prawo.pl: Prof. Neumann-Podczaska: Pilotaż pokazuje skuteczność przeglądów lekowych

W opiece geriatrycznej ważną rolę ma lekarz POZ

W opiece nad pacjentem starszym bardzo ważna jest także rola lekarza POZ.

- To lekarz POZ wykrywa problemy geriatryczne, i w razie konieczności, kieruje pacjenta na konsultację geriatryczną. Musi być więc dla niego jasne, kto będzie beneficjentem takiej konsultacji, i gdzie jest najbliższa poradnia geriatryczna, tak jak nie budzi wątpliwości, kto jest beneficjentem konsultacji kardiologicznej i gdzie takiego pacjenta należy skierować – zauważa prof. Wieczorowska-Tobis.

W wielu miejscach nie ma poradni geriatrycznych, jak zaznacza, ale też wobec szczątkowego kształcenia z dziedziny geriatrii, w jej opinii nie zawsze jest jasne, kogo należy skierować do geriatry. - Jest więc wiele do zrobienia na wielu poziomach - konkluduje.

Czytaj też w LEX: Stych Marek, Wiek a zasada równości pacjentów w świetle Kodeksu Etyki Lekarskiej. Doświadczenia z okresu pandemii SARS-CoV-2 >

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.