Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) zaopiniował projekt rozporządzenia Ministerstwa Sprawiedliwości w sprawie sposobu przygotowania i przeprowadzenia wysłuchania dziecka oraz warunków, jakim mają odpowiadać pomieszczenia przeznaczone do przeprowadzania takich wysłuchań.

 

Zastępca RPO Valeri Vachev przekazał natomiast opinię na temat projektu rozporządzenia MS w sprawie sposobu przygotowania wysłuchania osoby z niepełnosprawnością oraz warunków, w jakich powinno odbywać się wysłuchanie. Chodzi o to, że sąd ma obowiązek wysłuchać osobę z niepełnosprawnością podczas procedury ustalania dla niej kuratora.

Sąd od 15 lutego br. ma obowiązek obligatoryjnie wysłuchać samej osoby z niepełnosprawnością. Projektowanie rozporządzenie wskazuje, że sąd musi uwzględnić jej indywidualne potrzeby, także wtedy, gdy porozumiewa się pozawerbalnie za pomocą alternatywnych metod komunikacji. Rozwiązania są konieczne, bo obecnie brak komunikacji często prowadzi do ubezwłasnowolnienia osoby.
Czytaj więcej na Prawo.pl: Osoba z niepełnosprawnością w sądzie porozumie się metodami alternatywnymi

Potrzeby osób głuchych w sądzie

Zastępca RPO Valeri Vachev wskazuje jednak, że projekt przepisów nie uwzględnia potrzeb osób z niepełnosprawnością słuchu oraz koniecznego im wsparcia tłumacza polskiego języka migowego (PJM).

- Wysłuchanie osoby g/Głuchej wymaga zatem zapewnienia obecności tłumacza Polskiego Języka Migowego, co pociąga za sobą konieczność zmiany par. 2 ust. 2 i 3 projektu rozporządzenia („W przypadku, gdy osoba niepełnosprawna jest cudzoziemcem lub osobą g/Głuchą”, „tłumacza języka, którym posługuje się osoba niepełnosprawna, w tym polskiego języka migowego”) – wskazuje. Język polski dla wielu osób głuchych jest językiem obcym, którego nie znają.

Valeri Vachev wskazuje także, że regulacja uwzględnia komunikację alternatywną, ale nie obejmuje komunikacji z wykorzystaniem mimiki twarzy oraz gestów. Te zaś są kluczowe w komunikacji z osobami z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim. Projekt rozporządzenia nie zawiera również rozwiązań wspomagających osoby z deficytami uwagi (ADD) oraz z nadpobudliwością psychoruchową z deficytem uwagi (ADHD), które wymagają specyficznych warunków wysłuchania. Zastępca RPO zwraca uwagę, że proponowane rozwiązania powinny też odnosić się do osób, które nie mają prawnie orzeczonej niepełnosprawności, ale mają ją w sensie biologicznym. - Przy określaniu warunków i form wysłuchania należy zatem uwzględnić funkcjonalne oraz społeczne aspekty niepełnosprawności – podkreśla Valeri Vachev.

Pokój wysłuchań powinno móc obejrzeć każde dziecko

Bardzo podobne uwagi zgłosił zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisław Trociuk względem projektu rozporządzenia w sprawie sposobu przygotowania i przeprowadzenia wysłuchania dziecka oraz warunków, jakim mają odpowiadać pomieszczenia przeznaczone do przeprowadzania takich wysłuchań. Dodatkowo zwraca on uwagę na to, że w przygotowaniu wysłuchania dziecka należy wziąć pod uwagę wskazania z orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Proponuje także wyraźne wskazanie, że pouczenie i wyjaśnienia dla małoletniego świadka i pokrzywdzonego mogą być opisowe lub graficzne.

- Nie jest też w pełni jasne, dlaczego możliwość obejrzenia miejsca wysłuchania została przewidziana jedynie dla dzieci w spektrum autyzmu lub z niepełnosprawnością intelektualną. Należy rozważyć zasadność zapewnienia takiej możliwości każdemu dziecku – uważa Stanisław Trociuk.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.